SKKN Một số biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi học tốt môn làm quen văn học

Mục lục
1. Mở đầu:
- Lý do chọn đề tài
 Lứa tuổi mầm non là tuổi đang "Học ăn học nói", vì vậy chương trình mầm non đã dành một tỷ lệ thời gian tương đối nhiều để dạy thơ ca và kể chuyện cho trẻ em, nhằm làm cho ngôn ngữ của trẻ em phát triển một cách trong sáng và tốt đẹp. Thông qua thơ ca và kể chuyện chọn lọc và phù hợp lứa tuổi mầm non, trẻ em sẽ được tiếp xúc với những lời hay, ý đẹp, được giáo dục về mặt tình cảm, đạo đức xã hội, đồng thời khơi dậy mặt năng khiếu thẩm mỹ. Ngôn ngữ nghệ thuật được sử dụng rộng rãi trong công tác giáo dục trẻ em trước tuổi đi học. Các em thích được nghe những truyện cổ tích, thơ ca và truyện kể dân gian. Một nội dung lý thú, một nguồn tưởng tượng giàu có, những hình tượng nghệ thuật trong sáng là những cái lôi cuốn sự chú ý của các em, đem lại cho các em nguồn vui và đồng thời có tác dụng giáo dục các em. Nhà giáo dục người Nga Bielinski đã nói rằng: Một cuốn sách viết cho thiếu nhi là để giáo dục, mà "Giáo dục là một sự nghiệp vĩ đại, vì nó quyết định số phận con người".
 Giá trị của những tác phẩm có ngôn ngữ nghệ thuật là ở chỗ chúng có ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của trẻ em. Những truyện kể, truyện dân gian, những bài thơ hiện thực là một trong các hình thức nhận thức thế giới của các em, giúp các em chính xác hóa những bỉểu tượng đã có về thực tế xã hội xung quanh, từng bước cung cấp thêm những khái niệm mới, và mở rộng kinh nghiệm sống cho các em. Lòng yêu ngôn ngữ nghệ thuật của trẻ em cần phải được giáo dục ngay từ thời thơ ấu; trẻ em sẽ mang tình yêu đó bước từ trường mầm non đến trường phổ thông và mai sau các em sẽ biết yêu văn học nước nhà. Bác Hồ kính yêu của chúng ta khi còn sống Bác rất quan tâm đến mọi người, nhất là các cháu thiếu niên nhi đồng. Bác chú trọng từ bữa ăn, giấc ngủ và sự tiến bộ của các cháu. Bác Hồ nói:
“Trẻ thơ như búp trên cành
Biết ăn, biết ngủ, biết học hành là ngoan”
Đúng như vậy, trẻ ở tuổi mầm non thật đáng yêu, tâm hồn trẻ thơ ngây, hồn nhiên như tờ giấy trắng. Mọi hoạt động học tập và vui chơi trong quá trình trăm sóc giáo dục trẻ ở trường mầm non đều đem lại cho trẻ những điều kỳ lạ, thần tiên. Thông qua hoạt động dạy “làm quen văn học” là một hoạt động không thể thiếu được đối với trẻ ở lứa tuổi mầm non, vì thông qua các hoạt động làm quen với các tác phẩm văn học là loại hỉnh nghệ thuật, đặc sắc, nghệ thuật nghành từ không thể thiếu được trong đời sống con người. Đặc biệt nó rất gần gũi và đó cũng là cánh cửa mở ra chân trời nhận thức cho trẻ.
Môn văn học là chiếc cầu nối, là phương tiện dẫn dắt trẻ. Có tấm gương mẫu mực về lời ăn tiếng nói cho trẻ học tập là phương tiện hữu hiệu trong việc giáo dục trẻ lòng yêu thiên nhiên, yêu quê hương, đất nước, tình yêu mến bạn bè, với những người thân, biết được việc làm tốt, biết yêu cái đẹp, cái thiện, ghét cái ác độc, phê phán những việc xấu, kính yêu Bác Hồ, thật thà, ngoan ngoãnlà phương tiện hình thành các phẩm chất đạo đức trong sáng, mà đặc biệt ở trẻ 4 - 5 tuổi, nhà trẻ thì vốn từ và ngôn ngữ của trẻ được phát triển mạnh mẽ, trẻ nói mạch lạc, nói diễn cảm, nói đầy đủ, nói đúng câu, đúng từ và đúng ngữ pháp. 
- Mục đích nghiên cứu:
 Qua việc cho trẻ làm quen văn học chính là hình thành ở trẻ những tình cảm đạo đức tốt đẹp, những cảm xúc thẫm mỹ, phát triển trí tưởng tượng như: Lòng yêu thiên nhiên ở cỏ, cây hoa lá, lòng kính trọng yêu thương gần gũi và giúp đỡ những người thân xung quanh trẻ như ông bà, bố mẹ, cô giáo, anh chị em. Thông qua hoạt động này trẻ làm tái tạo và sáng tạo thêm những tình tiết của tác phẩm một cách hồn nhiên phù hợp với nội dung của tác phẩm. Thông qua sự hiểu biết, trí tưởng tượng của trẻ. Đồng thời trẻ đọc thuộc thơ, kể lại chuyện được. Chính vì thế để đạt được mục đích của môn học bản thân tôi đã nghiên cứu suy nghĩ, tìm ra "Một số biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi học tốt môn làm quen văn học".
- Đối tượng nghiên cứu: 
Là "Một số biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi lớp 4 tuổi B trường mầm non Thị trấn học tốt môn làm quen văn học" 
- Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế thu thập thông tin
- Phương pháp thống kê, xử lý số liệu
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm 
Văn học là môn rất quan trọng đối với trẻ mầm non, là phương tiện phát triển ngôn ngữ cho trẻ có đủ vốn từ để nói năng lưu loát, diễn đạt gãy gọn biết sử dụng từ đúng lúc, đúng chỗ, không những thế mà việc dạy trẻ làm quen với những từ ngữ nghệ thuật như từ tượng hình, từ tượng thanh giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, óc quan sát, khả năng tư duy độc lập trong suy nghĩ. 
Thông qua nội dung các tác phẩm giáo dục trẻ biết yêu quý người hiền lành, biết ơn và kính yêu ông bà, bố mẹ, anh chị, bạn bè, biết nhường nhịn em nhỏ.
Xuất phát từ những vai trò cụ thể đó cho nên hoạt động dạy trẻ làm quen với văn học là môn học không thể thiếu trong trương trình chăm sóc giáo dục trẻ. Vì vậy việc nâng cao chất lượng dạy trẻ làm quen với tác phẩm văn học là vấn đề quan trọng trong đổi mới hình thức tổ chức giáo dục mầm non. 
Làm quen với tác phẩm văn học chỉ ra mức độ, giới hạn, yêu cầu của việc cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm văn học qua nghệ thuật đọc và kể chuyện của cô giáo. Hoạt động này nhằm dẫn dắt, hướng dẫn trẻ cảm nhận những giá trị nội dung, nghệ thuật phong phú trong tác phẩm, khơi gợi ở trẻ sự rung động, hứng thú dối với văn học, có ấn tượng về những hình tượng nghệ thuật, cái hay cái đẹp của tác phẩm và thể hiện sự cảm nhận đó qua các hoạt động mang tính chất văn học nghệ thuật như đọc thơ. Kể chuyện, chơi trò chơi đóng kịch; Góp phần hình thành và phát triển toàn diện nhân cách trẻ.
Trong mỗi tác phẩm văn học, thề giới mới của cuộc sống thực tại bao gồm thiên nhiên, xã hội, con người được diển tả, biểu đạt, truyền đạt trong những hình thức đa dạng độc đáo. Văn học nói về thế giới loài vật, cỏ cây, hoa lá, mọi hiện tượng thiên nhiên, mà trẻ nhìn thấy được, cũng nói về những gì gần gũi trong môi trường sống của trẻ như làng quê, cánh đồng, phiên chợ, lớp họcQua tác phẩm văn học, trẻ bắt đầu nhận ra trong xã hội những mối quan hệ, những tình cảm gia đình, tình bạn tình cô cháu,Trẻ cũng dần nhận ra có một xã hội ràng buộc con người với nhau trong lịch sử đấu tranh cách mạng, trong tình làng nghĩa xóm. Văn học có thể cần đề cặp đến những lực lượng siêu nhiên như thần linh, ông bụt, cô tiên, phù thủy, quỷ sứ và cả những phép màu còn tồn đọng trong tâm thức dân tộc. Đây cũng là đối tượng miêu tả của văn học làm nên sự phong phú, hấp dẫn của đời sống tinh thần.
Nhờ được nghe, tiếp xúc với một số lượng văn học, có những hiểu biết sơ đẳng về văn học, đó là khả năng mô tả cuộc sống xung quanh phong phú, hấp dẫn bằng những dạng hình thức khác nhau. Bước đầu trẻ sẽ nhận biết được sự khác nhau về nội dung và hình thức giữa các thể loại thơ, chuyện, giúp trẻ trao đổi những điều đã được nghe và bộc lộ những suy nghĩ của mình về tác phẩm, nhằm phát triển đời sống tinh thần của trẻ.
Tác phẩm văn học là một chỉnh thể nghệ thuật, cần giúp trẻ nhận biết các mối quan hệ biểu hiện giữa hoàn cảnh, trạng thái, tình huống và nhân vật; giữa lời kể, lời thuật, lời bạch trữ tình và ngôn ngữ nhân vật; Giữa không khí, âm sắc, giọng điệu chung của tác phẩm văn học và hành động văn học. Chưa yêu cầu trẻ phải nhớ hết mối quan hệ phức tạp và chưa đòi hỏi trẻ phân biệt quan hệ chính phụ trong truyện mà chỉ nhằm giúp trẻ nhận ra tính liên tục của cốt truyện trong các mối liên quan đến nhân vật trung tâm của tác phẩm.
Với truyện kể, ta hãy giúp trẻ nhận ra, nhớ được sắc thái cơ bản trong giọng kể, lời thuật, phân biệt ngữ điệu lời nói các loại nhân vật, giúp trẻ nhận ra ngôn ngữ đời thường và ngôn ngữ thơ giàu nhạc tính. Qua tác phẩn văn học, trẻ quen dần tính chất nhiều ý nghĩa và tinh luyện của văn hoá, dần dần tiến tới hiểu được nghĩa thực đến nghĩa bóng, từ nghĩa văn cảnh đến ý tưởng nhà văn muốn truyền đạt.
Khi cho trẻ làm quen với tác phẩn văn học góp phần mở rộng nhận thức, phát triển trí tuệ, giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mĩ, phát triển ngôn ngữ, phát triển ở trẻ hứng thú “đọc thơ” kỹ năng đọc và kể tác phẩm.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
Tuy môn văn học là một trong những nội dung quan trọng để giúp trẻ phát triển toàn diện cho trẻ, nhưng những nội dung, phương pháp đó chưa thực sự đem lại kết quả cao, các tiết dạy chưa đem lại hiệu quả theo mong muốn, chưa phát huy tính tích cực của trẻ, trẻ đang còn thụ động trong các hoạt động.
* Thuận lợi.
Trong năm học 2015 - 2016 này tôi được phân công đứng lớp 4 tuổi B Trường mầm non Thị trấn, ngôi trường nằm ngay trung tâm huyện. Trường lớp có cơ sở vật chất tương đối đầy đủ, bàn ghế đúng qui cách. Ban giám hiệu chỉ đạo giúp đỡ chuyên môn cho giáo viên nhiệt tình, có sự quan tâm và giúp đỡ tận tình của các bậc phụ huynh, sự quan tâm sâu sắc của phòng giáo dục, các cấp chính quyền địa phương. Nhà trường luôn tạo điều kiện mở các buổi học chuyên đề vào hè, các tiết dạy mẫu, dự giờ đồng nghiệp trong thao giảng, các hội thi giáo viên giỏi cấp huyện, cấp trường để học hỏi, củng cố kiến thức nghiệp vụ.
Lứa tuổi của trẻ trong lớp tương đối đồng đều, có sức khỏe tốt để tham gia hoạt động. Bản thân tôi đã có trình độ chuyên môn đại học, sử dụng thành thạo máy vi tính và là người trực tiếp dạy trẻ làm quen với các tác phẩm văn học theo hình thức đổi mới và áp dụng công nghệ thông tin.
* Khó khăn.
 Bên cạnh những thuận lợi trên cũng còn một số khó khăn trong việc thực hiện đó là: Cơ sở vật chất phục vụ cho môn học còn thiếu thốn, số trẻ quá đông/lớp, phòng học nhỏ nên ảnh hưởng đến việc tổ chức hoạt động học của trẻ. Khuôn viên sân chơi cho trẻ hoạt động chật hẹp, công nghệ thông tin chưa áp dụng được tối đa vì đang còn thiếu. Khả năng cảm thụ tác phẩm văn học của trẻ con hạn chế. Ngoài ra vẫn còn một số ít phụ huynh chưa ý thức được tầm quan trọng của môn học. Một số cháu còn nói ngọng, nhút nhát chưa chú ý, nên việc tiếp thu các kiến thức cô truyền đạt chưa cao. Trước khi đi vào nghiên cứu đề tài này, tôi thấy việc cho trẻ làm quen với văn học và chữ viết vẫn diễn ra theo hai hình thức chính là trong tiết học và ngoài tiết học chưa có yếu tố sáng tạo, các hình thức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học thường lặp đi lặp lại trong các tiết học dẫn đến việc trẻ ít hứng thú với việc kể chuyện, đọc thơ, vơi hình thức đơn điệu sẽ làm trẻ không chú ý lên cô, tập chung vào việc khác hoặc buồn ngủ. 
Chưa có sáng tạo trong việc chuyển thể từ chuyện kể sang kịch bản sân khấu, không tạo ra được tính kịch - sự kiện - sự biến, lời thoại còn dài dòng khó hiểu, giáo viên còn nặng nề trong việc dẫn chuyện làm cho kịch bản trở nên rời rạc - kém hấp dẫn. Bên cạnh đó vẫn còn một số giáo viên khả năng còn cảm nhận các tác phẩm văn thơ chuyện còn hạn chế giọng đọc và cách phối hợp ánh mắt, cử chỉ, điệu bộ, minh họa chưa bộc lộ cảm xúc hấp dẫn cuốn hút trẻ, phương pháp lồng ghép tích hợp chưa linh hoạt sáng tạo kết quả trên trẻ chưa cao. chưa thực sự say mê, hào hứng, sử dụng đồ dùng dạy học chưa có khoa học, dẫn đến giờ học trẻ ít tập trung chú ý hiệu quả trên tiết học chưa cao.
 Ảnh: Giờ học đọc thơ
2.3. Các biện pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề.
Kết quả trước khi thực hiện: Tổng số 30 cháu.
Mức độ
Thể loại
Khá, tốt
Trung bình
Yếu
SL
TL(%)
SL
TL(%)
SL
TL(%)
Chuyện
10
33%
9
30%
11
37%
Thơ
11
36%
8
27%
11
37%
 Đối với nghành giáo dục yêu cầu trẻ “học mà chơi, chơi mà học” thông qua các tác phẩm văn học một cách nhẹ nhàng, gần gũi hơn.
Nhìn vào kết quả trên ta thấy đa số trẻ chưa hứng thú trong giờ hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học, tỉ lệ đang còn thấp. Để nâng cao chất lượng hoạt động tôi đã áp dụng một số biện pháp sau:
* Biện pháp 1: Lên kế hoạch đổi mới phương pháp trong từng tiết học:
	Tôi tổ chức cho trẻ học dưới nhiều hình thức “học mà chơi, chơi mà học”; cho trẻ học mọi lúc mọi nơi, lồng ghép các phương pháp đọc kể một cách linh hoạt cùng với phương pháp đàm thoại. Cần phân biệt đọc và kể khi trẻ còn chưa có khái niệm gì về tác phẩm cô đọc cho trẻ nghe, sau đó kể lại tóm tắt giúp trẻ dễ nhớ, dễ hiểu. Khi đàm thoại phải phù hợp với khả năng của trẻ và cũng để trẻ thực hiện khả năng sáng tạo của mình. Cần phối hợp nhiều nội dung sao cho phù hợp để làm cho giờ học không căng thẳng với trẻ.
Một tác phẩm văn học được thực hiện trong tiết học, vì vậy phương pháp rèn luyện cho trẻ kỹ năng đọc là rất quan trọng giúp trẻ hiểu hơn về tác phẩm cô hướng dẫn giúp trẻ thực hiện, nhập vai với nhân vật, giúp trẻ mạnh dạn, tự tin thể hiện diễn cảm một bài thơ hay kể một câu chuyện có thể theo trí nhớ của trẻ.
Ví dụ: Giờ học, đề tài, chuyện: “Nhổ củ cải”. Cô đàm thoại cùng trẻ ai đã trồng được cây cải? Hai ông bà nhổ củ cải có được không? Ông bà gọi ai đến giúp? Cháu gái gọi ai đến giúp? và cuối cùng có nhổ được củ cải lên không?
 Vì sao lại nhổ củ cải lên được? cô giáo dục trẻ đoàn kết giúp đỡ nhau, dạy trẻ đoàn kết hình thành nhân cách cho trẻ đôi với mọi người xung quanh.
Đề tài thơ “Cô giáo của con”
Ảnh: Hình ảnh cô đang dạy trẻ đọc thơ
Cô rèn luyện cho trẻ đọc thơ phát âm rõ ràng và giảng giải nội dung bài thơ cho trẻ hiểu qua đó giáo dục trẻ kính trọng và yêu quý cô giáo.
 - Tạo môi trường văn học xung quanh trẻ: Cho trẻ làm quen tác phẩm văn học là để tập trung nhận rõ sự độc đáo của phong cách nghệ thuật và vẻ đẹp riêng của nội dung, hình thức văn chương. Đây là thế giới mới của cuộc sống thực tại, bao gồm thiên nhiên, xã hội, con người được diễn tả, biểu đạt trong các hình thức đa dạng độc đáo về loài vật, cỏ cây, hoa lá, mọi hiện tượng tự nhiên vũ trụ mà trẻ nhìn thấy được. văn học diễn tả những gì gần gũi trong môi trường sống của trẻ như làng quê, cánh đồng, khu rừng, lớp học Văn học đề cập đến những lực lượng siêu nhiên như thần linh, ông bụt, cô tiên, phù thủy Đó chính là đối tượng miêu tả của văn học, làm nên sự phong phú hấp dẫn đời sống tinh thần của trẻ. Trẻ mẫu giáo tư duy chủ yếu là trực quan hình ảnh, trẻ rất thích hình ảnh ngộ nghĩnh, sinh động, màu sắc rực rỡ. Ở lớp tôi trang trí góc thư viện có nhiều tranh ảnh, sách báo phong phú. Bên cạnh đó, tôi vận động phụ huynh đóng góp một số sách truyện mẫu giáo. Những loại sách này có hình ảnh rõ nét, nội dung có tính chất giáo dục cao, từ những tờ lịch cũ cô sử dụng vẽ các nhân vật trong truyện.
 - Đàm thoại để hiểu tác phẩm không chỉ đơn giản là cô đặt câu hỏi trẻ trả lời. Khi đàm thoại, cô giáo cần đặt câu hỏi kết hợp với giải thích đọc hoặc kể lại trích dẫn trong tác phẩm, tất nhiên không phải sau mỗi câu hỏi cô đều đọc, kể trích dẫn, mà chỉ đọc hoặc kể những tình tiết chính trong truyện
Ví dụ:
Trong truyên “Cây rau của thỏ út” mẹ đã dạy 3 anh em của thỏ làm gì? Hai anh của thỏ như thế nào? Còn thỏ em nhu thế nào? Đó là một trong những tình tiết chính của truyện. Do đó cô phải kể hoặc đọc lại đoạn trích.
Cô hỏi: Mẹ đã dạy ba anh em thỏ làm gì? Thái độ của thỏ em như thế nào?
Mục đích chính của phần đàm thoại giúp trẻ hiểu sâu tác phẩm, do đó cô giáo cần đặt ra câu hỏi về những tình tiết chính, và xoáy vào các tình tiết đó. Câu hỏi của cô phải buộc trẻ suy nghĩ, có như vậy mới phát triển tư duy cho trẻ.
 Đưa trẻ vào hoạt động nghệ thuật: “cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học” đã dùng lâu nay trong trường mẫu giáo khi thực hiện đọc, kể tác phẩm văn học cho trẻ. “làm quen” chỉ bắt đầu có quan hệ với dụng ý trở nên quen biết, thời gian gặp gỡ thoáng chút, không lâu, mới nắm băt được những dấu hiệu bên ngoài hiện tượng, xem văn học như một hiện tượng văn học xa lạ đối với trẻ, chưa tạo ra mối quan hệ bên trong, chưa rõ tác động ảnh hưởng “tiếp xúc” biểu thị sự gặp gỡ trở nên có quan hệ, thường xuyên có sự giao tiếp, trực tiếp chịu sự tác động, xem văn học không xa lạ với trẻ ngay từ khi còn trong nôi cho đến khi trẻ 4 tuổi và hơn thế, trẻ đã gần gũi thân quen với cổ tích, hát ru, đồng giao. Cách cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm văn học tức là tạo mối quan hệ hai chiều giữa trẻ - tác phẩm và tác phẩm. Sự tác động này nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ, tạo cho trẻ có hiểu biết sơ đẳng về văn chương, gây những dấu ấn đầu tiên với trẻ về ngôn ngữ mỹ thuật. Cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm văn học sẽ bộc lộ đầy đủ, sâu sắc hơn bản chất, ý nghĩa, mục đích giáo dục trẻ bằng tác phẩm văn học.
 Thực chất là đưa trẻ vào hoạt động thực tiễn nghệ thuật đa dạng, bằng cách đưa trẻ vào tình huống và hành động văn học có thể coi đây là bước đưa trẻ vào thực hành thể nghiệm nghệ thuật, biến từ thể tiếp nhận thành chủ thể văn học. Có nghĩa trẻ từ chỗ cho trẻ nhận biết tiến tới cho trẻ đánh giá lại điêù phản ánh trong tác phẩm, cao hơn nữa là cho trẻ trải nghiệm, nhập vai vào các nhân vật, tình huống trong tác phẩm. Ở trẻ thể hiện một cách sinh động, ngôn ngữ của trẻ mạch lạc, phong phú, trẻ tiếp nhận tác phẩm sâu sắc hơn nhiều khi trẻ chủ động kể diễn cảm một câu chuyện, tái tạo có sáng tạo qua kể lại chuyện, sáng tác chuyện mới theo tưởng tượng chủ quan của mình nhập vai trong các trò chơi đóng kịch dựa theo tác phẩm văn học, cô cần tập cho trẻ phương pháp quan sát, mô phỏng, tái tạo bằng cách nhắc lại, bắt chước.
* Biện pháp 2. Biện pháp qua hoạt động vui chơi.
Ảnh: Quan sát vườn rau Ảnh: Đóng vai bác sỹ
Vào giờ vệ sinh rửa tay, lau mặt của trẻ tôi lồng vào cho trẻ đọc bài thơ "Rửa tay sạch sẽ" giúp trẻ chú ý hơn trong việc thực hiện vệ sinh rửa tay, lau mặt có hiệu quả tốt. Giờ hoạt động vui chơi tôi cho một số trẻ về góc xem tranh chuyện, tập kể chuyện sáng tạo, cho trẻ đọc thơ kết hợp từ và hình ảnh...
Trong giờ ngủ trưa, trước giờ đi ngủ tôi cho trẻ đọc bài thơ "Ngủ" hoặc bài thơ "Giờ đi ngủ" qua đó trẻ hiểu và có ý thức trong giờ ngủ trưa.
 Trong lúc chờ chia ăn tôi có thể cho trẻ ôn lại một số bài thơ đã học hoặc làm quen với một số bài thơ mới, sưu tầm thêm một số bài thơ ngoài chương trình đưa vào cho trẻ đọc nhằm giáo dục về hành vi ăn uống cho trẻ. 
 Ngoài ra tôi còn tận dụng các cơ hội để trẻ được làm quen với văn học như tạo môi trường trong lớp theo tranh ảnh khổ to thể hiện các câu chuyện, bài thơ theo chủ đề mà trẻ đã được nghe sưu tầm qua sách báo, tranh ảnh, chuyện, thơ  để xây dựng góc thư viện .
 Như vậy, bằng cách tổ chức các hoạt động một cách linh hoạt khéo léo cô đã giúp cho trẻ được sống trong môi trường văn học .
* Cho trẻ làm quen với văn học thông qua các lĩnh vực khác :
Ví dụ: Lĩnh vực phát triển nhận thức (Khám phá khoa học): Tìm hiểu về "Một số loại sau" tôi lồng vào cho trẻ đọc bài thơ "Họ nhà rau", "Cây cải nhỏ".
Tìm hiểu về một số con vật sống trong gia đình có hai chân, có mỏ tôi lồng vào cho trẻ đọc bài thơ "Con gà".
Tìm hiểu về Bác Hồ, tôi lồng vào bài thơ "Bác Hồ của em".
 (Toán) dạy số lượng 5, tôi lồng vào cho trẻ đọc bài thơ "Họ nhà rau" hỏi trẻ trong bài thơ kể về mấy loại rau.
Trẻ đếm và nói kết quả 5 loại rau
Hoặc cho trẻ chuyển tiếp vừa đi vừa đọc bài thơ "Đi cầu đi quán", vừa cất đồ dùng, quay sang hỏi trẻ trong bài thơ "Đi cầu đi quán, đi bán lợn con", mua về được những gì? cho trẻ kể xem mua được bao nhiêu thứ (trẻ nói kết quả).
Ví dụ: Lĩnh vực phát triển thẫm mĩ (âm nhạc): Dạy hát bài "Cháu yêu bà"
Tôi có thể lồng vào cho trẻ đọc bài thơ "Giúp bà" nhằm giáo dục trẻ yêu bà và giúp đỡ bà.
Ví dụ: Đối với (Tạo hình) đề tài "Vẽ hoa" tôi có thể lồng vào cho trẻ đọc bài thơ "chăm vườn hoa". Giáo dục trẻ biết yêu hoa, chăm sóc vườn hoa.
Hoặc "Vẽ con cá" cô lồng vào cho trẻ đọc bài thơ "Con cá vàng"
Trong những giờ đón, trả trẻ tôi thường đưa thơ, chuyện vào đọc cho trẻ nghe, dạy trẻ đọc, tôi chú ý tìm những bài thơ, câu chuyện phù hợp theo từng chủ đề.
Ví dụ: Vào đầu năm học tôi thường tìm những bài thơ như "Bạn mới đến trường", vào giờ đón trẻ cho trẻ đọc thơ"Lời chào buổi sáng"... nhằm giúp trẻ hiểu và lễ phép chào hỏi, biết thương yêu quan tâm giúp đỡ bạn.
Hay nhân dịp 8/3 tôi đưa vào cho trẻ đọc một số bài thơ, câu chuyện có ý nghĩa về bà, mẹ, cô giáo, chị gái, bạn gái như bài thơ: "Quà 8/3", "Giúp bà", "Cô và mẹ"...
Quá đó giúp trẻ hiểu về ý nghĩa của ngày 8/3 là ngày hội của bà, của mẹ, cô giáo... từ đó hình thành cho trẻ ý thức biết quan tâm đến bà, đến mẹ, cô giáo, bạ