Một số biện pháp chí đạo nâng cao chất lượng giáo dục kĩ năng sống cho trẻ trong trường mầm non

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUẢNG XƯƠNG
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
TÊN ĐỀ TÀI
MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHÍ ĐẠO NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG CHO TRẺ TRONG TRƯỜNG MẦM NON
Người thực hiện: Hoàng Thị Tám
Chức vụ: Phó Hiệu trưởng
Đơn vị công tác: Trường Mầm non Quảng Ngọc
SKKN thuộc lĩnh vực: Quản lí
THANH HÓA, NĂM 2018
MỤC LỤC
Nội dung
Trang
1. Mở đầu
1
1.1. Lí do chọn đề tài.
1
1.2. Mục đích nghiên cứu.
2
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
2
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
2
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm.
2
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
3
2.2.1. Thuận lợi.
3
2.2.2. Khó khăn.
3
2.2.3. Khảo sát thực tế
4
2.3. Các biện pháp thực hiện.
5
2.3.1. Bồi dưỡng đội ngũ, giúp giáo viên nhận thức sâu sắc về nhiệm vụ dạy trẻ kỹ năng sống trong năm học
5
2.3.2. Biệp pháp cụ thể hóa nội dung những kỹ năng cơ bản mà giáo viên cần dạy trẻ
9
2.3.3. Biện pháp xác định nhiệm vụ cơ bản và phân công trách nhiệm trong việc dạy trẻ kỹ năng sống
11
2.3.4. Xây dựng môi trường giúp giáo viên thực hiện nhiệm vụ dạy trẻ kỹ năng sống
15
2.3.5. Biện pháp tổ chức các hoạt động tập thể, các chuyến đi dã ngoại
15
2.3.6. Biện pháp tuyên truyền các bậc cha mẹ cách dạy trẻ kỹ năng sống trong gia đình 
16
2.4. Hiệu quả của SKKN đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
18
3. Kết luận, kiến nghị
19
3.1. Kết luận.
19
3.2. Kiến nghị.
20
Tài liệu tham khảo
21
Danh mục các đề tài SKKN đã được Hội đồng SKKN ngành GD&ĐT huyện, tỉnh xếp loại.
22
1. Mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài
 Trẻ em là niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của dân tộc. Việc bảo vệ và chăm sóc giáo dục trẻ em là trách nhiệm của nhà nước, của xã hội và của mỗi gia đình: Việc giáo dục trẻ ngay từ khi còn nhỏ là vô cùng quan trọng trong sự nghiệp giáo dục, nhằm hình thành và phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ sau này. 
 Như chúng ta đã biết, đất nước ta hiện nay nền kinh tế phát triển đang trên đường hội nhập Quốc tế, chúng ta phải giao lưu với nhiều nền văn hóa khác nhau trên thế giới. Hiện nay, thế hệ trẻ thường xuyên chịu tác động đan xen của những yếu tố tích cực và tiêu cực, luôn được đặt vào hoàn cảnh phải lựa chọn những giá trị, phải đương đầu với những khó khăn, thách thức, những áp lực tiêu cực. Nếu thiếu kỹ năng sống, các em dễ bị lôi kéo vào các hành vi tiêu cực, bạo lực, và lối sống ích kỉ lai căng, thực dụng, dễ bị phát triển lệch lạc về nhân cách[2].
 Năm học 2017-2018 là năm học ngành GD&ĐT tiếp tục triển khai thực hiện phong trào: " Xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực" do ngành GD&ĐT phối hợp với ngành Văn hoá thể thao và du lịch và đoàn TNCS HCM phát động. Phong trào đã được triển khai và thực hiện triệt để trong toàn ngành Giáo dục với 5 nội dung chính. Một trong năm nội dung đó là: Rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh.
 Trong nội dung của Đề án “ Xây dựng trường học gắn với thực tiễn và giáo dục kĩ năng sống” của UBND huyện Quảng Xương đã nêu: “Trong giai đoạn hiện nay, thế hệ trẻ thường xuyên chịu tác động đan xen giữa các yếu tố tích cực và tiêu cực, luôn được đặt vào hoàn cảnh phải lựa chọn những việc gì nên làm và không nên làm. Do đó, tùy theo từng cấp học, bậc học các em học sinh phải được trang bị những kiến thức, hiểu biết xã hội, những kĩ năng cần thiết để bước vào cuộc sống và trở thành công dân tốt phù hợp với xu thế phát triển của xã hội” [1].
 Trước nay chúng ta vẫn nói giáo dục đạo đức cho học sinh và khi nói đến thì ai cũng biết dó là giáo dục những gì? Cần phải làm thế nào để nêu những tấm gương tốt cho học sinh học tập và neo theo? Nhưng kĩ năng sống là gì? Không phải ai cũng chỉ ra ngay được.
 Nhiều người còn nhầm lẫn giữa kỹ năng và hành động nên trong việc dạy trẻ có được những hành động theo yêu cầu của người lớn thì cho rằng trẻ đã có kỹ năng, điều đó hoàn toàn chưa đúng. Một ví dụ cụ thể cho vấn đề này, khi bạn cho trẻ đi chơi, bạn nhắc trẻ con hãy bỏ rác vào thùng rác và trẻ thực hiện theo những gì bạn nói thì đó là hành động. Phần lớn những trẻ ở lứa tuổi mầm non đều có những hành động đơn giản diễn ra trong cuộc sống hàng ngày như: Chào hỏi, cảm ơn, xin lỗinhưng đó nhiều khi vẫn là những hành động làm theo yêu cầu của người lớn và để những hành động đó trở thành kỹ năng cho trẻ thì đòi hỏi phải có một quá trình. Khi hành động đó trở thành kỹ năng chính là lúc trẻ nhìn thấy rác tự nhặt cho vào thùng rác hoặc trẻ gặp người lớn tự chào hỏi mà không cần người lớn phải nhắc nhở nữa[6].
 Có khá nhiều định nghĩa rất rõ về kĩ năng sống, nhưng có thể nêu lên một cách ngắn gọn: Kĩ năng sống là khả năng tự chủ, khả năng tự đưa ra quyết định, khả năng nói không và khả năng thích nghi, biết chấp nhận, hoá giải được những tác động tiêu cực trong cuộc sống chung quanh[7].
 Xuất phát từ những vấn đề nêu trên mà bản thân tôi thấy cần phải nghiên cứu sâu hơn, tìm những giải pháp cụ thể để giúp CBGV trong nhà trường có được những nội dung và các giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục hình thành và rèn kĩ năng sống cho trẻ đạt hiệu quả cao nhất.
1. 2. Mục đích nghiên cứu
 Năm học 2017-2018 tôi tiến hành nghiên cứu và đưa vào áp dụng đề tài:
 "Một số biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng giáo dục kĩ năng sống cho trẻ trong trường Mầm non" với mục đích giúp Cán bộ, giáo viên, nhân viên cũng như các bậc phụ huynh học sinh toàn trường xác định rõ hơn những nội dung trọng tâm, phương pháp và cách thức hình thành giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mầm non đạt hiệu quả góp phần cùng với giáo dục nhằm hoàn thiện nhân cách và phát triển toàn diện cho trẻ mầm non trong thời đại ngày nay.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
 Tập trung vào một số biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mầm non.
1.4. Phương pháp nghiên cứu 
* Phương pháp nghiên cứu lý luận: Nghiên cứu tài liệu, phân tích, tổng hợp lý luận về việc vận dụng các biện pháp.
* Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phương pháp quan sát, đàm thoại, thực nghiệm (thực hành, trải nghiệm) 
* Phương pháp phân tích, tổng hợp lý thuyết: thông qua đọc các tài liệu sách báo, tạp chí có liên quan đến Giáo dục kĩ năng sống cho trẻ.
*Phương pháp quan sát sư phạm: 
+ Quan sát trẻ: Thông qua hành động, lời nói, nét mặt cử chỉ, biểu hiện xúc cảm, tình cảm của trẻ.
+ Quan sát giáo viên: Dự giờ và quan sát cách tổ chức các hoạt động có lồng ghép giáo dục kĩ năng sống cho trẻ.
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm
 Nghiên cứu về sự phát triển trẻ em cho ta khẳng định: Sự phát triển của trẻ nhỏ bao gồm cả sự tăng trưởng về chiều cao, về cân nặng, những thay đổi của não và giác quan, vừa bao gồm tất cả những thay đổi do kết quả các trãi nghiệm và việc luyện tập: thay đổi về sự vận động và sự thích nghi với môi trường, khả năng tư duy và ngôn ngữ, thay đổi trong hành vi xã hội, trong sự tự ý thức và sự tự kiềm chế bản thân.
Nghiên cứu gần đây về sự phát triển của não trẻ cũng cho thấy rằng khả năng giao tiếp với mọi người, khả năng biết tự kiểm soát, thể hiện các cảm giác của mình, biết cách ứng xử phù hợp với các yêu cầu, biết giải quyết các vấn đề cơ bản một cách tự lập có những ảnh hưởng rất quan trọng đối với kết quả học tập của trẻ tại trường[4]. 
Tại Đề án “ Xây dựng trường học gắn với thực tiễn và giáo dục kĩ năng sống” của UBND huyện Quảng Xương –tháng 8 năm 2017 thể hiện rất rõ nội dung dành riêng cho từng cấp học, bậc học trong đó nội dung dành cho bậc học Mầm non bao gồm:
- Giáo dục gắn với kĩ năng tự bảo vệ bản thân
- Giáo dục gắn với rèn kĩ năng giao tiếp
- Giáo dục gắn với rèn kĩ năng tự lập
- Giáo dục gắn với rèn kĩ năng hoạt động nhóm[2].
 Thực tế cho thấy có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến giáo dục kĩ năng sống cho trẻ trong đó yếu tố giáo viên có ảnh hưởng rất lớn, bản thân trẻ là yếu tố có tính chất quyết định, các yếu tố môi trường, giáo dụcgóp phần quan trọng trong quá trình tổ chức hoạt động giáo dục kĩ năng sống cho trẻ ở trường mầm non.
 Có nhiều giáo viên mầm non thường tập trung lo lắng cho những trẻ có những vấn đề về hành vi và khả năng tập trung trong những năm tháng đầu tiên trẻ đến trường. Đơn giản là vì những trẻ này thường không có khả năng chờ đến lượt, không biết chú ý lắng nghe và làm việc theo nhóm, điều này làm cho trẻ không thể tập trung lĩnh hội những điều cô giáo dạy. Vì vậy, giáo viên phải tốn rất nhiều thời gian vào đầu năm học để giúp trẻ có được những kỹ năng sống cơ bản ở trường mầm non[6]. 
2.2 Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến
2.2.1.Thuận lợi:
- Từ Bộ Giáo dục cho đến Sở, Phòng GD &ĐT trong những năm gần đây đã có nhiều văn bản, hướng dẫn liên quan đến việc giáo dục kĩ năng sống cho trẻ trong trường mầm non.
- Trường Mầm non xã nhà đạt chuẩn quốc gia mức độ I, tình hình cơ sở vật chất tương đối đồng bộ, đội ngũ CBGV đoàn kết, có trình độ năng lực sư phạm vững vàng, có lòng nhiệt tình, say mê với nghề được cấp trên đánh giá tốt nên thuận lợi trong việc thực hiện nhiệm vụ năm học đặc biệt là đã có kinh nghiệm trong nhiệm vụ giáo dục lễ giáo cho học sinh từ những năm học trước. Học sinh được học chương trình liên tục từ nhà trẻ đến các lớp Mẫu giáo.
- Đa số phụ huynh có sự quan tâm, phối hợp với giáo viên chủ nhiệm và nhà trường Mầm non trong việc giáo dục, chăm sóc nuôi dưỡng trẻ.
- Việc rèn kĩ năng sống cho trẻ mầm non đã được giáo viên lồng ghép vào các hoạt động. Thông qua các hoạt động trẻ đã biết phân biệt được nơi chơi, đồ chơi an toàn và không an toàn, biết phân biệt người lạ, người quen, không nhạn quà hoặc đi theo người lạ. Một số trẻ 4-6 tuổi đã biết giúp cô làm một số việc tự phục vụ bản thân và cất đồ dùng cá nhân.
2.2. Khó khăn
 -Về nhà trường mầm non: tuy cơ sở vật chất tương đối tốt, đồ dùng đồ chơi đã có song vẫn còn thiếu các mô hình cho trẻ hoạt động trãi nghiệm. Trong những năm học trước nội dung giáo dục kĩ năng sống cho trẻ đã có tuy nhiên mới chỉ dừng ở mức độ giáo viên tự giác lồng ghép vào trong chương trình giáo dục, trong các hoạt động hàng ngày(nếu có thể), nhà trường chưa có kế hoạch cụ thể trong việc chỉ đạo thực hiện các nội dung giáo dục kĩ năng sống cho trẻ. 
 - Về phía giáo viên: Một số giáo viên chưa hiểu rõ tầm quan trọng của việc rèn kĩ năng sống cho trẻ, còn hời hợt, chưa chịu khó lồng ghép các hoạt động để dạy và rèn kĩ năng sống, chưa linh hoạt trong việc vận dụng, tạo các cơ hội cho trẻ thực hành trãi nghiệm. Một số giáo viên lớn tuổi có nhiều kinh nghiệm nhưng việc đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm khuyến khích sự chuyên cần, tích cực, chủ động, sáng tạo và ý thức vươn lên, rèn luyện khả năng tự học của học sinh còn gặp nhiều khó khăn; giáo viên trẻ tuổi có năng động, sáng tạo nhưng lại khó trong công tác bồi dưỡng do nhận thức về nghề chưa được sâu sắc. 
 - Về phía các bậc cha mẹ trẻ em luôn nóng vội trong việc dạy con. Khi trẻ về nhà mà chưa biết đọc, viết chữ, hoặc chưa biết làm toán thì lo lắng một cách thái quá. Đồng thời một số phụ huynh lại chiều chuộng, cung phụng con cái quá mức không để trẻ tự làm bất cứ công việc nào dù là nhỏ nhất hoàn toàn làm thay trẻ khiến trẻ không có kĩ năng tự phục vụ hoặc kĩ năng tự phục vụ thấp, một số trẻ không thích nghi được với môi trường xung quanh dẫn đến những sai lệch trong nhận thức lẫn hành động. 
2.2.3. Khảo sát thực trạng chất lượng trước khi thực hiện. 
 Để việc nghiên cứu đạt hiệu quả, ngay từ đầu năm học tôi đã tiến hành khảo sát nhằm đánh giá vốn kĩ năng sống hiện tại của trẻ đến trường và mức độ kiến thức dạy kĩ năng sống cho trẻ của giáo viên.
Bảng1: Kết quả khảo sát học sinh về vốn kĩ năng sống( số HS KS 473 trẻ)
Nội dung khảo sát
Kết quả
Số lượng
Tỷ lệ
Trẻ mạnh dạn, tự tin
196/473
41,3%
Kĩ năng giao tiếp, lễ phép
251/473
53%
Kĩ năng tự lập
183/473
38,7%
Kĩ năng hoạt động nhóm( có ý thức hợp tác, chia sẻ với bạn bè)
245/473
51,8%
 Nhìn vào kết quả của bảng ta thấy rõ đa số trẻ chưa tự tin, thiếu sự mạnh dạn, các kĩ năng tự lập thấp, kĩ năng giao tiếp, kĩ năng hợp tác chia sẻ với bạn bè còn hạn chế.
Bảng 2. Kết quả khảo sát đội ngũ về kiến thức dạy kĩ năng sống cho trẻ
(số GV khảo sát 30)
Nội dung khảo sát
Kết quả
Số lượng
Số lượng
Nắm vững các nội dung GDKNS cho trẻ mầm non
18/30
60%
Lựa chọn các nội dung giáo giục KNS phù hợp độ tuổi
17/30
56,6%
Biết tổ chức các hoạt động lồng ghép giáo dục KNS cho trẻ
16/30
53,3%
Tự tin trong giao tiếp với phụ huynh, đồng nghiệp và trước nơi đông người.
21/30
70%
 Qua kết quả khảo sát cho thấy số giáo viên nắm các nội dung, lựa chọn, lồng ghép các hoạt động để GD KNS cho trẻ chưa nhiều. Sự mạnh dạn tự tin trong giao tiếp của giáo viên vẫn còn hạn chế.
2.3. Biện pháp thực hiện
2.3.1. Bồi dưỡng đội ngũ, giúp giáo viên nhận thức sâu sắc về nhiệm vụ dạy trẻ kỹ năng sống trong năm học
Xác định giáo dục kĩ năng sống cho trẻ là một quá trình tác động sư phạm có mục đích, có kế hoạch nhằm hình thành năng lực hành động tích cực, có liên quan tới kiến thức và thái độ, giúp cá nhân trẻ có ý thức về bản thân, giao tiếp, quan hệ xã hội, thực hiện công việc, ứng phó với các yêu cầu hàng ngày.
Năm học 2017-2018 nhà trường đã xác định mục tiêu của việc hình thành và giáo dục kỹ năng sống cho trẻ MN là nhằm giúp trẻ có kĩ năng tự lập, biết làm những điều nên làm và không nên làm, giúp trẻ tự tin, chủ động trong hoạt động nhóm và biết cách xử lí các tình huống trong cuộc sống. 
 Tổ chức chuyên đề tại trường về việc triển khai kế hoạch thực hiện công tác chuyên môn năm học trong đó nội dung quan trọng hướng dẫn giáo viên xác định nội dung trọng tâm của việc rèn kĩ năng sống cho trẻ. Đó là song song việc thực hiện cả 4 nội dung giáo dục theo Đề án thì nhà trường lựa chọn Nội dung giáo dục gắn với kĩ năng tự lập và nội dung giáo dục gắn với kĩ năng hoạt động nhóm là hai nội dung trọng tâm trong việc rèn kĩ năng sống cho trẻ.
Cung cấp tài liệu cho giáo viên: Xây dựng toàn bộ nội dung, các tiêu chí đánh giá trẻ trong việc thực hiện các nhóm kĩ năng cho từng chủ điểm, từng độ tuổi. Ví dụ: Đối với nội dung giáo dục rèn kĩ năng tự lập Trong chủ điểm Bản thân trẻ biết tự cất đồ dùng cá nhân vào nơi quy định, biết tự mặc quần áo, đi dép, đội mũ, lấy gối khi đi ngủ; Biết rửa tay và dùng khăn khô lau tay; Biết cất đồ dùng vào nơi quy định; Biết tự xúc cơm ăn, nhặt cơm rơi cho vào đĩa; Biết cùng cô xắp xếp bàn ăn( giờ ăn), lấy đồ dùng học tập(giờ học)
 Sưu tầm các tài liệu có nội dung về giáo dục kĩ năng sống cho giáo viên tham khảo. Bản thân ghi chép các nội dung và phương pháp dạy trẻ kĩ năng sống poto cho từng đồng chí CBGV. Các nội dung giáo dục kỹ năng sống trong chương trình GDMN không xa lạ mà hết sức đơn giản, gần gũi và thiết thực với trẻ. Việc xác định được các kĩ năng cơ bản phù hợp với lứa tuổi sẽ giúp giáo viên lựa chọn đúng những nội dung trọng tâm để dạy trẻ.
 Giáo viên phải hiểu được dạy kĩ năng sống cho trẻ không phải là ép trẻ làm những cái mà người lớn muốn mà là dạy trẻ có ý thức vào những gì trẻ cần làm và thực hiện đúng cách.
2.3.2. Biệp pháp cụ thể hóa nội dung những kỹ năng cơ bản mà giáo viên cần dạy trẻ:
Từ những nội dung giáo dục mà nhà trường xác định và xây dựng thành nội dung trọng tâm của năm học thì tôi hướng dẫn giáo viên cách xác định các kĩ năng, nhóm kĩ năng cần thiết cho sự phát triển toàn diện nhân cách trẻ. Việc xác định được các kĩ năng cơ bản phù hợp với lứa tuổi sẽ giúp giáo viên lựa chọn đúng những nội dung trọng tâm để dạy trẻ.
+ Kĩ năng sống tự tin : Đây là một trong những kỹ năng đầu tiên mà giáo viên cần chú tâm là phát triển sự tự tin, lòng tự trọng của trẻ. Nghĩa là giúp trẻ cảm nhận được mình là ai, là trai hay gái, là con thứ mấy trong gia đình. Trong mối quan hệ với bạn bè trong lớp với cô giáo và những người khác. Kỹ năng sống này giúp trẻ luôn cảm thấy tự tin trong mọi tình huống ở mọi lúc mọi nơi. 
+ Kĩ năng tự lập: Giáo dục cho trẻ hiểu và biết thực hiện thành thạo một số kĩ năng phục vụ trong ăn uống, sinh hoạt, học tập hàng ngày. Biết giúp người lớn làm một số việc đơn giản phù hợp với độ tuổi. Biết nói lên nhu cầu, nguyện vọng, sở thích riêng của bản thân. Đây là nội dung trọng tâm của năm học nên yêu cầu giáo viên phải thực hiện thường xuyên, có chiều sâu và đạt được hiệu quả thực sự. Cụ thể đó là: Giáo viên cần dạy trẻ từ hành động theo yêu cầu của người lớn(con hãy tìm chỗ ngồi, con hãy cất đồ dùng cá nhân của con vào đúng nơi quy định; con hãy nhặt rác bỏ vào thùng) cho đến khi đạt được kĩ năng(Đến lớp trẻ nhà trẻ tự đi vào lớp, tự tìm đúng chỗ ngồi, trẻ tự giác cất đồ dùng cá nhân vào ngăn tủ của mình, trẻ thấy rác tự nhặt bỏ vào thùng). 
+ Kĩ năng sống hợp tác: Bằng các trò chơi (Trò chơi phân vai và trò chơi đóng kịch), câu chuyện, bài hát giáo viên giúp trẻ học cách cùng làm việc với bạn, đây là một công việc không nhỏ đối với trẻ lứa tuổi này. Khả năng hợp tác sẽ giúp trẻ biết cảm thông và cùng làm việc với các bạn. 
+ Kĩ năng nhận và hoàn thành nhiệm vụ: Nhận và làm một việc trong gia đình, trong lớp học, phù hợp với trẻ như gấp một cái khăn tay, xếp gọn đồ chơi sau khi chơi xong, bản thân trẻ phải nỗ lực vượt qua khó khăn để thực hiện công việc, hoàn thành đến cùng công việc được giao.
+ Kĩ năng tuân thủ các quy tắc xã hội như: Quy tắc giao thông( đội mũ bảo hiểm khi ngồi trên mô tô xe máy, đi bộ bên lề đường bên phải, không chơi dưới lòng đường, đi theo tín hiệu đèn giao thông...); Quy tắc nơi công cộng( Đi nhẹ, nói khẽ, không làm ồn, không vứt rác bừa bãi...)
+ Kĩ năng thích tò mò, ham học hỏi, khả năng thấu hiểu: Đây là một trong những kỹ năng quan trọng nhất cần có ở trẻ vào giai đoạn này là sự khát khao được học. Giáo viên cần sử dụng nhiều tư liệu và ý tưởng khác nhau để khêu gợi tính tò mò tự nhiên của trẻ. Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng, các câu chuyện hoặc các hoạt động và tư liệu mang tính chất khác lạ thường khêu gợi trí não nhiều hơn là những thứ có thể đoán trước được. 
+ Kĩ năng giao tiếp: Giáo viên cần dạy trẻ biết thể hiện bản thân và diễn đạt ý tưởng của mình cho người khác hiểu, trẻ cần cảm nhận được vị trí, kiến thức của mình trong thế giới xung quanh nó. Đây là một kỹ năng cơ bản và khá quan trọng đối với trẻ. Nó có vị trí chính yếu khi so với tất cả các kỹ năng khác như đọc, viết, làm toán và nghiên cứu khoa học. Nếu trẻ cảm thấy thoải mái khi nói về một ý tưởng hay chính kiến nào đó, trẻ sẽ trở nên dễ dàng học và sẽ sẵn sàng tiếp nhận những suy nghĩ mới. Đây chính là yếu tố cần thiết để giúp trẻ sẳn sàng học mọi thứ.
+ Kĩ năng ứng xử văn hoá, ý thức sống thân thiện
Cần dạy trẻ biết nói lời "cảm ơn" khi nhận được sự quan tâm từ người khác, biết nói lời " xin lỗi" khi làm việc hay nói lời sai. Không lấy( không tranh giành) đồ của người khác. Dạy trẻ biết sự khác nhau của việc " nói thật", " nói dối"
Ngoài ra, ở trường mầm non giáo viên cần dạy trẻ thói quen giữ gìn sức khoẻ và ý thức tự bảo vệ bản thân, phòng ngừa các tai nạn như đuối nước, điện giật, không lại gần nơi có người hút thuốc lá. Dạy trẻ nghi thức văn hóa trong ăn uống qua đó dạy trẻ kỹ năng lao động tự phục vụ, rèn tính tự lập như: Biết tự rửa tay sạch sẽ trước khi ăn, ăn uống gọn gàng, không rơi vãi, nhai nhỏ nhẹ không gây tiếng ồn, biết mời trước khi ăn, cảm ơn sau khi ăn, biết tự dọn, cất đúng chỗ bát, chén, thìa  hoặc biết giúp người lớn dọn dẹp.
 2.3.3. Biện pháp xác định nhiệm vụ cơ bản và phân công trách nhiệm trong việc dạy trẻ kỹ năng sống
* Trách nhiệm của trường mầm non
- BGH phải xây dựng được kế hoạch cụ thể, chi tiết đến từng tiêu chí, từng độ tuổi và theo từng chủ điểm để giáo viên dễ dàng lựa chọn nội dung rèn các kĩ năng sống cho trẻ( Ví dụ cụ thể)
- Ban giám hiệu trao đổi với giáo viên để xác định mục tiêu của trường, kết quả mong đợi phù hợp với tiềm năng phát triển của trẻ và kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện của giáo viên về rèn kĩ năng sống cho trẻ.
- Tạo điều kiện cho giáo viên tổ chức tốt các họat động nuôi dưỡng, chăm sóc giáo dục trẻ theo thời gian biểu của nhà trường đã