SKKN Biện pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đạt hiệu quả cao tại trường mầm non Hải Vân, huyện Như Thanh

1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài:
Lúc sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói “Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây. Vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người ”[1]. Thấm nhuần lời dạy của Bác Hồ kính yêu, Đảng và Nhà nước ta luôn coi trọng sự nghiệp “trồng người”. Nghị quyết TW 2 Khoá VIII đã khẳng định: "Giáo dục là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát triển, được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội” [2], vì thế bắt buộc những người làm công tác giáo dục cần phải trang bị cho mình vốn tri thức vững chắc về chuyên môn, nghiệp vụ, góp phần đáng kể vào sự nghiệp công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước. Đặc biệt là trong giai đoạn hiện nay, khi mà cả hệ thống giáo dục đang quyết tâm thực hiện Nghị quyết 29 của Đảng (Nghị quyết TW 8 khóa XI) về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo”.
Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, chịu trách nhiệm chăm sóc, giáo dục trẻ từ 0 đến 6 tuổi. Đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành cho trẻ những cơ sở đầu tiên của nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa, tạo những tiền đề cần thiết để chuẩn bị cho trẻ bước vào trường phổ thông. Muốn vậy, người làm công tác ở bậc học mầm non phải biết tổ chức môi trường cho trẻ hoạt động phù hợp với đặc điểm tâm, sinh lý lứa tuổi, các hoạt động phải thực sự lấy trẻ làm trung tâm. Vì thế đối với trẻ mầm non, việc thiết lập, xây dựng và khai thác có hiệu quả môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm được xem như một trong những nhiệm vụ quan trọng, có ý nghĩa vô cùng to lớn đối với sự hình thành và phát triển nhân cách toàn diện của trẻ.
Nhưng trên thực tế, việc thực hiện xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại các trường mầm non nói chung và trường mầm non Hải Vân nói riêng vẫn tồn tại nhiều khó khăn, bất cập: kinh phí cho việc tổ chức thực hiện còn hạn chế, mỗi giáo viên thực hiện theo cách thức và quan điểm riêng của mình cho nên việc thực hiện chưa đồng bộ và đúng hướng. Mặt khác, việc xây dựng môi trường cho trẻ hoạt động chưa phong phú chủ yếu là do bàn tay cô giáo thực hiện, trẻ ít được tham gia. Cách bố trí các góc, các mảng trang trí chưa chưa linh hoạt, đồ dùng đồ chơi chủ yếu là mua sẵn, nguyên vật liệu, học liệu chưa phong phú đa dạng chưa mang tính mở cho trẻ hoạt động. Một số giáo viên mầm non chưa đầu tư suy nghĩ, tìm tòi, còn ngại đổi mới, không sáng tạo nên hiệu quả thực hiện xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm chưa cao. 
Là một cán bộ quản lý, hàng ngày trực tiếp chỉ đạo giáo viên thực hiện nhiệm vụ chuyên môn của mình nên bản thân tôi luôn trăn trở, suy nghĩ phải làm thế nào để xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ được hoạt động một cách trung tâm nhất, tích cực nhất, thoải mái nhất mà lại đạt được hiệu quả cao nhất. Vì vậy trong năm học 2017 - 2018 tôi đã chọn đề tài: “Biện pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đạt hiệu quả cao tại trường mầm non Hải Vân, huyện Như Thanh” để nghiên cứu, nhằm nâng cao chất lượng xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong nhà trường và góp phần thực hiện có hiệu quả chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy lấy trẻ làm trung tâm”.
1.2. Mục đích nghiên cứu: 
Tôi nghiên cứu đề tài này nhằm giúp cho đội ngũ cán bộ giáo viên trong nhà trường nâng cao nhận thức và năng lực về quản lý, tổ chức chăm sóc, giáo dục trẻ, thực hiện Chương trình Giáo dục mầm non theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm phù hợp điều kiện cụ thể của nhóm, lớp và địa phương.
Giúp cho giáo viên và học sinh xây dựng môi trường giáo dục mang tính “mở”, kích thích sự tập trung chú ý, khả năng tư duy, thúc đẩy trẻ tham gia tích cực vào các hoạt động. Tạo cho trẻ cơ hội học tập qua chơi bằng nhiều cách khác nhau phù hợp với nhu cầu, hứng thú và khả năng của bản thân trẻ.
Tuyên truyền cha mẹ học sinh và các lực lượng xã hội nhận thức đúng vai trò, nhiệm vụ và tầm quan trọng của xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, tạo sự thống nhất trong việc xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ trong trường mầm non góp phần thực hiện có hiệu quả chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy lấy trẻ làm trung tâm” tại đơn vị nhà trường.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
Biện pháp chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đạt hiệu quả cao tại trường mầm non Hải Vân, huyện Như Thanh.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp thống kê, xử lí số liệu: thu thập số liệu điều tra, xử lí số liệu và rút ra nhận xét và kết luận về việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm .
- Phương pháp điêu tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin: dùng hệ thống các câu hỏi nhằm nắm bắt kiến thức, thái độ và kĩ năng của cô và trẻ về việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung 
- Phương pháp quan sát:
+ Quan sát thực tiễn xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm của giáo viên.
+ Quan sát quá trình tham gia xây dựng môi trường giáo dục và hoạt động của học sinh.
- Phương pháp thực hành.
- Phương pháp kiểm tra, đánh giá.
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm.
2.1.1. Một số khái niệm liên quan đế đề tài.
- Môi trường: là tổng thể các yếu tố tự nhiên và xã hội tác động tương hỗ với nhau tạo nên khung cảnh sống và những điều kiện để con người tồn tại và phát triển[3].
- Môi trường giáo dục giáo dục trong trường mầm non là tổ hợp những điều kiện tự nhiên, xã hội cần thiết, trực tiếp ảnh hưởng đến các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ ở trường mầm non và hiệu quả của những hoạt động này nhằm góp phần thực hiện tốt mục tiêu, nhiệm vụ chăm sóc, giáo dục trẻ. Môi trường giáo dục gồm: 
+ Môi trường vật chất: Được tạo nên bởi không gian chứa đựng đồ dùng, vật liệu và các phương tiện
+ Môi trường bên ngoài lớp học và môi trường bên trong lớp học 
+ Môi trường xã hội: Được tạo nên bởi các mối quan hệ và tương tác giữa giáo viên với trẻ, giữa trẻ với trẻ, giữa trẻ với người lớn xung quanh.[3]
2.1.2. Tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
Việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non thực sự là cần thiết và quan trọng đối với sự phát triển của trẻ về các mặt Đức - Trí - Thể -Mỹ và lao động. Nó được ví như người giáo viên thứ hai trong công tác tổ chức, hướng dẫn cho trẻ nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi, mở rộng hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực, sáng tạo, trẻ được khuyến khích tham gia vào mọi hoạt động trong nhà trường. 
Trẻ được hoạt động trong môi trường giáo dục đa dạng, phong phú, vừa kích thích tính tích cực chủ động của trẻ từ việc tự lựa chọn góc chơi, đồ chơi đến việc tự quyết định và tìm cách giải quyết nhiệm vụ, thỏa mãn nhu cầu vui chơi, giao tiếp, nhận thức, nhu cầu hoạt động cùng nhau của trẻ, vừa tạo cơ hội cho trẻ bộc lộ khả năng của mình, các kiến thức, kỹ năng của trẻ được hình thành, củng cố và bổ sung, qua đó nhân cách của trẻ được phát triển một cách toàn diện.
Một môi trường sạch sẽ, an toàn, có sự bố trí khu vực chơi và học trong lớp và ngoài trời phù hợp, thuận tiện có ý nghĩa to lớn không chỉ đối với sự phát triển thể chất của trẻ, mà còn thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở rộng hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực, sáng tạo. Môi trường giao tiếp cởi mở, thân thiện giữa cô với trẻ, giữa trẻ với trẻ và giữa trẻ với môi trường xung quanh sẽ tạo cơ hội cho trẻ được chia sẻ, giải bày tâm sự, nguyện vọng, mong ước của trẻ với cô, với bạn bè, nhờ vậy mà cô hiểu trẻ hơn, trẻ hiểu nhau hơn, hoạt động phối hợp nhịp nhàng hơn nên hiệu quả hoạt động cũng cao hơn, trẻ yêu trường, yêu lớp, yêu cô giáo và bạn bè hơn.[3]
2.2. Thực trạng của việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại trường mầm non Hải Vân.
2.2.1. Thuận lợi và khó khăn: 
* Thuận lợi:
- Trường Mầm non Hải Vân là trường chuẩn quốc gia mức độ 1, các phòng học rộng rãi thoáng mát, đảm bảo đúng quy định. Có đồ chơi ngoài trời, có vườn hoa, cây xanh, cây cảnh tạo cảnh quan môi trường thiên nhiên xanh - sạch - đẹp.
- 100% CBGV trong trường đã được tham gia đầy đủ các lớp chuyên đề do Phòng GD&ĐT tổ chức, đặc biệt là chuyên đề Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm. 100% CBGV,NV đạt trình độ chuẩn, trong đó có 89 % trên chuẩn, đội ngũ giáo viên luôn nhiệt tình và có nhiều tâm huyết, đa số giáo viên còn trẻ, khoẻ, có khả năng tiếp cận kiến thức mới, khoa học công nghệ nhanh;
- Trẻ huy động ra lớp đầy đủ, đi học chuyên cần, mạnh dạn, tự tin.
- Phụ huynh luôn quan tâm ủng hộ đến các hoạt động của nhà trường. Công tác xã hội hoá giáo dục được thực hiện thường xuyên, việc phối kết hợp giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ được phát huy và phối hợp chặt chẽ.
	* Khó khăn :
- Là địa phương thuần tuý nông nghiệp nên đời sống của nhân dân gặp nhiều khó khăn, do đó việc tuyên truyền, vận động phụ huynh hỗ trợ mua sắm trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi, xây dựng môi trường xanh, đẹp trong trường còn hạn chế. 	
- Cơ sở vật chất tuy đã được đầu tư xây dựng nhưng số trẻ đến lớp đông nên vẫn còn thiếu phòng học, diện tích khuôn viên chưa được mở rộng thêm, các khu vực hoạt động của trẻ như: vườn cây của bé, khu vực chơi với cát, nước, khu vực phất triển vân động quang cảnh sư phạm trong trường chưa được cải thiện nhiều, chưa đáp ứng các hoạt động của trẻ.
- CBGV có trình độ chuẩn 100% nhưng đa số trình độ được đào tạo qua các lớp bồi dưỡng tại chức, liên thông, do đó kiến thức, năng lực chuyên môn cũng như kĩ năng sư phạm còn hạn chế.
- Giáo viên còn hạn chế về tính linh hoạt, sáng tạo trong việc áp dụng xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Đa số môi trường giáo dục trong các nhóm lớp còn mang tính chất trang trí là chủ yếu, các góc, các mảng trang trí còn gắn chết trên tường. Đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho chủ đề chưa mang tính mở để kích thích trẻ tích cực hoạt động, chủ yếu là mua sẵn, đồ chơi tự tạo ít. Một số giáo viên chưa khai thác hết được nguồn nguyên liệu sẵn có của địa phương để làm đồ dùng, đồ chơi, việc hướng dẫn trẻ cùng cô làm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho hoạt động còn ít. Chưa kích khích được tính sáng tạo ở trẻ.
2.2.2. Kết quả, hiệu quả của thực trạng
Để làm tốt công tác chỉ đạo giáo viên xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong nhà trường có hiệu quả, tôi đã tiến hành khảo sát giáo viên và trẻ vào thời điểm đầu năm học 2017 - 2018, kết quả như sau: 
Bảng khảo sát giáo viên trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
TT
Nội dung khảo sát
Tổng số GV được khảo sát
Mức độ đạt được
T
%
K
%
TB
%
Y
%
1
Sáng tạo trong việc thiết lập môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm phù hợp với chủ đề.
18
4
22,2
6
33,3
8
44,4
0
2
Sáng tạo và linh hoạt trong việc sử dụng đồ dùng đồ chơi có hiệu quả.
18
5
27,7
6
33,3
7
38,9
0
3
Tạo cơ hội cho trẻ phát huy tính sáng tạo thông qua các hoạt động khám phá, trải nghiệm
18
6
33,3
5
27,7
7
38,9
0
Bảng khảo sát chất lượng của trẻ trước khi áp dụng
sáng kiến kinh nghiệm
TT
Nội dung
Tổng số trẻ được khảo sát
Đạt
Chưa đạt
T
%
K
%
TB
%
Y
%
1
Trẻ hứng thú, tích cực tham gia vào việc thiết lập môi trường giáo dục cùng với cô giáo và các bạn.
260
70
26,9
78
30
95
36,5
17
6,6
2
Trẻ chủ động tham gia vào các hoạt động học tập, vui chơi theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
260
71
27,3
81
31,2
87
33,5
21
8
3
Trẻ thể hiện mối quan hệ thân thiện với cô giáo, với các bạn và mọi người xung quanh.
260
82
31,5
83
31,9
77
29,6
18
69,1
Từ kết quả khảo sát trên, bản thân tôi nhận thấy rằng việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm mới chỉ thể hiện ở bề rộng, chưa có chiều sâu, do đó hiệu quả mang lại chưa cao. Giáo viên còn hạn chế về tính linh hoạt, sáng tạo trong việc áp dụng xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, chưa tạo cơ hội để trẻ được tham gia các hoạt động, chưa linh hoạt sáng tạo trong việc sử dụng đồ dùng đồ chơi. Trẻ chưa hứng thú tích cực tham gia vào việc thiết lập môi trường giáo dục cùng cô và các bạn.
 Vì vậy cần phải có những biện pháp chỉ đạo sâu sát để đội ngũ cán bộ giáo viên nắm vững hơn kiến thức về chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm”, từ đó thiết lập môi trường giáo dục cho trẻ hoạt động đạt hiệu quả cao hơn.
2.3. Các biện pháp thực hiện xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tại trường mầm non Hải Vân:
2.3.1. Khảo sát, đánh giá thực trạng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong nhà trường và xây dựng kế hoạch chỉ đạo.
Để có cơ sở xây dựng kế hoạch chỉ đạo “Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” phù hợp với tình hình thực tế trong nhà trường, tôi đã tiến hành khảo sát đánh giá đúng thực trạng môi trường giáo dục của trường, lớp với các nội dung sau: 
- Khảo sát đánh giá môi trường vật chất bên trong phòng nhóm lớp có đáp ứng nhu cầu hứng thú chơi của trẻ, tạo điều kiện cho trẻ chơi mà học, học bằng chơi.
- Khảo sát đánh giá tổng thể cảnh quan môi trường vật chất cho trẻ hoạt động ngoài trời đáp ứng nhu cầu chơi của trẻ, tạo điều kiện cho trẻ chơi mà học, học bằng chơi.
	- Khảo sát đánh giá môi trường xã hội trong nhà trường (bao gồm các mối quan hệ và tương tác giữa giáo viên với trẻ, giữa trẻ với trẻ và giữa trẻ với những người xung quanh).
 Ví dụ: 
* Đối với môi trường vật chất trong lớp học: 
 Tôi khảo sát đánh giá việc sắp xếp, bố trí các góc hoạt động có phù hợp với diện tích lớp hay không? trang trí phòng nhóm lớp có đảm bảo tính thẩm mỹ và phù hợp với chủ đề đang thực hiện? việc bố trí các góc hoạt động có hợp lí hay đồ dùng đồ chơi, nguyên vật liệu có đa dạng, có kích thích trẻ hứng thú hoạt động?...
* Đối với môi trường vật chất ngoài lớp học: 
Tôi khảo sát đánh giá số lượng đồ dùng đồ chơi ngoài trời có đủ cho trẻ hoạt động? đồ chơi nào cần sữa chữa, đồ chơi nào cần phải bổ sung thêm?. Các khu vực hoạt động như: khu vận động cùng bé yêu; khu vực chơi với cát, với nước; khu vực hoạt động sáng tạo; khu vườn rau của bé,...đã được quy hoạch, thiết kế phù hợp, có đảm bảo an toàn, sạch đẹp chưa? Các khu vực này có phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường không?...
* Môi trường xã hội: 
Thông qua các đợt thao giảng, dự giờ, thăm lớp tôi quan sát giáo viên tổ chức các hoạt động cho trẻ có tạo được không khí giao tiếp tích cực, kích thích trẻ hứng thú hoạt động không? Trẻ có được tôn trọng và khuyến khích tham gia các hoạt động?...
Từ kết quả đánh giá này bản thân tôi đã thấy được những ưu điểm và những điểm còn hạn chế của việc xây dựng và sử dụng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong nhà trường. Sau đó tôi lập kế hoạch chỉ đạo cụ thể cho từng độ tuổi, từng chủ đề. Thông qua họp hội đồng nhà trường, các tổ chuyên môn tham gia góp ý, nêu ý tưởng cùng xây dựng và triển khai thực hiện theo kế hoạch đã đề ra. Để việc chỉ đạo thực hiện có hiệu quả, tôi đã lập một kế hoạch cụ thể như sau:
	- Trước hết tôi lên kế hoạch hướng dẫn giáo viên xây dựng kế hoạch cụ thể cho từng nhóm, lớp và thiết lập môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm phù hợp với từng độ tuổi phát triển của trẻ.
	- Trực tiếp xuống các nhóm lớp để quan sát việc thiết lập, bố trí, sắp xếp các phương tiện phục vụ cho việc giáo dục trẻ ở các chủ đề.
	- Kiểm tra việc xây dựng môi trường giáo dục và việc khai thác có hiệu quả môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
2.3.2. Chỉ đạo giáo viên bố trí sắp xếp các góc hoạt động trong và ngoài lớp thuận tiện, linh hoạt đáp ứng nhu cầu hứng thú hoạt động vui chơi của trẻ.
* Các góc hoạt động trong lớp:
Hoạt động góc là một hình thức hoạt động vui chơi đặc biệt trong đời sống của trẻ mầm non, để hoạt động vui chơi của trẻ đạt kết quả tốt thì trước hết phải tạo được góc chơi phù hợp. Chính vì vậy việc sắp xếp, bố trí, sử dụng các góc hoạt động và hướng dẫn trẻ hoạt động trong các góc một cách hợp lí là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng của giáo viên. Vì thế tôi đã chỉ đạo giáo viên lựa chọn bố trí góc chơi có diện tích đảm bảo cho số trẻ tham gia vào hoạt động. Bố trí phù hợp với thực tế không gian của nhóm lớp và phù hợp với chủ đề. Hướng dẫn giáo viên những kiến thức cần thiết cho việc xây dựng và thiết lập môi trường giáo dục một cách khoa học, đảm bảo giáo viên có thể kiểm soát, bao quát được hết trẻ, trong khi đó trẻ có được nhiều lựa chọn để thực hiện theo ý thích, hứng thú của mình.
Ví dụ: 
Tôi chỉ đạo giáo viên bố trí sắp xếp góc chơi gây tiếng ồn (góc xây dựng, góc phân vai) không xếp gần với góc cần yên tĩnh (Góc học tập; nhóm chơi bác sỹ). Góc thiên nhiên, hướng dẫn giáo viên tận dụng khoảng hiên ngoài lớp cho trẻ hoạt động thoải mái, tránh sự ồn ào cho các góc khác, thuận lợi cho trẻ chăm sóc cây, hoa
 	Đối với góc xây dựng phải ở nơi thuận tiện cho việc đi lại, giao lưu với các nhóm chơi khác và không ảnh hưởng đến các nhóm chơi yên tĩnh	
Bên cạnh việc sắp xếp bố trí các góc chơi phù hợp, thuận tiện trẻ dễ nhìn, dễ thấy. Giữa các góc chơi cần có ranh giới rõ ràng, có lối đi lại giữa các góc đủ rộng cho trẻ di chuyển và giúp giáo viên dễ dàng quan sát, theo dõi các hoạt động của trẻ. Chính vì vậy mà tôi luôn chỉ đạo giáo viên nên sử dụng các mảng tường, kệ tủ, giá góc, xốp để ngăn cách tạo không gian riêng cho từng góc. Khi tổ chức hoạt động chơi trẻ chỉ cần xoay giá là tạo thành góc chơi riêng biệt không bị ảnh hưởng đến các nhóm chơi khác. Các góc chơi của trẻ luôn được thay đổi, làm mới, phù hợp với chủ đề để tránh tình trạng nhàm chán, nhằm kích thích tính tò mò, ham hiểu biết của trẻ. Thông qua đó phát triển được các kỹ năng giao tiếp ứng xử và kỹ năng xã hội của bản thân. 
(Hình ảnh chơi hoạt động góc của trẻ lớp 5 – 6 tuổi B)
* Các khu vực hoạt động ngoài trời: 
Môi trường cho trẻ hoạt động ngoài trời có ý nghĩa rất quan trọng. Nó giúp trẻ khám phá và phát hiện nhiều điều mới lạ, hấp dẫn trong cuộc sống, Môi trường giáo dục tốt sẽ thu hút sự hứng thú và gây cho trẻ cảm xúc tốt, các kiến thức kỹ năng của trẻ được củng cố và bổ sung. Nhà trường với diện tích không gian còn nhỏ, hẹp (hơn 2000m2), tôi đã tham mưu với Hiệu trưởng cải tạo và tận dụng tối đa các khoảng trống để tạo không gian cho trẻ hoạt động. Sau khi quy hoạch xong các khu vực hoạt động cho trẻ, tôi chỉ đạo giáo viên:
- Bố trí, sắp xếp đồ chơi ngoài trời khoa học, hợp lý đảm bảo an toàn cho trẻ. 
- Tăng cường xây dựng, cải tạo khu vực bé yêu thiên nhiên, vườn rau của bé: Cải tạo hệ thống cây xanh, vườn rau, bồn hoa một cách khoa học, hợp lý có các luống, lối đi thuận tiện, phù hợp với trẻ khi quan sát, chăm sóc...tạo môi trường xanh, sạch, đẹp luôn hấp dẫn trẻ. 
(Anh trẻ quan sát cây ở góc thiên nhiên và chăm sóc rau của trẻ
lớp 3-4 tuổi A)
- Làm đồ dùng đồ chơi bổ sung vào Khu vực vận động phát triển thể chất, khu vực chơi với cát, nước để kích thích trẻ hoạt động.
(Hình ảnh trẻ chơi ở các khu vực hoạt động ngoài trời)
Sau khi chỉ đạo các nhóm lớp thực hiện việc lựa chọn sắp xếp bố trí góc chơi cho trẻ phù hợp như trên tôi thấy có hiệu quả rõ ràng, không gian trong lớp học được cải thiện hơn, các góc chơi có không gian rộng riêng biệt trẻ chơi thoải mái, giúp giáo viên dễ dàng quan sát, theo dõi các hoạt động của trẻ và trẻ đã có thể đi lại giao tiếp với nhau trong khi hoạt động, tạo cho trẻ sự tự tin, hào hứng để tham gia một cách chủ động tích cực các hoạt động trong ngày. Các khu vực hoạt động ngoài trời được quy hoạch phù hợp thân thiện, rõ ràng như: khu vận động cùng bé yêu, khu vực chơi với cát, với nước, khu vực hoạt động sáng tao, khu vườn rau của bé,.... phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường.
2.3.3. Đa dạng các loại đồ dùng đồ chơi tự tạo từ các nguyên vật liệu tận dụng từ phế liệu và vật liệu sẵn có từ thiên nhiên.
Đối với trẻ mầm non đồ dùng đồ chơi là nhu cầu tự nhiên không thể thiếu trong cuộc sống của trẻ. Vì vậy hàng năm nhà trường cũng đã bổ sung những đồ dùng đồ chơi cần thiết cho các nhóm lớp, tuy nhiên vẫn còn hạn chế về số lượng, chủ yếu là đồ dùng mua sẵn trên thị trường, trẻ chơi máy móc, nhàm chán không có sự sáng tạo. Đồ dùng đồ chơi tự tạo từ các nguyên vật liệu phế thải ít, chưa phong phú,