SKKN Một số biện pháp thiết kế giáo án dạy học tích hợp môn Lịch sử khối 6, 7, 8, 9 nhằm phát huy tính tích cực, sáng tạo của học sinh trường THCS Kiên Thọ - Ngọc Lặc
Lịch sử cũng như các môn học khác, có vai trò tác động đến con người không chỉ về trí tuệ mà còn cả về tư tưởng, tình cảm. Bên cạnh đó, còn góp phần xây dựng con người phát triển hoàn thiện. Nếu Văn học giúp học sinh thấy được cái hay, cái đẹp trong thơ ca để càng yêu quý hơn con người, dân tộc Việt nam thì thông qua Lịch sử, các em không chỉ thấy được quá trình phát triển của đất nước, một dân tộc mà rộng hơn là cả một xã hội loài người. Ngoài ra nó còn góp phần quan trọng trong việc hình thành, bồi dưỡng nhân sinh quan, thế giới quan khoa học. Như vậy, so với các môn học khác thì môn Lịch sử có nhiều ưu thế trong việc giáo dục tư tưởng, tình cảm đối với thế hệ trẻ. Những kiến thức Lịch sử không chỉ đơn thuần dạy cho các em biết yêu, ghét trong đấu tranh giai cấp, biết yêu quý lao động mà còn góp phần định hình cho học sinh cách ứng xử đúng đắn trong cuộc sống.
Mặc dù có vai trò, chức năng, nhiệm vụ quan trọng trong giáo dục thế hệ trẻ, nhưng hiện nay, việc dạy học Lịch sử chưa hoàn thành tốt vai trò của mình, một phần và một thực tế đáng buồn là học sinh không thích học môn Lịch sử, xem nhẹ môn Lịch sử. Các em tiếp thu kiến thức một cách hời hợt, thiếu chính xác, thiếu hệ thống. Vì đa phần các em cho rằng học Lịch sử phải ghi nhớ quá nhiều sự kiện khô khan, Lịch sử là một môn học nghiên cứu về quá khứ mà quá khứ là cái đã qua không thể thay đổi nên chỉ học cho qua chứ không có gì vận dụng vào thực tế.
Tình trạng trên do nhiều nguyên nhân gây nên song cơ bản không phải do bản thân môn Lịch sử mà do quan niệm, phương pháp dạy học chưa phù hợp, chưa đáp ứng được yêu cầu môn học đề ra. Giáo viên dạy Lịch sử chưa phát huy được thế mạnh của bộ môn, chưa chỉ ra cho các em nhận thức được đây là bộ môn khoa học, cần phải só sự học tập, nghiên cứu nghiêm túc. Giáo viên chưa thể hiện được không khí của Lịch sử trong giờ học nên để học sinh rơi vào tình trạng thụ động, chưa phát huy được tính tích cực của học sinh làm cho không khí học tập mệt mỏi, làm cho giờ học trở nên khô khan, nặng nề.
Từ thực trạng của vấn đề trên, tôi chọn đề tài: "Một số biện pháp thiết kế giáo án dạy học tích hợp môn Lịch sử khối 6,7,8,9 nhằm phát huy tính tích cực, sáng tạo của học sinh trường THCS Kiên Thọ - Ngọc Lặc" phần nào sẽ giúp học sinh có hứng thú và tích cực, sáng tạo hơn trong học tập, tiết học môn Lịch sử trở nên sinh động và hấp dẫn đối với học sinh.
Mục lục Trang 1. Mở đầu. 2 1.1 Lí do chọn đề tài. 2 1.2 Mục đích nghiên cứu. 2 1.3 Đối tượng nghiên cứu. 3 1.4 Phương pháp nghiên cứu. 3 2. Nội dung. 3 2.1. Cơ sở lí luận. 3 2.2. Thực trang vấn đề. 4 2.3. Các sáng kiến đã sử dụng để giải quyết vấn đề. 5 2.4. Hiệu quả. 18 3. Kết luận, kiến nghị 19 - Kết luận 19 - Kiến nghị 20 Tài liệu tham khảo 21 1. Mở đầu. 1.1. Lí do chọn đề tài. Lịch sử cũng như các môn học khác, có vai trò tác động đến con người không chỉ về trí tuệ mà còn cả về tư tưởng, tình cảm. Bên cạnh đó, còn góp phần xây dựng con người phát triển hoàn thiện. Nếu Văn học giúp học sinh thấy được cái hay, cái đẹp trong thơ ca để càng yêu quý hơn con người, dân tộc Việt nam thì thông qua Lịch sử, các em không chỉ thấy được quá trình phát triển của đất nước, một dân tộc mà rộng hơn là cả một xã hội loài người. Ngoài ra nó còn góp phần quan trọng trong việc hình thành, bồi dưỡng nhân sinh quan, thế giới quan khoa học. Như vậy, so với các môn học khác thì môn Lịch sử có nhiều ưu thế trong việc giáo dục tư tưởng, tình cảm đối với thế hệ trẻ. Những kiến thức Lịch sử không chỉ đơn thuần dạy cho các em biết yêu, ghét trong đấu tranh giai cấp, biết yêu quý lao động mà còn góp phần định hình cho học sinh cách ứng xử đúng đắn trong cuộc sống. Mặc dù có vai trò, chức năng, nhiệm vụ quan trọng trong giáo dục thế hệ trẻ, nhưng hiện nay, việc dạy học Lịch sử chưa hoàn thành tốt vai trò của mình, một phần và một thực tế đáng buồn là học sinh không thích học môn Lịch sử, xem nhẹ môn Lịch sử. Các em tiếp thu kiến thức một cách hời hợt, thiếu chính xác, thiếu hệ thống. Vì đa phần các em cho rằng học Lịch sử phải ghi nhớ quá nhiều sự kiện khô khan, Lịch sử là một môn học nghiên cứu về quá khứ mà quá khứ là cái đã qua không thể thay đổi nên chỉ học cho qua chứ không có gì vận dụng vào thực tế. Tình trạng trên do nhiều nguyên nhân gây nên song cơ bản không phải do bản thân môn Lịch sử mà do quan niệm, phương pháp dạy học chưa phù hợp, chưa đáp ứng được yêu cầu môn học đề ra. Giáo viên dạy Lịch sử chưa phát huy được thế mạnh của bộ môn, chưa chỉ ra cho các em nhận thức được đây là bộ môn khoa học, cần phải só sự học tập, nghiên cứu nghiêm túc. Giáo viên chưa thể hiện được không khí của Lịch sử trong giờ học nên để học sinh rơi vào tình trạng thụ động, chưa phát huy được tính tích cực của học sinh làm cho không khí học tập mệt mỏi, làm cho giờ học trở nên khô khan, nặng nề. Từ thực trạng của vấn đề trên, tôi chọn đề tài: "Một số biện pháp thiết kế giáo án dạy học tích hợp môn Lịch sử khối 6,7,8,9 nhằm phát huy tính tích cực, sáng tạo của học sinh trường THCS Kiên Thọ - Ngọc Lặc" phần nào sẽ giúp học sinh có hứng thú và tích cực, sáng tạo hơn trong học tập, tiết học môn Lịch sử trở nên sinh động và hấp dẫn đối với học sinh. 1.2. Mục đích nghiên cứu. Trong những năm qua, mặc dù chương trình và sách giáo khoa đã có thay đổi, nhưng lượng kiến thức trong mỗi bài học vẫn rất nhiều. Đa số học sinh không hề quan tâm đến môn Lịch sử, các em thậm chí còn không sử dụng cả sách giáo khoa trong giờ học Lịch sử tại trường nên dẫn đến tình trạng học sinh học mà không hiểu, không nhớ nội dung bài học là gì. Vì thế để có thể giúp học sinh hiểu bài nhanh chóng, đồng thời trong tiết học, các em sẽ được tiếp cận với kiến thức của các môn học khác có thể sẽ giúp kích thích, tạo hứng thú cho các em trong giờ học và từng bước lĩnh hội kiến thức môn Lịch sử. thông qua sáng kiến này, một mặt nhằm trao đổi với đồng nghiệp về việc vận dụng một số biện pháp, cách thức để thiết kế một giáo án tích hợp nhiều môn học khác nhau áp dung cho một tiết dạy, mặt khác giúp giáo viên có thể áp dụng vào giảng dạy ở từng khối học một cách sinh động, giúp cho học sinh hứng thú hơn với bộ môn Lịch sử trong chương trình lịch sử cấp THCS. 1.3. Đối tượng nghiên cứu. Hiện nay việc thiết kế một giáo án tích hợp, vận dụng kiến thức nhiều môn học để dạy học là một vấn đề vô cùng quan trọng và đò hỏi giáo viên phải đầu tư thời gian nghiên cứu kĩ lưỡng trước khi áp dụng vào soạn bài và dạy học. việc đổi mới phương pháp dạy học Lịch sử ở trường THCS (trong đó có cả đổi mới phương pháp soạn giảng) đã và đang tiếp tục được thực hiện, tuy nhiên kết quả học tập Lịch sử của học sinh trong những năm gần đây vẫn tiếp tục giảm sút, học sinh không quan tâm nhiều đến việc học bộ môn Lịch sử, mặc dù các giáo viên ở các trường THCS đã cố gắng tìm tòi, ứng dụng các phương pháp mới, ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học. việc đưa ra một số biện pháp trong việc thiết kế giáo án tích hợp có thể sẽ cung cấp một số biện pháp, cách thức giúp giáo viên có thể nghiên cứu và soạn thảo cho mình một hay nhiều giáo án tích hợp ở từng khối học, sau đó áp dụng dạy học cho học sinh với mong muốn giúp cho các em học tốt hơn môn học Lịch sử, đồng thời thông qua môn học này, các em có thể hiểu biết thêm kiến thức của nhiều môn học khác. tôi đã nghiên cứu các biện pháp, cách thức thiết kế một giáo án tích hợp và áp dụng dạy học cho học sinh khối 6,7,8,9 trường THCS Kiên Thọ. 1.4. Phương pháp nghiên cứu. + Phương pháp sưu tầm tài liệu: Giáo viên cần nghiên cứu và tìm tòi kiến thức của các môn học khác có liên quan đến nội dung bài mình sắp dạy học hoặc trước khi soạn bài, đọc kĩ nội dung bài dạy từ đó định hình được nội dung cần soạn và dạy. + Phương pháp điều tra, khảo sát thực tế: Thăm dò và tiến hành khảo sát học sinh thông qua câu hỏi khảo sát nhanh về sở thích, thái độ, mong muốn của các em đối với môn học Lịch sử từ đó có cách điều chỉnh kịp thời. + Phương pháp thống kê, sử lý số liệu: Giáo viên cần nghiên cứu nội dung bài dạy ở từng khối để xác định số lượng bài cần phải tiến hành tích hợp. + Phương pháp ứng dụng công nghệ phần mềm: Giáo viên sử dụng nhiều phần mềm tiện ích trên mạng Internet để vẽ các biểu đồ, sơ đồ tư duy, tranh ảnh làm cho bài dạy thêm sinh động, cuốn hút học sinh tích cực học tập. 2. Nội dung. 2.1. Cơ sở lí luận. + Dạy học tích hợp là một trong những nguyên tắc quan trọng trong dạy học nói chung và dạy học Lịch Sử nói riêng, đây được coi là một quan niệm dạy học hiện đại, nhằm phát huy tính tích cực của học sinh, đồng thời nâng cao chất lượng giáo dục. + Dạy học tích hợp là hình thức tìm tòi những nội dung giao thoa giữa các môn học với môn Lịch Sử, những khái niệm, tư tưởng chung giữa các môn học, tức là con đường tích hợp những nội dung từ một số môn học có liên hệ với nhau:“Từ những năm 60 của thế kỉ XX, người ta đã đưa vào giáo dục ý tưởng tích hợp trong việc xây dựng chương trình dạy học. Tích hợp là một khái niệm của lí thuyết hệ thống, nó chỉ trạng thái liên kết các phần tử riêng rẽ thành cái toàn thể, cũng như quá trình dẫn đến trạng thái này”[1]. + Từ năm học 2012 – 2013, bộ GD&ĐT đã đưa vấn đề vận dụng kiến thức liên môn vào giảng dạy trong các trường phổ thông. Tuy nhiên đây là một hình thức dạy học mới, giáo viên chưa được tiếp xúc nhiều và chưa có kinh nghiệm trong thiết kế giáo án và giảng dạy. Vì vậy việc vận dụng kiến thức liên môn trong giảng dạy các bộ môn nói chung và bộ môn Lịch sử nói riêng còn gặp nhiều khó khăn lúng túng. 2.2. Thực trạng vấn đề. Môn Lịch sử là bộ môn có vai trò quan trọng, qua đó học sinh có thể hiểu biết về Lịch sử dân tộc và thế giới, từ đó hoàn thiện và phát triển nhân cách con người. Tuy nhiên, thực trạng của việc dạy và học Lịch sử trong nhà trường phổ thông hiện còn những tồn tại là nội dung của nhiều bài giảng Lịch sử rất khô khan với nhiều sự kiện lịch sử nặng về chiến tranh cách mạng, ít đề cập về Lịch sử văn hóa, nghệ thuật, chưa xen kẽ với văn học, khoa họcnên chưa tạo được sự hứng thú học sử đối với học sinh. Học sinh còn hiểu một cách rời rạc, không nắm được mối quan hệ hữu cơ giữa các tri thức thuộc lĩnh vực đời sống xã hội, về kiến thức nhiều môn học (kiến thức liên môn). Yêu cầu hiểu biết Lịch sử, nhu cầu cuộc sống hiện tại và tương lai đặt cho giáo viên Lịch sử nhiệm vụ: Làm thế nào nâng cao chất lượng dạy và học Lịch sử, kích thích sự hứng thú học Lịch sử cho học sinh. Để hoàn thành nhiệm vụ này đòi hỏi giáo viên dạy sử không chỉ có kiến thức vững vàng về bộ môn Lịch sử mà còn phải có những hiểu biết vững chắc về các bộ môn Địa lí, Văn học, Nghệ thuật, Khoa họcđể vận dụng vào bài giảng Lịch sử làm phong phú và hấp dẫn. Trước khi áp dụng đề tài: "Một số biện pháp thiết kế giáo án dạy học tích hợp môn Lịch sử khối 6,7,8,9 nhằm phát huy tính tích cực, sáng tạo của học sinh trường THCS Kiên Thọ - Ngọc Lặc". Tôi đã tiến hành tìm hiểu tâm lý của 158 học sinh ở 4 khối 6,7,8,9 trường THCS Kiên Thọ về hứng thú học tập môn Lịch sử, thông qua phiếu khảo sát nhanh với nội dung và kết quả như sau: Em hãy vui lòng cho biết ý kiến của mình về môn học Lịch sử (Đánh dấu x và nêu lý do vào các ô tương ứng) Thích học Bình thường Không thích học Lý do Lý do Lý do Sau khi thu phiếu, kiểm tra và cho kết quả: - Số lượng thích: 96 em: chiếm:61% - Số lượng bình thường: 40 em: chiếm: 25% - Số lượng không thích: 22 em. chiếm: 14% Như vậy chúng ta thấy tỉ lệ thích học môn Lịch sử hiện nay ở trường THCS Kiên Thọ là thấp, tỉ lệ bình thường và không thích học vẫn còn cao. một thực tế chứng minh rằng: có thể là do phương pháp truyền sử của thầy cô giáo còn chưa phù hợp, chưa sinh động, chưa lôi cuốn được các em say mê học tập, chưa say mê chiếm lĩnh tri thức, dẫn đến kết quả học tập cuối kì, cuối năm vẫn còn chưa đạt yêu cầu...mặt khác có thể là do chính bản thân các em đang chưa thấy rõ được vai trò và vị trí của môn Lịch sử trong cuộc sống, như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “ Dân ta phải biết sử ta Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam”.[2] 2.3. Các sáng kiến đã sử dụng để giải quyết vấn đề. - Xác định vai trò, mối quan hệ tương tác giữa Lịch sử với các môn học khác môn để xây dựng giáo án và giảng dạy. Trong giảng dạy bộ môn Lịch sử, người giáo viên đóng vai trò quan trọng trong việc làm sống lại các sự kiện Lịch sử. Tuy nhiên nếu chỉ dựa vào những kiến thức trong sách giáo khoa thì khó có thể tạo dựng lại không khí Lịch sử cần thiết để thu hút các em đi sâu tìm hiểu, khám phá quá khứ của dân tộc, của thế giới. Giáo viên dạy bộ môn Lịch sử phải đầu tư thời gian để nghiên cứu kĩ nội dung bài học, đồng thời tìm hiểu các kiến thức của các môn học khác có liên quan để áp dụng vào bài dạy giúp làm cho bài dạy thêm sinh động, các em được biết nhiều kiến thức của các môn học khác thông qua tiết học. + Mối quan hệ giữa môn Lịch sử và môn Ngữ Văn. Để tạo nên những cảm xúc thực sự trước những sự kiện thì việc vận dụng kiến thức Văn học vào giảng dạy Lịch sử là điều cần thiết, nó góp phần làm cho bài giảng trở nên sinh động và hấp dẫn, nâng cao hứng thú học tập của học sinh. Văn học và Lịch Sử có liên hệ với nhau, kiến thức môn này sẽ hỗ trợ cho môn kia, văn học sẽ cung cấp cho ta những tư liệu Lịch sử mà nhờ đó học sinh có thể nhận thức một cách rõ ràng, tôi xin đưa ra một vài ví dụ: * Ví dụ 1: Khi dạy bài 14: tiết 16: Lịch sử lớp 9: Việt Nam sau chiến tranh thế giới thứ nhất. Giáo viên có thể liên hệ đến một số tác phẩm văn học như: Tắt Đèn (Ngô Tất Tố), Chị Dậu (Nam Cao)...để làm nổi bật lên xã hội Việt Nam sau chương trình khai thác thuộc địa lần II của thực dân Pháp. * Ví dụ 2: Khi dạy bài 19: Lịch sử lớp 7: Khởi Nghĩa Lam Sơn (1418-1427) giáo viên có thể trích dẫn câu thơ hết sức mạnh mẽ của Nguyễn Trãi viết về cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược: Đánh một trận sạch không kình ngạc, Đánh hai trận tan tác chim muông Cơn gió to trút sạch lá khô Tổ kiến hổng sụt toang đê vỡ ( Bình Ngô đại cáo- Nguyễn Trãi) + Mối quan hệ giữa môn Lịch sử và môn Địa lí. Tuy là hai phân môn riêng biệt song Lịch sử và Địa lí có mối liên hệ mật thiết với nhau. Lịch sử là những gì đã xảy ra, tồn tại một cách khách quan. Những điều đã xảy ra đó đều gắn với một không gian và thời gian cụ thể. Vì vậy chúng có liên quan mật thiết với những sự vật và hiện tượng Địa lí nhất định. Cho nên trong khi dạy và học Lịch sử có nhiều cơ hội để liên hệ với các kiến thức Địa lí và ngược lại, môn Địa lí sẽ cung cấp kiến thức để học sinh hiểu các sự kiện Lịch sử diễn ra trong quá khứ. * Ví dụ 1: Khi dạy bài 27: tiết 35: Cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp xâm lược kết thúc (1953-1954). Giáo viên có thể vận dụng kiến thức Địa lí để khái quát vị trí địa lí của Điện Biên Phủ, từ đó thấy được những thuận lợi về phòng ngự và phản công của ta, đồng thời thấy được những khó khăn của thực dân Pháp khi quyết định xây dựng Điện Biên Phủ trở thành pháo đài “Bất khả chiến bại”. * Ví dụ 2: Khi dạy tiết 55: Lịch sử địa phương lớp 7: Khởi Nghĩa Lam Sơn trên đất Thanh Hóa (1418-1423). Giáo viên có thể khái quát vị trí địa lí khu căn cứ Lam Sơn, thấy được đây là khu vực có vị trí vô cùng thuận lợi cho việc phòng thủ, địa hình núi rừng Lam Sơn là “ Tấm lá chắn thép” bảo vệ nghĩa quân. + Mối quan hệ giữa môn Lịch sử và môn Giáo dục công dân. Chúng ta thường rất quen thuộc với câu Danh ngôn:“ Lịch sử là thầy dạy của cuộc sống”[3] của nhà chính trị Rô-Ma cổ đại Xi-xê-rông. Như vậy học Lịch sử để hiểu cội nguồi của tổ tiên, cha ông, làng xóm, cội nguồn của dân tộc mình; biết được tổ tiên, cha ông đã sống và lao động như thế nào để tạo nên đất nước ngày nay. môn Giáo dục công dân làm nhiệm vụ giáo dục cho các em biết quý trọng những gì mình đang có, biết ơn những người đã làm ra nó cũng như biết mình phải làm gì cho đất nước...Như vậy môn Giáo dục công dân có mối quan hệ vô cùng quan trọng, cùng với Lịch sử, môn học này hổ trợ viêc giáo dục cho học sinh tình yêu quê hương đất nước...thông qua bài dạy. * Ví dụ 1: Khi dạy tiết 55: Lịch sử địa phương lớp 7: Khởi Nghĩa Lam Sơn trên đất Thanh Hóa(1418-1423). Giáo viên lồng ghép việc giáo dục cho học sinh lòng biết ơn đến công lao của người anh hùng dân tộc Lê Lợi đối với các thế hệ trẻ ở Thanh Hóa nói riêng và cả nước nói chung, bảo vệ và giữ gìn các khu di tích Lịch sử như: Lam Kinh, Lê Lai, Đền Ngọc Lan, giáo viên cung cấp cho học sinh một số điều luật về bảo vệ di sản văn hóa - Nhà nước có chính sách bảo vệ và phát huy những giá trị di sản văn hóa. - Nhà nước bảo vệ quyện và lợi ích hợp pháp của chủ sở hữu di sản văn hóa. chủ sở hữu di sản văn hóa có trách nhiệm bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa. - Nghiêm cấm các hành vi: + Chiếm đoạt, làm sai lệch di sản văn hóa. + Đào bới trái phép địa điểm khảo cổ, xây dựng trái phép, lấn chiếm đất đai thuộc di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh. + Mua bán, trao đổi và vận chuyển trái phép di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia thuộc di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh; đưa trái phép di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia ra nước ngoài. + Lợi dụng việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hoá để thực hiện......[4] * Ví dụ 2 : Khi dạy bài 12 : tiết 13 : Nước Văn Lang. Giáo viên Giáo dục lòng biết ơn đối với các vua Hùng đã xây dựng nên nhà nước đầu tiên của nước ta. Nhân dân ta đã cho xây lăng mộ và lập đền thờ các Vua Hùng tại Phú Thọ. chúng ta đã lấy ngày 10/03 âm lịch làm ngày Quốc giỗ thể hiện đạo lý Uống nước nhớ nguồn của dân tộc. Lòng biết ơn của nhân dân còn được thể hiệ qua các câu ca dao, tục ngữ: Dù ai đi ngược về xuôi Nhớ ngày Giỗ Tổ mồng mười tháng ba Khắp miền truyền mãi câu ca Nước non vẫn nước non nhà ngàn năm. + Mối quan hệ giữa môn Lịch sử và môn Âm nhạc. Nhằm góp một phần giúp các em học sinh yêu thích và hiểu Lịch sử .Việc sử dụng Âm nhạc sẽ tạo cho giờ học được sự sinh động, lôi cuốn, truyền cảm cao. Học sinh hiểu sử qua Âm nhạc, Âm nhạc góp phần tạo ra sự rung cảm cho người học. Vì thế, mục tiêu của giờ học Lịch sử không chỉ cung cấp cho người học những kiến thức Lịch sử mà còn hướng đến sự hào hứng cho học sinh tự đi tìm kiến thức ngoài sách giáo khoa. Trong khi đó, con đường gần nhất để đến với tâm hồn con người đó là Âm nhạc. Sử dụng Âm nhạc trong dạy học sẽ là một hướng giải pháp có giá trị thực tiễn, bồi đắp kiến thức, tâm hồn cho các em phát huy hiệu quả môn Lịch sử trong nhà trường, góp phần nâng cao hiệu quả dạy học. * Ví dụ 1: Khi dạy bài 27: tiết 35: Cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp xâm lược kết thúc (1953-1954). Sau khi giáo viên cho học sinh quan sát hình 55(Sgk): Bộ đội ta kéo pháo vào Điện Biên Phủ, giáo viên kết hợp cho học sinh nghe bài hát: Hò Kéo Pháo, sáng tác: Hoàng Vân. Thông qua việc nghe bài hát này, các em thấy được không khí và sức mạnh của quân ta trong cuộc tấn công quân Pháp tại Điện Biên Phủ. * Ví dụ 2 : Khi dạy bài 12 : tiết 13 : Nước Văn Lang. Để cảm nhận sâu sắc hơn lòng tự hào dân tộc và khắc sâu tình yêu đất nước, lịch sử dân tộc. Giáo viên cho học sinh nghe ca khúc “ Dòng máu Lạc Hồng ” sáng tác: Lê Quang. + Mối quan hệ giữa môn Lịch sử và tư tưởng Hồ Chí Minh. Trong giai đoạn cách mạng mới hiện nay, trước những âm mưu, thủ đoạn mới của kẻ thù trong việc thực hiện chiến lược “diễn biến hoà bình”, “bạo loạn lật đổ”, những luận điệu xuyên tạc, bóp méo sự thật của kẻ thù về Bác Hồ, Đảng Cộng sản Việt Nam, phá hoại chủ trương, đường lối, chính sách pháp luật của nhà nước. Vì vậy, cần chú trọng việc bồi dưỡng, giáo dục đạo đức cách mạng, đặc biệt là tư tưởng Hồ Chí Minh cho thế hệ trẻ. Bộ môn Lịch sử có nhiều ưu thế trong việc giáo dục đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ, vì môn Lịch sử ở nhà trường chúng ta dạy học theo quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; về đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước đảm bảo cung cấp những kiến thức thực sự khách quan và khoa học để tiến hành giáo dục tốt tư tưởng, đạo đức cách mạng. * Ví dụ 1: Khi dạy bài 27: tiết 35: Cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp xâm lược kết thúc (1953-1954). Giáo viên có thể vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết dân tộc, đoàn kết quốc tế để phân tích nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp: Toàn dân Việt Nam chỉ có một lòng: Quyết không làm nô lệ. Chỉ có một chí: Quyết không chịu mất nước. Chỉ có một mục đích: Quyết kháng chiến để tranh thủ thống nhất và độc lập cho Tổ quốc. Sự đồng tâm của đồng bào ta đúc thành một bức tường đồng vững chắc xung quanh Tổ quốc. Dù địch hung tàn, xảo quyệt đến mức nào, đụng đầu nhằm bức tường đó, chúng cũng phải thất bại. Và Người khuyên dân ta rằng: Dân ta xin nhớ chữ đồng: Đồng tình, đồng sức, đồng lòng, đồng minh Đây chính là con đường đưa dân ta tới độc lập, tự do.[5] * Ví dụ 2 : Khi dạy tiết 55: Lịch sử địa phương lớp 7: Khởi Nghĩa Lam Sơn trên đất Thanh Hóa(1418-1423). Giáo viên có thể vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về đoàn kết dân tộc để khẳng định vai trò của các dân tộc anh em trên đất Thanh Hóa như người Việt, người Mường, người Thái.. đã một lòng đoàn kết tre trở, bảo vệ và cung cấp lương thực cho nghĩa quân. “ Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và cướp nước”.[6]. - Nghiên cứu sách giáo khoa trước khi thiết kế giáo án tích hợp. Việc thiết kế một giáo án tích hợp còn tùy thuộc vào nội dung của từng bài trong sách giáo khoa. vì vậy có thể có bài sẽ tích hợp được hai môn, ba môn, bốn môn hoặc nhiều hơn nữa hoặc có bài sẽ không thể tích hợp được, vì vậy khi thiết kế giáo án cần phải nghiên cứu kĩ để có phương pháp soạn bài và giảng dạy phù hợp. Giáo viên phải dành thời gian nhiều vào việc đọc và nghiên cứu sách giáo khoa, từ đó có thể lập một danh mục các bài cần tích hợp kiến thức để áp dụng cho việc soạn trong các năm học tiếp theo. - Sử dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong thiết kế giáo án tích hợp. Hiện nay, giáo dục Thanh hóa nói chung và giáo dục Ngọc lặc nói riêng đang khuyến khích giáo viên sử dụng CNTT trong dạy học. Thấy được tầm quan trọng của việc ứng dụng CNTT trong giáo dục và đào tạo, Bộ Chính trị đã có Chỉ thị 58-CT/TW về việc: “đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong công tác giáo dục và đào tạo ở các cấp học, bậc học, ngành học”.[7] Bằng những nội dung được chọn lọc và cấu tạo theo yêu cầu của từng cấp học, bộ môn Lịch sử khôi phục lại cho học sinh những kiến thức Lịch sử, bức tranh Lịch sử
Tài liệu đính kèm:
- skkn_mot_so_bien_phap_thiet_ke_giao_an_day_hoc_tich_hop_mon.doc