SKKN Áp dụng phương pháp dạy học tích cực vào giảng dạy theo chuẩn kiến thức, kỹ năng môn lịch sử tại các trường THCS vùng bãi ngang huyện Quảng Xương

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
PHÒNG GD&ĐT QUẢNG XƯƠNG
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI
ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC VÀO GIẢNG DẠYTHEO CHUẨN KIẾN THỨC, KỸ NĂNG MÔN LỊCH SỬ TẠI CÁC TRƯỜNG THCS VÙNG BÃI NGANG HUYỆN QUẢNG XƯƠNG
 Người thực hiện: Vũ Văn Chính
 Chức vụ: 	Chuyên viên
 Đơn vị công tác: Phòng Giáo dục & Đào tạo
 SKKN thuộc lĩnh vực: Lịch sử
 THANH HÓA NĂM 2018
 MỤC LỤC
1. Mở đầu
Trang 1
1.1. lý do chọn đề tài
Trang 1
1.2. Mục đích nghiên cứu
Trang 2
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Trang 2
1.4.Phương pháp nghiên cứu
Trang 2
2. Nội dung
Trang 2
2.1. Cơ sở lý luận
Trang 2
2.2. Thực trạng vấn đề
Trang 3
2.3. Các giải pháp thực hiện đề tài
 Trang 4 -16
2.4. Hiệu quả của SKKN nghiệm
 Trang 17-18
3. Kết luận, kiến nghị
 Trang 19-20
3.1. Kết luận
Trang 19
3.2. Kiến nghị
Trang 20
“ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC VÀO GIẢNG DẠY THEO CHUẨN KIẾN THỨC, KỸ NĂNG MÔN LỊCH SỬ TẠI CÁC TRƯỜNG THCS VÙNG BÃI NGANG HUYỆN QUẢNG XƯƠNG ”
MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
 Phương pháp dạy học theo quan điểm phát triển năng lực không chỉ chú ý tích cực hoá học sinh về hoạt động trí tuệ mà còn chú ý rèn luyện năng lực giải quyết vấn đề gắn với những tình huống của cuộc sống và nghề nghiệp, đồng thời, gắn hoạt động trí tuệ với hoạt động thực hành, thực tiễn. Tăng cường việc học tập trong nhóm, đổi mới quan hệ GV – HS theo hướng cộng tác có ý nghĩa quan trọng nhằm phát triển năng lực xã hội. Bên cạnh việc học tập những tri thức và kỹ năng riêng lẻ của các môn học văn hóa cần bổ sung các chủ đề học tập phức hợp nhằm phát triển năng lực giải quyết các vấn đề phức hợp trong dạy học.
Những năm gần đây, việc áp dụng phương pháp dạy học tích cực vào giảng dạy theo Chuẩn kiến thức, kĩ năng là một trong những biện pháp góp phần đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, đào tạo theo Nghị quyết 29. Khắc phục cơ bản lối truyền thụ một chiều, phát huy tính tích cực, sáng tạo, hợp tác, giảm thời gian lí thuyết, tăng thời gian tự học, tự tìm hiểu cho học sinh, gắn bó chặt chẽ giữa học lí thuyết và thực hành, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú và trách nhiệm học tập cho học sinh.
	Quan điểm chủ đạo trong chương trình lịch sử phổ thông nói chung, ở trường trung học cơ sở nói riêng là xuất phát từ nội dung, chức năng, nhiệm vụ và đặc trưng bộ môn, từ đặc điểm của quá trình nhận thức quá khứ của học sinh mà sử dụng những phương pháp, phương tiện, hình thức dạy học phù hợp, nhằm phát huy tính tích cực, độc lập, sáng tạo của học sinh.
 	Vấn đề phát huy tính tích cực của học sinh đã được đặt ra từ những năm đầu của thập kỷ 70 của thế kỉ XX. Trong những năm gần đây, ngành giáo dục đã có nhiều đổi mới về chương trình, sách giáo khoa và phương pháp dạy học. Tuy nhiên, việc dạy lịch sử trong nhiều trường trung học cơ sở ở vùng bãi ngang huyện Quảng Xương còn chịu tác động nặng nề bởi mục tiêu thi cử, "chạy theo thành tích" học để thi, dạy để thi, đa số giáo viên ngại áp dụng phương pháp mới do nhiều rào cản tác động như lượng kiến thức và thời gian truyền đạt, cơ sở vật chất của nhà trường còn hạn chế, năng lực nhận thức của học sinh không đồng đều, hoàn cảnh của địa phương còn nhiều khó khăn... 
Vì vậy, làm thế nào để áp dụng phương pháp dạy học tích cực theo Chuẩn kiến thức, kĩ năng môn lịch sử cấp trung học cơ sở ở vùng Bãi ngang huyện Quảng Xương là vấn đề cần thiết. Xuất phát từ tầm quan trọng của vấn đề nêu trên tôi xin đưa ra một số phương pháp dạy học tích cực môn lịch sử, một số ví dụ về việc lập kế hoạch bài học, cách kiểm tra đánh giá môn lịch sử ở trường trung học cơ sở ở vùng bãi ngang huyện Quảng Xương để đồng nghiệp tham khảo, áp dụng nhằm góp phần từng bước nâng cao chất lượng giáo dục.
1.2.Mục đích nghiên cứu
- Việc sử dụng phương pháp dạy học gắn chặt với các hình thức tổ chức dạy học. Tuỳ theo mục tiêu, nội dung, đối tượng và điều kiện cụ thể mà có những hình thức tổ chức thích hợp như học cá nhân, học nhóm; học trong lớp, học ở ngoài lớp... Cần chuẩn bị tốt về phương pháp đối với các giờ thực hành để đảm bảo yêu cầu rèn luyện kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn, nâng cao hứng thú cho người học. Nhằm nâng cao chất lượng dạy học bộ môn Lịch sử vùng bãi ngang huyên Quảng Xương 
- Cần sử dụng đủ và hiệu quả các thiết bị dạy học môn lịch sử tối thiểu đã qui định. Có thể sử dụng các đồ dùng dạy học tự làm nếu xét thấy cần thiết với nội dung học và phù hợp với đối tượng học sinh. Tích cực vận dụng công nghệ thông tin trong dạy học.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Áp dụng phương pháp dạy học tích cực vào giảng dạy theo chuẩn kiến thức, kỹ năng môn Lịch sử cho học sinh các trường THCS vùng bãi ngang huyện Quảng Xương. 
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết
- Phương pháp điều tra khảo sát, thu thập thông tin
- Phương pháp thống kê, xử lí số liệu
2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lý luận
Báo cáo chính trị của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa X tại đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI có đoạn viết "Thực hiện đồng bộ các giải pháp phát triển và nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo. Đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp dạy và học, phương pháp thi, kiểm tra theo hướng hiện đại; nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đặc biệt coi trọng giáo dục lí tưởng, giáo dục truyền thống lịch sử cách mạng, đạo đức lối sống, năng lực sáng tạo, kĩ năng thực hành, tác phong công nghiệp, ý thức trách nhiệm xã hội".
	Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm tới giáo dục nói chung và vấn đề đổi mới phương pháp dạy học trong trường trung học cơ sở nói riêng. Vấn đề này đã được đề cập nhiều lần trong các văn kiện đại hội Đảng, luật giáo dục. Đặc biệt, văn bản số 242- KL/TW ngày 15/4/2009 thông báo kết luận của Bộ chính trị về tiếp tục thực hiện nghị quyết Trung ương 2 (Khóa VIII) chỉ rõ: "Tiếp tục đổi mới phương pháp dạy và học, khắc phục cơ bản lối truyền thụ một chiều, phát huy phương pháp dạy học tích cực, sáng tạo, hợp tác; giảm thời gian lí thuyết, tăng thời gian tự học, tự tìm hiểu cho học sinh, giáo viên; gắn bó chặt chẽ giữa học lí thuyết và thực hành, đào tạo gắn với nghiên cứu khoa học, sản xuất và đời sống".
	Văn bản số 5358/BGDĐT- GDTrH về việc hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục trung học 2011- 2012 nêu rõ "Tổ chức dạy học phân hóa theo năng lực của học sinh dựa theo Chuẩn kiến thức, kĩ năng của chương trình giáo dục phổ thông cấp trung học cơ sở, trung học phổ thông giáo viên căn cứ vào hướng dẫn thực hiện chương trình và điều chỉnh nội dung dạy học của Bộ giáo dục đào tạo để sử dụng hợp lí sách giáo khoa khi giảng bài trên lớp, chủ động thiết kế bài giảng khoa học, sắp xếp hợp lí hoạt động của giáo viên và học sinh; khắc phục lối dạy học thuần túy đọc- chép; chú trọng tổ chức cho học sinh làm việc cá nhân và theo nhóm hợp lí; rèn luyện kĩ năng tự học, tạo điều kiện cho học sinh tự nghiên cứu sách giáo khoa và tài liệu tham khảo, phát huy tính tích cực hứng thú trong học tập của học sinh và vai trò chủ đạo của giáo viên trong tổ chức quá trình dạy học; xây dựng hệ thống câu hỏi hợp lí, phù hợp với các đối tượng, tập trung vào trọng tâm, tránh nặng nề quá tải; bồi dưỡng năng lực độc lập suy nghĩ, vận dụng sáng tạo kiến thức đã học, tránh ghi nhớ máy móc, không nắm vững bản chất", " Đối với các môn ngữ văn, lịch sử, địa lí cần tiếp tục đổi mới kiểm tra đánh giá theo hướng đặt câu hỏi mở, đòi hỏi học sinh phải vận dụng tổng hợp kiến thức đã được học, hạn chế học sinh chỉ ghi nhớ máy móc, không nắm vững kiến thức, kĩ năng môn học".
	2.2. Thực trạng vấn đề
	Vấn đề áp dụng dạy học tích cực vào giảng dạy theo chuẩn kiến thức, kĩ năng môn lịch sử cấp trung học cơ sở ở vùng bãi ngang huyện Quảng Xương đã được đặt ra trong những năm gần đây. Nhưng nhìn chung việc áp dụng phương pháp mới của giáo viên vẫn còn hời hợt, đa số giáo viên chưa biết kế thừa, phát huy những ưu điểm, khắc phục nhược điểm của các phương pháp dạy học truyền thống và cập nhật các phương pháp dạy học tích cực sao cho phù hợp với hoàn cảnh, điều kiện dạy học của nhà trường, địa phương. Giáo viên ngại áp dụng phương pháp mới vì phải chuẩn bị kế hoạch bài học, đồ dùng dạy học, tốn nhiều thời gian. Do ở vùng bãi ngang cơ sở vật chất còn thiếu thốn, phần lớn giáo viên phải tự làm đồ dùng dạy học, trình độ nhận thức của học sinh quá yếu, thụ động, kĩ năng tự học, tự tìm hiểu của học sinh trước khi đến lớp như đọc trước bài mới, học bài cũ...
	Việc áp dụng phương pháp dạy học tích cực vào giảng dạy theo Chuẩn kiến thức, kĩ năng môn lịch sử cấp trung học cơ sở ở vùng bãi ngang huyện Quảng Xương tuy đã được áp dụng nhưng chỉ mang tính hình thức là chủ yếu. Do đó, việc dạy học chủ yếu vẫn là truyền thụ một chiều, thông báo kiến thức mang tính đồng loạt, thiên về lí thuyết, xa rời thực tiễn, tập trung ôn luyện kiến thức đáp ứng kiểm tra thi cử, chưa thực sự quan tâm đến việc hình thành thói quen tự học, tự khám phá kiến thức, phát triển tư duy sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề... cho người học vì thế chất lượng giáo dục chưa cao. Qua thống kê chất lượng môn lịch sử khối lớp 7 ở Trường THCS Quảng Thái, THCS Quảng Nham, Quảng Thạch... năm học 2016- 2017 và 2017- 2018 là trường thuộc vùng khó khăn cho thấy mặc dù chất lượng dạy học môn lịch sử có tăng lên nhưng vẫn còn thấp:
Năm học
SLHS
Giỏi
Khá
Trung bình
Yếu
Kém
SL
TL%
SL
TL%
SL
TL%
SL
TL%
SL
TL%
2006- 2017
729
3
0,4
153
21,0
542
74,5
30
4,1
2017- 2018
710
7
1,0
170
24,0
514
72,5
17
2,4
1
0,1
	Ngoài chất lượng học tập như trên kĩ năng diễn đạt vấn đề của học sinh còn quá yếu. Học sinh mau quên kiến thức cũ, học sinh chưa làm chủ, tự lực chiếm lĩnh kiến thức, kĩ năng giải quyết những vấn đề nảy sinh trong cuộc sống chưa tốt. 
	Hiện nay, điều kiện cơ sở vật chất( trường, lớp, đồ dùng dạy học, các phương tiện thông tin...) ở vùng bãi ngang đang dần dần được khắc phục. Lượng kiến thức trong một tiết dạy học cũng đã được điều chỉnh cho phù hợp, đa số giáo viên đều đạt chuẩn hoặc trên chuẩn... đây là những thuận lợi lớn để giáo viên áp dụng mạnh mẽ, có hiệu quả hơn nữa phương pháp dạy học tích cực vào giảng dạy theo Chuẩn kiến thức, kĩ năng môn lịch sử cấp trung học cơ sở.
	2.3. Các giải pháp thực hiện đề tài
	2.3.1. Đối với giáo viên:
	- Giáo viên bộ môn phải thực hiện đúng, nắm rõ hướng dẫn thực hiện Chuẩn kiến thức, kĩ năng môn lịch sử cấp trung học cơ sở của Bộ Giáo dục và Đào tạo và hướng dẫn thực hiện điều chỉnh nội dung dạy học môn Lịch sử cấp trung học cơ sở của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
	- Phải hiểu định hướng đổi mới phương pháp dạy học môn Lịch sử là không phải loại bỏ các phương pháp dạy học lịch sử truyền thống mà là kế thừa những tinh hoa, giá trị của phương pháp dạy học lịch sử truyền thống và vận dụng linh hoạt phương pháp dạy học mới trong một giờ học lịch sử sao cho phù hợp với mục tiêu, nội dung bài học, phù hợp với đối tượng học sinh.
	- Phải nắm vững quy trình thực hiện việc vận dụng các phương pháp dạy học môn lịch sử theo định hướng đổi mới như phương pháp trực quan, phương pháp nêu và giải quyết vấn đề, phương pháp tình huống, phương pháp vấn đáp, phương pháp thảo luận nhóm, sơ đồ tư duy, ...
	- Phải nắm vững định hướng đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh trong chương trình lịch sử ở trường trung học cơ sở, cách đánh giá không gây áp lực nặng nề, tránh kiểm tra theo học thuộc lòng, ghi nhớ máy móc, phải nắm được các mức độ nhận thức của học sinh như nhận biết, thông hiểu, vận dụng để ra đề kiểm tra trong đánh giá.
	- Giáo viên bộ môn cần tìm hiểu đối tượng học sinh lớp mình dạy để lựa chọn phương pháp dạy học thích hợp hay nói cách khác là để "Dạy học vừa sức, đúng đối tượng học sinh, tiết học nhẹ nhàng, hiệu quả".
	- Giáo viên bộ môn cần phải có tâm huyết, có sự đầu tư trong việc lập kế hoạch bài học, tự làm đồ dùng dạy học.
	- Giáo viên bộ môn cần hình thành thói quen tự học, phương pháp tự học cho học sinh ở trên lớp cũng như ở nhà bằng cách nêu câu hỏi, ra bài tập, hướng dẫn sử dụng sách giáo khoa, tài liệu tham khảo. Giúp học sinh ghi nhớ theo ghi nhớ lôgíc, ghi nhớ tích cực trong quá trình học tập bằng cách sử dụng sơ đồ tư duy.
2.3.2. Đối với học sinh
- Hình thành thói quen tự học lịch sử (tự học ở trên lớp, tự học ở nhà).
- Thay đổi thói quen học tủ ( học để thi), học lệch, học vẹt. Nghĩa là hạn chế việc học tái hiện lại tri thức mà chú trọng khả năng vận dụng tri thức trong việc giải quyết các nhiệm vụ phức hợp.
- Cần có đủ sách giáo khoa, vở ghi, bút.
- Học sinh cần tự học sách giáo khoa theo các bước:
+ Đọc và tự ghi tóm tắt, ngắn gọn những vấn đề cơ bản của bài viết.
+ Ghi lại những nội dung khó hiểu, đặc biệt là những thuật ngữ, khái niệm lịch sử.
+ Hoàn thành bài tập câu hỏi trong sách giáo khoa.
+ Tự làm việc với bản đồ, tranh ảnh.
+ Tìm đọc các tài liệu tham khảo.
+ Chổ nào chưa hiểu thì yêu cầu giáo viên giúp đỡ.
- Học sinh ghi bài giảng trên lớp:
+ Ghi dàn bài bài học của giáo viên và đối chiếu khi theo dõi sách giáo khoa để ghi những sự kiện chính.
+ Vẽ lại những hình vẽ giáo viên trình bày trên bảng đen.
+ Ghi lại các số liệu, niên đại quan trọng, lập niên biểu, đồ thị.
+ Ghi các tài liệu lịch sử gốc, câu nói nổi tiếng.
+ Ghi từ mới, các thuật ngữ.
+ Ghi lời hướng dẫn, dặn dò của giáo viên.
2.3.3. Một vài phương pháp dạy học môn Lịch sử theo hoạt động học của học sinh
2.3.3.1. Phương pháp trực quan
Phương pháp dạy học trực quan (hay còn gọi là phương pháp trình bày trực quan) là phương pháp sử dụng những phương tiện trực quan, phương tiện kĩ thuật dạy học trước, trong và sau khi nắm tài liệu mới, khi ôn tập, củng cố, hệ thống hóa và kiểm tra tri thức, kĩ năng, kĩ xảo.
Phương pháp dạy học trực quan thể hiện dưới hai hình thức minh họa và trình bày :
- Minh họa thường là trình bày những đồ dùng trực quan như bản mẫu, bản đồ, bức tranh, tranh chân dung, hình vẽ trên bảngnhằm bổ sung cho nội dung bài học.
- Trình bày là cơ sở, là điểm xuất phát cho quá trình nhận thức học tập của học sinh, là cầu nối giữa lý thuyết và thực tiễn. Thông qua sự trình bày của giáo viên mà học sinh không chỉ lĩnh hội dễ dàng tri thức mà còn giúp học sinh học tập được những thao tác mẫu của giáo viên, từ đó hình thành kĩ năng, kĩ xảo.
Ví dụ minh họa
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
 - GV: Treo lược đồ chiến thắng Bạch Đằng năm 1288 và nêu câu hỏi: Dựa trên cơ sở nào mà Trần Hưng Đạo xác định kế hoạch phản công ?
- GV trình bày:
Giặc sẽ rút theo hai đường thủy, bộ: quân bộ theo đường Lạng Sơn; quân thủy theo đường sông Bạch Đằng.
Vậy Trần Hưng Đạo có kế hoạch gì?
- GV cho học sinh xem lược đồ.
Hỏi: Vì sao Trần Hưng Đạo đã chọn và chuẩn bị trận địa mai phục ở sông Bạch Đằng? 
- Yêu cầu học sinh dựa vào lược đồ để trả lời câu hỏi.
- HS trả lời:
+ Tiêu diệt đoàn thuyền lương của giặc.
+ Giặc lâm vào thế lúng túng.
- HS đọc SGK và trả lời: Trần Hưng Đạo quyết định phản công và tiến hành bố trí trận địa mai phục trên sông Bạch Đằng. 
- Trần Hưng Đạo đã chọn và chuẩn bị trận địa ở sông Bạch Đằng vì: 
+ Tại đây, Ngô Quyền đã chiến thắng quân Nam Hán năm 938.
+ Địa thế hiểm trở.
+ Mực nước lên xuống rõ rệt.
2.3.3.2. Phương pháp dạy học nêu và giải quyết vấn đề
Dạy học nêu vấn đề là một phương pháp dạy học dựa trên những quy luật của sự lĩnh hội tri thức và cách thức hoạt động một cách sáng tạo, nhờ vậy nó đảm bảo cho học sinh lĩnh hội vững chắc những cơ sở khoa học, phát triển tính tích cực, tính tự lực và năng lực sáng tạo, hình thành cơ sở và thế giới quan khoa học cho học sinh.
Bản chất của dạy học nêu vấn đề là tạo nên một chuỗi những tình huống có vấn đề và điều khiển hoạt động của học sinh để học sinh tự lực giải quyết vấn đề đó.
Ví dụ minh họa
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
- Vì sao quân Nguyên đã bị thất bại nặng nề trong cuộc chiến tranh xâm lược Đại Việt lần thứ hai, chúng lại quyết tâm xâm lược Đại Việt lần thứ ba ?
- Nhận nhiệm vụ, tìm hiểu sách giáo khoa, đề xuất các giả thuyết, nguyên nhân.
- Lập nhóm, lên kế hoạch.
-Thảo luận nhóm, thực hiện kế hoạch.
- Các nhóm trình bày, các nhóm khác bổ sung.
- Kết luận:
+ Chưa từ bỏ ý đồ bành trướng xuống phương Nam.
+ Quân Nguyên muốn trả thù, rửa nhục.
2.3.3.3. Phương pháp nêu tình huóng
Đây là một phương pháp dạy học, trong đó trọng tâm của quá trình dạy học là việc phân tích và giải quyết các vấn đề của một trường hợp (tình huống) được lựa chọn trong thực tiễn, tức là học sinh tự nghiên cứu một tình huống thực tiễn và giải quyết các vấn đề của tình huống đó đặt ra.
Ví dụ minh họa
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
-GV: Thời Lý có câu: “Thời vua Thái Tổ, Thái Tông lúa tốt đầy đồng trâu chẳng buồn ăn” câu nói đó chứng tỏ nông nghiệp thời Lý phát triển hay không phát triển? Em hãy chứng minh về điều đó?.
- HS: Nghiên cứu SGK suy nghĩ và trả lời:
+ Phát triển vì: Nhà lý rất quan tâm tới sản xuất nông nghiệp và đề ra nhiều biện pháp phát triển nông nghiệp như các vua nhà Lý thường về các địa phương cày tịch điền, khuyến khích khai khẩn đất hoang...nhiều năm mùa màng bội thu...
2.3.3.4. Phương pháp vấn đáp
Vấn đáp là phương pháp mà giáo viên khéo léo đặt hệ thống câu hỏi để học sinh trả lời nhằm gợi mở cho học sinh những vấn đề mới, tự khám phá những tri thức mới bằng sự tái hiện những điều đã học hoặc những kinh nghiệm đã tích lũy được trong cuộc sống, giúp học sinh củng cố, mở rộng đào sâu, tổng kết, hệ thống hóa những tri thức đã tiếp thu được, từ đó có thể đánh giá việc lĩnh hội tri thức của mình.
Ví dụ minh họa
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
- GV treo bản đồ các quốc gia cổ đại phương Đông.
- Hướng dẫn cho học sinh quan sát, thảo luận về nội dung bức tranh khắc trên tường đá một lăng mộ ở Ai cập.
- Làm bài tập: Điền vào chỗ chấm (...) trong sơ đồ sau:
- Nghiên cứu sách giáo khoa.
- Thảo luận nhóm.
- Quan sát tranh và thảo luận câu hỏi.
Hoàn thành sơ đồ theo mẫu sau:
Tên các quốc gia cổ đại phương Đông
Thời gian hinh thành
Đặc điểm và địa bàn
Nghề chính
...........
...........
.............
...........
...........
.............
...........
...........
.............
...........
...........
.............
2.3.3.5. Dạy học bằng Sơ đồ tư duy
Sơ đồ tư duy hay còn gọi là lược đồ tư duy, lược đồ tư duy là phương pháp chú trọng đến cơ chế ghi nhớ, dạy cách học, cách tự học nhằm tìm tòi, đào sâu, mở rộng một ý tưởng, hệ thống hóa một chủ đề hay một mạch kiến thức,...bằng cách sử dụng đồng thời hình ảnh, đường nét, màu sắc, chữ viết với sự tư duy tích cực. Học sinh tự ghi chép kiến thức trên bảng đồ tư duy bằng từ khóa và ý chính, cụm từ viết tắt và các đường liên kết, ghi chú,...bằng các hình ảnh màu sắc và chữ viết. Khi tự ghi theo cách hiểu của mình, học sinh sẽ chủ động hơn, tích cực học tập và ghi nhớ bền vững hơn, dễ mở rộng, đào sâu ý tưởng.
 	Sử dụng sơ đồ tư duy trong dạy và học mang lại hiệu quả cao, phát triển tư duy lôgic, khả năng phân tích tổng hợp, học sinh hiểu bài nhớ lâu thay cho ghi nhớ dưới dạng thuộc lòng, học vẹt.
Ví dụ minh họa
 Ở bài 13 lịch sử 6 Nhà ở
 Đời sống vật chất của cư dân Văn Lang
Thức ăn
 Đi lại
Trang phục
 Nữ Nam
2.3.3.6. Lập kế hoạch bài học
Lập kế hoạch bài học là một công việc quan trọng của người giáo viên, Vì nó thể hiện sự thiết kế các hoạt động dạy học của thầy và các hoạt động học của trò nhằm thực hiện mục tiêu bài học.Việc lập kế hoạch bài học giúp giáo viên tự tin hơn, chủ động giải quyết các tình huống sư phạm nảy sinh trong quá trình dạy học, vận dụng phương pháp dạy học tích cực vào bộ môn, phát huy khả năng lĩnh hội kiến thức của học sinh.
Quy trình xây dựng kế hoạch bài học:
- Thứ nhất: Xác định mục tiêu bài học, đây là vấn đề then chốt khi lập kế hoạch bài học vì nó quyết định tiến trình, nội dung, các phương pháp dạy học cùng các hoạt động của giáo viên và học sinh, nội dung và phương pháp đánh giá kết quả học tập. Mục tiêu bài học cần dựa theo chuẩn kiến thức, kĩ năng và nội dung giảm tải do Bộ giáo dục và Đào tạo ban hành. Trong mục tiêu bài học cần xác định thêm những kiến thức học sinh đã biết có liên quan đến bài học và những kiến thức mới trong bà