SKKN Một số giải pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh THPT trên địa bàn huyện Quỳnh Lưu thông qua công tác chủ nhiệm lớp

 SỞ GD&ĐT NGHỆ AN
 TRƯỜNG THPT QUỲNH LƯU 3
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài:
 Một số giải pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học 
sinh THPT trên địa bàn huyện Quỳnh Lưu thông qua công tác chủ 
nhiệm lớp
 Lĩnh vực: Chủ nhiệm
 Quỳnh Lưu, năm học: 2022 - 2023 MỤC LỤC
PHẦN 1. ĐẶT VẤN ĐỀ...............................................................................................1
1. Lí do chọn đề tài.........................................................................................................1
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ...........................................................................2
2.1. Mục đích nghiên cứu ..............................................................................................2
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu..............................................................................................3
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................................4
3.1. Đối tượng nghiên cứu.............................................................................................4
3.2. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................................4
4. Ý nghĩa của đề tài ......................................................................................................4
4.1. Ý nghĩa khoa học ....................................................................................................4
4.2. Ý nghĩa thực tiễn ....................................................................................................5
5. Điểm mới và đóng góp của đề tài .............................................................................5
5.1. Điểm mới của đề tài................................................................................................5
5.2. Đóng góp của đề tài ................................................................................................6
6. Phương pháp nghiên cứu ..........................................................................................6
6.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận, phân tích tài liệu văn bản.............................6
6.2. Phương pháp phân tích hệ thống ..........................................................................7
6.3. Phương pháp quan sát ...........................................................................................7
6.4. Phương pháp điều tra bảng hỏi.............................................................................7
6.5. Phương pháp thống kê toán học............................................................................7
6.6. Phương pháp so sánh .............................................................................................7
1. Cơ sở lý luận...............................................................................................................8
1.1. Giải thích một số khái niệm...................................................................................8
1.1.1. Môi trường ...........................................................................................................8
1.1.2. Vai trò của môi trường đối với con người.........................................................8
1.1.3. Bảo vệ môi trường ...............................................................................................9
1.1.4. Nguyên tắc bảo vệ môi trường............................................................................9
1.1.5. Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường....................................................................9
1.2. Mục đích của giáo dục ý thức bảo vệ môi trường..............................................10
1.3. Sự cần thiết phải giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh..................10
2. Cơ sở thực tiễn.........................................................................................................11 3.5.3. Đánh giá hiệu quả .............................................................................................38
4. Thực nghiệm sư phạm.............................................................................................38
4.1. Mục đích thực nghiệm sư phạm .........................................................................38
4.2. Nội dung thực nghiệm sư phạm..........................................................................39
4.3. Đối tượng thực nghiệm sư phạm ........................................................................39
4.4. Tiến hành thực nghiệm sư phạm ........................................................................40
4.5. Kết quả thực nghiệm sư phạm............................................................................40
4.6. Tính cấp thiết và khả thi của đề tài....................................................................42
4.6.1. Tính cấp thiết .....................................................................................................42
4.6.2. Tính khả thi........................................................................................................44
PHẦN 3. KẾT LUẬN ..................................................................................................47
1. Kết luận ....................................................................................................................47
2. Kiến nghị ..................................................................................................................47
TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................................49
PHỤ LỤC....................................................................................................................50
PHỤ LỤC 1: MỘT SỐ HÌNH ẢNH DÙNG LÀM TƯ LIỆU SKKN......................50
PHỤ LỤC 2: PHIẾU KHẢO SÁT VÀ TRẮC NGHIỆM ........................................56 PHẦN 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lí do chọn đề tài
 Như chúng ta đã biết, môi trường giữ một vai trò và vị trí vô cùng quan 
trọng, đồng thời có sự ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống hằng ngày của con 
người, là không gian sống lí tưởng của biết bao loại động vật, sinh vật trên trái đất, 
cũng chính là nơi cung cấp nguồn tài nguyên giàu có và vô cùng cần thiết cho hoạt 
động sinh sống và phát triển của xã hội. Chính vì vậy mà việc bảo vệ môi trường là 
một trong những mối quan tâm hàng đầu của Việt Nam nói riêng và của nhiều 
quốc gia trên thế giới nói chung, là một vấn đề sống còn của đất nước, của nhân 
loại.
 Bảo vệ môi trường và giáo dục về ý thức bảo vệ môi trường đã được Đảng, 
Nhà nước quan tâm từ nhiều năm nay. Trong văn kiện Đại hội Đảng cộng sản Việt 
Nam lần thứ XIII Đảng ta đã xác định: “Quản lý chặt chẽ, sử dụng hợp lý, hiệu quả 
đất đai, tài nguyên; bảo vệ, cải thiện môi trường; chủ động, tích cực triển khai các 
giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu, thiên tai khắc nghiệt là một trong những 
nhiệm vụ trọng tâm của nhiệm kỳ nhằm phát triển đất nước nhanh và bền vững”. 
Thực hiện Nghị quyết của TW Đảng, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã ban hành 
Chỉ thị 1112/CT-BGDĐT 2022 thực hiện nhiệm vụ trọng tâm năm học 2022-2023 
trong đó có đề cập đến việc: “Chủ động phòng, chống và ứng phó hiệu quả với 
thiên tai, dịch bệnh”. Trên cơ sở Nghị quyết, Chỉ thị của Bộ giáo dục, nhiều nội 
dung bảo vệ môi trường đã được thực hiện ở các cơ sở giáo dục, bước đầu đạt 
được những kết quả nhất định. Hiện nay, ở các nhà trường cũng đã tổ chức nhiều 
hoạt động như: Tuyên truyền thông tin về môi trường và vấn đề ô nhiễm môi 
trường, xây dựng môi trường giáo dục “Xanh - Sạch - Đẹp”; tổ chức thành công 
một số cuộc thi viết, vẽ, văn nghệ về chủ đề bảo vệ môi trường.
 Tuy nhiên, công tác giáo dục bảo vệ môi trường trong thời gian vừa qua 
chưa làm cho học sinh hiểu biết sâu sắc, đầy đủ về chủ trương, chính sách của 
Đảng và pháp luật của Nhà nước về bảo vệ môi trường, cũng như các kiến thức về 
môi trường để tự giác thực hiện. Việc giáo dục bảo vệ môi trường chưa được triển 
khai một cách thống nhất và hiệu quả, từ đó đã dẫn tới ô nhiễm môi trường và đã 
để lại nhiều hậu quả xấu đối với đời sống của con người, xuất hiện nhiều căn bệnh 
nguy hiểm không vac-xin phòng ngừa, hay sốt xuất huyết - một dịch bệnh đang có 
xu hướng lây lan nhanh ở các xã trên địa bàn huyện Quỳnh Lưu, đặc biệt là vùng 
Bãi Ngang. Và chính ngôi trường chúng tôi nói riêng cũng như các trường THPT 
trên địa bàn huyện Quỳnh Lưu nói chung có một thực trạng đáng buồn là học sinh 
vô tư xả rác khắp nơi, từ sân trường đến hành lang lớp học và nhất là trong ngăn 
bàn, bồn hoa, nhà xe Hơn nữa ở các trường THPT thường có lượng HS tương 
đối lớn, nhiều lớp, hệ thống cơ sở vật chất trên một diện tích khá rộng mà với ý 
thức như thế thì lượng rác thải sau mỗi buổi học là khá nhiều, nên mức độ ô nhiễm 
càng cao.
 Trang 1 Chính vì vậy, việc giáo dục bảo vệ môi trường đã và đang là một vấn được 
cả thế giới nói chung, Việt Nam nói riêng đặc biệt quan tâm. Giáo dục môi trường 
là một hoạt động quan trọng trong hoạt động giáo dục của nhà trường, góp phần 
hình thành một số năng lực cho học sinh để phát triển toàn diện nhân cách cho các 
em, góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục đề ra. Hoạt động giáo dục môi trường 
gắn nhà trường với thực tiễn, giúp các em mở rộng kiến thức, xây dựng những tình 
cảm tốt đẹp, phát huy tính chủ động, sáng tạo của các em; biến quá trình giáo dục 
thành tự giác.
 Bắt nguồn từ đó mà mục đích nghiên cứu giáo dục môi trường của đề tài 
chúng tôi thực hiện là nhằm truyền thụ và vận dụng những kiến thức, kỹ năng vào 
việc gìn giữ, bảo tồn, sử dụng môi trường theo cách thức bền vững cho học sinh 
các trường THPT trên địa bàn huyện Quỳnh Lưu.
 Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn về ý thức cũng như giáo dục ý 
thức bảo vệ môi trường nhằm đề xuất một số biện pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi 
trường cho học sinh. Qua đó góp phần giúp cho các em có ý thức tự giác bảo vệ 
môi trường ở mọi nơi, góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện nhân cách 
cho các em.
 Bên cạnh đó, việc sử dụng các giải pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường 
cho HS thông qua công tác chủ nhiệm lớp một cách có hiệu quả và mang tính lan 
tỏa cao giúp mỗi cá nhân học sinh nâng cao được ý thức và có những hành động cụ 
thể đóng góp thêm một phần sức lực nhỏ bé của mình vào việc bảo vệ môi trường; 
các em nhận thức được, thấy được những vấn đề môi trường ở ngay xung quanh 
đời sống của mình và trên toàn thế giới; nắm bắt được các khái niệm cơ bản về môi 
trường; hình thành được thái độ và hành vi, giúp các em thấy rằng vấn đề đó liên 
quan đến mình; tạo cho các em những kỹ năng giải quyết cũng như thuyết phục 
những người xung quanh chung tay bảo vệ môi trường một cách có hiệu quả.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
 Nghiên cứu và áp dụng các giải pháp về giáo dục về môi trường cho học 
sinh THPT là nhằm trang bị cho người học những kiến thức và hiểu biết thiết yếu 
về khoa học môi trường trong mối quan hệ với các vấn đề xã hội, văn hóa và kinh 
tế. Mục đích của cách tiếp cận này là giúp cho người học có thông tin đầy đủ và 
đưa ra được những quyết định hợp lý về việc ứng xử với môi trường một cách thân 
thiện, hợp lý và khoa học nhất.
 Thực nghiệm một số hình thức tổ chức hoạt động ngoại khoá GDMT để 
đánh giá tính khả thi, hiệu quả của các hình thức tổ chức hoạt động ngoại khoá ở 
lứa tuổi học sinh THPT. Qua đó nhằm nâng cao ý thức cho các em trong việc bảo 
vệ môi trường “Xanh - Sạch - Đẹp” ở trường cũng như gia đình hay các nơi công 
cộng.
 Hệ thống hóa cơ sở lí luận và thực tiễn liên quan đến vấn đề giáo dục môi
 Trang 3