SKKN Một số phương pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi làm quen tác phẩm văn học
Văn học là loại hình nghệ thuật là một kho tàng trí thức gữa vai trò lớn đối với con người nói chung và đặc biệt là đối với trẻ mầm non nói riêng. Là con đường hướng con người đến vẻ đẹp hoàn thiện cả về tri thức lẫn tâm hồn, hướng con người đến cái chân, thiện, mỹ. Cũng chính vì điều này nên văn học luôn là đề tài hấp dẫn đối với các nhà nghiên cứu, nhà văn, nhà thơ. Có lẽ vì vậy mà khi nhắc đến văn học là ta lại cảm thấy rất quen thuộc, rất gần gũi nhưng không vì thế mà nhàm chán mà ngược lại ta lại thấy rất hấp dẫn và lôi cuốn. Qua bao thời gian tác phẩm văn học vẫn mãi trường tồn vẫn như thách thức với thời gian bởi giá trị cuộc sống và tính nghệ thuật của nó.
Một nhà thơ đã nói rằng: “Thơ như bài hát ru ngây ngất đầu giường thơ bé”.[1]
Đối với trẻ mầm non trẻ chưa hiểu gì về tác phẩm văn học, nhưng từ lúc còn nằm nôi trẻ được nghe những bài ca dao tục ngữ trong lời ru của mẹ hay những câu chuyện cổ tích thần kỳ qua lời kể thì thầm của bà thì đã đưa trẻ đến một thế giới bình yên hạnh phúc ở đó có những con người tốt làm những điều tốt, việc tốt [2] .
Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là giúp trẻ có một tâm hồn trong sáng hơn, giúp trẻ cảm nhận về tình mẹ, tình thân trong gia đình, tình yêu quê hương đất nước, yêu tất cả những gì xung quanh trẻ. Qua các tác phẩm văn học trẻ biết kính trọng lễ phép với người trên biết nhường nhịn em nhỏ đoàn kết giúp đỡ mọi người biết đánh giá hành vi tốt xấu để từ đó trẻ có những hành vi đẹp và ước muốn tạo ra cái đẹp [3].
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGA SƠN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHO TRẺ MẪU GIÁO 4 – 5 TUỔI LÀM QUEN VỚI TÁC PHẨM VĂN HỌC TẠI TRƯỜNG MẦM NON THỊ TRẤN Người thực hiện: Mai Thị Huyền Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường MN Thị Trấn SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn THANH HÓA, NĂM 2017 MỤC LỤC Tên đề mục Trang A. MỞ ĐẦU 1 I. Lý do chọn đề tài 1 II. Mục đích nghiên cứu 1 III. Đối tượng ngiên cứu 2 IV. Phương pháp nghiên cứu 2 B. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 2 I. Cơ sở lý luận 2 II. Thực trạng vấn đề trước khi thực hiện đề tài 3 1 Thực trạng chung 3 2. Đối với giáo viên 3 3. Đối với học sinh 3 4 . Kết quả trên thực trạng 4 III. Các giải pháp sử dụng để giải quyết vấn đề 4 1. Sử dụng đồ dùng trực quan 4 2. Xây dựng môi trường cho trẻ làm quen tác phẩm văn học. 6 3. Tổ chức hoạt động có chủ định cho trẻ. 8 4. Lồng ghép cho trẻ làm quen tác phẩm văn học thông qua các hoạt động khác. 12 5. Cho trẻ làm quen với văn học ở mọi lúc mọi nơi. 13 6. Tuyên truyền và phối hợp với các bậc phụ huynh. 14 IV. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm 15 C. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 16 Kết luận 16 Kiến nghị 16 Tài liệu tham khảo 18 A. MỞ ĐẦU I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Văn học là loại hình nghệ thuật là một kho tàng trí thức gữa vai trò lớn đối với con người nói chung và đặc biệt là đối với trẻ mầm non nói riêng. Là con đường hướng con người đến vẻ đẹp hoàn thiện cả về tri thức lẫn tâm hồn, hướng con người đến cái chân, thiện, mỹ. Cũng chính vì điều này nên văn học luôn là đề tài hấp dẫn đối với các nhà nghiên cứu, nhà văn, nhà thơ. Có lẽ vì vậy mà khi nhắc đến văn học là ta lại cảm thấy rất quen thuộc, rất gần gũi nhưng không vì thế mà nhàm chán mà ngược lại ta lại thấy rất hấp dẫn và lôi cuốn. Qua bao thời gian tác phẩm văn học vẫn mãi trường tồn vẫn như thách thức với thời gian bởi giá trị cuộc sống và tính nghệ thuật của nó. Một nhà thơ đã nói rằng: “Thơ như bài hát ru ngây ngất đầu giường thơ bé”.[1] Đối với trẻ mầm non trẻ chưa hiểu gì về tác phẩm văn học, nhưng từ lúc còn nằm nôi trẻ được nghe những bài ca dao tục ngữ trong lời ru của mẹ hay những câu chuyện cổ tích thần kỳ qua lời kể thì thầm của bà thì đã đưa trẻ đến một thế giới bình yên hạnh phúc ở đó có những con người tốt làm những điều tốt, việc tốt [2] . Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là giúp trẻ có một tâm hồn trong sáng hơn, giúp trẻ cảm nhận về tình mẹ, tình thân trong gia đình, tình yêu quê hương đất nước, yêu tất cả những gì xung quanh trẻ. Qua các tác phẩm văn học trẻ biết kính trọng lễ phép với người trên biết nhường nhịn em nhỏ đoàn kết giúp đỡ mọi người biết đánh giá hành vi tốt xấu để từ đó trẻ có những hành vi đẹp và ước muốn tạo ra cái đẹp [3]. Những bài thơ câu chuyện ngắn gọn, dễ hiểu là chiếc cầu nối là phương tiện dìu dắt trẻ những tiếng nói đầu tiên, những bước đi đầu tiên. Ngôn ngữ trong những bài ca dao, bài thơ câu chuyện là tấm gương mẫu mực về lời ăn tiếng nói cho trẻ học tập đồng thời kích thích ngôn ngữ, tư duy, trí tưởng tượng của trẻ phát triển làm cho trẻ hoạt động tích cực hơn, trẻ thể hiện được mong muốn của bản thân từ đó có mối quan hệ tốt với mọi người xung quanh.Vì vậy việc dạy trẻ làm quen với văn học là quan trọng và cần thiết, có thể tận dụng ở mọi lúc mọi nơi khi ở nhà khi đến trường. Đặc biệt trường mầm non là một môi trường thuận lợi để cung cấp kiến thức cho trẻ thông qua hoạt động văn học. II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Nhận thức được tầm quan trọng của văn học đối với trẻ mầm non như vậy, là giáo viên đang trực tiếp dạy trẻ tôi thấy mình cần có phương pháp như thế nào để giúp trẻ ham thích hoạt động và tiếp nhận một cách nhẹ nhàng hơn. Chính vì vậy nên tôi chọn Đề Tài “Một số phương pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi làm quen tác phẩm văn học” Để nghiên cứu và tìm ra phương pháp dạy học như thế nào cho có hiệu quả. III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU Trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi trường mầm non Thị Trấn Nga Sơn. IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Để hoàn thành nhiệm vụ và đề tài đặt ra. Tôi sử dụng một số phương pháp nghiên cứu sau: - Phương pháp nghiên cứu lý luận: - Phương pháp quan sát: - Phương pháp thực hành - Phương pháp trò chuyện: - Phương pháp thống kê toán học: - Phương pháp phân tích tổng hợp: B. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM I. CƠ SỞ LÝ LUẬN Hoạt động văn học rất quan trọng đối với trẻ mầm non là phương tiện để ngôn ngữ trẻ phát triển giúp trẻ có đủ vốn từ để nói năng lưu loát, diễn đạt gãy gọn, sử dụng từ đúng lúc đúng chỗ. Ở độ tuổi mẫu giáo 4 - 5 tuổi thì tư duy của trẻ là tư duy trực quan hành động và đang chuẩn bị bước vào giai đoạn tư duy trực quan hình tượng, trẻ đã có khả năng cảm thụ được các tác phẩm có nội dung và hình thức nghệ thuật tương đối phức tạp, trẻ có khả năng xác định được thái độ của mình đối với các nhân vật và sự kiện phản ánh trong tác phẩm . Song không phải trẻ nào cũng đạt được như vậy với lớp mẫu giáo mà tôi chủ nhiệm thì việc cảm thụ tác phẩm văn học của trẻ còn chưa đồng đều đa số trẻ chưa biết đọc đúng nhịp và diễn cảm các bài thơ, các bài đồng dao ca dao, khả năng kể chuyện của trẻ còn hạn chế trẻ chưa biết thể hiện ngữ điệu các nhân vật trong câu chuyện. Sự chú ý của trẻ trong giờ học chưa cao và thời gian chưa lâu, đa số trẻ chưa mạnh dạn tự tin khi cô gọi lên. Nhiều trẻ chưa biết đọc biết kể diễn cảm tác phẩm văn học. II - THỰC TRẠNG Thực trạng chung. Ban giám hiệu luôn quan tâm và chỉ đạo sát sao về công tác chăm sóc giáo dục trẻ. Bản thân luôn không ngừng học tập và nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, nhiệt tình trong công tác chăm sóc và giáo dục trẻ. Phụ huynh luôn quan tâm tới lớp, tới việc học tập của con em mình Trình độ nhận thức của trẻ không đồng đều, số trẻ nam nhiều hơn số trẻ nữ do đó gặp rất nhiều khó khăn. 2. Đối với giáo viên. Năm hoc 2016 - 2017 tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 4 - 5 tuổi với tổng số trẻ trong lớp là 30 trong đó có 18 cháu nam và 12 cháu nữ, là một giáo viên trực tiếp đứng lớp nên tôi nắm vững được khả năng tiếp thu của từng cháu. Song nhìn chung mỗi cháu có mỗi đặc điểm mỗi cá tính khác nhau nhưng có một đặc điểm chung là dễ nhớ chóng quên.Vì thế để thực hiện đề tài này tôi đã gặp không ít khó khăn. Trong phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan vẫn chưa khoa học đang còn hạn chế, chưa có sáng tạo trong việc chuyển thể từ truyện sang kịch bản sân khấu, lời thoại còn dài dòng khó hiểu, chưa chủ động linh hoạt trong việc tổ chức các hoạt động đóng kịch. Khả năng cảm nhận các tác phẩm văn thơ, truyện còn hạn chế giọng đọc và cách phối hợp ánh mắt, cử chỉ, điệu bộ, minh hoạ chưa bộc lộ cảm xúc hấp dẫn cuốn hút trẻ, phương pháp lồng ghép tích hợp chưa linh hoạt. 3. Đối với học sinh. - Sự phát triển khả năng văn học của mỗi trẻ là khác nhau. Tuy cùng một lứa tuổi nhưng lại ở mức nhận thức khác nhau - Đa số trẻ trong lớp đều là con em gia đình bố mẹ có điều kiện nên được quan tâm và chiều chuộng. 4. Kết quả thực trạng trên. Vào đầu năm học tôi đã khảo sát chất lượng trẻ với kết quả như sau: STT ST khảosát Nội dung khảo sát Kết quả Đạt Chưa đạt Tốt Khá TB Số trẻ % Số trẻ % Số trẻ % Số trẻ % 1 30 Trẻ chú ý nghe cô đọc thơ kể chuyện 8 26,6 7 23,3 8 26,6 7 23,3 2 30 Trẻ thuộc thơ, chuyện 7 23,3 7 23,3 9 25 7 23,3 3 30 Trẻ hiểu nội dung tác phẩm 7 23,3 8 26,6 10 33,3 5 16,6 4 30 Trẻ đọc thơ kể chuyện diễn cảm 6 20 8 26,6 9 30 7 23,3 5 30 khả năng diễn đạt mạch lạc 7 25 7 25 9 25 7 25 Với kết quả trên tôi băn khoăn trăn trở để tìm ra phương pháp,biện phápkhắc phục thực trạng trên. Tôi đã mạnh dạn áp dụng một số biện pháp để nâng cao chất lượng cho trẻ 4 - 5 tuổi làm quen với tác phẩm văn học mà tôi chủ nhiệm. III. CÁC GIẢI PHÁP SỬ DỤNG ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Sử dụng đồ dùng trực quan. Với trẻ mầm non thì việc sử dụng đồ dùng trực quan là khâu quan trọng nó quyết định tới hoạt động có thành công hay không .Với trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi thì tư duy của trẻ là tư duy trực quan hành động và đang phát triển sang loại tư duy trực quan hình tượng vì vậy đòi hỏi cô chuẩn bị đồ dùng phải đẹp, sáng tạo màu sắc tươi sáng có đường nét rõ ràng an toàn và thuận tiện khi sử dụng. Khi sử dụng đồ dùng trực quan trong các hoạt động có chủ định thì phải sử dụng triệt để, có tính khoa học, gọn nhẹ tránh rườm rà rắc rối để làm sao cho trẻ dễ quan sát, dễ hiểu và nắm được nội dung tác phẩm một cách dễ dàng nhất đồng thời phải đưa ra hợp lý đúng lúc thì mới đạt được hiệu quả cao. Ví dụ : Ở chủ đề: “Thế giới thực vật” khi dạy trẻ bài thơ “Màu hoa” tôi chuẩn bị mô hình về các loại cây hoa thật để giới thiệu bài cho trẻ làm cho trẻ hứng thú để vào bài học một cách nhẹ nhàng hơn. (Kèm theo hình ảnh 1,2 Hoa cà và Hoa mướp) (Kèm theo hình ảnh 3 của lựu) Hay ở trong các câu chuyện tôi có thể sử dụng bộ rối dẹt khi kể chuyện cho trẻ nghe. Ví dụ 1: Khi kể cho trẻ nghe câu chuyện: “Chim sẻ, cào cào, ếch, lá hoa súng.” trong chủ đề “Thế giới động vật” tôi làm bộ rối dẹt: Chim sẻ cào cào, ếch. Tôi tạo hứng thú cho trẻ bằng cách:cho trẻ xem các hình rối: Chim sẻ, cào cào, ếch, và gọi tên các hình rối này, sau đó trò chuyện với trẻ về môi trường sống và cách di chuyển của chúng. Tôi kích thích tính tò mò của trẻ bằng cách đề nghị trẻ nghĩ làm cách nào để cả ba con vật đều cùng nhau sang bên kia bờ ao cùng một lúc. Trẻ tự đưa ra các cách khác nhau. Sau đó tôi đề nghị trẻ im lặng để nghe cô kể tiếp và điều khiển con rối minh họa xem các con vật sang bờ ao bên kia bằng cách nào. Từ đó làm cho trẻ hứng thú và hiểu nội dung câu chuyện một cách dễ dàng hơn. Bên cạnh đó khi cho trẻ làm quen tác phẩm văn học tôi còn sử dụng sa bàn chọn những nhân vật mà trẻ thích kết hợp di chuyển nhân vật đó trên sa bàn, nói đến đâu đưa nhân vật ra đến đó, lời kể đi theo nhân vật sử dụng Ví dụ: Khi kể cho trẻ nghe câu chuyện “Dê con nhanh trí” Tôi làm sa bàn về câu chuyện có nhân vật dê mẹ, dê con và chó sói. Lời dẫn “Trong khu rừng nọ có một chú Dê mẹ và một chú Dê con. Một hôm trước khi ra đông ăn cỏ Dê mẹ dặn Dê con” Thì đồng thời cô cũng đưa nhân vật Dê mẹ và Dê con chuyển động từ trong cánh gà ra giữa sa bàn sao cho lời kể khớp với con vật đang di chuyển. Như vậy việc sử dụng đồ dùng trực quan mà tôi tiến hành đã gây được hứng thú rất cao trẻ chăm chú nghe cô kể chuyện và hiểu nội dung một cách dễ dàng. Với từng hoạt động và đề tài cụ thể, tôi dùng các thủ thuật khác nhau để dẫn dắt vào bài chuyển hoạt động một cách linh hoạt, hơn nữa với mỗi hoạt động phải chuẩn bị hệ thống câu hỏi có tính lôgic để đàm thoại với trẻ một cách sôi nổi luôn lấy trẻ làm trung tâm cho mọi hoạt động để phát huy trí tưởng tượng, cũng như cảm xúc của trẻ, tính liên hệ thực tiễn phù hợp với từng nội dung hoạt động mà trẻ không bị áp đặt một cách gò bó. (Kèm theo hình ảnh cô cho trẻ đàm thoại câu chuyện). 2. Xây dựng môi trường cho trẻ làm quen tác phẩm văn học. Môi trường giáo dục có vai trò hết sức to lớn đối với công tác chăm sóc giáo dục trẻ, đặc biệt môi trường văn học có ý nghĩa đặc biệt quan trọng hơn bởi tác phẩm văn học là một chỉnh thể nghệ thuật, cần giúp trẻ nhận ra các mối quan hệ biểu hiện giữa hoàn cảnh, trạng thái tình cảm, tình huống truyện và nhân vật, giữa lời kể, lời thuật, lời bạch trữ tình và ngôn ngữ nhân vật, giữa không khí, âm sắc, giọng điệu chung của tác phẩm văn học và hành động của nhân vật. Chưa yêu cầu trẻ phải nhớ hết mối quan hệ phức tập và chưa đòi hỏi trẻ phân biệt được chính, phụ trong truyện mà chỉ nhằm giúp trẻ nhận ra tính liên tục của cốt truyện trong mối liên quan đến nhân vật trung tâm của tác phẩm. Để giúp trẻ cảm thụ tốt tác phẩm văn học thì việc tạo cơ hội cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm văn học phải thường xuyên vì vậy xây dựng môi trường văn học trong và ngoài lớp học là điều tôi luôn chú trọng. *Xây dựng môi trường trong lớp học. Ngay từ đầu năm học tôi đã xây dựng một góc thư viện mang nội dung văn học bằng cách đưa các hình ảnh bài thơ, câu chuyện nổi bật vào góc văn học. Trang bị cho góc các loại truyện tranh trong chương trình, sưu tầm các loại sách ngoài chương trình phù hợp với trẻ như: chuyện nhi đồng, tạp chí tập san, những bài thơ câu chuyện ngoài chương trình có nội dung phù hợp với lứa tuổi và chủ đề thực hiện. Để cho góc thư viện được phong phú hơn tôi đã làm những cuốn truyện tranh và viết chữ to ở phía dưới dán lên những mảng tường trống hướng dẫn trẻ tri giác những tranh truyện giúp trẻ có thể tự đọc Ví dụ: Ở chủ đề: “Giao thông” tôi vẽ các hình ảnh các con vật trong câu chuyện: “Kiến con đi xe ô tô” “Kiến thi an toàn giao thông”. Trong bài thơ: “Gấu qua cầu” tôi làm mô hình bài thơ có 2 chú gấu và cây cầu trưng bày trong góc để cho trẻ nhìn thấy mô hình mà hình dung nhớ lại nội dung của bài thơ. Hoặc tôi có thể vẽ bộ tranh liên hoàn và treo vào góc để hướng dẫn trẻ kể chuyện sáng tạo và mời trẻ đặt tên cho câu chuyện mà mình vừa kể . Tôi ghi lại tên mà trẻ vừa đặt đọc cho cả lớp nghe và nhận xét động viên khuyến khích trẻ. Ví dụ 1: Với bộ tranh truyện “Bạn Nam và chú chim nhỏ” trong chủ đề “Thế giới động vật” tôi vẽ các loại tranh: Tranh 1: Bạn Nam đang đi trên đường Tranh2: Bạn Nam nhìn thấy một con chim nhỏ bị thương nằm trên đường Tranh 3: Bạn Nam cho chim về nhà cho vào lồng đẹp và chăm sóc Tranh 4: Chim khỏe dần và bay được Tranh 5: Bạn thả chim cho chim bay đi tìm đàn Tôi cho một nhóm trẻ về góc kể nội dung từng tranh sau đó tập cho trẻ tự kể. Để cho góc thư viện thêm phong phú tôi xây dựng góc mở văn học với tiêu đề “Ngôi nhà cổ tích” Tôi chuẩn bị hình ảnh, nhân vật trong bài thơ, câu chuyện trẻ đã học, khi cho trẻ hoạt động yêu cầu trẻ chọn hình ảnh trong bài thơ hay nhân vật trong câu chuyện mà trẻ thích rồi đọc, kể lại bài thơ câu chuyện có hình ảnh nhân vật mà trẻ đã chọn Ví dụ 2: ở chủ đề; “Thế giới động vật” tôi yêu cầu trẻ về nhà xiêu tầm các loại tranh ảnh động vật, mà các con yêu thích, sau đó mang đến lớp làm thành bộ siêu tập thế giới động vật, có thể cắt và phân loại theo từng nhóm, động vật sống trong gia đình, động vật sống dưới nước, để làm thành quyển cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học Ví dụ: chủ đề: “Quê hương, đất nước ,con người” tôi đã siêu tầm những bài thơ câu truyện kèm tranh minh hoạ nói về quê hương Nga sơn, viết về truyền thuyết. Mai An Tiêm trồng dưa, cấy lúa, chiếu cói Nga Sơn, Về Từ Thức, Giáng Hương, tôi treo tranh ở các góc cho trẻ quan sát thông qua đó trẻ cảm nhận được vẻ đẹp của quê mình đang sinh sống có truyền thuyết đáng tự hào. Từ đó giáo dục trẻ biết yêu quê hương, đất nước trong đó có quê hương Nga Sơn, và yêu các nghề truyền thống của địa phương, quý trọng và biết bảo vệ các sản phẩm truyền thống nơi trẻ sinh ra. (Kèm theo hình ảnh: Cây lúa và Cây dưa hấu. “Mai Ăn Tiêm”) Ví dụ: Ở chủ đề “Gia đình” Tôi thiết kế góc mở thành 3 cột : Cột 1: - Kí hiệu của bé Cột 2: - Hình ảnh bé yêu Cột 3: - Nhân vật bé thích Tôi chuẩn bị hình ảnh có trong bài thơ “Ông mặt trời” Ông mặt trời, mẹ dắt tay bé hay trong bài thơ “Em yêu nhà em” các hình ảnh: Ngôi nhà, đàn chim sẻ, Vườn ngô, ao cá cờ. Hay trong câu chuyện “Tích Chu” tôi vẽ hình ảnh bà, hình ảnh Tích Chu, hình ảnh con chim uống nước, sau đó bỏ vào túi lô tô để cho trẻ hoạt động. Ngoài ra tôi còn đi sâu vào làm một số đồ dùng trực quan cho trẻ hoạt động như: Một số con rối dẹt có bánh xe, có cử động tay chân và tận dụng những sản phẩm vẽ của trẻ cắt dán bồi bìa cứng cho trẻ ghép thành câu chuyện, thành nội dung bài thơ. Điều đặc biệt nữa là tôi suy nghĩ làm các loại rối tay. Qua nghiên cứu tìm tòi tôi đã vận dụng làm từ các quả bóng, chổi rơm, đĩa nhựa đồ chơi, để làm mặt rối sau đó dùng vải hoặc len móc làm váy, thân tay để khi sử dụng không bị thô và cứng các khuôn mặt có thể thay đổi tuỳ vào nội dung bài thơ hay câu chuyện cho trẻ làm quen. Ví dụ: Tôi may các con giống bằng vải, con rối bằng len, rạ làm nhà tranh để làm mô hình cho các câu chuyện. Kèm theo 3 hình ảnh Thi đồ dùng đồ chơi, các con rối ) Ở góc thư viện của lớp ngoài các tranh ảnh, sách thì lớp tôi còn được nhà trường đầu tư về phương tiện nghe nhìn với các loại đĩa CD về các câu chuyện cổ tích phù hợp với nội dung chương trình. * Môi trường ngoài lớp học. Với môi trường ngoài lớp học trên những mảng tường trống ở bên ngoài lớp tôi đã vẽ những hình ảnh, các nhân vật có trong bài thơ câu chuyện để khi hoạt động ngoài trời tôi gợi mở cho trẻ cùng nhau kể chuyện. Ví dụ: Tôi vẽ hình ảnh các con vật nghộ nghĩnh như: Con thỏ, con gà, hoặc các nhân vật trong các câu chuyện như cô tiên lên mảng tường. (Kèm theo hình ảnh: Bài thơ: “Mèo đi câu cá”) (Kèm theo hình ảnh. “Nàng tiên”) (Kèm theo hình ảnh: Câu chuyện: “Cào thỏ và gà trống) Như vậy việc tạo môi trường văn học cho trẻ làm quen là việc làm vô cùng quan trọng bởi đó là chỗ dựa là cơ sở gợi mở cho trẻ có cảm xúc về tác phẩm văn học. 3. Tổ chức hoạt động có chủ định cho trẻ. Đối với trẻ mầm non việc tổ chức hoạt động có chủ định là yêu cầu quan trọng đũi hỏi cao về kiến thức, kỹ năng sư phạm và khả năng truyền thụ của người giáo viên đặc biệt là văn học. Để thu hút, lôi cuốn trẻ tham gia vào hoạt động một cách tích cực, chủ động tôi chọn lựa các hình thức tổ chức phự hợp, hấp dẫn như qua tổ chức hội thi: “Bé yêu thơ” sử dụng câu đố và đặc biệt là lựa chọn những hình ảnh thật đẹp, những nhân vật thật ngộ nghĩnh, sáng tạo đưa vào công nghệ thông tin để trẻ hoà nhập, hoá thân thành nhân vật mà tôi lúng ghép được, từ đó trẻ chú ý xem, lắng nghe cô kể chuyện dẫn đến trẻ nắm bắt được, nội dung câu truyện và tham gia hoạt động một cách chủ động và sáng tạo.Với từng chủ đề cụ thể tôi đưa ra hệ thống câu hỏi đã chuẩn bị có tính lôgic để đàm thoại với trẻ. Vì vậy khi cho trẻ làm quen tác phẩm văn học tôi luôn nghiên cứu kỹ tác phẩm, xác định được mục đích, lựa chọn hình thức cho phù hợp, cách giới thiệu bài, giọng đọc, kể diễn cảm tác phẩm văn học. Muốn cho trẻ hứng thú vào hoạt động của mình thì tôi luôn tìm tòi cách giới thiệu bài như thế nào cho hay, hấp dẫn. Có nhiều hình thức giới thiệu bài hay, hấp dẫn và nhẹ nhàng bằng các hình thức như qua câu đố, bài hát, lời dẫn và qua tranh ảnh và các phương tiện công nghệ thông tin. Ví dụ1: Ở hoạt động kể chuyện: “Kiến con đi xe ô tô” Tôi đọc câu đố: “Con gì bé tý Đi lại thành đàn Kiếm được mồi ngon Cùng tha về tổ” Các con cùng xem đó là con gì nhé! Tôi kích vào hình ảnh con kiến trong vi tính cho trẻ xem Bây giờ cô đố khó hơn các con hãy chú ý nhé! “Con gì ngủ suốt mùa đông Mút chân cho đỡ đói lòng trong hang Mùa xuân chim hót rộn ràng Tỉnh giấc chỉ thích mật vàng của ong” Tôi kích hình ảnh bác gấu trong vi tính Kiến con và bác gấu là hai nhân vật trong câu chuyện “Kiến con đi xe ô tô’’mà hôm nay cô sẽ kể cho các con nghe đấy. Ví dụ: Ở hoạt động thơ “Hoa kết trái” ở chủ đề “Thế giới thực vật” Tôi chuẩn bị ở góc khám phá khoa học về các loài hoa và cho trẻ đi tham quan (Hoa hồng, hoa cúc, hoa đồng tiền) Ở góc khám phá khoa học có những gì? (Có các loại hoa) Các loại hoa này dùng để làm gì? Còn có rất nhiều các loài hoa có loài hoa dùng để trang trí cũng có loài hoa thì kết trái cho chúng ta quả ngọt bây giờ cô mời các con về chỗ ngồi của mình nghe cô đọc bài thơ “Hoa kết trái” để xem còn có những loài hoa gì cho chúng ta quả ngọt nhé. Với các câu chuyện tôi có thể cho trẻ hóa trang các nhân vật trong câu chuyện để giới thiệu bài làm cho trẻ rất tò mò Ví dụ 2: Hay trong bài thơ: “Cây dừa” Tôi có thể đưa ra hình ảnh của hoa cây dừa để đàm thoại với trẻ về bài thơ. Từ đó tôi đã tạo được sự hứng thú cho trẻ khám phá về cây dừa. Sao dừa lại có nước ? Sao nước dừa lại ngọt ? (Kèm theo hình ảnh về cây dừa) Thông qua đây tôi đã cho trẻ biết được về uống nước dừa cung cấp cho chúng ta chất gì? Tôi giáo dục trẻ cách chăm sóc và bảo vệ các cây trong gia đình cũng như cộng đồng. Ví dụ: Trong câu chuyện “Thánh Gióng”ở chủ đề “Quê hương đất nước Bác Hồ” Tôi cho một trẻ mặc quần áo lính cai đầu đội nón tốt đóng vai sứ giả cầm loa nói: “Loa! loa ! loa ! Ai là người tài giỏi hãy ra ta
Tài liệu đính kèm:
- skkn_mot_so_phuong_phap_nang_cao_chat_luong_cho_tre_mau_giao.doc