SKKN Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho mẫu giáo 4 - 5 tuổi B thông qua chuyện kể ở trường mầm non Thọ Thanh huyện Thường Xuân

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ 
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THƯỜNG XUÂN 
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ CHO MẪU GIÁO 4-5 TUỔI B THÔNG QUA CHUYỆN KỂ Ở TRƯỜNG MẦM NON THỌ THANH HUYỆN THƯỜNG XUÂN
Người thực hiện: Lê Thị Hường
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Mầm non Thọ Thanh 
Sáng kiến kinh nghiệm thuộc lĩnh vực: Chuyên môn
THANH HOÁ, NĂM 2017
MỤC LỤC
1. Mở đầu ..
1
1.1. Lí do chọn đề tài.........................................................................
1-2
1.2. Mục đích nghiên cứu.
2
1.3. Đối tượng nghiên cứu
2
1.4. Phương pháp nghiên cứu
2
2. Nội dung của sáng kiến kinh nghiệm.........
2
2.1. Cơ sở lí luận 
2-3
2.2. Thực trạng sáng kiến kinh nghiệm..........................................
3-5
2.3. Những giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
5-15
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm..
15-16
3. Kết luận, kiến nghị. ...
16
Kết luận..
16
Kiến nghị
16-17
Tài liệu tham khảo.
18
1. Mở đầu.
1.1. Lý do chọn đề tài.
Phát triển ngôn ngữ cho trẻ là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất ở trường mầm non, hoạt động này không những nhằm giúp trẻ hình thành và phát triển các năng lực ngôn ngữ như nghe, nói, tiền đọc và tiền viết, mà còn giúp trẻ phát triển khả năng tư duy, nhận thức, tình cảm... Đó là chiếc cầu nối giúp trẻ bước vào thế giới lung linh huyền ảo, rực rỡ sắc màu của xã hội loài người. Vì vậy, trẻ nói năng mạch lạc được làm quen với chữ viết tiếng việt, được chuẩn bị sẵn sàng để bước vào lớp 1 là yêu cầu trọng tâm của phát triển ngôn ngữ cho trẻ ở trường mầm non.
Phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ là phát triển khả năng nghe, hiểu ngôn ngữ, khả năng trình bày có logic, có trình tự, chính xác và có hình ảnh một nội dung nhất định. Vì vậy ngôn ngữ đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc phát triển tư duy, hình thành và phát triển nhân cách, là công cụ để trẻ giao tiếp, học tập và vui chơi. Ngôn ngữ có vai trò trong việc phát triển trí tuệ, đạo đức, thẩm mỹ và phát triển thể lực cho trẻ.
Ngôn ngữ đóng một vai trò đặc biệt quan trọng đối với đời sống con người nhất là ở tuổi Mầm non. Ca dao xưa có câu “Dạy con từ thủa còn thơ” câu ca dao ấy đã đi vào lòng người và không thể nào quên. Mỗi chúng ta đều được lớn lên từ những tiếng ru dịu ngọt của bà của mẹ cất lên “Cháu ơi cháu ở với bà” hoặc “Con ơi con ngủ cho ngoan”... Đã hoà vào tâm hồn ta và ru ta khôn lớn vì vậy cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học thể loại truyện kể đã mang lại nguồn vốn từ vô cùng phong phú, đa dạng, đầy hấp dẫn với trẻ thơ. Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học thể loại truyện kể sẽ cung cấp cho trẻ lượng vốn từ để từ đó trẻ có thể giao tiếp ứng xử một cách khéo léo, mạnh dạn tự tin trong giao tiếp ứng xử hằng ngày. Nhưng, việc cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học thể loại truyện kể trong trường Mầm non cũng đang gặp phải một số khó khăn về cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho dạy học.
Trong cuộc sống hàng ngày chúng ta sử dụng lời nói để trò chuyện, đàm thoại, thảo luận, trình bày những hiểu biết, suy nghĩ giải quyết một vấn đề nào đó trong cuộc sống kể lại một câu truyện đã được nghe, được chứng kiến hay tự mình nghĩ ra, sáng tạo ra. Muốn phát triển kĩ năng nghe hiểu và nói của trẻ trước hết phải cuốn hút trẻ tham gia vào hoạt động ngôn ngữ trò chuyện, đàm thoại kể chuyện.
Là giáo viên đứng lớp 4-5 tuổi tôi thấy quá trình phát triển ngôn ngữ cho trẻ 4-5 tuổi thông qua kể chuyện đặc biệt là kể chuyện sáng tạo và đóng kịch vẫn đang còn hạn chế. Trong khi giao tiếp trẻ chưa mạnh dạn tự tin khi trình bày ý kiến của mình, trẻ còn nói ngọng, nói lắp, diển đạt chưa mạch lạc, nói chưa đủ câu. Chính vì vậy phát triển ngôn ngữ cho trẻ 4-5 tuổi là vô cùng cần thiết để giúp trẻ phát triển một cách toàn diện.
 Với nhiệm vụ khơi dậy ở trẻ tình yêu đối với từ ngữ nghệ thuật thông qua cách đọc kể diễn cảm, cao hơn nữa là biết dùng ngôn ngữ của mình để kể chuyện sáng tạo, đóng kịch. Đây là một nhiệm vụ rất phức tạp, yêu cầu khi kể chuyện sáng tạo hay đóng một vở kịch nào đó trẻ phải tự nghĩ ra một nội dung câu chuyện, tạo ra cấu trúc logic và được thể hiện qua lời nói.
Vì tất cả những những lý do này, tôi luôn tự đặt ra mục tiêu cho mình phải làm thế nào để giúp trẻ học thật tốt bộ môn văn học. Tôi đã không ngừng suy nghĩ và sáng tạo, để tìm ra những tình huống gây hứng thú, những cách thức giảng dạy mới mẻ có hiệu quả và tạo ra môi trường học tập tốt nhất cho trẻ. Bằng tất cả sự nỗ lực, cố gắng của mình, tôi xin được chia sẻ một vài kinh nghiệm nhỏ này với các đồng chí, đồng nghiệp thông qua đề tài “Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi B thông qua chuyện kể ở trường mầm non Thọ Thanh”. Mong rằng những kinh nghiệm nhỏ này có thể được vận dụng hiệu quả vào các tiết dạy của các đồng chí.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
 Với mục đích để nâng cao chất lượng dạy trẻ 4-5 tuổi đọc thơ, kể chuyện diễn cảm nhằm phát huy tích cực, chủ động, sáng tạo phù hợp với mục đích giáo dục và trình độ nhận thức của trẻ.
- Nghiên cứu những vấn đề lý luận về biện pháp dạy trẻ 4 - 5 tuổi phát triển ngôn ngữ thông qua đọc thơ, kể chuyện diễn cảm, kể chuyện sáng tạo và đóng kịch. 
- Đề ra một số phương pháp, giải pháp hữu hiệu nhất nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 4 -5 tuổi thông qua các hoạt động dạy trẻ đọc thơ, kể chuyện diễn cảm, kể chuyện sáng tạo và đóng kịch. 
- Đánh giá kết quả và có ý kiến đề nghị để nâng cao chất lượng trong công tác dạy trẻ 4 tuổi đọc thơ, kể chuyện diển cảm.
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi B thông qua chuyện kể ở trường mầm non Thọ Thanh. 
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu.
- Phương pháp điều tra.
- Phương pháp trực quan
- Phương pháp dùng lời
- Phương pháp thực hành, trải nghiệm...
- Phương pháp thực nghiệm.
- Phương pháp đánh giá kết quả.	
2. Nội dung của sáng kiến kinh nghiệm.
2.1. Cơ sở lý luận.
	Phát triển ngôn ngữ cho trẻ là một nhiệm vụ quan trọng trong chương trình giáo dục toàn diện cho trẻ. Hiện nay việc trẻ em của chúng ta nói trống, nói không đủ câu chiếm một số lượng không nhỏ và rất khó cho việc tiếp cận với các tác phẩm văn học bởi vì trẻ một phần nghèo nàn về vốn từ, một phần trẻ không biết phải diễn đạt sao cho mạch lạc. Ngôn ngữ của trẻ phát triển tốt sẽ giúp trẻ nhận thức và giao tiếp tốt góp phần quan trọng vào việc hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ. Việc phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ trong giao tiếp sẽ giúp trẻ dễ dàng tiếp cận với các môn khoa học khác như: Môi trường xung quanh, làm quen với toán, âm nhạc, tạo hình mà điều tôi muốn nói ở đây, đặc biệt chính là thông qua bộ môn làm quen văn học. Bộ môn làm quen văn học dạy trẻ đọc thơ, kể chuyện, kể chuyện sáng tạo, đóng kịch tạo cho trẻ được hoạt động nhiều. Việc phát triển vốn từ luyện phát âm và dạy trẻ nói đúng ngữ pháp không thể tách rời giữa các môn học cũng như các hoạt động của trẻ. Mỗi từ cung cấp cho trẻ phải dựa trên một biểu tượng cụ thể, có nghĩa, gắn liền với âm thanh và tình huống sử dụng chúng. Nội dung vốn từ cung cấp cho trẻ cũng như hình thức ngữ pháp phải phụ thuộc vào khả năng tiếp xúc, hoạt động và nhận thức của trẻ.
Phát triển ngôn ngữ chỉ ra mức độ, giới hạn, yêu cầu của việc cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm văn học qua nghệ thuật đọc và kể chuyện của cô giáo. Hoạt động này nhằm dẫn dắt, hướng dẫn trẻ cảm nhận những giá trị nội dung, nghệ thuật phong phú trong tác phẩm, khơi gợi ở trẻ sự rung động, hứng thú dối với văn học, có ấn tượng về những hình tượng nghệ thuật, cái hay cái đẹp của tác phẩm và thể hiện sự cảm nhận đó qua các hoạt động mang tính chất văn học nghệ thuật như đọc thơ, kể chuyện, chơi trò chơi đóng kịch. Cao hơn là tiến tới sáng tạo ra những vần thơ, câu chuyện theo tưởng tượng của mình, góp phần hình thành và phát triển toàn diện nhân cách trẻ.
Với nhiệm vụ khơi dậy ở trẻ tình yêu đối với từ ngữ nghệ thuật thông qua cách đọc kể diễn cảm, cao hơn nữa là biết dùng ngôn ngữ của mình để kể chuyện sáng tạo. Đây là một nhiệm vụ rất phức tạp, yêu cầu khi kể chuyện sáng tạo trẻ phải tự nghĩ ra một nội dung câu chuyện, tạo ra cấu trúc logic và được thể hiện qua lời nói tương ứng hình ảnh (lời nói kết hợp với sử dụng đồ dùng trực quan). Yêu cầu này đòi hỏi trẻ phải có vốn từ phong phú, các kỹ năng tổng hợp, kỹ năng truyền đạt ý nghĩ của mình một cách chính xác, tập trung chú ý và nói biểu cảm. Những kỹ năng này trẻ lĩnh hội được trong quá trình nhận thức có hệ thống bằng con đường luyện tập thường xuyên và hằng ngày.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
* Thuận lợi.
Trong năm học 2016 - 2017 tôi được nhà trường phân công phụ trách lớp mẫu giáo 4 - 5 tuổi B với sĩ số lớp là 42 cháu, trong đó cháu nam là 22 cháu, nữ là 20 cháu, có 4 cháu mới, 1 cháu dân tộc mường. Các cháu đều ở cùng một độ tuổi, trẻ ngoan, mạnh dạn hồn nhiên, khả năng tiếp thu bài của trẻ tương đối đồng đều. Trẻ thích học, thích khám phá, trẻ có nề nếp học tập tốt. Đó là 1 thuận lợi lớn để tôi rèn luyện và phát triển ngôn ngữ cho trẻ 4 - 5 tuổi thông qua kể chuyện.
Bản thân tôi là giáo viên phụ lớp mẫu giáo 4 - 5 tuổi có trình độ trên chuẩn, luôn yêu nghề mến trẻ, ham học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn, nhiệt tình năng động. Tôi luôn tìm tòi và tự làm một số đồ dùng, đồ chơi để phục vụ tiết dạy vào hoạt động vui chơi của trẻ. Tôi luôn xác định được mục đích yêu cầu và tầm quan trọng của việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ 4 - 5 tuổi thông qua kể chuyện.
Bản thân tôi luôn được sự quan tâm giúp đỡ của ban giám hiệu về chuyên môn và xây dựng phương pháp đổi mới hình thức tổ chức hoạt động giáo dục mầm non, tạo mọi điều kiện giúp tôi thực hiện tốt chương trình đổi mới.
Một số phụ huynh lớp tôi rất quan tâm đến việc học của con em mình, luôn phối hợp cùng với giáo viên trong việc dạy dỗ các cháu và thường xuyên ủng hộ những nguyên vật liệu để làm đồ dùng dạy học và vui chơi cho các cháu.
* Khó khăn.
Mặc dù nhà trường đã mua sắm trang thiết bị đồ dùng đồ chơi nhưng còn thiếu và chưa phong phú về chủng loại. 
Trường chúng tôi nằm ở khu vực nông thôn, ®a sè lµ con em gia đình n«ng nghiÖp nªn đời sống của nhân dân cũng gặp nhiều khó khăn, một số gia đình chưa thực sự quan tâm đến việc học hành của con cái, có một số gia đình bố mẹ đi làm ăn xa các bé ở với ông bà vì thế việc phối hợp giữa giáo viên và phụ huynh có phần hạn chế nên ảnh hưởng đến chất lượng dạy và học.
Số trẻ đông vì thế gây khó khăn cho việc phân nhóm hoạt động. Khả năng cảm thụ tác phẩm văn học của trẻ thì không đồng đều.
Một số trẻ phát âm còn ngọng chưa đủ từ, còn lúng túng trong giao tiếp, thiếu tự tin trong giao tiếp. Một số trẻ chưa phân biệt đựơc sự khác nhau trong phát âm mà chỉ tiếp nhận một cách chung chung vì vậy nên trẻ chưa chú ý đến các thành phần trong câu, trong từ, bớt âm khi nói. Đa phần trẻ nói và phát âm do ảnh hưởng ngôn ngữ của người lớn xung quanh, trẻ còn nói tiếng địa phương.
 Bên cạnh đó vẫn còn một số giáo viên khả năng cảm nhận các tác phẩm văn học thơ chuyện còn hạn chế giọng đọc và cách phối hợp ánh mắt, cử chỉ, điệu bộ, minh họa chưa bộc lộ cảm xúc hấp dẫn cuốn hút trẻ, phương pháp lồng ghép tích hợp chưa linh hoạt sáng tạo kết quả trên trẻ chưa cao, trẻ chưa thực sự say mê, hào hứng, sử dụng đồ dùng dạy học chưa có khoa học, dẫn đến giờ học trẻ ít tập trung chú ý hiệu quả trên tiết học chưa cao.
Bên cạnh các trẻ nhút nhát còn có một số trẻ quá hiếu động nên ảnh hưởng đến quá trình cảm thụ tích cực của trẻ.
Từ những vấn đề có liên quan đến đề tài tôi tiến hành kháo sát học sinh lớp 4 tuổi B và đây là những kết quả kiểm tra trước khi thực nghiệm:
Kết quả khảo sát đầu năm
Nội dung
Xếp loại
Tổng số trẻ
Đạt
Chưa đạt
Số trẻ
Tỉ lệ %
Số trẻ
Tỉ lệ %
Trẻ biết kể lại trình tự câu chuyện một cách mạch lạc 
42
25
59,5
17
40,5
Trẻ nói rõ ràng mạch lac, nói nhiều câu đầy đủ, trẻ hiểu được ý nghĩa một số từ
42
21
50
21
50
Trể tự tin khi giao tiếp với mọi người xung quanh
42
23
54,8
19
45,2
Trẻ biết kể chuyện theo tranh, kể chuyện theo trí nhớ
42
19
45,2
23
54,8
Trẻ biết kể chuyện sáng tạo
42
17
40,5
25
59,5
Trẻ biết đóng kịch
42
16
38
26
62
Qua khảo sát thực tế lần 1 tỷ lệ cháu đạt trong việc phát triển ngôn ngữ của trẻ 4 - 5 tuổi thông qua kể chuyện còn thấp. Từ thực trạng trên để nâng cao phát triển ngôn ngữ cho trẻ 4 - 5 tuổi thông qua kể chuyên có đạt kết quả cao. Tôi mạnh dạn đưa ra sáng kiến kinh nghiêm. “ Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 4-5 tuổi thông qua hoạt động kể chuyện” nhằm góp phần nhỏ bé của mình vào lĩnh vực phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
2.3. Các giải pháp tổ chức và thực hiện.
Qua áp dụng thực hiện chuyên đề hàng năm do phòng tổ chức, và qua nghiên cứa tài liệu bồi dưỡng thường xuyên chu kì II ( 2004 - 2007) và hiện nay là module MN 3. Thường xuyên nghiên cứu kỹ các bài soạn, soạn bài trước khi giảng dạy. Làm, mua sắm, sưu tầm đủ đồ dùng, đồ chơi phong phú hấp dẫn với trẻ và đảm bảo tính khoa học như: Tranh, con rối, vật thật ....Để thu hút, lôi cuốn trẻ vào giờ học tôi lựa chọn các hình thức tổ chức 
* Biện pháp 1. Làm đồ dùng, đồ chơi.
Với kinh nghiện của bản thân và thực tế của những năm gần đây, có nhiều bài thơ, câu chuyện không có trong quyển tranh thơ, chuyện vì vậy giáo viên phải nghĩ ra cách làm thế nào để có những bức tranh sinh động và đẩm bảo nội dung. Vì vậy mà cách để làm đồ dùng, đồ chơi rất quan trọng 
Tôi tận dụng các nguyên vật liệu có sẳn ở địa phương như: sách báo, lịch cũ, ống lon, trai nhựa, xốp, vải vụn, cành cây khô, quần áo cũ để làm đồ dùng, đồ chơi nhằm cho trẻ tiếp thu để phát triển ngôn ngữ cho trẻ hiệu quả hơn.
Dựa vào từng chủ đề tôi triển khai kế hoạch làm đồ dùng, đồ chơi một cách cụ thể mỗi chủ đề có một bộ đồ chơi phục vụ cho quá trình giảng dạy và vui chơi, tôi cho các cháu vào hoạt động chơi góc để trẻ tạo ra những đồ chơi làm bằng lá cây, giấy vụn, hột hạt vẽ và tô màu những bức tranh, những hình ảnh trẻ siêu tầm gợi mở cho trẻ tưởng tượng kể chuyện.
Từ những quần áo, vải vụn, ống giấy tôi hướng dẩn trẻ làm ra những con rối thật xinh xắn từ câu chuyện cổ tích trẻ học được, sáng tạo ra những nhân vật trẻ thích.
Ví dụ: Làm rối bằng giấy lụa mềm, vỏ xốp làm đầu bọc vải gắn len làm tóc, vẽ mắt mũi miệng sau đó cắt vải cuốn quanh làm áo, váy cho nhân vật.
Làm rối ngắn tay: Lấy quả bóng làm đầu nhân vật, vẽ mắt, mũi, tai Sau đó lấy bìa cứng cuộn lại làm thân lồng vào tay.
 Làm rối dẹt: Vẽ hình nhân vật vào giấy rồi tô màu, cắt dán vào bìa cứng gắn que để kết hợp kể chuyện qua rổi dẹt gây hứng thú cho trẻ.
Làm rối bằng vải: Trước tiên tôi phải ke các mảng vào giấy sau đó vẽ lên vải, khâu các mảng lại với nhau, quan trọng nhất là khâu nhồi bông làm sao cho các hình khối cân đối đẹp, tiếp đến là đính mắt và vẽ thêm các chi tiết khác
Làm rối que: Ghép 2 que đũa song song với nhau, dán băng dính trong vào đầu của 2 que đó cố định chúng với nhau. khía vào 1/2 đồ dài của hai que tính từ dưới lên, bẻ nhẹ 2 que tại 2 điểm khía đó về hai bên để làm chân con rối. Đặt ngang que thứ 3 ở đoạn trên để làm tay rối cố định các que này bằng dây. Làm đầu rối bằng cách gọt miếng xốp hoặc vò giấy cho thật mềm, vo thành cục tròn, bên ngoài bọc giấy hoặc vải. Gắn đầu rối vào 2 que bằng dây. Vẽ tóc, mắt, mũi, miệng cho rối, trang trí con rối cho đẹp hơn làm mũ, nơ, tay, chân, quần áo...
Hình ảnh: Hình ảnh đồ dùng đồ chơi tự làm
 * Biện pháp 2. Tạo môi trường ngôn ngữ phong phú đa dạng giúp trẻ học tập và rèn luyện phát triển ngôn ngữ. 
Môi trường giáo dục có tác dụng mạnh mẽ trực tiếp đến sự phát triển tâm sinh lý của trẻ, trẻ được làm quen với câu chuyện ở mọi lúc, nọi nơi vì vậy mà môi trường giáo dục có một vị trí vô cùng quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dạy học cho trẻ.
Tôi luôn tạo môi trường không gian trong và ngoài lớp học đẹp và sinh động, cuốn hút trẻ, trong lớp tôi trang trí ở các góc bằng sản phẩm của cô và trẻ, phù hợp với chủ đề, những hình ảnh đẹp tượng trưng cho trẻ nhập vai mình vào các nhân vật trong câu chuyện để trẻ được thể hiện mình qua sự tái tạo về các hình ảnh nhân vật và phát triển được tính sáng tạo. Ví dụ: Khi thực hiện các hoạt động Văn học mà trọng tâm là kể chuyện ( Đọc thơ) thì nên tổ chức ở phòng chức năng để trẻ có thể tự mình soi gương và chỉnh sửa các động tác khi lên tập kể lại chuyện hoặc ở góc tạo hình tôi và trẻ xé dán nặn những nhân vật chính trong câu chuyện và cho trẻ nhập vai, kể lại câu chuyện qua những hình ảnh mà cô và trò vừa làm được. 
Trong quá trình cho trẻ hoạt động ở các góc tôi luôn tạo tình huống đặt ra câu hỏi, khuyến khích những bạn khá tham gia trao đổi giao tiếp với những bạn nhút nhát. Ở góc văn học tôi trưng bày hình ảnh các nhân vật trong chuyện cổ tích. Ví dụ: Hình ảnh nhân vật Tích Chu, bà Tích Chu và Cô Tiên tôi sẽ áp dụng vào câu chuyện Tích Chu để cho trẻ được làm quen
 Trong lớp luôn tận dụng diện tích phòng học, chú ý bố trí sắp xếp các học cụ, đội hình để tạo môi trường học tập thoải mái cho trẻ.
Ví dụ: Khi thực hiện các hoạt động làm quen văn học thể loại truyện kể mà trọng tâm là dạy kể chuyện sáng tạo thì tôi luôn tận dụng không gian lớp học để bày dụng cụ kể chuyện, sắp đặt tranh và các con rối sao cho trẻ dễ sử dụng, kích thích trẻ hoạt động tích cực hơn.
Tôi thường xuyên chú ý đến khả năng phát âm của trẻ để có sự điều chỉnh và sửa sai, rèn luyện khả năng ngôn ngữ cho trẻ.
Bản thân tôi trước khi tổ chức hoạt động cũng phải tự luyện giọng kể, cách sử dụng tranh, rối, mô hình để giúp trẻ cảm thụ được tác phẩm văn học đó một cách tốt nhất.
* Biện pháp 3. Quá trình cho trẻ làm quen với văn học.
Ví dụ: Chủ điểm thế giới động vật, khi kể cho trẻ nghe chuyện “ Giọng hót chim sơn ca” giáo viên cho trẻ xem tranh, gọi tên và trò chuyện về các loài chim, sau đó giáo viên sử dụng bộ rối dẹt để kể chuyện cho trẻ nghe, cô thể hiện giọng kể thật diễn cảm
- Trò chuyện về nội dung câu chuyện;
- Trong chuyện có những ai, chim nào hót hay nhất?
- Tại sao chim họa mi hót hay đến thế?
- Trong chuyện tả giọng hót chim sơn ca hay như thế nào (Mê ly, tuyệt vời), tiếng suối chảy, tiếng lá cây như thế nào( róc rách, rì rào, xào xạc).
- Cho trẻ được làm quen với các câu mô tả, cho trẻ đồng thanh phát âm (Mê ly, tuyệt vời, róc rách, rì rào, xào xạc).
Khả năng thay đổi giọng đọc, giọng kể của cô một cách tài tình là lực hút hứng thú của trẻ. Đặc biệt lần đầu tiên trẻ tiếp xúc với một tác phẩm mới, nghệ thuật đọc, kể của cô lại càng quan trọng gấp bội. Khi kể chuyện hoặc đọc thơ cô cần tạo ra những tình huống bất ngờ để thể hiện tình tiết của câu chuyện, như thêm vào chuyện những hành động minh hoạ.
Những lần sau cô cho trẻ nhập vai các nhân vật và thể hiện, khi trẻ thể hiện vai cô động viên khuyến khích trẻ.
Ví dụ: Chủ điểm thế giới thực vật: Trong bài thơ “Cây dây leo” cô dùng thủ thuật gây hứng thú sau đó cho trẻ gọi tên các loại cây, phân nhóm các loại cây thân gỗ - thân mềm, cây dây leo. Thảo luận về nhu cầu sống của các loại cây, khi đọc thơ cô chú ý nhấn mạnh vào các từ, tí teo, bò ra, nghển cổ, tắm nắng gió, gội mưa rào, ngắt giọng trong câu hỏi vì sao.
Với từng bài dạy, thể loại tôi đưa ra hệ thống câu hỏi đã chuẩn bị có tính lôgic, để đàm thoại với trẻ một cách sôi nổi theo phương trâm: “lấy trẻ làm trung tâm” để phát huy trí tưởng tượng, những cảm xúc của trẻ, tình liên hệ thực tiễn, sáng tạo phù hợp với từng nội dung của bài mà trẻ không bị áp đặt một cách gò bó.
Cùng với từng bài dạy, tôi dùng các thủ thuật khác nhau để dẫn dắt vào bài chuyển hoạt động một cách linh hoạt.
Tổ chức cho trẻ chơi đóng kịch là một phương pháp tốt để phát triển ngôn ngữ đối thoại cho trẻ. Trẻ làm quen với các mẫu câu văn học đã được gọt giũa, chọn lọc. Khi đó trẻ cố gắng thể hiện đúng ngữ điệu, tính cách nhân vật mà trẻ đóng, giúp cho ngôn ngữ của trẻ mang sắc thái biểu cảm rõ rệt.
Hình ảnh: Trẻ đóng kịch
	Ví dụ: Chủ điểm thế giới động vật, câu chuyện “ Bác gấu đen và hai chú thỏ”.
+ Cảnh 1: Hình ảnh bác Gấu đen đang đi trong một khu rừng có nhiều cây cối, mưa rơi như trút nước, gió thổi ào ào làm nghiêng ngả cây cối và xa xa là ngôi nhà