Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp phát riển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số
Cơ sở lý luận
Mục tiêu của giáo dục mầm non trong thời kì hiện nay là giúp trẻ phát triển toàn diện (thể chất, phát triển nhận thức, phát triển ngôn ngữ, phát triển tình cảm - quan hệ xã hội). Song vị trí của phát triển vốn từ cho trẻ mầm non tương đối đặc biệt vì từ sự phát triển vốn từ sẽ tham gia trực tiếp vào phát triển các lĩnh vực khác. Bởi ngôn ngữ là phương tiện giao lưu tình cảm, phương tiện để trẻ nhận thức, khám phá tự nhiên. Ngôn ngữ giúp ta làm chính xác hóa các hình ảnh của tưởng tượng đang nảy sinh, tách ra trong chúng những mặt cơ bản nhất, gắn chúng lại với nhau, cố định chúng lại bằng từ và lưu giữ chúng trong trí nhớ. Ngôn ngữ làm cho tưởng tượng trở thành một quá trình ý thức, được điều khiển tích cực, có kết quả và chất lượng cao.
Sự nhận thức của trẻ bao giờ cũng thắng với sự mở rộng vốn từ, trẻ nhìn vật và nói tên tuổi của sự vật đó. Bởi vì « từ » là hình thái biểu đạt của khái niệm. Vì thế khi trẻ tiếp nhận được những khái niệm mới thì trẻ cũng được tiếp nhận từ mới. Khi trẻ tiếp xúc với vật liệu mới trẻ được người lớn cung cấp tên gọi của vật, công dụng, chất liệu, cho trẻ và trẻ hiểu và ghi nhớ.
Khi trẻ được 5-6 tuổi thì vốn từ của trẻ có thể đạt tới 3500 – 4500 từ. Trong đó danh từ và động từ chiếm ưu thế hơn cả (50%). Còn tính từ và các loại từ khác chiếm 50%. Tuy nhiên trong khi sử dụng các loại từ đó trẻ mới chỉ sắp xếp được các từ trong câu chứ chưa có khả năng cấu trúc logic nội dung ý mà trẻ muốn biểu đạt. Vốn từ của trẻ được hoàn thiện dần theo tháng tuổi và việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ có ý nghĩa quan trọng đối với việc phát triển tâm lý khác nhau của trẻ. Nhưng sự phát triển vốn từ của trẻ còn phụ thuộc rất nhiều vào quá trình tâm lý như cảm giác, tri giác, trí nhớ, tư duy
Sự phát triển vốn từ của trẻ có những đặc điểm như trên, song qua mỗi thời kì phát triển cùng với sự phát triển của xã hội thì vốn từ có sự thay đổi. Vì vậy sự phát triển vốn từ cho trẻ là rất quan trọng và rất cần thiết. Song để có sự tác động của sư phạm mang lại kết quả cao thì người nghiên cứu chương trình phải dựa vào cơ sở luận điểm để đánh giá đặc điểm phát triển vốn từ cho trẻ. Đó là sự thay đổi toàn bộ về số lượng, chất lượng diễn ra trong hoạt động tư duy gắn liền với lứa tuổi với sự tích lũy kinh nghiệm phong phú của trẻ trong cuộc sống và chịu sự tác động giáo dục ở lứa tuổi này sẽ làm cơ sở cho sự tích lũy tri thức ở trẻ được diễn ra một cách nhanh chóng. Vốn từ của trẻ được hình thành thì các quá trình nhận thức của trẻ cũng được hoàn thiện và trẻ nắm được những phương thức cơ bản, đơn giản của hoạt động trí tuệ
I. PHẦN MỞ ĐẦU I.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: Trong công tác giáo dục trẻ mẫu giáo ở các trường mầm non, việc phát triển ngôn ngữ, mở rộng vốn từ cho trẻ giữ một vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ, việc làm giàu vốn từ, việc giúp trẻ sử dụng vốn từ phải được sử dụng thường xuyên, liên tục. Đây là quá trình giáo dục lâu dài trong suốt 6 năm trẻ ở trong trường mầm non. Song trong thực tế giáo dục mầm non đã chứng minh được rằng : Sự phát triển của trẻ chỉ được diễn ra khi các cháu được lĩnh hội những tri thức về sự vật và hiện tượng xung quanh. Việc lĩnh hội tri thức đó nó chỉ được thực hiện tốt khi ngôn ngữ của nó phát triển. Ngôn ngữ chính là phương tiện để giúp cho tư duy của trẻ phát triển, là công cụ để trẻ tiếp thu tri thức, thể hiện tình cảm, nguyện vọng cũng như ý muốn của trẻ. Ngôn ngữ là phương tiện mở rộng giao tiếp, đồng thời cũng là phương tiện để hình thành nên ý thức của con người. Thông qua việc phát triển vốn từ cho trẻ, trẻ tích lũy được vốn kinh nghiệm trong cuộc sống xã hội. Việc phát triển và hoàn thiện dần về vốn từ, phát triển ngôn ngữ cho trẻ không chỉ có được trong việc phát triển trí tuệ mà còn có tác dụng trong việc hình thành và bồi dưỡng tình cảm đạo đức thẩm mỹ, tạo nên những nét tính cách tốt cho trẻ. Mặt khác trong hoạt động nhận thức của con người, ngôn ngữ lại là phương tiện để giữ gìn và truyền đạt những kinh nghiệm, tri thức mà xã hội loài người tích lũy được. Trong thực tế chúng ta thường thấy khi trẻ giao tiếp. Tại sao trong cùng một độ tuổi nhưng ở cháu này nói năng mạch lạc, rõ ràng, diễn đạt đầy đủ ý muốn, suy nghĩ của mình để cho người khác nghe được rõ ràng. Nhưng ở cháu khác thì lại lúng túng, thiếu tự tin trong giao tiếp, chưa mạnh dạn, chưa truyền đạt được ý muốn, nguyện vọng của mình cho người khác hiểu. Nhìn chung rất hạn chế về giao tiếp bằng ngôn ngữ. Vì vậy có biện pháp nào để giải quyết và giải quyết bằng cách nào để trẻ mạnh dạn và tự tin vào ngôn ngữ của mình đó là cả một vấn đề lớn có liên quan đến việc phát triển ngôn ngữ, mở rộng vốn từ cho trẻ. Việc phát triển ngôn ngữ nói riêng và phát triển tiếng nói cho trẻ cần phải được thống nhất thực hiện tại các trường mầm non nhằm giúp cho trẻ phát triển khả năng nói, khả năng giao tiếp, làm giàu vốn từ cho trẻ, giúp trẻ hình thành nhân cách toàn diện. Xuất phát từ thực tế trong công tác giáo dục mầm non, tôi thấy việc phát triển ngôn ngữ, làm giàu vốn từ cho trẻ ở các trường mầm non chưa thực hiện một cách triệt để, chưa phát huy được tính tích cực của trẻ trong quá trình giao tiếp. Vì vậy ngôn ngữ của trẻ còn có nhiều hạn chế cần có hướng khắc phục. Việc làm này nằm trong khả năng của giáo viên mầm non và của những người làm cha làm mẹ và những người xung quanh trẻ. Hiểu được tầm quan trọng của việc phát triển vốn từ cho trẻ. Nhất là trẻ người dân tộc thiểu số. Vì thế tôi đã mạnh dạn chọn đề tài « Một số biện pháp phát riển vốn từ cho trẻ 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số ». I.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài * Mục tiêu của đề tài Tìm ra phương pháp và biện pháp thích hợp để phát triển vốn từ cho học sinh người dân tộc thiểu số lớp Mẫu giáo 5 - 6 tuổi. Giúp trẻ phát âm đúng, nói đúng cấu trúc ngữ pháp câu, phát triển ngôn ngữ bằng tiếng Việt. Tích lũy được vốn từ tiếng Việt ngày càng nhiều hơn chất lượng được nâng lên, giúp cho việc giao tiếp và tham gia vào các hoạt động của trẻ dễ dàng, tự tin hơn khi bước vào lớp 1 và đó cũng chính là tiền đề để hình thành và phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ. * Nhiệm vụ của đề tài Nghiên cứu cơ sở lý luận về phát triển vốn từ cho học sinh dân tộc thiểu số lớp Mẫu giáo 5 tuổi. Nghiên cứu thực trạng vốn từ của trẻ Mẫu giáo 5 tuổi ở trường Mẫu giáo Bình Minh. Đề xuất những biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ Mẫu giáo 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số. I.3. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu là học sinh Mẫu giáo 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số trường Mẫu giáo Bình Minh. I.4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu Trẻ lớp Mẫu giáo 5 - 6 tuổi người dân tộc thiểu số tại trường Mẫu giáo Bình Minh - Buôn Tuôr A - Xã Đray Sáp – Huyện Krông Ana I.5. Phương pháp nghiên cứu a. Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Nghiên cứu tài liệu tâm lý học và gáo dục học để hiểu đặc điểm tâm lý trẻ. Phát triển ngôn ngữ tuổi mầm non để tìm hiểu đặc điểm phát triển vốn từ của trẻ Mẫu giáo 5 -6 tuổi. b. Phương pháp thực nghiệm Phương pháp quan sát Phương pháp đàm thoại (trao đổi với gia đình trẻ) c. Phương pháp thống kê giáo dục II. PHẦN NỘI DUNG II.1. Cơ sở lý luận Mục tiêu của giáo dục mầm non trong thời kì hiện nay là giúp trẻ phát triển toàn diện (thể chất, phát triển nhận thức, phát triển ngôn ngữ, phát triển tình cảm - quan hệ xã hội). Song vị trí của phát triển vốn từ cho trẻ mầm non tương đối đặc biệt vì từ sự phát triển vốn từ sẽ tham gia trực tiếp vào phát triển các lĩnh vực khác. Bởi ngôn ngữ là phương tiện giao lưu tình cảm, phương tiện để trẻ nhận thức, khám phá tự nhiên. Ngôn ngữ giúp ta làm chính xác hóa các hình ảnh của tưởng tượng đang nảy sinh, tách ra trong chúng những mặt cơ bản nhất, gắn chúng lại với nhau, cố định chúng lại bằng từ và lưu giữ chúng trong trí nhớ. Ngôn ngữ làm cho tưởng tượng trở thành một quá trình ý thức, được điều khiển tích cực, có kết quả và chất lượng cao. Sự nhận thức của trẻ bao giờ cũng thắng với sự mở rộng vốn từ, trẻ nhìn vật và nói tên tuổi của sự vật đó. Bởi vì « từ » là hình thái biểu đạt của khái niệm. Vì thế khi trẻ tiếp nhận được những khái niệm mới thì trẻ cũng được tiếp nhận từ mới. Khi trẻ tiếp xúc với vật liệu mới trẻ được người lớn cung cấp tên gọi của vật, công dụng, chất liệu, cho trẻ và trẻ hiểu và ghi nhớ. Khi trẻ được 5-6 tuổi thì vốn từ của trẻ có thể đạt tới 3500 – 4500 từ. Trong đó danh từ và động từ chiếm ưu thế hơn cả (50%). Còn tính từ và các loại từ khác chiếm 50%. Tuy nhiên trong khi sử dụng các loại từ đó trẻ mới chỉ sắp xếp được các từ trong câu chứ chưa có khả năng cấu trúc logic nội dung ý mà trẻ muốn biểu đạt. Vốn từ của trẻ được hoàn thiện dần theo tháng tuổi và việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ có ý nghĩa quan trọng đối với việc phát triển tâm lý khác nhau của trẻ. Nhưng sự phát triển vốn từ của trẻ còn phụ thuộc rất nhiều vào quá trình tâm lý như cảm giác, tri giác, trí nhớ, tư duy Sự phát triển vốn từ của trẻ có những đặc điểm như trên, song qua mỗi thời kì phát triển cùng với sự phát triển của xã hội thì vốn từ có sự thay đổi. Vì vậy sự phát triển vốn từ cho trẻ là rất quan trọng và rất cần thiết. Song để có sự tác động của sư phạm mang lại kết quả cao thì người nghiên cứu chương trình phải dựa vào cơ sở luận điểm để đánh giá đặc điểm phát triển vốn từ cho trẻ. Đó là sự thay đổi toàn bộ về số lượng, chất lượng diễn ra trong hoạt động tư duy gắn liền với lứa tuổi với sự tích lũy kinh nghiệm phong phú của trẻ trong cuộc sống và chịu sự tác động giáo dục ở lứa tuổi này sẽ làm cơ sở cho sự tích lũy tri thức ở trẻ được diễn ra một cách nhanh chóng. Vốn từ của trẻ được hình thành thì các quá trình nhận thức của trẻ cũng được hoàn thiện và trẻ nắm được những phương thức cơ bản, đơn giản của hoạt động trí tuệ II.2. Thực trạng Tình hình của lớp: Tổng số trẻ trong lớp : 40 , dân tộc: 37, nữ dân tộc: 19 Trong quá trình giảng dạy tôi thấy tỉ lệ trẻ có vốn từ tiếng Việt còn rất thấp. Vì vậy, tôi thường xuyên chú trọng tổ chức cho trẻ tham gia vào các hoạt động phát triển vốn từ cho trẻ theo các chủ đề, chủ điểm. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện tôi đã gặp một số thuận lợi và khó khăn sau: a. Thuận lợi, khó khăn * Thuận lợi - Được sự quan tâm tạo điều kiện của Phòng GD&ĐT huyện cùng ban giám hiệu nhà trường, ban lãnh đạo xã nhà và sự quan tâm nhiệt tình của thôn trưởng, thôn phó nơi địa bàn tôi đang công tác. - Ban giám hiệu nhà trường đã thường xuyên sắp xếp tạo điều kiện cho tôi được tham dự các buổi tập huấn bồi dưỡng chuyên môn và đi dự giờ các đợt lên chuyên đề hoạt động phát triển ngôn ngữ cũng như chuyên đề của các môn học khác do Phòng GD&ĐT huyện tổ chức. - Cơ sở vật chất lớp học tương đối đầy đủ. Đồ dùng đồ chơi sạch sẽ bảo đảm an toàn cho trẻ. - Bản thân là giáo viên có trình độ chuẩn về chuyên môn, nhiệt tình yêu nghề mến trẻ. Có khả năng dạy trẻ tham gia vào các hoạt động phát triển vốn từ và biết định hướng cho trẻ tham gia vào các hoạt động phát triển vốn từ có hiệu quả, tạo được môi trường hoạt động ở lớp tương đối phong phú. - Bản thân có trình độ sử dụng vi tính, tạo các bài giảng điện tử thu hút trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động phát triển vốn từ tích cực. - Được sự giúp đỡ nhiệt tình của các đồng nghiệp trong trường, nhất là những đồng nghiệp có kinh nghiệm giảng dạy lâu năm trong nghề. - Được sự tín nhiệm và tin cậy của phụ huynh học sinh khi gửi con em mình đến trường, lớp. * Khó khăn : Số trẻ trong lớp 93% là con em dân tộc thiểu số, nề nếp học tập cũng như kiến thức của trẻ còn hạn chế, sử dụng tiếng mẹ đẻ là chủ yếu, vốn từ tiếng Việt còn nghèo nàn nên gặp nhiều khó khăn trong việc tổ chức các hoạt động phát triển vốn từ cho trẻ. - Phụ huynh học sinh phần lớn là lao động nghèo, chưa có ý thức cao trong việc đưa con em mình đến trường lớp học là một việc làm thiết thực và cần thiết nhất trong xã hội công nghiệp hóa, hiện đại hóa như ngày nay. Nên rất khó khăn trong việc hỗ trợ đóng góp kinh phí để tạo góc hoạt động vui chơi phát triển vốn từ cho trẻ. - Khi dạy trẻ tham gia vào các hoạt động phát triển vốn từ giáo viên chưa vận dụng triệt để các môn học khác và chưa đầu tư sưu tầm các trò chơi phát triển vốn từ ngoài chương trình. Từ những thuận lợi và khó khăn trên tôi đã làm khảo sát thực trạng về sự phát triển vốn từ tiếng Việt của trẻ qua 9 loại từ: Động từ, danh từ, tính từ, đại từ, trạng từ, phó từ, số từ, quan hệ từ, ngữ thái từ của trẻ 5 tuổi. Thấy được kết quả như sau: - Tổng số khảo sát 40 trẻ trong lớp Nội dung khảo sát Trước khi thực hiện kết quả đạt Khả năng sử dụng các danh từ, động từ, tính từ, đại từ chính xác 28/40 trẻ = 70 % Khả năng sử dụng các danh từ, động từ, tính từ, đại từ thành câu hoàn chỉnh 27/40 trẻ = 67,5% Khả năng sử dụng các số từ, phó từ, quan hệ từ, trạng từ, ngữ thái từ chính xác 30/40 trẻ = 75% Khả năng phát âm, diễn đạt gắn với tình huống giao tiếp. 28/40 trẻ = 70% b. Thành công, hạn chế Trong khi vận dụng một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ Mẫu giáo 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số sẽ đạt được những thành công và hạn chế sau: b.1.Thành công: + Làm phong phú vốn từ tiếng Việt của trẻ. Để từ đó trẻ mạnh dạn tự tin trong các hoạt động giao tiếp. + Cung cấp cho trẻ những tri thức đơn giản, có hệ thống câu từ và phương thức diễn đạt tình cảm của ngôn ngữ. Trẻ có khả năng nói được câu dài và diễn đạt lưu loát, phát âm chuẩn. + Góp phần hoàn thiện ngôn ngữ cho trẻ tạo nền tảng vững chắc cho hoạt động nhận thức sau này. b.2. Hạn chế: - Số trẻ trong lớp 93% là con em dân tộc thiểu số, kiến thức và ngôn ngữ của trẻ còn hạn chế, sử dụng tiếng mẹ đẻ là chủ yếu, vốn từ tiếng Việt còn nghèo nàn. Phát âm tiếng Việt chưa chuẩn. Sử dụng danh từ, động từ, tính từ, đại từ còn chưa chính xác, khả năng phát âm, diễn đạt gắn với tình huống giao tiếp còn hạn chế, trẻ nhút nhát chưa mạnh dạn, tự tin tham gia vào các hoạt động. - Phụ huynh học sinh phần lớn là lao động nghèo, chưa quan tâm đến việc học tập của con em mình, thờ ơ với việc phát triển vốn từ cho trẻ. Chủ yếu muốn con em mình đi học để biết chữ, biết làm toán nên rất khó khăn trong việc phát triển vốn từ cho trẻ. c. Mặt mạnh, mặt yếu Trong bất kì một đề tài nghiên cứu nào muốn đi đến thành công và đạt hiệu quả cao thì phải xác định được mặt mạnh và mặt yếu của đề tài. Cũng như đề tài “ Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ Mẫu giáo 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số cũng có những mặt mạnh và mặt yếu như sau: *Mặt mạnh - Được sự quan tâm tạo điều kiện của lãnh đạo các cấp, của Ban giám hiệu nhà trường, đầu tư về cơ sở vật chất tương đối đầy đủ. Đồ dùng đồ chơi sạch sẽ bảo đảm an toàn cho trẻ. - Được sự hướng dẫn dìu dắt, giúp đỡ của các đồng nghiệp đi trước có kinh nghiệm trong giảng dạy chuyên ngành mầm non. - Giáo viên có khả năng dạy trẻ tham gia vào các hoạt động ở trường mầm non cho trẻ và biết định hướng cho trẻ tham gia vào các hoạt động để phát triển vốn từ tiếng Việt có hiệu quả, tạo được môi trường hoạt động ở lớp tương đối phong phú. Kiên trì, yêu nghề mến trẻ. - Giáo viên có trình độ chuẩn về chuyên môn, thường xuyên được Ban giám hiệu nhà trường tạo điều kiện cho đi tham gia các lớp tập huấn về chuyên đề mầm non. Dự giờ các tiết mẫu về hoạt động phát triển ngôn ngữ cũng như các môn học khác trong chương trình do Phòng GD&ĐT huyện tổ chức. Thường xuyên tìm tòi học hỏi sáng tạo thêm một số đồ dùng đồ chơi đẹp mắt để thu hút trẻ tham gia vào hoạt động. - Cô có khả năng tạo các bài giảng điện tử dạy cho trẻ. Vì vậy trẻ rất tích cực và thích tham gia vào hoạt động phát triển vốn từ. *Mặt yếu - Học sinh trong lớp 93% là đồng bào dân tộc thiểu số. - Đôi khi vẫn còn một số trẻ nhanh chán và vốn từ tiếng Việt của trẻ còn nghèo nàn nên sự hứng thú tham gia vào các hoạt động phát triển vốn từ của trẻ có lúc chưa tốt từ đó dẫn đến chất lượng chưa cao. - Khi trẻ tham gia vào các hoạt động phát triển vốn từ cô chưa vận dụng tích hợp triệt để các môn học khác vào hoạt động và chưa đầu tư sưu tầm các trò chơi phát triển vốn từ ngoài chương trình. d. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động đến đề tài Ngôn ngữ là công cụ giao tiếp quan trọng nhất của con người, không có một phương tiện giao tiếp nào có thể sánh được với ngôn ngữ. Trong giao tiếp nhờ có ngôn ngữ mà con người có khả năng hiểu biết lẫn nhau. Ở trẻ, nhu cầu giao tiếp rất lớn, khi giao tiếp trẻ sử dụng ngôn ngữ của mình để trình bày ý nghĩ, tình cảm, hiểu biết của mình với bạn bè và mọi người xung quanh. Do đó việc đầu tiên của người giáo viên mầm non là cần giúp trẻ sử dụng thành thạo ngôn ngữ tiếng Việt. Qua thời gian nghiên cứu tài liệu và áp dụng vào thực tế, tôi thấy việc “Phát triển vốn từ cho trẻ Mẫu giáo 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số” là một việc làm thiết thực và là một nhiệm vụ cực kỳ quan trọng mà giáo viên mầm non trong thời đại công nghệ phát triển như hiện nay. Tôi thiết nghĩ đó là một việc cần quan tâm. Song dù là vấn đề đơn giản hay phức tạp muốn đạt được kết quả cao như mong muốn đều phải có những nguyên nhân để dẫn đến thành công và hạn chế, yếu kém của nó. - Nguyên nhân dẫn đến thành công của đề tài. + Giáo viên thường xuyên trao dồi kiến thức để nâng cao chuyên môn nghiệp vụ (tham gia học lớp trên chuẩn về chuyên ngành). Thường xuyên trao đổi kinh nghiệm với đồng nghiệp đặc biệt là những đồng nghiệp giảng dạy lâu năm trong trường. + Nắm chắc phương pháp cho từng loại tiết và biết cách sử dụng linh hoạt áp dụng trong giờ học. + Luôn tìm tòi, sáng tạo đồ dùng trực quan đẹp, sinh động, hấp dẫn phù hợp với trẻ. + Chọn hoạt động cho trẻ phát triển vốn từ phù hợp theo đặc điểm của trẻ vùng dân tộc thiểu số. Luyện cho trẻ tích lũy vốn từ chính xác phù hợp với từng hoạt động. Luôn quan tâm đến việc sử dụng câu từ, cách phát âm của trẻ, sửa sai kịp thời. - Hạn chế, yếu kém + Trẻ 93% là học sinh dân tộc thiểu số. Vốn từ tiếng Việt của trẻ chiếm tỉ lệ thấp, chủ yếu là tiếng mẹ đẻ. + Đa số trẻ còn nhút nhát, rụt rè chưa mạnh dạn tham gia vào các hoạt động phát triển vốn từ. e. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đặt ra. Như chúng ta đã biết thực trạng về việc “ Phát triển vốn từ cho trẻ Mẫu giáo 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số” đã đặt ra rất nhiều vấn đề đòi hỏi người thực hiện đề tài cần phải phân tích, đánh giá để người đọc hiểu được thực trạng cần thiết của vấn đề. Từ thực trạng thuận lợi, thành công, mặt mạnh của đề tài đã tạo được môi trường hoạt động ở lớp cho trẻ tương đối phong phú. Tạo được sự tín nhiệm và tin cậy của phụ huynh học sinh khi gửi con em mình đến trường, lớp. Tỉ lệ trẻ 5 tuổi ra lớp 100% tăng so với các năm trước. Giáo viên chọn hoạt động cho trẻ phát triển vốn từ phù hợp theo đặc điểm của trẻ vùng dân tộc thiểu số. Luyện cho trẻ đọc , tích lũy vốn từ chính xác phù hợp với từng hoạt động. Luôn quan tâm đến việc sử dụng câu từ, cách phát âm của trẻ, sửa sai kịp thời. Ví dụ: Khi tham gia hoạt động làm quen với toán, một số trẻ phát âm chưa đúng trạng từ như: “đằng trước” trẻ phát âm thành “đằng tước”, chữ “hôm qua” trẻ phát âm thành “hôm toa” cô sửa sai và cho trẻ phát âm lại nhiều lần theo cô. Thường xuyên trao đổi kinh nghiệm với đồng nghiệp đặc biệt là những đồng nghiệp giảng dạy lâu năm trong trường nhằm phát triển vốn từ tiếng Việt cho trẻ. Tuy nhiên khó khăn, hạn chế và mặt yếu cũng là những thực trạng quan trọng đã làm cho việc “phát triển vốn từ của trẻ người dân tộc thiểu số” gặp không ít những trở ngại như: Vốn từ của trẻ còn nghèo nàn, phụ huynh học sinh phần lớn là lao động nghèo, chưa có ý thức cao trong việc đưa con em mình đến trường học. Trẻ còn theo bố mẹ lên nương, lên rẫy để chăn trâu, chăn bò, hái điều. Trẻ còn nhút nhát hạn chế về ngôn ngữ tiếng Việt, vốn từ về danh từ , động từ, tính từ, đại từ sử dụng chưa chính xác chiếm tỉ lệ cao: 30% (qua kết quả khảo sát trước khi thực hiện) Đánh giá được tầm quan trọng của thực trạng, từ đó có phương pháp, biện pháp phù hợp để giải quyết vấn đề và mang lại hiệu quả cao cho đề tài khi nghiên cứu. Đó chính là “Phát triển vốn từ cho trẻ Mẫu giáo 5-6 tuổi ngời dân tộc thiểu số”. Vốn từ của trẻ tăng, ngôn ngữ của trẻ phát triển dần theo chiều tiến bộ qua từng giai đoạn, qua từng lứa tuổi . Trẻ tự tin tham gia vào các hoạt động bằng vốn từ trẻ tích lũy được. II.3. Giải pháp, biện pháp a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp Thông qua mọi hoạt động ở trường mầm non sẽ góp phần giúp trẻ phát triển vốn từ. Từ đó sẽ thúc đẩy khả năng phát triển ngôn ngữ của trẻ. Bởi vì khi trẻ tham gia vào tất cả các hoạt động thì bắt buộc trẻ phải tư duy, nhận biết, ghi nhớ và đó cũng là tiền đề để trẻ tiếp tục phát triển vốn từ ở phổ thông sau này. b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp. Biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ Mẫu giáo 5 tuổi người dân tộc thiểu số là luyện cho trẻ tư duy, ghi nhớ đúng từ tiếng Việt rõ ràng. Để việc phát triển vốn từ tiếng Việt cho trẻ Mẫu giáo 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số đạt được kết quả cao nhất chúng ta cần phối hợp sử dụng các giải pháp, biện pháp sau: b.1. Biện pháp rèn luyện bản thân nâng cao chuyên môn nghiệp vụ Giáo viên phải chịu khó học tập, nghiên cứu tài liệu nắm chắc các chuyên đề, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, năng lực công tác, thực hiện đúng thời gian biểu, bài soạn đầy đủ sáng tạo, có chất lượng, phù hợp với đặc điểm tình hình của trẻ trong lớp. Sưu tầm sáng tác những bài hát, câu đố, thơ truyện, ca dao, đồng dao, làm đồ dùng dạy học, đồ chơi, tranh ảnh, trang trí lớp phù hợp với từng chủ điểm và mang bản sắc dân tộc, gần gũi với trẻ. Giáo viên thường xuyên có kế hoạch làm thêm nhiều đồ dùng, đồ chơi để phục vụ cho hoạt động phát triển vốn từ như: Ví dụ: Làm bộ đồ chơi về phương tiện giao thông (làm ô tô từ can nhớt thải, làm tàu lửa từ lon nước yến bỏ đi, làm tàu từ ống hút Phải vận động học sinh 5-6 tuổi người dân tộc thiểu số ra lớp 100% và duy trì được sĩ số từ đầu năm học đến cuối năm học bằng nhiều biện pháp như kết hợp với Ban tự quản của thôn buôn, các đoàn thể. Giáo viên làm tốt công tác quần chúng, vận động các bậc phụ huynh không đưa con lên nương rẫy, luôn làm tốt công tác chăm sóc giáo dục trẻ phối hợp với nhà trường tổ chức các ngày lễ, tết. Vận động quyên góp quần áo, đồ dùng để động viên tinh thần giúp các em ham thích đến trường lớp. Bản thân thường xuyên tham gia dự giờ đồng nghiệp, dự tiết chuyên đề mẫu của Phòng giáo dục huyện tổ chức, tham gia thao giảng tại trường để đúc rút kinh nghiệm cho bản thân. Khám phá tìm tòi trên mạng Internet những bài giảng, trò chơi hay học hỏi để phục vụ phát triển vốn từ cho trẻ. Ví dụ: trò chơi “Đuổi hình bắt chữ”, “vòng quay kì diệu”Tìm nhiều hình thức để rèn luyện phát triển vốn từ cho trẻ một cách nhẹ nhàng, tùy từng đối tượng học sinh có phương pháp để dạy thích hợp. Đối với giáo viên
Tài liệu đính kèm:
- sang_kien_kinh_nghiem_mot_so_bien_phap_phat_rien_von_tu_cho.doc