SKKN Một số giải pháp dạy học tích hợp liên môn trong môn Sinh học 8 ở trường PTDT bán trú THCS Trung Hạ

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ 
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN QUAN SƠN
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ GIẢI PHÁP DẠY HỌC TÍCH HỢP LIÊN MÔN
TRONG MÔN SINH HỌC 8 Ở TRƯỜNG 
 PTDT BÁN TRÚ THCS TRUNG HẠ
Người thực hiện: Hoàng Thị Hồng
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường PTDT BT THCS Trung Hạ
SKKN thuộc lĩnh mực (môn): Sinh học
THANH HOÁ NĂM 2017
MỤC LỤC
NỘI DUNG
TRANG
1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài
1
1.2. Mục đích nghiên cứu
2
1.3. Đối tượng nghiên cứu
2
1.4. Phương pháp nghiên cứu
2
2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lí luận	
2
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng SKKN	
3
 2.2.1. Thuận lợi	
3
 2.2.2. Khó khăn
3
2.3. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề
4
 2.3.1. Giải pháp 1: Xác định các đơn vị kiến thức cần đạt trong bài học theo chuẩn kiến thức và kĩ năng và các kiến thức cần tích hợp
4
 2.3.2. Giải pháp 2: Tổ chức sinh hoạt chuyên môn trong tổ nhóm và các bộ môn liên quan để xây dựng tiết dạy theo hướng tích hợp liên môn
5
 2.3.3. Giải pháp 3: Xác định các mức độ tích hợp trong các bài học
6
 2.3.4. Giải pháp 4: Các bước cần chuẩn bị cho bài soạn theo hướng tích hợp liên môn
6
 2.3.5. Giải pháp 5: Cách tổ chức giờ dạy vận dụng kiến thức liên môn
7
 2.3.6. Giải pháp 6: Kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh
8
 2.3.7. Giải pháp 7: Tổ chức nhận xét, đánh giá, rút kinh nghiệm sau tiết dạy sử dụng phương pháp tích hợp liên môn
9
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm	
17
3. KẾT LUẬN
3.1. Kết luận 
17
3.2. Kiến nghị
19
1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài
Yêu cầu đổi mới phương pháp giảng dạy hiện nay của ngành giáo dục đòi hỏi người thầy phải đổi mới phương pháp dạy học sao cho học sinh tích cực và chủ động trong quá trình chiếm lĩnh tri thức, phát triển được năng lực phẩm chất của người học. Để góp phần thực hiện việc đào tạo học sinh thành những con người năng động, độc lập, sáng tạo tiếp thu được những tri thức khoa học, kĩ thuật hiện đại, biết vận dụng kiến thức và tìm ra các giải pháp hợp lí cho vấn đề trong cuộc sống của bản thân và của xã hội. 
Nghị quyết 29 - NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, trong đó đã chỉ rõ cần tăng cường năng lực dạy học theo hướng “tích hợp liên môn” đây là một trong những vấn đề cần ưu tiên. Do đó dạy học tích hợp liên môn trong các môn học là một trong những yêu cầu về đổi mới phương pháp dạy học.
Dạy học theo hướng tích hợp là một trong những quan điểm giáo dục nhằm nâng cao năng lực của người học, giúp đào tạo ra những con người có đầy đủ phẩm chất và năng lực để giải quyết các vấn đề của cuộc sống hiện đại. Tích hợp là tư tưởng, là nguyên tắc và là quan điểm hiện đại trong giáo dục. Đối với nền giáo dục Việt Nam hiện nay việc hiểu đúng và vận dụng phù hợp quá trình tích hợp có thể đem lại những hiệu quả cụ thể đối với từng phân môn trong nhà trường phổ thông. 
Dạy học tích hợp liên môn giúp cho học sinh biết tổng hợp kiến thức, kĩ năng ở nhiều môn học để giải quyết các nhiệm vụ học tập và hình thành năng lực giải quyết các tình huống thực tiễn. Khi giải quyết một vấn đề trong thực tiễn, bao gồm cả tự nhiên và xã hội, đòi hỏi học sinh phải vận dụng kiến thức tổng hợp, liên quan đến nhiều môn học như: tích hợp giáo dục đạo đức, lối sống; giáo dục pháp luật; giáo dục chủ quyền quốc gia về biên giới, biển, đảo; giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, bảo vệ môi trường, an toàn giao thông...
Là giáo viên dạy bộ môn Sinh học, tôi luôn trăn trở về vấn đề làm thế nào vừa dạy học sinh nắm bắt những kiến thức cơ bản của bộ môn, vừa lồng ghép những đơn vị kiến thức về các môn khác cho học sinh để học sinh có thể tổng hợp được kiến thức và vận dụng vào để giải quyết các tình huống trong thực tiễn. Tôi thấy rất băn khoăn về vấn đề này và mong muốn được đưa ra một vài suy nghĩ của bản thân mình vào việc trả lời câu hỏi trên. Lựa chọn phương pháp dạy học theo hướng tích hợp liên môn mà cá nhân tôi đã trực tiếp giảng dạy và trên cơ sở tìm tòi những tư liệu về bảo vệ môi trường, thu thập thông tin qua báo đài và internet, đặc biệt là nắm bắt về phương pháp dạy học tích hợp nằm trong lộ trình đổi mới đồng bộ phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá ở các trường phổ thông theo định hướng phát triển năng lực của học sinh trên tinh thần Nghị quyết 29 - NQ/TW. Vì thế tôi mạnh dạn xin được trình bày “ Một số giải pháp dạy học tích hợp liên môn trong môn Sinh học 8 ở trường PTDT Bán trú THCS Trung Hạ” để chia sẻ để các đồng nghiệp tham khảo.
1.2. Mục đích nghiên cứu
- Làm cho quá trình học tập có ý nghĩa hơn: Hình thành ở học sinh những năng lực rõ ràng. 
- Giúp học sinh phân biệt cái cốt yếu với cái ít quan trọng hơn: Do dự tính được những điều cần thiết cho học sinh. 
- Quan tâm đến việc sử dụng kiến thức trong tình huống cụ thể: Giúp học sinh hòa nhập vào thực tiễn cuộc sống, vận dụng được trong các tình huống thực tế. 
- Giúp học sinh xác lập mối quan hệ giữa các khái niệm đã học. 
1.3. Đối tượng
- Đề tài tập trung vào đối tượng nghiên cứu là: giải pháp dạy học tích hợp liên môn trong môn Sinh học 8 nhằm giúp học sinh khái quát hoá, tổng hợp và vận dụng kiến thức của nhiều môn học, đồng thời kích thích học sinh tích cực học tập và khả năng tư duy sáng tạo.
- Đề tài chỉ giới hạn phạm vi nghiên cứu một số tiết tiết dạy học theo chủ đề tích hợp liên môn Sinh học 8 tại trường PTDTBT THCS Trung Hạ với 2 lớp 8A, 8B ( 50 học sinh).
1.4. Phương pháp nghiên cứu
 Trong quá trình nghiên cứu đề tài tôi đã sử dụng những phương pháp nghiên cứu sau : 
- Phân tích, đối chiếu, so sánh khả năng tiếp thu và vận dụng kiến thức
của học sinh khi sử dụng hai phương pháp dạy học khác nhau trong tiết học.
- Phương pháp quan sát: Hình thức chủ yếu của phương pháp này là dự giờ đồng nghiệp từ đó tôi có thể phát hiện ra những ưu nhược điểm trong bài dạy của các đồng nghiệp .
- Phương pháp so sánh: với phương pháp này tôi có thể phân loại, đối chiếu kết quả nghiên cứu.
- Ngoài ra tôi còn sử dụng những phương pháp hỗ trợ khác như: đọc tài liệu, thống kê, thăm dò ý kiến của học sinh, trao đổi kinh nghiệm cùng đồng nghiệp.
2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lí luận
Nhiệm vụ của trường THCS là bồi dưỡng thế hệ trẻ trở thành những người làm chủ đất nước trong tương lai. Đây là những chủ nhân tương lai được giác ngộ lí tưởng cách mạng, lí tưởng XHCN, có trình độ văn hóa, khoa học kĩ thuật toàn diện, có sức khỏe, sự thông minh, cần cù, sáng tạo để xây dựng đất nước XHCN.
Dạy học Tích hợp là một vấn đề có ý nghĩa và tầm quan trọng rất lớn đối với nghề nghiệp và tương lai của mỗi người và toàn xã hội. Dạy học tích hợp liên môn giúp  học sinh trở thành người học tích cực, người công dân có năng lực giải quyết tốt các tình huống có vấn đề mang tính tích hợp trong thực tiễn cuộc sống. Trong dạy học, tích hợp liên môn được hiểu là sự kết hợp, tổ hợp các nội dung từ các môn học trong các lĩnh vực học tập khác nhau thành một môn tổng hợp mới hoặc lồng ghép các nội dung cần thiết vào những nội dung vốn có của môn học. Như vậy thông qua dạy học tích hợp liên môn thì những kiến thức, kỹ năng học được ở môn này có thể sử dụng như những công cụ để nghiên cứu, học tập các môn học khác. Chẳng hạn sử dụng Toán học như những công cụ đắc lực để giải các bài tập Sinh học, hay Tin học được sử dụng như một công cụ để mô phỏng các thí nghiệm ảoGhi chú :
- Mục 2.1 : đoạn văn đầu là của tác giả, đoạn tiếp theo từ ’’dạy học tích hợp đến ...các thị nghiệm ảo’’ tác giả tham khảo từ TLTK [3]
 [3]
Dạy học tích hợp liên môn giúp học sinh trở thành người học tích cực, người công dân có năng lực giải quyết tốt các tình huống có vấn đề mang tính tích hợp trong thực tiễn cuộc sống. Dạy học tích hợp liên môn cho phép rút ngắn được thời gian dạy học đồng thời vẫn tăng được khối lượng và chất lượng thông tin.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
2.2.1. Thuận lợi 
Dạy học tích hợp liên môn trong dạy học Sinh học là người học có thể sử 
dụng kiến thức, kỹ năng của nhiều môn học khác nhau để giải quyết các vấn đề đặt ra trong quá trình học tập bộ môn. Quan điểm dạy học này hiện nay cần được áp dụng ở nhiều cấp học. Thực hiện dạy học tích hợp liên môn sẽ mang lại nhiều lợi ích trong việc hình thành và phát triển năng lực hành động, năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh. Trong chương trình môn Sinh học ở trường THCS, học sinh có thể sử dụng kiến thức ở nhiều môn học “liên quan” để giải quyết một số vấn đề như: tích hợp kiến thức môn Toán để hình thành kỹ năng tính toán, xử lý số liệu; môn Lịch sử giúp học sinh hiểu biết về các nhà Sinh học lỗi lạc, quá trình phát triển công nghệ kĩ thuật; môn Địa lí để hiểu các vấn đề về địa hình, khí hậu giúp học sinh dễ dàng biết được điều kiện thích hợp để thực hiện các dự án mang tính thực tế; môn Văn học để đọc - hiểu văn bản một cách chính xác và viết cho đúng ngữ pháp; môn Tin học để mô hình hóa các quá trình biến đổi Sinh học, các thí nghiệm; môn Giáo dục công dân giúp các em rèn luyện tính trung thực, ý thức bảo vệ môi trường, tiết kiệm tài nguyên 2 - Mục 2.2.1 : đoạn văn từ ‘’dạy học tích hợp đến ...tiết kiệm tài nguyên’’ tác giả tham khảo từ TLTK [10]
[10]
Là một giáo viên trực tiếp giảng dạy môn sinh học trong nhiều năm liền, tôi nhận thấy: muốn học sinh hứng thú với môn học, muốn có hiệu quả trong giảng dạy không thể không đổi mới phương pháp. Kiến thức ngày càng đa dạng, có xu hướng xích gần. Đặc biệt là các môn khoa học tự nhiên có sự gắn kết chặt chẽ với nhau và với các môn khoa học xã hội. Thậm chí một số môn học kiến thức còn chồng chéo lên nhau. Do đó, làm thế nào để học sinh không nhàm chán, làm thế nào để các em biết vận dụng kiến thức đã học, hiểu biết có sẵn để giải 
quyết tốt một vấn đề đang là câu chuyện đáng bàn ở mỗi trường học.
2.2.2 Khó khăn 
* Từ phía giáo viên: Giáo viên hiện nay chủ yếu được đào tạo theo chương trình sư phạm đơn môn, chưa được trang bị về cơ sở lý luận dạy học tích
hợp liên môn một cách chính thống, khoa học nên khi thực hiện thì 
giáo viên phải tự mày mò, tự tìm hiểu nên không tránh khỏi việc hiểu chưa đúng, 
chưa đầy đủ về mục đích, ý nghĩa cũng như cách thức tổ chức dạy học tích hợp
liên môn. Mặt khác, trong thực tế giảng dạy nhiều giáo viên chỉ chú trọng cung cấp những kiến thức mới, những phần trọng tâm của bài học chứ chưa chú trọng cung cấp những kiến thức cần thiết phải tích hợp. Bởi vì những kiến thức cần tích hợp chỉ là một đơn vị kiến thức nhỏ trong một bài học. Do đó giáo viên coi một đơn vị kiến thức cần phải giảng dạy tích hợp là nằm trong các bộ môn khác sẽ giảng dạy. Hơn nữa vấn đề tâm lý của giáo viên chủ yếu vẫn quen dạy theo chủ đề đơn môn nên khi dạy theo chủ đề tích hợp liên môn, các giáo viên sẽ  vất vả hơn, phải xem xét, rà soát nội dung chương trình, sách giáo khoa hiện hành để loại bỏ những thông tin cũ, lạc hậu, đồng thời bổ sung, cập nhật những thông tin mới, phù hợp. Nội dung của phương pháp dạy tích hợp, liên môn cũng yêu cầu GV cấu trúc, sắp xếp lại nội dung dạy học trong chương trình hiện hành theo định hướng phát triển năng lực học sinh nên không tránh khỏi làm cho giáo viên có cảm giác ngại tìm hiểu, ngại đầu tư thời gian và ngại thay đổi.
* Từ phía học sinh: Qua thực tế giảng dạy, tôi nhận thấy có thể do nhiều lí do khác nhau mà phần lớn các em học vẫn theo xu hướng học thụ động; các em không tích cực, không chủ động cho việc chuẩn bị, tìm hiểu, khai thác kiến thức môn học trong các giờ học; các em vẫn đang theo xu hướng học lệch nên không tích cực hợp tác cho việc chuẩn bị các giờ học tích hợp liên môn hoặc không thể sử dụng kiến thức của các môn “liên quan” như một công cụ để khai thác kiến thức mới ở môn Sinh học. 
* Thực trạng: Khi trực tiếp dạy ở khối 8 trường PTDTBT THCS Trung Hạ năm học 2016-2017. Qua tiến hành khảo sát chất lượng đầu năm học kết quả cụ thể như sau:
Lớp
Xếp loại
Giỏi
Khá
Đạt
Yếu
8B (27 HS)
01
3.7%
07
26%
17
63%
02
7.3%
8A (23 HS)
01
4.3%
07
30.4%
13
56.5%
02
8.7%
Từ thực trạng trên và qua kết quả khảo sát tôi thật sự lo lắng đến chất lượng bộ môn của mình trực tiếp giảng dạy và quyết định phải lựa chọn phương pháp dạy học cho phù hợp để nâng cao chất lượng bộ môn của mình đảm nhận. 
2.3. Giải pháp tiến hành để giải quyết vấn đề
Làm thế nào để việc tích hợp vừa tự nhiên, không miễn cưỡng, gượng ép,
vừa bảo đảm được đặc thù của bộ môn, vừa đảm bảo tính vừa sức, vừa lồng 
ghép được các nội dung giáo dục vào các tiết dạy cụ thể để mang hiệu quả như 
mong muốn, tôi xin đưa ra một số giải pháp sau: 
2.3.1. Giải pháp 1: Xác định các đơn vị kiến thức cần đạt trong bài học theo chuẩn kiến thức và kĩ năng và các kiến thức cần tích hợp
* Mục tiêu của giải pháp
Nhằm giúp cho giáo viên xác định rõ được các đơn vị kiến thức có trong bài học đồng thời cũng xác định được các kiến thức cần tích hợp trong bài.
Những đơn vị kiến thức đó phải dễ hiểu và sự vật hiện tượng mà giáo viên
giới thiệu phải nằm trong tầm hiểu biết của học sinh.
* Nội dung của giải pháp
Giáo viên biết cách để xác định các đơn vị kiến thức có trong bài và các
kiến thức cần tích hợp
* Cách tổ chức thực hiện
Nắm được các đơn vị kiến thức của bài học thông qua chuẩn kiến thức kĩ năng.
Xác định các kiến thức cần tích hợp trong bài bằng cách rà soát đối chứng với chuẩn kiến thức kĩ năng chương trình các môn học để tìm kiếm và chọn lọc các nội dung kiến thức có liên quan.
Tìm tư liệu có liên quan (tranh, ảnh, thí nghiệm mô phỏng, đoạn phim) đến kiến thức cần tích hợp của bài học trên các kênh thông tin như báo, internet. 
Xác định được mục tiêu khi lồng ghép các kiến thức đó, những đơn vị kiến thức đó phải dễ hiểu, và sự vật hiện tượng mà giáo viên giới thiệu phải nằm trong tầm hiểu biết của học sinh, tránh trường hợp nó trở thành kiến thức trừu tượng, khó hình dung, rất dễ gây sự nhàm chán cho học sinh. 
Bằng phương pháp giảng dạy đưa những kiến thức tích hợp đơn giản, cụ thể gắn liền với cuộc sống, với địa phương, kết hợp nhắc nhở của giáo viên sẽ giúp học sinh dễ ghi nhớ, khắc sâu kiến thức. Đây là một trong những yếu tố góp phần cho sự thành công cho tiết dạy có tích hợp liên môn.
2.3.2. Giải pháp 2: Tổ chức sinh hoạt chuyên môn trong tổ nhóm và các bộ môn liên quan để xây dựng tiết dạy theo hướng tích hợp liên môn
* Mục tiêu của giải pháp
Việc trao đổi trong tổ nhóm giúp giáo viên định hướng đúng đắn cho tiết dạy đồng thời lựa chọn được phương pháp dạy học phù hợp mang lại hiệu quả cho tiết dạy, đồng thời nâng cao năng lực chuyên môn cho giáo viên.
* Nội dung của giải pháp
Qua sinh hoạt chuyên môn giáo viên có thể xác định được mục tiêu dạy học, mục đích và mức độ tích hợp liên môn, phương tiện dạy học, cách thức tổ chức các hoạt động dạy học, kiểm tra đánh giá được năng lực của học sinh.
* Cách tổ chức thực hiện
Trao đổi trong tổ nhóm để xác định mục tiêu bài học về kiến thức, kĩ năng cần đạt được. Căn cứ vào đặc điểm nhận thức của học sinh để xác định mục tiêu,
đảm bảo tính vừa sức cũng như đặc thù địa phương.
Xây dựng quy trình và tổ chức các hoạt động dạy học cho phù hợp với đối tượng học sinh, nội dung và mức độ dạy học tích hợp liên môn đảm bảo thực hiện được mục tiêu dạy học, được thể hiện cụ thể ở các hoạt động của học sinh, hoạt động của giáo viên và thời gian tổ chức cho từng hoạt động. 
Xác định những năng lực có thể phát triển cho HS trong mỗi chủ đề; biên soạn các câu hỏi, bài tập để đánh giá năng lực của HS trong dạy học; thiết kế
tiến trình dạy học thành các hoạt động học của HS; tổ chức dạy học để dự giờ,
phân tích, rút kinh nghiệm. 
2.3.3. Giải pháp 3 : Xác định các mức độ tích hợp trong các bài học
* Mục tiêu của giải pháp
Xác định được hình thức tích hợp sao cho phù hợp (tích hợp ở mức độ 
toàn phần, mức độ bộ phận, hay chỉ dừng lại ở mức độ liên hệ). 
Việc xác định đúng được hình thức tích hợp tránh sự trùng lặp kiến thức, học sinh dễ ghi nhớ kiến thức hơn, tránh làm cho giờ dạy bị nhàm chán vì kiến
thức rời rạc không thực tế, không liên quan đến bài học.
* Nội dung của giải pháp
Xác định được hình thức tích hợp phù hợp với nội dung của bài học, thời lượng của bài dạy.
* Cách tổ chức thực hiện
Để xác định các nội dung tích hợp và mức độ tích hợp trong các bài học Sinh học, trước tiên cần xác định nội dung cần tích hợp cụ thể là gì qua bài học (xác định địa chỉ tích hợp); Bằng cách căn cứ vào mục tiêu của bài dạy đã xác định dựa trên chuẩn kiến thức kĩ năng của môn học và các môn liên quan.
Sau đó căn cứ vào thời lượng của bài học đó mà xác định hình thức tích hợp sao cho phù hợp (tích hợp ở mức mức độ toàn phần, mức độ bộ phận, hay chỉ dừng lại ở mức độ liên hệ). 
Sau đó giáo viên xác định: Cần vận dụng những kiến thức, kĩ năng nào của các môn học có liên quan, xác định các phương pháp dạy học để việc giảng dạy tích hợp có hiệu quả.
2.3.4. Giải pháp 4 : Các bước cần chuẩn bị cho bài soạn theo hướng tích hợp liên môn
* Mục tiêu của giải pháp
Giúp định hướng cho giáo viên trong quá trình xây dựng giáo án tích hợp để phù hợp với trình độ người học, điều kiện địa phương nhưng đảm bảo được nội dung, mục tiêu, phương pháp, hình thức tích hợp và các năng lực cần đạt được. Đồng thời bảo đảm được đặc thù của bộ môn và vừa đảm bảo tính vừa sức, vừa lồng ghép được các nội dung tích hợp vào các tiết dạy cụ thể để mang hiệu quả như mong muốn. 
Làm cho giáo viên tự tin hơn vì đã có sự chuẩn bị đúng hướng; tạo thuận lợi để giáo viên tập trung suy nghĩ về vấn đề chủ yếu trước khi lên lớp, ứng phó kịp thời và đón đầu những tình huống có thể xảy ra khi tổ chức giờ học với những đối tượng học sinh cụ thể.
* Nội dung của giải pháp
Nắm được quy trình để xây dựng dựng giáo án tích hợp và các yêu cầu cần đạt, những lưu ý khi soạn giáo án .
* Tổ chức thực hiện
- Xác định được mục tiêu bài học và các nội dung cần tích hợp. 
- Cần vận dụng những kiến thức kỹ năng của các môn học có liên quan để việc giảng dạy tích hợp có hiệu quả. 
- Chuẩn bị về cơ sở vật chất và thiết bị đồ dùng dạy học. 
- Yêu cầu học sinh tìm hiểu chuẩn bị các nội dung kiến thức có liên quan 
theo cá nhân hoặc theo nhóm để chuẩn bị cho bài học.
- Các bước để soạn một giáo án theo chủ đề tích hợp liên môn :
          + Giáo án giờ học vận dụng kiến thức liên môn  không phải là một bản đề cương kiến thức để giáo viên lên lớp giảng giải, truyền thụ áp đặt cho học sinh, mà là một bản thiết kế các hoạt động, thao tác nhằm tổ chức cho HS thực hiện trong giờ lên lớp để lĩnh hội tri thức, phát triển năng lực và nhân cách theo mục đích giáo dục và giáo dưỡng của bộ môn. Đó là bản thiết kế gồm hai phần hợp thành hữu cơ: Một là, hệ thống các tình huống dạy học được đặt ra từ nội dung khách quan của bài dạy, phù hợp với tính chất và trình độ tiếp nhận của học sinh. Hai là, một hệ thống các hoạt động, thao tác tương ứng với các tình huống trên do giáo viên sắp xếp, tổ chức hợp lí nhằm hướng dẫn HS từng bước tiếp cận, chiếm lĩnh bài học một cách tích cực và sáng tạo. Ghi chú :
 - Mục 2.3.4 : đoạn văn đầu là của tác giả, đoạn tiếp theo từ ’’giáo án giờ học đến ... tích cực và sáng tạo’’ tác giả tham khảo từ TLTK [10].
[10]
           + Khi thiết kế giáo án một giờ học vận dụng kiến thức liên môn thì giáo viên phải bám chặt vào những kiến thức của các bộ môn có liên quan.
           + Thiết kế giáo án giờ học vận dụng kiến thức liên môn phải bảo đảm nội dung và cấu trúc đặc thù nhưng không gò ép vào một khuôn mẫu cứng nhắc mà 
cần tạo ra không gian mở cho sự tìm tòi sáng tạo trong các phương án tiếp
nhận của học sinh, nhưng vẫn bảo đảm được chủ đích, yêu cầu chung của giờ học.
           + Nội dung dạy học khi thiết kế giáo án giờ học vận dụng kiến thức liên môn  phải làm rõ những kiến thức và kĩ năng cần hình thành, tích luỹ cho HS qua phân tích, chiếm lĩnh kiến thức; mặt khác, phải chú trọng nội dung tích hợp giữa kiến thức bộ môn mình dạy với các bộ môn khác.
           + Giáo án giờ học vận dụng kiến thức liên môn  theo quan điểm tích hợp cần chú trọng thiết kế các tình huống tích hợp và tương ứng là các hoạt động phức hợp để học s