SKKN Học tác phẩm văn học dân gian gắn với môi trường diễn xướng và hoạt động trải nghiệm sáng tạo
Nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn Ngữ Văn, chúng ta đã bàn nhiều đến vấn đề đổi mới phương pháp dạy học. Đặc biệt, hình thức truyền thụ xem việc thuyết giảng là chính đã trở nên đơn điệu, xơ cứng, không còn phù hợp trong giai đoạn hiện nay. Mối quan tâm của giáo viên giảng dạy môn Ngữ Văn ở nhà trường phổ thông là phát huy tính chủ động sáng tạo của học sinh, nâng cao hiệu quả giáo dục thẩm mĩ, khơi gợi niềm say mê hứng thú học tập bộ môn Ngữ Văn.
Hoạt động trải nghiệm sáng tạo là các hoạt động giáo dục thực tiễn được tiến hành song song với các hoạt động dạy học trong nhà trường phổ thông, có mối quan hệ bổ sung, hỗ trợ cho hoạt động dạy học. Quán triệt tinh thần, mục tiêu của Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện GD & ĐT, việc dạy học Ngữ Văn cho học sinh cần tăng cường thêm các hoạt động trải nghiệm sáng tạo nhằm phát triển, nâng cao các tố chất, tiềm năng của học sinh, nuôi dưỡng ý thức sống tự lập, sự quan tâm, chia sẻ tới những người xung quanh.
Văn học dân gian là một phần quan trọng, chiếm thời lượng không ít trong chương trình Ngữ Văn bậc THPT. Học sinh tìm hiểu văn học dân gian không chỉ khám phá được cái hay, cái đẹp của sáng tác nghệ thuật ngôn từ, mà còn mở rộng vốn hiểu biết về văn hóa, xã hội, phong tục tập quán, nếp sinh hoạt dân gian của dân tộc. Môi trường diến xướng và hoạt động trải nghiệm sáng tạo chính là một trong những chìa khóa giúp giáo viên đưa học sinh trở về cội nguồn, hòa mình vào không gian văn hóa của những ngày đầu dựng nước, những năm tháng giữ nước và về nhiều miền quê trên mọi miền Tổ quốc.
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA TRƯỜNG THPT LÊ HOÀN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: “HỌC TÁC PHẨM VĂN HỌC DÂN GIAN GẮN VỚI MÔI TRƯỜNG DIỄN XƯỚNG VÀ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO” Người viết: Đỗ Thị Thảo Chức vụ: Tổ trưởng CM Đơn vị: Tổ Văn - Sử SKKN thuộc môn: Ngữ Văn THANH HÓA, THÁNG 5 NĂM 2019 MỤC LỤC NỘI DUNG TRANG MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài 2 2. Mục đích nghiên cứu 3 3. Đối tượng nghiên cứu 3 4. Phương pháp nghiên cứu 3 5. Những điểm mới của SKKN 3 II. NỘI DUNG 1. Cơ sở lí luận 4 2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu 5 3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề 7 4. Hiệu quả của SKKN dự kiến đạt được 10 5. Điều kiện và khả năng áp dụng 11 III. KẾT LUẬN 12 PHỤ LỤC ( in và đóng thành tập riêng ) I. MỞ ĐẦU Lí do chọn đề tài Nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn Ngữ Văn, chúng ta đã bàn nhiều đến vấn đề đổi mới phương pháp dạy học. Đặc biệt, hình thức truyền thụ xem việc thuyết giảng là chính đã trở nên đơn điệu, xơ cứng, không còn phù hợp trong giai đoạn hiện nay. Mối quan tâm của giáo viên giảng dạy môn Ngữ Văn ở nhà trường phổ thông là phát huy tính chủ động sáng tạo của học sinh, nâng cao hiệu quả giáo dục thẩm mĩ, khơi gợi niềm say mê hứng thú học tập bộ môn Ngữ Văn. Hoạt động trải nghiệm sáng tạo là các hoạt động giáo dục thực tiễn được tiến hành song song với các hoạt động dạy học trong nhà trường phổ thông, có mối quan hệ bổ sung, hỗ trợ cho hoạt động dạy học. Quán triệt tinh thần, mục tiêu của Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện GD & ĐT, việc dạy học Ngữ Văn cho học sinh cần tăng cường thêm các hoạt động trải nghiệm sáng tạo nhằm phát triển, nâng cao các tố chất, tiềm năng của học sinh, nuôi dưỡng ý thức sống tự lập, sự quan tâm, chia sẻ tới những người xung quanh. Văn học dân gian là một phần quan trọng, chiếm thời lượng không ít trong chương trình Ngữ Văn bậc THPT. Học sinh tìm hiểu văn học dân gian không chỉ khám phá được cái hay, cái đẹp của sáng tác nghệ thuật ngôn từ, mà còn mở rộng vốn hiểu biết về văn hóa, xã hội, phong tục tập quán, nếp sinh hoạt dân gian của dân tộc. Môi trường diến xướng và hoạt động trải nghiệm sáng tạo chính là một trong những chìa khóa giúp giáo viên đưa học sinh trở về cội nguồn, hòa mình vào không gian văn hóa của những ngày đầu dựng nước, những năm tháng giữ nước và về nhiều miền quê trên mọi miền Tổ quốc. Việc tổ chức dạy học tác phẩm văn học dân gian gắn với môi trường diễn xướng và hoạt động trải nghiệm sáng tạo góp phần làm sáng tỏ những đặc trưng cơ bản của văn học dân gian: tính tập thể, tính truyền miệng, gắn với sinh hoạt xã hội. Đồng thời cho phép giáo viên khai thác tác phẩm văn học dân gian ở nhiều góc độ,làm sống lại tác phẩm trong môi trường diễn xướng thông qua các hình thức trình diễn, làm sáng lên những vẻ đẹp độc đaó của văn học dân gian. Văn học dân gian rất phong phú về nội dung, đa dạng về thể loại. Vì thế, với thời lượng trên lớp, giáo viên khó nói hết được cái hay, cái đẹp của tác phẩm. Hoạt động trải nghiệm sáng tạo góp phần nâng cao hiểu biết về tác phẩm văn học dân gian, hình thành kĩ năng giao tiếp, kĩ năng tham gia và tổ chức hoạt động tập thể cho học sinh; bồi dưỡng năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, khả năng sáng tạo, năng lực thẩm mĩ, giao tiếp cho học sinh. Bồi dưỡng thái độ tôn trọng các giá trị văn hóa của dân tộc, giúp học sinh biết yêu thương con người, có thái độ và cách sống đúng đắn, biết rung cảm trước tác phẩm văn học. Bởi vậy, trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn Ngữ văn là hoạt động cần thiết và bổ ích. Qua hoạt động này, học sinh sẽ cảm nhận được những vẻ đẹp đặc trưng của thể loại văn học dân gian. Đặc biệt, việc tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo thông qua hình thức sân khấu giúp chúng ta làm sống lại tác phẩm văn học trong môi trường diễn xướng, làm sáng lên những vẻ đẹp của tác phẩm văn học dân gian mà do sự hạn chế về thời gian và điều kiện khác, giờ học trên lớp khó có thể mang lại. Cũng qua hoạt động trải nghiệm sáng tạo này tạo cho học sinh một sân chơi bổ ích, lành mạnh, từ đó giáo dục cho các em niềm tự hào về vẻ đẹp văn hóa của dân tộc và niềm say mê học môn Ngữ văn. Với những ý nghĩa đó, tôi đề xuất sáng kiến “ Học tác phẩm văn học dân gian gắn với môi trường diễn xướng và hoạt động trải nghiệm sáng tạo”. Mục đích nghiên cứu Việc chọn nghiên cứu sáng kiến này nhằm mục đích: Giúp học sinh nhận thức được tầm quan trọng của bộ môn Ngữ văn trong việc bồi dưỡng tâm hồn, tư tưởng, tình cảm, tình yêu đối với cuộc sống, con người và quê hương đất nước. Tăng cường hứng thú, khơi gợi tư duy sáng tạo, tình cảm trong sáng của học sinh đối với bộ môn Ngữ văn, nhất là văn học dân gian. Giúp học sinh có khả năng đọc hiểu những tác phẩm văn học dân gian theo đúng đặc trưng thể loại. 3. Đối tượng nghiên cứu Tổ chức hoạt động ngoại khóa để học sinh học tác phẩm văn học dân gian gắn với môi trường diễn xướng và hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Đề tài này ban đầu chúng tôi thực hiện tại hai lớp 10 A1 và 10 A2. Sau khi đi sâu phân tích để đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao kĩ năng làm việc cho học sinh thông qua các hoạt động trải nghiệm, tôi tiến hành đổi mới hoạt động ôn tập bằng cách thay thế những câu hỏi khuôn mẫu bằng các hoạt động thực tế để học sinh được “ học mà chơi, chơi mà học” 4. Phương pháp nghiên cứu * Phân tích thực tế (thông qua tiết dạy học chính khóa; đặc biệt thông qua tổ chức hoạt động ngoại khóa) * Khảo sát bài viết của học sinh * Kết quả rèn luyện * Thực nghiệm * Tổng kết 5. Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm Giải pháp mới mà chúng tôi áp dụng chủ yếu tập trung vào các vấn đề sau: * Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Học đi đôi với hành; lý luận gắn với thực tiễn; giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội. * Hướng học sinh tới lớp học không gian mở, gắn với các hoạt động trải nghiệm sáng tạo; giúp học sinh giúp học sinh tìm thấy một sự hào hứng, biết phát huy những năng lực của bản thân. * Trong quá trình dạy học, giáo viên không chỉ chú trọng đến viện rèn luyện kiến thức mà cần chú trọng rèn luyện cả kĩ năng sống: học sinh biết lên kế hoạch, sắp xếp, tổ chức các hoạt động trong cuộc sống. Qua đó giúp các em có thể trở thành một người năng động, toàn diện, dám nghĩ, dám làm và làm có hiệu quả. * Học sinh là chủ thể của hoạt động học * Giáo viên ngày càng phải hoàn thiện mình để đáp ứng những đòi hỏi của đổi mới giáo dục. Là người hướng dẫn tổ chức hoạt động học, mỗi thày cô giáo luôn phải có những “chiến thuật” để phát huy hết mọi khả năng và năng lực của học sinh. Bản chất của giải pháp mới này là: Đa dạng hóa hình thức dạy học: Hướng học sinh tới lớp học không gian mở, dạy tác phẩm văn học dân gian gắn với môi trường diễn xướng, với các hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Giáo viên hướng dẫn các em các bước thực hiện hoạt động trải nghiệm sáng tạo, sau đó các em chủ động lựa chọn hoạt động trải nghiệm sáng tạo, cùng nhau lên kế hoạch thực hiện, nội dung, hình thức, thời gian, không gian, tiến trình... dưới sự theo dõi, giúp đỡ của giáo viên. II. NỘI DUNG 1. Cơ sở lí luận Nghị quyết số 29 – NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện GD & ĐT, đáp ứng yêu cầu CNH-HĐH đất nước trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế đã nêu rõ: “ Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Học đi đôi với hành; lí luận gắn với thực tiễn; giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội”. Đó là sự thay đổi chuyển từ trang bị kiến thức sang phát huy năng lực và phẩm chất người học nhằm tạo ra những con người Việt Nam phát triển hài hòa cả về thể chất lẫn tinh thần, có phẩm cách cao đẹp, có các năng lực chung và phát huy tiềm năng của bản thân, làm cơ sở cho việc lựa chọn nghề nghiệp và học tập suốt đời. Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể (tháng 8/2015) của Bộ GD- ĐT cũng nhấn mạnh: “ Đa dạng hóa hình thức tổ chức học tập, coi trọng cả dạy học trên lớp và các hoạt động xã hội, trải nghiệm sáng tạo, tập dượt nghiên cứu khoa học. Phối hợp chặt chẽ giáo dục nhà trường, giáo dục gia đình và giáo dục xã hội. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong các hoạt động giáo dục”. Như vậy, hoạt động trải nghiệm sáng tạo được đề cao, xem trọng như hoạt động dạy học các môn học khác, trở thành một trong hai loại hoạt động giáo dục chính của nhà trường. Đối với môn Ngữ văn: “ Phương pháp dạy học phải tạo cho học sinh tính hiếu kì, tò mò và sự đam mê để tự họ đi tìm và tự lí giải, qua đó mà hình thành năng lực” ( PGS.TS Đỗ Ngọc Thống). Đây cũng là quan điểm đổi mới trong dạy học Ngữ văn, nhấn mạnh hình thành cho học sinh phương pháp học, qua đó mà hình thành năng lực. Hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong môn Ngữ văn là một trong những phương pháp học quan trọng nhằm phát huy năng lực chung và năng lực đặc thù của bộ môn dành cho người học. So với văn học viết, văn học dân gian được diễn xướng bằng nhiều hình thức khác nhau ở những môi trường sinh hoạt dân gian khác nhau. Để làm sống lại tác phẩm văn học dân gian thì việc gắn với môi trường diễn xướng bằng hình thức sân khấu hóa tác phẩm văn học dân gian là một hoạt động trải nghiệm thú vị, bổ ích, phù hợp với đặc trưng thể loại. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu Nhìn chung khi giảng dạy những tác phẩm văn học dân gian, giáo viên mới chỉ chú ý khai thác những đặc trưng của từng thể loại, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật của tác phẩm mà chưa chú ý nhiều đến môi trường sinh thành, di ễn xướng và biến đổi của văn học dân gian. Giáo viên ít tổ chức được các tiết ngoại khoá, trải nghiệm cho học sinh. Quá trình dạy học thường diễn ra như sau: Giáo viên căn cứ vào phân phối chương trình, SGK, SGV, soạn giáo án, tiến hành giảng bài trên lớp theo đúng thời gian quy định, theo chuẩn kiến thức, kĩ năng. Phương tiện chủ yếu là SGK, SGV, bảng phấn, máy tính, màn trình chiếu,... Giáo viên sử dụng các phương pháp quen thuộc như thuyết giảng, đàm thoại, tổ chức hoạt động nhóm. Học sinh soạn bài theo câu hỏi SGK và tìm hiểu bài giảng theo định hướng của giáo viên. Sau khi tiến hành giảng dạy xong toàn bộ các tác phẩm văn học dân gian, giáo viên tổ chức cho học sinh ôn tập theo hướng dẫn của SGK và kết thúc học phần. Về cơ bản giải pháp cũ có ưu điểm: Học sinh hiểu bài, nắm được kiến thức cơ bản về tác phẩm; rèn được kỹ năng phân tích tác phẩm văn học; đảm bảo được yêu cầu của chương trình. Tuy nhiên, giải pháp cũ cũng còn tồn tại một số hạn chế cần khắc phục : Trong giảng dạy, giáo viên tách rời tác phẩm văn học dân gian ra khỏi môi trường sinh thành, biến đổi, nếu có đề cập đến thì chỉ là lí thuyết. Học sinh ít có cơ hội trải nghiệm thực tế qua những làn điệu, qua nhập vai diễn xuất, dẫn tới các kĩ năng, năng lực, phẩm chất cần thiết còn hạn chế. Không phát hiện và phát huy kịp thời các năng lực của học sinh, bó hẹp học sinh trong khuôn khổ của lớp học, một bộ phận học sinh không có tính chủ động trong cuộc sống, một số khác thì rất nhút nhát, ngại va chạm, ngại giao tiếp, ít tham gia vào các hoạt động tập thể, thiếu tự tin và không dám bày tỏ, đề xuất ý kiến của mình. Ấn tượng về văn học dân gian trong các em còn mờ nhạt, chưa thực sự yêu thích học môn Ngữ văn. 3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề a. Quy trình tiến hành hoạt động diễn xướng và trải nghiệm sáng tạo. Hoạt động này được tiến hành ngay sau khi đã kết thúc phần văn học dân gian trên lớp (gồm 15 tiết theo PPCT tự chủ của nhà trường). Để lôi cuốn tất cả các học sinh trong lớp 10A1 cùng tham gia và tham gia một cách hào hứng vào hoạt động trải nghiệm, chúng tôi mạnh dạn giao cho học sinh chủ động tất cả mọi khâu, mọi công việc của hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Để học sinh chủ động, chúng tôi đã thực hiện tập huấn phần lí thuyết cho cho học sinh, hướng dẫn các bước thực hiện của hoạt động trải nghiệm sáng tạo để các em hiểu được quy trình thực hiện và các công việc cần làm. Học sinh sẽ nêu ra các vấn đề còn băn khoăn, thắc mắc, chúng tôi tiến hành giải đáp và nêu ra một số ví dụ để các em hình dung cụ thể hơn. Sau khi các em nắm được các bước và hình dung được hoạt động trải nghiệm sáng tạo, tất cả học sinh sẽ chủ động cùng nhau xác định: các hoạt động sẽ tiến hành, cùng nhau đặt tên cho hoạt động, xác định nội dung công việc, phương pháp, phương tiện, hình thức của hoạt động, lên kế hoạch thực hiện, lựa chọn người điều hành chung, chọn MC, cử người viết kịch bản chương trình, lựa chọn ban giám khảo, thư kí, các đội chơi,... Học sinh chia làm hai đội: Đội “Vầng Dương” - Phụ trách: Hs Đỗ Thị Trang Đội “Ánh Sao” - Phụ trách: Hs Hoàng Đình Hùng Hoạt động trải nghiệm sáng tạo mà chúng tôi xây dựng cụ thể tại lớp 10A1 đã diễn ra như sau: Bước 1: Tập thể lớp tự thảo luận, bàn bạc, trao đổi xác định đề tài, lĩnh vực tổ chức trải nghiệm sáng tạo. Sau một thời gian, lớp thống nhất tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo về phần Văn học dân gian. Sau đó, lớp trưởng và ban cán sự lớp báo cáo công việc với giáo viên. Bước 2: Dưới sự quan sát của giáo viên, học sinh thảo luận tìm ra tên gọi cho hoạt động đảm bảo tính hấp dẫn, cô đọng, sát chủ đề. Nhiều tên gọi của hoạt động đã được nêu ra và cuối cùng thống nhất, tên hoạt động: “Học tác phẩm văn học dân gian gắn với môi trường diễn xướng và hoạt động trải nghiệm sáng tạo” Bước 3: Học sinh cùng nhau thảo luận để xác định mục tiêu của hoạt động: - Phát huy hết các phẩm chất, năng lực - Rèn luyện các kĩ năng cần thiết cho cuộc sống - Tạo sự gắn bó, đoàn kết giữa các cá nhân, các nhóm, các đội thi - Rèn luyện lối sống chủ động, linh hoạt, bản lĩnh, dám nghĩ, dám làm Bước 4: Cùng nhau xác định nội dung, phương pháp, phương tiện, hình thức hoạt động. * Nội dung thực hiện gồm 3 phần - Phần 1: Chào hỏi - Phần 2: Ai nhanh? Ai đúng? + Đố vui văn học + Trả lời câu hỏi - Phần 3: Tài năng: hát ru, diễn hoạt cảnh (trích đoạn từ các tác phẩm văn học dân gian). Phần sản phẩm của HS. * Phương pháp: Tổ chức dưới dạng sân chơi lành mạnh giữa các đội * Hình thức: hoạt động ngoại khóa * Phương tiện: - Loa đài, âm li, micro - Đạo cụ (đóng kịch, hát, múa) - Văn bản văn học dân gian đã chuyển thể thành các kịch bản - Một số lời bài hát - Bàn ghế, máy chiếu,... Bước 5: Lập kế hoạch. - Thời gian thực hiện: ngày 12/11/2019 - Địa điểm: Phòng máy chiếu khu nhà A Trường THPT Lê Hoàn - Thành phần tham gia: + Các cô giáo trong nhóm văn của trường THPT Lê Hoan + GV: cô Đỗ Thị Thảo (phụ trách chung) + Đại diện các lớp khối 10 + HS: lớp 10A1 Bước 6: Học sinh phụ trách chung (Lớp trưởng) - tổ chức điều phối các tiểu ban chuẩn bị; bao quát chung mọi hoạt động trong buổi hoạt động trải nghiệm sáng tạo, thiết kế chi tiết các hoạt động. Các thành viên khác (bí thư, tổ trưởng, cờ đỏ, các HS khác) tham gia thảo luận, thống nhất. Bước 7: Kiếm tra toàn bộ các khâu của cá nhân/nhóm/đội tham gia dự thi (Học sinh chịu trách nhiệm chung sẽ kiểm tra). Bước 8: Gửi toàn bộ phần kế hoạch thực hiện cho giáo viên trước khi thực hiện hoạt động trải nghiệm. Hoạt động trải nghiệm sáng tạo đã được thực hiện theo đúng tiến trình và kế hoạch dự kiến. Sau khi thành công tại đơn vị lớp 10A1, chúng tôi đã cùng nhóm chuyên môn trao đổi, rút kinh nghiệm, hoàn chỉnh hơn các bước thực hiện. Từ đó, chúng tôi có cơ sở, căn cứ để xây dựng hoạt động trải nghiệm sáng tạo tương tự ở các lớp khác. Mỗi lớp, đồng nghiệp của tôi đều có sự thay đổi, điều chỉnh phù hợp với điều kiện tình hình thực tế và năng lực của từng lớp. b. Ưu điểm và nhược điểm: * Ưu điểm: Đối với học sinh: - Về kiến thức: Học sinh được củng cố, khắc sâu, mở rộng kiến thức về văn học dân gian: thể loại, đặc trưng, thi pháp, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật. - Về kỹ năng: + Củng cố kĩ năng đọc hiểu tác phẩm dân gian + Rèn kĩ năng trải nghiệm sáng tạo, thuyết minh, tổ chức, hợp tác, giao tiếp, khám phá và sáng tạo + Rèn luyện kĩ năng: tính toán, sắp xếp công việc, lập kế hoạch,... + Rèn kĩ năng tự chủ trong cuộc sống. - Về giáo dục: + Giáo dục phẩm chất sống yêu thương, tự chủ, trách nhiệm + Khơi dậy niềm say mê, hứng thú với văn học dân gian + Giáo dục tình yêu quê hương, yêu đất nước Đối với giáo viên: - Về kiến thức: + Nâng cao trình độ chuyên môn, bồi dưỡng kiến thức thực tế. - Về kỹ năng: rèn kĩ năng tổ chức, điều hành các hoạt động thực tế trải nghiệm, phát hiện, bồi dưỡng năng khiếu hoạt động trải nghiệm cho học sinh. - Về giáo dục: khơi dậy lòng yêu nghề, gắn bó tâm huyết với nghề, tinh thần làm việc trách nhiệm, sáng tạo. * Nhược điểm Phải đầu tư rất nhiều công sức, thời gian để thực hiện các hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Ở những lớp học yếu hiệu quả không cao. 4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm dự kiến đạt được 4.1. Hiệu quả kinh tế Sáng kiến đạt hiệu quả cao về kinh tế tri thức, số học sinh chủ động, sáng tạo, tìm thấy niềm say mê trong học văn được tăng lên rõ rệt. Khi được chia sẻ và áp dụng rộng rãi trong tỉnh cũng như trên toàn quốc thông qua các trang mạng nhiều giáo viên sẽ chọn được phương pháp dạy học phù hợp với từng lớp. Nếu áp dụng giải pháp mới này sẽ góp phần nâng cao chất lượng học cho từng học sinh trong nhà trường, giảm thiểu tối đa số lượng học sinh bị ở lại lớp, đỡ tốn kém cho gia đình và xã hội. 4.2. Hiệu quả xã hội a. Đối với học sinh - Về kiến thức: Học sinh được củng cố, khắc sâu, mở rộng kiến thức về văn học dân gian: thể loại, đặc trưng, thi pháp, giá trị - Về kỹ năng: + Củng cố kỹ năng đọc hiểu tác phẩm dân gian + Rèn kỹ năng trải nghiệm sáng tạo, thuyết minh, tổ chức, tự học, hợp tác, giao tiếp, khám phá và sáng tạo + HS có cơ hội bộc lộ khả năng diễn xuất, trình bày vấn đề trước tập thể - Về giáo dục: + Được tham gia hoạt động trải nghiệm, HS thấy hứng thú, đam mê + Khơi dậy được tinh thần trách nhiệm trong công việc, bồi đắp tình yêu đất nước và niềm say mê văn học. b. Đối với giáo viên: - Về kiến thức: nâng cao trình độ chuyên môn, bồi dưỡng kiến thức thực tế. - Về kỹ năng: rèn kỹ năng tổ chức, điều hành các hoạt động thực tế trải nghiệm, phát hiện, bồi dưỡng năng khiếu hoạt động trải nghiệm cho học sinh. - Về giáo dục: khơi dậy lòng yêu nghệ, gắn bó tâm huyết với nghề, tinh thần làm việc trách nhiệm, sáng tạo. 5. Điều kiện và khả năng áp dụng 5.1. Điều kiện áp dụng - Có hội trường hoặc phòng học rộng rãi - Có các đạo cụ cần thiết để đóng hoạt cảnh, có micrô, bàn ghế, máy ảnh... - Các đội thi chuẩn bị các phần thi, nội dung thi đầy đủ, cẩn thận, chất lượng. 5.2. Khả năng áp dụng Đề tài: “Học tác phẩm văn học dân gian gắn với môi trường diễn xướng và hoạt động trải nghiệm sáng tạo” được áp dụng tại lớp 10A1 và được nhân rộng ra các lớp khối 10 của nhà trường, đạt kết quả tốt. Có khả năng áp dụng rộng rãi III. KẾT LUẬN Để góp phần cải thiện thực trạng không thích học Văn của học sinh hiện nay, thiết nghĩ hoạt động ngoại khóa văn học trong trường phổ thông, đặc biệt phần văn học dân gian là một hoạt động chuyên môn bổ ích, lí thú, có tính khả thi. Nó góp phần nâng cao khả năng tư duy độc lập, tăng cường khả năng sáng tạo của học sinh, góp phần hoàn thiện khả năng chuyên môn, kĩ năng sư phạm của người dạy trong quá trình chuẩn bị và “ đồng hành” với học sinh khám phá kho tàng kiến thức của dân tộc. Có thể nói, việc “ Học tác phẩm văn học dân gian gắn với môi trường diễn xướng và hoạt động trải nghiệm sáng tạo” tạo ra một sân chơi bổ ích về mặt kiến thức – kĩ năng cho các em, là hành trang quan trọng để các em bước vào đời. Trong phạm vi hạn hẹp của một đề tài sáng kiến kinh nghiệm, tôi chỉ nêu một số hình thức hoạt động mà bản thân góp phần thực hiện. Những kinh nghiệm trên ít nhiều giúp các thầy cô có thể tham khảo và ứng dụng trong quá trình dạy văn học dân gian ở trường phổ thông. Trong quá trình viết đề tài không thể tránh khỏi thiếu sót, rất mong được sự góp ý chân thành của các đồng chí và các bạn. XÁC NHẬN CỦA LÃNH ĐẠO ĐƠN VỊ CƠ SỞ Thanh Hóa, ngày 18 tháng 05 năm 2019 Người nộp Đỗ Thị Thảo PHỤ LỤC I. Kết
Tài liệu đính kèm:
- skkn_hoc_tac_pham_van_hoc_dan_gian_gan_voi_moi_truong_dien_x.doc