SKKN Rèn kỹ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội cho học sinh lớp 12

 MỤC LỤC
1.MỞ ĐẦU  . Trang 2-4
 1.1. Lí do chọn đề tàiTrang 2
 1.2. Mục đích nghiên cứu.  Trang 3
 1.3. Đối tượng nghiên cứu . Trang 3
 1. 4. Phương pháp nghiên cứu  Trang 3 
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN . Trang 4 - 15
 2.1. Cơ sở lí luận của SKKN   Trang 3 - 4
 2.2. Thực trạng vấn đề .. Trang 4 - 5
 2.3. Các giải pháp .. Trang 5- 15
 2.4. Hiệu quả của SKKN   Trang 15
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ . Trang 16 
 RÈN KỸ NĂNG VIẾT ĐOẠN VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI 
CHO HỌC SINH LỚP 12
1. MỞ ĐẦU:
1.1. Lý do chọn đề tài:
 Những năm gần đây Bộ GD&ĐT ngày càng chú trọng nhiều hơn đến việc nâng cao chất lượng giáo dục ở các cấp học nhằm cung cấp tri thức toàn diện cho người học , đặc biệt là nâng cao chất lượng dạy và học Ngữ văn trong trường PT. Trên cơ sở đó rèn luyện năng lực cảm thụ văn học, bồi dưỡng tình cảm tâm hồn nhân cách chuẩn bị cho các em hành trang tri thức vào đời. Trong xu thế đổi mới việc dạy và học Ngữ văn nói chung cụ thể là đổi mới chương trình và SGK sau một thời gian thí điểm từ năm học 2006-2007 Bộ GD&ĐT đã đưa vào sử dung bộ sách giáo khoa mới theo chương trình phân ban đại trà áp dụng cho các trường THPT toàn quốc. Các bộ SGK mới ( Chuẩn – Nâng cao )có nhiều thay đổi : bỏ đi một số tác phẩm không phù hợp, một số văn bản mới được đưa vào để phù hợp với tình hình phát triển chung của xã hội. Đồng thời kiểu bài nghị luận xã hội được đưa vào chương trình Ngữ văn. Khi làm bài nghị luận văn học các em đã được trang bị kiến thức từ những tiết đọc hiểu văn bản. Còn văn nghị luận xã hội học sinh gặp không ít khó khăn cả về nội dung và phương pháp.Từ năm 2009 đề thi học kỳ và Tốt nghiệp THPT , tuyển sinh Đại học Cao đẳng đều có câu nghị luận xã hội – chiếm 3 điểm trong tổng số 10 điểm toàn bài. Nhưng thực tế nhiều học sinh làm câu nghị luận xã hội không tốt, hoặc có làm được thì chất lượng không cao, ảnh hưởng đến điểm toàn bài thi ,ảnh hưởng đến chất lượng chung.
 Theo yêu cầu của Bộ Giáo dục & Đào tạo về đổi mới kiểm tra đánh giá học sinh THPT , kỳ thi THPTQG từ năm 2017 đề thi Ngữ văn yêu cầu học sinh viết đoạn nghị luận xã hội ( khoảng 200 chữ) thay cho một bài nghị luận xã hội . Trước đây học sinh đang quen với việc viết bài văn nghị luận xã hội, nay với yêu cầu đổi mới viết một đoạn văn, học sinh sẽ có những lung túng, bỡ ngỡ. Với học sinh việc viết một bài văn nghị luận xã hội đã khó, nay phải viết đoạn nghị luận xã hội lại càng khó hơn. Đây quả là một thử thách đối với học sinh THPT.
 Là một giáo viên Ngữ văn đang trực tiếp giảng dạy khối 12, chúng ta phải làm gì để giúp học sinh có được kỹ năng cần thiết viết đoạn văn nghị luận xã hội tốt nhất. Nỗi băn khoăn của tôi cũng là cũng là của tất cả giáo viên Ngữ văn THPT, mong muốn học sinh tiếp cận vấn đề, giải quyết vấn đề đặt ra và viết tốt đoạn nghị luận xã hội để làm bài thi THPTQG đạt hiệu quả cao .Từ đó bồi dưỡng cho các em lòng yêu thích môn học Ngữ văn, giúp các em hiểu đời, hiểu người, có đời sống tình cảm tâm hồn thêm phong phú và hình thành được kỹ năng sống cần thiết cho học sinh. Đồng thời những vấn đề đặt ra từ đề làm văn nghị luận xã hội góp phần thực hiện mục đích giáo dục hoàn thiện nhân cách cho học sinh giúp các em có thêm tri thức để bước vào cuộc sống.
 Đó là lý do tôi chọn đề tài “ Rèn kỹ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội cho học sinh lớp 12 THPT ”. 
1.2. Mục đích nghiên cứu:
 Người viết SKKN nghiên cứu đề tài với mục đích giúp học sinh vận dụng hiểu biết kiến thức xã hội để làm văn nghị luận xã hội, có kỹ năng viết đọan văn nghị luận xã hội nhằm đáp ứng yêu cầu việc đổi mới kiểm tra đánh giá của Bộ GD&ĐT.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
Phân môn làm văn trong nhà trường THPT, cụ thể là văn nghị luận xã hội
Cấu trúc một đoạn văn .
Cách viết một đoạn văn nghị luận xã hội về tư tưởng đạo lý hoặc một hiện tượng đời sống.
Học sinh THPT nhất là học sinh khối 12 chuẩn bị tham gia kỳ thi THPTQG
1.4 . Phương pháp nghiên cứu.
 Với đề tài này người viết SKKN sử dụng phương pháp: 
Phương pháp nghiên cứu xây dụng cơ sở lý thuyết 
Phương pháp khảo sát thực tế.
2.NỘI DUNG SÁNG KIẾN:
2.1. Cơ sở lí luận:
2.1. 1. Vai trò, vị trí của văn nghị luận xã hội :
a. Trong đời sống: Nghị luận xã hội được ứng dụng rộng rãi trong đời sống, các bài bình luận về xã hội về một hiện tượng vấn đề thuộc lĩnh vực chính trị xã hội, văn hóa, kinh tế.. Dù tồn tai ở dạng nói hay dạng viết thì nó luôn có vai trò và vị trí quan trọng trong đời sống xã hội. Nó giúp con người nhìn nhận một cách đầy đủ cập nhật khách quan các vấn đề lien quan trực tiếp đến đời sống hang ngày. Từ đó xác định hướng tốt cho sự phát triển tích cực của con người theo quy luật vần xã hội. Nghị luận xã hội thực sự cần thiết trong đời sống đặc biệt là học sinh THPT. Vì qua đó giáo viên có thể kiểm tra đánh giá chính xác năng lực của học sinh , tránh được tình trạng lệ thuộc vào sách vở của học sinh.
 b. Trong nhà trường THPT: Trong chương trình Ngữ văn THPT phần văn nghị luận xã hội được đặc biệt quan tâm. Ngay từ lớp 11học sinh được thực hành khá kỹ . Ở khối 12 học sinh còn được học hai bài lý thuyết : Nghị luận về một tư tưởng đạo lý và một hiện tượng đời sống. Ngoài ra học sinh còn được thực hành viết khá nhiều: ở các bài thi học kỳ, các kỳ thi khảo sát chất lượng và giáo viên ra các đề cho học sinh luyện tập . Như vậy ta thấy rằng nghị luận xã hội có vị trí rất quan trọng trong nhà trường THPT . Ở đó học sinh không chỉ được tiếp cận các dạng nghị luận xã hội mà còn được thực hành tạo lập văn bản, giúp các em hoàn thiện kiến thức và kỹ năng làm văn.
2.1.2. Những thay đổi của văn nghị luận xã hội trong đề thi hiện nay.
 Trước đây trong các kỳ thi tốt nghiệp THPT, kỳ thi đại học , câu nghị luận chiếm 30% tổng số điểm và yêu cầu học sinh viết bài văn nghị luận xã hội. Với những đổi mới của đề thi THPTQG từ năm 2017 do Bộ GD&ĐT ban hành thì cấu trúc đề thi Ngữ văn có sự thay đổi : Thời gian làm bài thi từ 180 phút, nay xuống còn 120 phút. Câu nghị luận xã hội 3 điểm viết bài văn nay viết một đoạn văn khoảng 200 chữ . Câu đọc hiểu và nghị luận xã hội có sự tích hợp theo hướng vận dụng cao. Điều này gây không ít khó khăn cho học sinh. Nhiều em đã quen với việc viết bài văn nghị luận xã hội nên sẽ lúng túng khi đề bài yêu cầu viết đoạn văn nghị luận xã hội.
 Viết sáng kiến kinh nghiệm này, bản thân tôi muốn rèn cho học sinh kỹ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội để bài thi THPTQG của các em đạt hiệu quả.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi viết sáng kiến:
2.2. 1. Thuận lợi: 
- Từ khi đổi mới chương trình thay sách SGK( 2006-2007), SGK từ THCS đến THPT được chuyển tiếp liền mạch thống nhất trong hệ thống kiến thức môn học. Được sự chỉ đạo thống nhất của Bộ GD&ĐT, Sở GD thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn hàng năm cho giáo viên với mục đích giúp giáo viên nắm vững tinh thần đổi mới của chương trình sách giáo khoa và dạy học tốt hơn.
 - Bắt đầu từ khi đổi mới chương trình thay SGK, ( 2006 - 2007), các bộ SGK, SGV được in ấn kịp thời, các phương tiện truyền thông : báo, đài, internetrộng khắp đã giúp học sinh chủ động, hứng thú hơn trong việc học tập Ngữ văn.
 - Hiện nay với sự phát triển của đời sống xã hội thì nghị luận xã hội đóng vai trò quan trọng. Cái hay của dạng văn này là học sinh không phải học thuộc làu làu, không phụ thuộc tài liệu mà được tự do trình bày suy nghĩ, quan điểm của bản thân về một vấn đề cụ thể, từ đó rút ra những bài học nhận thức và hành động. Vì vậy học sinh cũng có hứng thú hơn khi làm bài nghị luận xã hội .
2.2.2. Khó khăn: 
 Bài nghị luận xã hội đóng vai trò vị trí quan trọng, học sinh cũng được rèn luyện nhiều nhưng kết quả bài làm của học sinh chưa thực sự tốt. Điều này có nhiều nguyên nhân:
 + Do tuổi đời học sinh còn ít nên nhận thức và sự đánh giá nhìn nhận vấn đề của các em còn hạn chế, chưa tòan diện chưa có chiều sâu.
 + Việc tìm hiểu văn nghị luận xã hội trong nhà trường còn hạn chế. ở khối 10 phần làm văn chỉ ôn lại văn tự sự ,thuyết minh. Ở khối 11 phần nghị luận xã hội mang tính tích hợp với một số văn bản đọc hiểu. Chương trình khối 12 nghị luận xã hội được tái hiện qua hai bài lí thuyêt: nghị luận về tư tưởng đạo lý và hiện tượng đời sống. Các bài văn nghị luận xã hôi học sinh được viết ít . Trong giảng day, giáo viên chỉ chủ yếu rèn cho học sinh kỹ năng làm văn nghị luận văn học vì liên quan trực tiếp đến các tác phẩm trong chương trình. Vì thế học sinh còn mơ hồ về phương pháp làm bài nghị luận xã hội.
- Trước năm 2016, học sinh chủ yếu viết bài văn nghị luận xã hội, trong các kỳ thi học sinh đã quen thuộc với cách làm phần nghị luận xã hội viết thành một bài văn vói bố cục ba phần. Năm 2017 , với yêu cầu đổi mới trong cấu trúc đề thi của Bộ GD&ĐT , học sinh viết một đoạn văn nghị luận xã hội, điều này khiến các em lúng túng, bỡ ngỡ . Viết một bài nghị luận tốt với các em đã khó, nay phải viết đoạn văn nghị luận xã hội thì lại càng khó hơn.
 Đây là một vấn đề đang được nhiều người quan tâm.
2.3. Các giải pháp cụ thể 
2.3.1.Văn nghị luận xã hội.
- Nghị luận xã hội là phương pháp nghị luận lấy đề tài từ các lĩnh vực : chính trị, đạo đức, xã hội.làm nội dung bàn bạc nhằm làm sáng tỏ cái đúng , sai, tốt, xấu, của vấn đề nêu ra. Từ đó đưa ra những cách hiểu thấu đáo về vấn đề nghị luận cũng như vận dụng nó vào đời sống. 
 - Nghị luận xã hội gồm có 2 dạng cơ bản.
 + Nghị luận về một tư tưởng đạo lí
 + Nghị luận về một hiên tượng đời sống. [ 1 ]
a.Nghị luận về tư tưởng đạo lý.
*Khái niệm: Nghị luận về tư tưởng đạo lý là dạng nghị luận kết hợp các thao tác lập luận để làm sáng tỏ các vấn đề tư tưởng đạo lý trong đời sống. Cụ thể ;
+ Nghị luận về quan điểm đạo đức,lối sống. lý tưởng sống
 + Nghị luận về một quan niệm quan điểm, về các vấn đề văn hóa giáo dục, dân tộc
+ Nghị luận về phương pháp tư tưởng, 
+ Nghị luận về mối quan hệ giữa con người – con người, gia đình và ngoài xã hội[ 1]
*Kỹ năng làm bài:
+ Tìm hiểu đề; 
- Đọc kỹ đê bài, chú ý những từ quan trọng, những khái niệm, nghĩa đen , nghĩa bóng, chia vế ngăn đoạn, mối tương quan giauwx các vế...
- Về nội dung: vấn đề nghị luận là gì, có bao nhiêu ý, các ý cần triển khai
Thao tác lập luận : Sử dụng các thao tác lập luận nào; giải thích, phân tích, bình luận, chứng minh.
Phạm vi tư liệu dẫn chứng : Dẫn chứng từ thực tế - Từ tác phẩm văn học.
+ Lập dàn ý: 
Giải thích ý kiến : chú ý các khái niệm, ,các vế, rút ra ý khái quát của vấn đề. Cần giới thiệu một cách ngắn gọn, rõ ràng, tránh trình bày chung chung.
Phân tích bàn bạc vấn đề trên các phương diện đúng - sai, tốt – xấu, tích cực- tiêu cực, đóng góp – hạn chế.( Cần kết hợp dẫn chứng để chứng minh)
Khẳng định ý nghĩa của vấn đề trong lí luận và đời sống thực tiễn.
Liên hệ bản thân rút ra bài học nhận thức và hành động.
b.Nghị luận về hiện tượng đời sống.
* Khái niệm:
 Nghị luận về hiện tượng đời sống là bài nghị luận có sử dụng các thao tác lập luận để làm người đọc hiểu rõ , đúng, hiểu sâu về những hiện tượng đời sống có ý nghĩa xã hội. Có các dạng như sau; 
 + Nghị luận về hiện tượng lien quan đến môi trường sống tự nhiên của con người, 
+ Nghị luận về một hiện tượng lien quan đến môi trường sống xã hội.
 + Nghị luận về một sự việc hiện tương tích cực đáng biểu dương hoặc tiêu cực đáng phê phán[ 1 ]
 * Kỹ năng làm bài:
+ Tìm hiểu đề; 
- Đọc kỹ đê bài, chú ý những từ quan trọng, những khái niệm, nghĩa đen , nghĩa bóng, chia vế ngăn đoạn, mối tương quan giữa các vế...
- Về nội dung: vấn đề nghị luận là gì, có bao nhiêu ý, các ý cần triển khai
Thao tác lập luận : Sử dụng các thao tác lập luận nào; giải thích, phân tích, bình luận, chứng minh.
Phạm vi tư liệu dẫn chứng : Dẫn chứng từ thực tế - Từ tác phẩm văn học.
+ Lập dàn ý:
Giải thích phân tích chứng minh biểu hiện, nguyên nhân và hậu quả của sự việc hiện tượng .
Bình luận về hiện tượng: nhận xét, nêu thái độ về hiện tương. Đánh giá hiện tượng tốt, xấu, lợi, hại như thế nào? Phương hướng, hành động.
Rút ra bài học tư tưởng đạo lý.
2.3.2.Khái lược về đoạn văn.
Đoạn văn là một phần của văn bản, nó diễn đạt một ý hoàn chỉnh. Các câu trong đoạn văn liên kết chặt chẽ với nhau góp phần thể hiện nội dung.
Đoạn văn được bắt đầu bằng chữ cái viết hoa lùi đầu dòng và kết thúc bằng dấu chấm xuống dòng.
Các loại đoạn văn: đoạn văn diễn dịch, đoạn quy nạp, đoạn móc xích, đoạn song hành, đoạn tổng phân hợp.
2.3.3.Kỹ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội:
 Theo tinh thần của đổi mới đề thi ngữ văn trong kỳ thi THPTQG , đề thi Ngữ văn được ra theo hướng tích hợp. Phần nghị luận xã hội được lấy từ bài đọc hiểu và yêu cầu học sinh viết đoạn nghị luận xã hội khoảng 200 chữ.
Để làm tốt câu nghị luận xã hội, học sinh cần chú ý các bước sau:
*Bước 1: Đọc kỹ đề và tìm hiểu 
Theo như đề thi mẫu năm 2017: Phần nghị luận xã hội chủ yếu được lấy từ bài đọc hiểu( hoặc có thể không) và yêu cầu học sinh viết một đoạn văn nghị luận xã hội khoảng 200 chữ.
Nếu đề nghị luận xã hội nằm trong phần đọc hiểu thì trước hết các em phải tiến hành tìm hiểu các nội dung sau:
Đọc kỹ bài đọc hiểu , nắm được nội dung cốt lõi của đoạn văn bản 
Xác định xem phần đọc hiểu bàn về vấn đề gì? – nhất là phải xác định được vấn đề đó thuộc tư tưởng đạo lý hay hiện tượng đời sống.
Xác định được các thao tác lập luận
Xác định hệ thống dẫn chứng tiêu biểu.
Xác định đoạn văn sẽ viết theo kiểu nào? Diễn dich, quy nạp, hay tổng- phân- hợp..Giaó viên nên định hướng cho học sinh viết đoạn văn theo Tổng – Phân – Hợp
 Đọc đoạn đọc hiểu sau: 
 “ Leo lên đỉnh núi không phải là để cắm cờ mà là để vượt qua thách thức tận hưởng bầu không khí và ngắm nhìn quang cảnh rộng lớn xung quanh. Leo lên đỉnh cao là để các em có thể nhình ngắm thế giới chứ không phải để thế giới nhận ra các em. Hãy đến Paris để tận hưởng cảm giác đắm chìm trong Paris chứ không phải lướt qua đó để ghi Paris vào danh sách các địa điểm các em đã đi qua và tự hào mình là con người từng trải. Tập luyện những suy nghĩ độc lập, sáng tạo, và táo bạo không phải để mang lại sự thỏa mãn cho bản thân mà là đề đem lại lợi ích cho 6,8 tỉ người trên trái đất của chúng ta. Rồi các em sẽ phát hiện ra sự thật thú vị và vĩ đại mà những kinh nghiệm trong cuộc sống mang lại, đó là lòng vị tha mới chính là điều tốt đẹp nhất mà các em có thể làm cho bản thân mình. Niềm vui lớn nhất trong cuộc đời thực ra lại đến vào lúc các em nhận ra các em chẳn có gì đặc biệt cả. Bởi tất cả mọi người đêu như thế” . ( Trích bài phát biểu tại buổi lễ tốt nghiệp trường trung học Wellesley của thầy Hiệu trưởng Dvid McCullough)
 Câu nghị luận xã hội được cho là : Hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến được nêu trong đoạn trích ở phần đọc hiểu : . “Leo lên đỉnh cao là để các em có thể nhìn ngắm thế giới chứ không phải để thế giới nhận ra các em”.
 Như vậy phần nghị luận xã hội được tích hợp trong phần đọc hiểu . Vậy để làm tốt phần nghị luận xã hội, học sinh phải đọc kỹ phần đọc hiểu để hiểu được câu trên nằm trong một chỉnh thể mà ở đó tác giả đã dạy chúng ta về cách cảm nhận thế giới và thái độ ứng xử văn hóa trước thế giới trước cuộc đời.
*Bước 2: Xây dựng phần mở đoạn
Phần mở đoạn viết khoảng 1-3 câu, thể hiện cái nhìn tổng quát, khái quát được nội dung vấn đề cần nghị luận mà đề bài yêu cầu.
Nên viết theo hướng: nêu khái quát nội dung- dẫn câu nói vào ( hoặc trích cụm từ khóa)
Ví dụ theo đề trên ta viết như sau: 
 “ Thành công luôn là khát khao của mỗi người trên hành trình chinh phục những ước mơ và khát vọng- nhưng khi lên đến đỉnh của thành công , điều quan trọng nhất vẫn là để “ngắm nhìn thế giới” chứ không phải để cho ai đó nhận ra mình.”
*Bước 3: Xây dựng phần thân đoạn
 Đối với đề nghị luận về tư tưởng đạo lý:
Phải giải thích được cụm từ khóa, giải thích được cả câu( cần ngắn gọn, đơn giản)
Bàn luận;
+ Đặt ra các câu hỏi : Vì sao lại khẳng định như vậy?, Có ý nghĩa như thế nào?, 
+ Khẳng định tính đúng đắn của ý kiến.
+ Dẫn chứng xác thực, phù hợp.
+ Đưa ra phản đề, phê phán mặt trái của ý kiến.
Rút ra bài học nhận thức và hành động, liên hệ bản thân.
 Đối với đề nghị luận về hiện tượng đời sống:
 - Giải thích, phân tích, chứng minh biểu hiện, nguyên nhân và hậu quả của sự việc hiện tượng .( Trình bày ngắn gọn, cô đọng theo yêu cầu đề bài)
- Bình luận, đánh giá về hiện tượng: nêu thái độ đối với hiện tượng. Đánh giá hiện tượng tốt, xấu, lợi, hại như thế nào? Phương hướng, hành động.
Rút ra bài học nhận thức về tư tưởng đạo lý
*Bước 4: Xây dựng phần kết đoạn
Khẳng định lại vấn đề cần nghị luận
Có thể trình bày bài học nhận thức hành động, liên hệ bản thân ở phần kết đoạn.
*Bước 5: Viết đoạn văn 
- Khi viết đoạn văn nghị luận phải đáp ứng được cả yêu cầu về hình thức và nội dung:
+ Về hình thức : Đoạn văn phải được bắt đầu bằng chữ cái viết hoa lùi dòng cho đến dấu chấm kết thúc. Dung lượng đoạn văn khoảng 200 – không thừa quá nhiều so với yêu cầu đề bài.
+Về nội dung : Đoạn văn phải đáp ứng được các nội dung đã trình bày ở các bước như trên đã hướng dẫn.
 Như vậy việc rèn kỹ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội cho học sinh được tiến hành qua 5 bước. Trong quá trình hướng dẫn học sinh viết đoạn văn, giáo viên đi từng bước và hướng dẫn học sinh cụ thể để rèn cho các em kỹ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội theo yêu cầu đề thi THPTQG của Bộ GD&ĐT. Để các em làm tốt đoạn văn này, giáo viên nên định hướng cho học sinh viết đoạn văn Tổng- Phân –Hợp 
2.4. Nội dung thực nghiệm và kết quả.
 Một số đề bài cụ thể - Hướng dẫn cách viết đoạn văn:
Đề số 1:
 Đọc đoạn trích sau:
“ 2.10.1971
 Nhiều lúc mình không ngờ nổi rằng mình đã đến đây. Không ngờ rằng trên mũ là một ngôi sao. Trên cổ áo là quân hàm đỏ. Cuộc đời bộ đội đến với mình tự nhiên quá, bình thản quá và cũng đột ngột quá.
 Thế là thế nào? Cách đây ít lâu mình còn là sinh viên. Bây giờ thì xa vời lắm rồi những ngày cắp sách lên giảng đường, nghe thầy Đường, thầy ĐạoKhông biết bao giờ mình sẽ trở lại những ngày như thế! Hay chẳng bao giờ nữa.! Có thể lắm. Mình đã lớn rồi. Học bao lâu, mà đã làm được gì đâu, đã sống được gì đâu? Chỉ còm cõi vì trang sach, gầy xác đi vì mộng mị hão huyền.
28 ngày trong quân ngũ, mình hiểu được nhiều điều có ích. Sống được nhiều ngày có ý nghĩa. Dọc đường hành quân, có dịp xem lại lòng mình, soát lại lòng mình. Mình đã bắt đầu sống có trách nhiệm từ đâu, từ lúc nào? Có lẽ từ 9.3.1971, tháng 3 của hoa nhãn ban trưa, của hoa sấu, hoa bằng lăng nước.
.Trên mũ là ngôi sao. Ta lặng ngắm ngôi sao, như hồi nào ta chỉ cho bạn : kia là ngôi sao Hôm yêu dấunhưng khác hơn một chút. Bây giờ ta đọc trong ngôi sao ấy, ánh lửa cầu vồng của trận công đồn, màu đỏ của lửa, của máu
Ta như thấy trong màu kỳ diệu ấy có cả hồng cầu của trái tim ta.[ 4 ]
 (Trích Mãi mãi tuổi hai mươi, nhật ký của liệt sĩ Nguyễn Văn Thạc)
Câu nghị luận xã hội là : Viết đoạn văn nghị luận xã hội (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về trách nhiệm của tuổi trẻ ngày nay với việc bảo vệ Tổ Quốc.
 Để học sinh làm tốt câu nghị luận xã hội, giáo viên hướng dẫn thực hiện các bước sau :
*Bước 1 : Đọc kỹ đề và tìm hiểu
Yêu cầu học sinh đọc kỹ phần Đọc hiểu – Xác định được vấn đề cần nghị luận : « trách nhiệm của tuổi trẻ ngày nay với việc bảo vệ Tổ Quốc. »
Xác định các thao tác lập luận được vận dụng : giải thích, phân tích, chứng minh, bình luận.
Xác định đoạn văn viết theo hướng Tổng – Phân - Hợp
*Bước 2 : Xây dựng phần mở đoạn : 
 - Nêu khái quát nội dung- dẫn câu nói vào, nêu tinh thần chung của đoạn trích hoặc trích cụm từ khóa
Với đề bài trên có thể viết mở đoạn : « Bảo vệ Tổ Quốc là trách nhiệm của tất cả mọi người dân Việt Nam, đặc biệt là thế hệ trẻ. Mỗi người phải nêu cao trách nhiệm, có ý thức bảo vệ Tổ Quốc dù trong bất cứ hoàn cảnh nào »
*Bước 3 : Xây dựng thân đoạn
Giải thích : 
 +Tuổi trẻ là những người độ tuổi thanh thiếu niên.
 + Tuổi trẻ cần xác định ý thức trách nhiệm bảo vệ tổ Quốc.
Bàn luận :
+ Thế hệ trẻ cần xác định tư tưởng tình cảm, lý tưởng sống.
+ Yêu quê hương đất nước, tự hào tự tôn dân tộc, có ý thức bảo vệ chủ quyền lãnh thổ quốc gia, bảo vệ tinh hoa văn hóa, truyền thống của dân tộc
+ Tích cực lao động ,học tập để khẳng định bản thân phục vụ đất nước, sẵn sàng lên đường khi Tổ Quốc cần.
+ Quan tâm