SKKN Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình của trẻ 4 - 5 tuổi ở trường Mầm non Đông Khê, huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa
Như chúng ta đã biết giáo dục mầm non là ngành học nằm trong hệ thống giáo dục quốc dân, chiếm vị trí quan trọng trong ngành giáo dục, Giáo dục mầm non có nhiệm vụ xây dựng những cơ sở ban đầu, đặt nền móng cho việc hình thành nhân cách con người. Trẻ em là tương lai của cả dân tộc, việc bảo vệ chăm sóc giáo dục trẻ không phải chỉ là trách nhiệm của mỗi gia đình mà còn là trách nhiệm của toàn xã hội.
Trẻ lứa tuổi mầm non giai đoạn này là thời điểm mấu chốt và quan trọng nhất, tất cả mọi việc đều bắt đầu: Trẻ bắt đầu ăn, bắt đầu nói, bắt đầu nghe nhìn và vận động bằng đôi chân, đôi tay của mình. Đối với việc giáo dục và phát triển nhân cách cho trẻ lứa tuổi mầm non thì hoạt động tạo hình đóng vai trò vô cùng quan trọng trong sự phát triển trẻ nhỏ về mọi mặt như: Đức, trí, thể, mỹ và lao động. Hoạt động tạo hình là một hoạt động học tập mang tính nghệ thuật, giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh và phản ánh thế giới thông qua các hình tượng nghệ thuật, trong các hình thức hoạt động mang tính nghệ thuật.
Thông qua hoạt động tạo hình để phát triển thẩm mỹ cho trẻ, phát triển thẩm mỹ là một trong năm lĩnh vực giáo dục toàn diện nhân cách trẻ. Trẻ lứa tuổi mẫu giáo là thời kỳ trẻ rất nhạy cảm với những “cái đẹp”, có thể coi đây là thời kỳ phát cảm những xúc cảm thẩm mỹ - những xúc cảm tích cực, dễ chịu được nảy sinh khi trẻ tiếp xúc trực tiếp với “cái đẹp”, tạo nên trạng thái tinh thần khoan khoái khiến đứa trẻ cảm thấy gắn bó thiết tha với con người và cảnh vật xung quanh, làm nảy sinh ở trẻ lòng mong muốn làm những điều tốt lành để đem niềm vui đến cho mọi người, thế giới xung quanh chứa đựng bao điều mới lạ hấp dẫn. Trẻ thường tỏ ra dễ xúc cảm với cảnh vật xung quanh, trẻ dễ bị cuốn hút trước cảnh vật có nhiều màu sắc, hay một bông hoa đẹp, bức tranh sinh động, đồ chơi ngộ nghĩnh Với đặc điểm như vậy nên năng khiếu nghệ thuật thường được nảy sinh ngay từ tuổi ấu thơ. Vì vậy việc giáo dục thẩm mỹ cần được bồi dưỡng ngay từ tuổi mẫu giáo để ươm trồng những tài năng nghệ thuật cho tương lai.
Nội dung hoạt động tạo hình trong trường mầm non là một phương tiện phát triển thẩm mỹ cho trẻ rất hữu hiệu. Thông qua hoạt động tạo hình giúp trẻ phát triển các chức năng tâm lí như khả năng tri giác các sự vật hiện tượng xung quanh, từ đó buộc trẻ phải tư duy và quá trình đó làm phát triển óc tưởng tượng sáng tạo, ham muốn tạo ra cái đẹp. Đây là yếu tố cần thiết góp phần giúp trẻ phát triển toàn diện nhân cách.
Là một giáo viên hiểu được tầm quan trọng và vai trò của hoạt động tạo hình đối với việc phát triển tính thẩm mỹ ở trẻ, năm học 2015 - 2016 tôi đã trăn trở và tìm ra một số biện pháp có hiệu quả để phát huy kích thích hết khả năng hiểu biết, sáng tạo của trẻ về tạo hình. Vì vậy tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình của trẻ 4 - 5 tuổi ở trường Mầm non Đông Khê, huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa” để trao đổi cùng với các bạn đồng nghiệp.
Họ và tên: Lê Thị Hiền, Giáo viên MN Đông Khê, huyện Đông Sơn MỤC LỤC TT TIÊU ĐỀ Trang MỤC LỤC 1 I MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài 2 2. Mục đích nghiên cứu 3 3. Đối tượng nghiên cứu 3 4. Phương pháp nghiên cứu 3 II NỘI DUNG 1. Cơ sở lí luận 4 2. Thực trạng 5 - 6 2.1. Thuận lợi 5 2.2. Khó khăn 5 2.3. Kết quả khảo sát 6 3. Các biện pháp 7-18 3.1 Biện pháp 1: Tạo môi trường hoạt động thuận lợi để phát huy tính tích cực, khả năng sáng tạo của trẻ 7-9 3.2 Biện pháp 2: Phương pháp hướng dẫn phải dựa vào trẻ lấy trẻ làm trung tâm 9-11 3.3 Biện pháp 3: Sử dụng nguyên vật liệu tạo hình 11-13 3.4 Biện pháp 4: Tích hợp và lồng ghép hoạt động tạo hình 13-16 3.5. Biện pháp 5: Chú trọng bồi dưỡng các đối tượng yếu kém và đối tượng có năng khiếu về tạo hình 16 3.6. Biện pháp 6: Phối kết hợp với phụ huynh 16-17 3.7. Biện pháp 7: Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy trẻ 17-18 4. Hiệu quả đạt được 18-19 III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 19-20 1. Kết luận 19 2. Kiến nghị 20 I. MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Như chúng ta đã biết giáo dục mầm non là ngành học nằm trong hệ thống giáo dục quốc dân, chiếm vị trí quan trọng trong ngành giáo dục, Giáo dục mầm non có nhiệm vụ xây dựng những cơ sở ban đầu, đặt nền móng cho việc hình thành nhân cách con người. Trẻ em là tương lai của cả dân tộc, việc bảo vệ chăm sóc giáo dục trẻ không phải chỉ là trách nhiệm của mỗi gia đình mà còn là trách nhiệm của toàn xã hội. Trẻ lứa tuổi mầm non giai đoạn này là thời điểm mấu chốt và quan trọng nhất, tất cả mọi việc đều bắt đầu: Trẻ bắt đầu ăn, bắt đầu nói, bắt đầu nghe nhìn và vận động bằng đôi chân, đôi tay của mình. Đối với việc giáo dục và phát triển nhân cách cho trẻ lứa tuổi mầm non thì hoạt động tạo hình đóng vai trò vô cùng quan trọng trong sự phát triển trẻ nhỏ về mọi mặt như: Đức, trí, thể, mỹ và lao động. Hoạt động tạo hình là một hoạt động học tập mang tính nghệ thuật, giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh và phản ánh thế giới thông qua các hình tượng nghệ thuật, trong các hình thức hoạt động mang tính nghệ thuật. Thông qua hoạt động tạo hình để phát triển thẩm mỹ cho trẻ, phát triển thẩm mỹ là một trong năm lĩnh vực giáo dục toàn diện nhân cách trẻ. Trẻ lứa tuổi mẫu giáo là thời kỳ trẻ rất nhạy cảm với những “cái đẹp”, có thể coi đây là thời kỳ phát cảm những xúc cảm thẩm mỹ - những xúc cảm tích cực, dễ chịu được nảy sinh khi trẻ tiếp xúc trực tiếp với “cái đẹp”, tạo nên trạng thái tinh thần khoan khoái khiến đứa trẻ cảm thấy gắn bó thiết tha với con người và cảnh vật xung quanh, làm nảy sinh ở trẻ lòng mong muốn làm những điều tốt lành để đem niềm vui đến cho mọi người, thế giới xung quanh chứa đựng bao điều mới lạ hấp dẫn. Trẻ thường tỏ ra dễ xúc cảm với cảnh vật xung quanh, trẻ dễ bị cuốn hút trước cảnh vật có nhiều màu sắc, hay một bông hoa đẹp, bức tranh sinh động, đồ chơi ngộ nghĩnh Với đặc điểm như vậy nên năng khiếu nghệ thuật thường được nảy sinh ngay từ tuổi ấu thơ. Vì vậy việc giáo dục thẩm mỹ cần được bồi dưỡng ngay từ tuổi mẫu giáo để ươm trồng những tài năng nghệ thuật cho tương lai. Nội dung hoạt động tạo hình trong trường mầm non là một phương tiện phát triển thẩm mỹ cho trẻ rất hữu hiệu. Thông qua hoạt động tạo hình giúp trẻ phát triển các chức năng tâm lí như khả năng tri giác các sự vật hiện tượng xung quanh, từ đó buộc trẻ phải tư duy và quá trình đó làm phát triển óc tưởng tượng sáng tạo, ham muốn tạo ra cái đẹp. Đây là yếu tố cần thiết góp phần giúp trẻ phát triển toàn diện nhân cách. Là một giáo viên hiểu được tầm quan trọng và vai trò của hoạt động tạo hình đối với việc phát triển tính thẩm mỹ ở trẻ, năm học 2015 - 2016 tôi đã trăn trở và tìm ra một số biện pháp có hiệu quả để phát huy kích thích hết khả năng hiểu biết, sáng tạo của trẻ về tạo hình. Vì vậy tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình của trẻ 4 - 5 tuổi ở trường Mầm non Đông Khê, huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa” để trao đổi cùng với các bạn đồng nghiệp. 2. Mục đích nghiên cứu Thông qua hoạt động tạo hình để giúp trẻ biết yêu quý cái đẹp, quý trọng các loại sản phẩm do mình làm ra, rèn luyện tính kiên trì, bền bỉ, tháo vát linh hoạt, nhanh nhẹ, giao tiếp tốt cho trẻ, qua các hoạt động trẻ phát triển vốn từ phong phú, ngôn ngữ mạch lạc, mạnh dạn trong giao tiếp; Phát triển khả năng cảm thụ và bồi dưỡng thẩm mĩ cho trẻ thông qua hoạt động tạo hình, giúp trẻ phát triển toàn diện nhân cách nhằm hình thành ý thức yêu quý cái đẹp ở trẻ; Phát triển trí tuệ: tư duy, nhận thức (phân biệt mầu sắc, kích thước, suy luận logic); Phát triển ngôn ngữ (thảo luận trao đổi củng cố từ mới); Phát triển vận động, giao tiếp và kỹ năng xã hội cho trẻ. Rèn sự khéo léo của đôi tay, phối hợp tay - mắt với các thao tác cơ bản. Tăng cường hoạt động nhóm, phối hợp với các thành viên trong nhóm để tạo ra sản phẩm nhằm nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình của trẻ 4 - 5 tuổi ở trường Mầm non Đông Khê. 3. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình của trẻ 4 - 5 tuổi ở trường Mầm non Đông Khê, huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa. 4. Phương pháp nghiên cứu: Trong bài viết sáng kiến kinh nghiệm của mình tôi đã sử dụng các phương pháp sau: * Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận - Phương pháp tổng hợp và phân tích - Phương pháp hệ thống hóa Tôi tiến hành nghiên cứu đọc sách và hệ thống hóa những vấn đề lý luận về vận động đối với trẻ mầm non. Sưu tầm tư liệu, hình ảnh qua thông tin thực tế ở các nhà trường trên địa bàn huyện. * Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp quan sát: Thông qua giảng dạy trực tiếp hàng ngày và dự giờ của các bạn đồng nghiệp - Phương pháp đàm thoại: Trao đổi với các giáo viên trong nhà trường, trò chuyện trực tiếp cùng trẻ. - Phương pháp nghiên cứu * Phương pháp thống kê toán học Xử lý số liệu, thông tin thu được thông qua việc sử dụng các phép tính toán học. * Phương pháp tổng kết kinh nghiệm Tham khảo các bài viết, ý kiến của lãnh đạo, của đồng nghiệp về vấn đề mình đang thực sự quan tâm để xây dựng bài viết hoàn chỉnh. II. NỘI DUNG 1. Cơ sở lý luận Ở trường mầm non có rất nhiều các hoạt động phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ. Trường mầm non là cơ sở ban đầu, là môi trường tốt nhất để hình thành những kỹ năng cơ bản của nhân cách con người mới giúp trẻ biết sáng tạo, lao động trong tương lai. Đặc điểm của trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo 4 - 5 tuổi là giai đoạn mà trẻ đang chập chững bước vào cuộc sống. Trẻ thích được tìm hiểu, khám phá và thể hiện một cách sinh động những gì trẻ nhìn thấy trong thế giới xung quanh trẻ. Nhu cầu được người lớn cung cấp cho những kỹ năng, hiểu biết cơ bản ban đầu đối với trẻ rất cao. Vì thế nếu chúng ta coi trọng vấn đề phát triển nhân cách sớm và tôn vinh giá trị đích thực của trẻ thì sẽ có một nhân cách phát triển toàn diện, bền vững và có khả năng thích ứng và chống chọi với mọi biến động xã hội, biết tự khẳng định mình trong cuộc sống. Một trong những hoạt động học trong trường mầm non được hầu hết trẻ rất yêu thích đó là hoạt động tạo hình. Hoạt động tạo hình là hoạt động nghệ thuật mà trẻ ưa thích nhất và là phương tiện giáo dục phát triển thẩm mĩ có hiệu quả. Đối với trẻ mầm non, nội dung giáo dục phát triển thẩm mĩ bao gồm: khả năng cảm nhận và thể hiện cảm xúc trước vẻ đẹp của các sự vật hiện tượng trong thiên nhiên, cuộc sống và trong các tác phẩm nghệ thuật, một số kỹ năng trong hoạt động tạo hình và thể hiện sự sáng tạo khi tham gia hoạt động. Việc nâng cao chất lượng giáo dục nói chung hoạt động tạo hình nói riêng là cần thiết để phát huy năng khiếu của trẻ một cách tự nhiên vì hoạt động tạo hình chiếm vị trí quan trọng trong chương trình giáo dục mầm non. Hoạt động tạo hình bao gồm: vẽ, nặn, xé, cắt dán, xếp hình, hoạt động thông qua hoạt động tạo hình giúp trẻ mở rộng hiểu biết, phát triển khả năng tri giác, hình thành ở trẻ khả năng tư duy, phát triển xúc cảm, tình cảm, nhân cách, trí tuệ, sự khéo léo, tính kiên trì, đặc biệt là phát triển thẩm mĩ nghệ thuật. Qua đó mà trẻ biết yêu và tôn trọng cái đẹp, biết tạo ra cái đẹp. Khi tham gia vào hoạt động tạo hình, ta thấy rằng trẻ rất thích sử dụng nguyên vật liệu màu sắc sặc sỡ mang tính chất phản ánh biểu tượng, mỗi sản phẩm của trẻ mang một nội dung, một tên gọi khác nhau. Trẻ tham gia vào hoạt động tạo hình đã giúp trẻ hình thành các đức tính tốt như: yêu cái đẹp và mong muốn tạo ra cái đẹp. Rèn ở trẻ tính khéo léo, sự kiên trì, sáng tạo, tính ham học hỏi, là tiền đề cho trẻ bước lên lớp một. Ngược lại nếu chúng ta không làm tốt việc làm trên thì trẻ sẽ không khéo léo, không kiên trì, không năng động, không thích tiếp thu những cái mới,cái đẹp trong thiên nhiên, trong cuộc sống hàng ngày và nó ảnh hưởng việc học tập của trẻ sau này. Tóm lại với mục đích chung của giáo dục mầm non thì hoạt động giáo dục tạo hình là một bộ phận của văn hoá tinh thần, nó gắn liền với những kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo và thể hiện nghệ thuật. Thông qua hoạt động tạo hình đem đến cho trẻ ấn tượng về cái đẹp và những cảm xúc chân thật, những phẩm chất tốt đẹp của nhân cách con người Việc thực hiện tốt các hoạt động tạo hình trong trường mầm non sẽ góp phần không nhỏ vào việc nâng cao chất lượng giáo dục nhằm phát triển toàn diện cho trẻ. Những sản phẩm trẻ tạo ra rất đơn giản, ngộ nghĩnh sinh động. Trẻ biết đánh giá khái quát cao, trẻ phản ánh ấn tượng của bản thân không phụ thuộc vào thực tế. Trẻ rất thích sử dụng mầu sặc sỡ mang tính chất phản ánh biểu tượng. Mỗi sản phẩm của trẻ mang một nội dung, một tên gọi khác nhau. Trẻ tham gia vào hoạt động tạo hình đã giúp trẻ hình thành các đức tính tốt như: yêu cái đẹp và mong muốn tạo ra cái đẹp. Trong thực tế việc tổ chức các hoạt động tạo hình theo phương pháp hiện hành cũng đã mang lại hiệu quả tới việc phát triển nhân cách. 2. Thực trạng hoạt động tạo hình của trẻ 4 - 5 tuổi ở trường Mầm non Đông Khê 2.1. Thuận lợi Trường mầm non Đông Khê nằm ngay trung tâm xã, là nơi tập trung văn hóa của xã nên sự hiểu biết về xã hội, về chất lượng chuyên môn của nhà trường luôn đứng tốp đầu trong toàn huyện. Trong những năm học qua trường đã liên tục nhận Bằng khen, giấy khen của các cấp và phấn đấu giữ vững danh hiệu trường chuẩn Quốc gia... Nhà trường luôn được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo địa phương, Phòng Giáo dục và Sở Giáo dục. 100% giáo viên có trình độ chuẩn, trong đó có 8/10 đạt 80% giáo viên đạt trên chuẩn, trường có 5 giáo viên giỏi cấp huyện, phần lớn giáo viên đều công tác lâu năm có nhiều kinh nghiệm trong chuyên môn, luôn giúp đỡ lẫn nhau tạo điều kiện cho việc học hỏi kinh nghiệm. Về cơ sở vật chất trường đã đạt Chuẩn Quốc gia, đồ dùng, đồ chơi đủ để phục vụ cho việc dạy và học. Cảnh quan nhà trường đẹp, thoáng mát, có đầy đủ các phòng chức năng, có vườn trường rộng, nhiều cây cảnh góp phần rất lớn cho trẻ quan sát, từ đó cung cấp cho trẻ những biểu tượng thể hiện sự hiểu biết của mình về thế giới xung quanh. Bản thân là giáo viên chủ nhiệm, có năng khiếu tạo hình, trình độ chuyên môn trên chuẩn, hiện nay tôi đã và đang học chương trình bồi dưỡng thường xuyên, có nhiều bài học để tôi áp dụng vào giảng dạy môn học này một cách tốt hơn. Hơn nữa đã nhiều năm tôi được phân công dạy lớp mẫu giáo nhỡ 4-5 tuổi. Tôi đã đúc rút được một số kinh nghiệm từ việc dạy trẻ môn tạo hình và đây cũng chính là môn dạy mà tôi yêu thích. Trẻ lớp tôi phụ trách ở cùng một độ tuổi nên mức độ nhận thức tương đối đồng đều, phụ huynh quan tâm quyên góp các nguyên vật liệu để cho trẻ hoạt động tạo hình. 2.2. Khó khăn Về phía giáo viên, quá trình tổ chức còn nặng kết quả sản phẩm, cô chưa chú ý sâu về dạy kỹ năng tạo hình cho trẻ. Các phương pháp hoạt động tạo hình lâu nay đang được sử dụng còn mang tính áp đặt, dập khuôn theo mẫu, sao chép, chưa có điều kiện cho trẻ đi tham quan, trải nghiệm được nhiều từ đó cũng làm hạn chế sự hiểu biết của trẻ, các nguyên vật liệu để trẻ hoạt động tạo hình chưa phong phú đa dạng. chưa phát huy hết khả năng sáng tạo và sự linh hoạt của người giáo viên khi tổ chức hoạt động tạo hình. Khi triển khai thực hiện chương trình giáo viên còn nặng nhiều về vấn đề xây dựng kế hoạch, phát triển nhận thức và ngôn ngữ, nghệ thuật âm nhạc, mà chưa chú ý phát triển nghệ thuật tạo hình ở trẻ. Việc tận dụng môi trường xung quanh để tạo cảm xúc thẩm mỹ cho trẻ, và việc tìm kiếm các nguyên vật liệu sẵn có để đưa vào hoạt động tạo hình của trẻ còn hạn chế, phần lớn giáo viên còn ngại, chưa chịu khó tìm tòi, học hỏi . Số trẻ trong lớp vẫn chưa đồng đều về chất lượng, số ít cháu còn nhút nhát trong khi thể hiện ý tưởng của mình. Nhiều trẻ lần đầu tiên được đưa đến trường học 2.3. Kết quả khảo sát thực trạng Căn cứ vào tình hình thực tế của lớp, để có biện pháp thực hiện tốt nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình cho trẻ sát với thực tế, có chất lượng tốt hơn. Đầu năm học 2015 - 2016 tôi đã tiến hành khảo sát chất lượng cho trẻ để nắm bắt được khả năng tạo hình của trẻ, từ đó có biện pháp phù hợp. Kết quả khảo sát thực trạng vào thời điểm tháng 9/2015 như sau: TT Nội dung khảo sát Tổng số trẻ Mức độ Đạt Chưa đạt Số trẻ Tỷ lệ (%) Số trẻ Tỷ lệ (%) 1 Hứng thú của trẻ khi tham gia hoạt động tạo hình 33 18 54% 15 45% 2 Kỹ năng tạo hình của trẻ 33 19 57% 14 43% 3 Kết quả sản phẩm tạo hình 33 20 60% 13 40% 4 Hoạt động tạo hình tích cực 33 15 46% 18 54% Nhận xét: Qua khảo sát tình hình thực tế tại lớp về hứng thú của trẻ khi tham gia hoạt động, kỹ năng tạo hình của trẻ, kết quả sản phẩm tạo hình của trẻ, thời điểm đầu năm học tôi nhận thấy như sau: Cả 4 nội dung đưa vào khảo sát, tôi thấy kết quả trẻ đạt chưa cao, đặc biệt trẻ chưa hứng thú khi tham gia vào họt động, sự tập trung chú ý của trẻ chưa cao. Kỹ năng cơ bản về tạo hình nhiều trẻ chưa nắm được còn làm chưa đúng quy trình. Sản phẩm trẻ tạo ra kết quả còn hạn chế. Xuất phát từ những hạn chế trên, bản thân tôi luôn suy nghĩ phải làm gì? Làm như thế nào? để trẻ có thể vẽ, nặn, cắt, tô mầu và làm đẹp sản phẩm. Làm thế nào để tổ chức hoạt động tạo hình đạt hiệu quả cao và tạo cho trẻ học một cách thoải mái, tự tin, không gò bó, trẻ luôn hứng thú trong giờ học, phát huy hết khả năng của trẻ về tác phẩm nghệ thuật đang khởi dậy trong lòng trẻ? Tôi mạnh dạn trao đổi một số biện pháp tôi nhận thấy đạt hiệu quả cao nhất trong quá trình thực hiện để chia sẻ cùng đồng nghiệp. 3. Một số biện phápcó hiệu quả nhằm nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình của trẻ 4 - 5 tuổi ở trường Mầm non Đông Khê. 3.1 Biện pháp 1: Tạo môi trường hoạt động thuận lợi để phát huy tính tích cực, khả năng sáng tạo của trẻ. Môi trường đóng một vai trò rất quan trọng đối với trẻ. Môi trường kích thích, thúc đẩy, làm phong phú quá trình phát triển của trẻ và tạo điều kiện để trẻ sớm bộc lộ những khả năng tiềm ẩn của mình. Sự phát triển phong phú của trẻ là sự phát triển tất cả các năng lực của từng cá nhân. Sự phát triển này đạt được mức độ cao chỉ khi có sự tác động của một môi trường mang tính phát triển. Tạo môi trường cho trẻ hoạt động và đồ dùng, nguyên vật liệu đối với hoạt động tạo hình của trẻ có ý nghĩa rất quan trọng. Sự tích cực tham gia hoạt động của trẻ phụ thuộc vào môi trường và nguyên vật liệu cho trẻ hoạt động. Do đó, tôi luôn quan tâm đến việc tạo môi trường tổ chức hoạt động cho trẻ. Để làm điều này, tôi phải lựa chọn chính xác các nguyên vật liệu bởi đây là phần tạo nên sản phẩm cuối cùng của trẻ. Môi trường hoạt động cho trẻ trong trường mầm non, bao gồm: * Môi trường hoạt động trong phòng nhóm, lớp. Ngoài những đồ dùng trường mua sắm trang thiết bị, đồ chơi trong nhóm, lớp đảm bảo theo Danh mục đồ dùng - đồ chơi - thiết bị dạy học tối thiểu của Bộ Giáo dục và Đào tạo và theo nội dung giáo dục trong Chương trình Giáo dục mầm non tôi còn tích cực làm những đồ dùng, đồ chơi từ các nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương phục vụ cho hoạt động tạo hình cho trẻ. Sắp xếp thiết bị, đồ chơi ở các góc chơi trong nhóm, lớp đảm bảo an toàn; tận dụng mọi điều kiện phù hợp với từng hoạt động tạo hình của trẻ để tạo cơ hội cho trẻ được hoạt động ở mọi lúc, mọi nơi, tăng cường hoạt động tạo hình trong thời gian trẻ ở trường mầm non. Khai thác, sử dụng hiệu quả các đồ dùng, đồ chơi cho trẻ phát triển hoạt động tạo hình. Sắp xếp theo hướng mở (theo nhu cầu của trẻ). Các khu vực bố trí phù hợp, linh hoạt, tạo điều kiện dễ dàng cho trẻ tự lựa chọn và sử dụng đồ vật, đồ chơi, tham gia vào các góc chơi, đồng thời thuận lợi cho sự quan sát của giáo viên. Ảnh: Trang trí giá để trưng bày sản phẩm * Môi trường cho trẻ hoạt động ngoài trời Sân chơi, thiết bị đồ chơi ngoài trời phù hợp với từng độ tuổi, có vườn cây, bồn hoa, cây cảnh. Diện tích sân vườn được quy hoạch, thiết kế phù hợp, đảm bảo vệ sinh sạch sẽ, an toàn, đặc biệt quan tâm đến việc tạo môi trường xanh, thoáng mát ở sân trường để trẻ có diện tích chơi, tham quan. Cho trẻ tiếp xúc thường xuyên với môi trường xung quanh, môi trường thiên nhiên muôn hình, muôn vẻ bằng hình thức dạo chơi, tham quan, tôi cho trẻ quan sát thiên nhiên, cây cối, hoa lá chính lúc này trẻ đã có những biểu tượng cơ bản về hiện tượng, sự vật, thiên nhiên, từ đó trẻ có cảm nhận sâu sắc về cái đẹp và mong muốn tạo ra cái đẹp. Sắp xếp các khu vực tham quan đảm bảo an toàn, dễ quan sát. Trẻ có thể tham gia chơi theo nhóm, lớp, cá nhân; quan sát theo ý thích hoặc theo bài trong kế hoạch giáo dục. Tóm lại: Môi trường là điều kiện, là phương tiện để trẻ hoạt động. Chính vì vậy tôi luôn tạo điều kiện để trẻ thường xuyên tiếp xúc với môi trường xung quanh để từng bước cung cấp các biểu tượng phong phú về đối tượng cho trẻ tự khám phá bằng cách huy động sự tham gia của các giác quan, các qúa trình tâm lí khác nhau để lĩnh hội các khía cạnh khác nhau của sự vật. Tạo cơ hội để trẻ khám phá đối tượng (quan sát, nghe, hỏi, tiếp xúc và miêu tả) và tự diễn đạt nhận thức cảm xúc của mình về đối tượng. Tận dụng các thời điểm hợp lí trong ngày cho trẻ tiếp xúc như được ngắm nghía, chăm sóc vườn thiên nhiên cùng cô chơi với các đồ vật, tri giác tranh ảnh nghệ thuật. Trong quá trình cung cấp biểu tượng về đối tượng tạo hình tôi chỉ cho trẻ thấy được những nét đặc trưng nổi bật, những cái đẹp gần gũi trẻ. Đồng thời giúp trẻ phân tích, so sánh tổng hợp tìm ra những đặc điểm riêng, chung của những đồ vật cùng nhóm, cùng loại. Từ đó giúp trẻ tìm ra phương thức thể hiện trong những tình huống khác nhau. Ví dụ: Vẽ “Vườn hoa” có bông cao, bông thấp, bông cánh tròn, bông cánh nhọn, bông mầu vàng, bông màu đỏ Nếu trẻ đã được ngắm vườn hoa trong thực tế thì khi tạo hình trẻ sẽ biết sử dụng phối hợp các kỹ năng vẽ nét cong, nét cong tròn khép kín, nét xiên, nét thẳng và tô màu để vẽ vườn hoa sinh động và đẹp hơn. Ảnh: Vườn hoa làm bằng chất liệu xốp cho trẻ quan sát trước khi trẻ vẽ vườn hoa Đặt và sắp xếp các vật liệu sao cho trẻ có thể thấy rõ và lấy được dễ dàng để thực hiện hoạt động tạo hình và có thể trưng bày các sản phẩm tạo hình của mình. Tạo môi trường nghệ thuật xung quanh trẻ như: bày đồ chơi đẹp, sắp xếp các nguyên vật liệu, đồ dùng một cách hợp lý đẹp mắt....Từ đây tạo cho trẻ cảm giác thích thú và mong muốn được tái tạo. Ví dụ: Với chủ đề giao thông: “Xé dán ô tô” tôi lại bằng hình thức ứng dụng công nghệ thông tin tôi đưa hình ảnh của các loai ô tô khác trên màn hình cho trẻ quan sát kết hợp cho trẻ chơi trò chơi ô tô về bến 2 lần qua đó mà gây hứng thú cho trẻ vào hoạt động xé dán. Ngoài những hình thức trên tôi còn đổi mới cách sắp xếp, các sản phẩm tạo hình của trẻ, đồng thời kết hợp động - tĩnh và kết hợp dạy hoạt động xé dán trên giáo án điện tử. Với biện pháp này khi đưa ra thực hiện tôi đã thu được kết quả cao, đa số trẻ tích cực hứng thú tham gia vào hoạt động tạo hình một cách hào hứng, trẻ không nhàm chán tự tin mạnh dạn, khéo léo trong khi thực hiện. 3.2. Biện pháp2: Phương pháp hướng dẫn phải dựa vào trẻ lấy trẻ làm trung tâm Trong giờ học nói chung và giờ học tạo hình nói riêng hãy để trẻ tự thể hiện, cô luôn là người động viên, khuyến khích trẻ sáng tạo. Trẻ cần được động viên để thể hiện ý muốn, tình cảm, c
Tài liệu đính kèm:
- skkn_mot_so_bien_phap_nham_nang_cao_chat_luong_hoat_dong_tao.doc