Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi nâng cao khả năng cảm thụ văn học

Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi nâng cao khả năng cảm thụ văn học

Việc cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là rất quan trọng và cần thiết. Thông qua văn học, trẻ được phát triển ngôn ngữ, cung cấp thêm vốn từ cho trẻ. Vì vậy, không những dạy trẻ làm quen với các tác phẩm văn học ở trên tiết học mà còn cho trẻ làm quen với các tác phẩm văn học ở mọi lúc mọi nơi : như đón trả trẻ, trò chuyện buổi sáng, hoạt động ngoài trời, hoạt động góc, trước giờ ăn và hoạt động chiều

Và thực tế giáo dục văn học ở mẫu giáo cho ta thấy rằng năng lực cảm thụ văn học của trẻ không thể tự nó mà phát triển được, mà phải qua một quá trình: Học - chơi và mọi lúc mọi nơi.

Mọi lúc mọi nơi cũng cần cho trẻ làm quen với văn học. Vào buổi sáng giờ đón trẻ tôi cho trẻ được chơi theo ý thích trong đố góc sách truyện tôi luôn khuyến khích trẻ tham gia. Trẻ sẽ được “đọc”, xem các câu chuyện mà trẻ thích, được chơi với các con rối trẻ yêu, được nghe các câu chuyện bài thơ mà trẻ cảm thấy hứng thú Khi trẻ được tiếp xúc nhiều lần trẻ sẽ dần dần cảm nhận được nhũng cái hay cái đẹp trong các tác phẩm đó và sẽ càng ngày càng thích thú hơn với các hoạt động văn học. Hoạt động ngoài trời cũng cần cho trẻ làm quen với văn học: Trẻ được cùng cô và các bạn đọc thơ, đọc đồng dao (Cô giáo lưu ý hướng trẻ đọc thật diễn cảm theo nội dung và nhịp điệu của tác phẩm), trẻ được ngồi dưới tán cây nghe cô kể các câu chuyện cổ tích, những câu chuyện gắn với cuộc sống hàng ngày của các con ngoài ra tôi đã tận dụng những bức tranh vẽ trên tường ở trong trường để dạy trẻ kể chuyện sáng tạo bằng cách gợi mở cho trẻ cùng nhau kể chuyện về những bức tranh đó. Với các con vật các loại đồ chơi trong sân trường tôi cũng gợi mở cho trẻ thi nhau kể chuyện về các con vật các loại đồ chơi đó hình thức này đã giúp trẻ cảm thụ văn học ngày một tiến bộ va các con có nhiều ý tưởng sáng tạo hay có ý thức thi đua để đạt kết quả tốt. Qua hoạt động dạo chơi này cô giáo còn có thể cung cấp cho trẻ nhiều từ ngữ về cảnh vật cây cối xung quanh.

 

doc 20 trang thanh tú 22 07/10/2022 6183
Bạn đang xem tài liệu "Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi nâng cao khả năng cảm thụ văn học", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài.
 Như chúng ta đã biết, trong mọi thời đại, giáo dục chiếm một vị trí quan trọng trong xã hội. Cùng với một số ngành khác, giáo dục góp phần nâng cao đời sống xã hội của mỗi con người, có điều tuỳ theo mỗi thời đại mà giáo dục sẽ tổ chức kiểu này hay kiểu khác. Tuỳ theo mỗi độ tuổi mà giáo dục khác nhau. Do đặc điểm của lứa tuổi nên việc giáo dục học sinh mẫu giáo được tiến hành theo phương châm "Chơi mà học".Và dạy trẻ cảm thụ văn học là một trong những nội dung quan trọng trong việc phát triển toàn diện cho trẻ. Trẻ được cảm thụ văn học chính là hình thành ở trẻ những tình cảm đạo đức tốt đẹp, những cảm xúc thẫm mỹ, phát triển trí tưởng tượng như: Lòng yêu thiên nhiên ở quả, cây hoa lá, lòng kính trọng yêu thương gần gũi và giúp đỡ những người thân xung quanh trẻ như ông bà, bố mẹ, cô giáo, anh chị em. 
Từ khi lọt lòng mẹ đến lúc chập chững tập đi, tập nói, đến lúc trẻ biết viết, biết đọc thì văn học là chiếc cầu nối, là phương tiện dẫn dắt trẻ. Nói những tiếng nói, đi những bước đi đầu tiên, ngôn ngữ trau chuốt của trẻ, ca dao chuyện kể là tấm gương mẫu mực về lời ăn tiếng nói cho trẻ học tập là phương tiện hữu hiệu tróng việc giáo dục trẻ lòng yêu thương quê hương, đất nước, tình yêu mến bạn bè, với những người thân, biết đucợ việc làm tốt, biết yêu cái đẹp, cái thiện, ghét cái ác độc, phê phán những việc xấu, kính yêu Bác Hồ, thật thà ngoan ngoãn... và còn là phương tiện hình thành các phẩm chất đạo đức trong sáng qua việc cho trẻ làm quen văn học chính là hình thành ở trẻ những tình cảm đạo đức tốt đẹp, những cảm xúc thẩm mỹ, phát triển trí tưởng tượng như: lòng yêu thiên nhiên ở quả, cây hoa lá, lòng kính trọng yêu thương gần gũi và giúp đỡ những người xung quanh
Chúng ta đã thực hiện chuyên đề cho trẻ làm quen tác phẩm văn học rất nhiều năm qua, giáo viên đã thực sự có nhiều đầu tư vào việc nâng cao các phương pháp, hình thức cho trẻ làm quen tác phẩm văn học đã chú trọng nhiều đến việc đọc, kể diễn cảm và dạy trẻ kể lại chuyện, kể sáng tạo dưới nhiều hình thức đa dạng và phong phú. Bên cạnh đó vẫn còn một số giáo viên khả năng còn cảm nhận các tác phẩm văn thơ chuyện còn hạn chế giọng đọc và cách phối hợp ánh mắt, cử chỉ, điệu bộ, minh họa chưa bộc lộ cảm xúc hấp dẫn cuốn hút trẻ, phương pháp lồng ghép tích hợp chưa linh hoạt sáng tạo kết quả trên trẻ chưa cao, trẻ chưa thực sự say mê, hào hứng, sử dụng đồ dùng dạy học chưa có khoa học, dẫn đến giờ học trẻ ít tập trung chú ý hiệu quả trên tiết học chưa cao. Giáo viên chưa chủ động linh hoạt trong việc tổ chức các hoạt động đóng kịch cho trẻ - nếu có thì chủ yếu là trong tiết học. Còn trong các giờ chơi, các buổi sinh hoạt thì hầu như chưa có
	Đối với nghành giáo dục yêu cầu trẻ “học mà chơi, chơi mà học” thông qua các tác phẩm văn học trẻ tiếp nhận các kiến thức của tuổi mình một cách nhẹ nhàng, gần gũi hơn. Nó đem lại cho trẻ những hiểu biết đầu tiên về cuộc sống xung quanh. Văn học nuôi dưỡng và phát triển ở trẻ trí tưởng tượng, sáng tạo nghệ thuật. Vì vậy việc đem tác phẩm văn học đến cho trẻ là một việc rất quan trọng và cần thiết. Đối với trẻ mẫu giáo, quá trình được tiếp xúc với tác phẩm văn học phải từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, để từ đó trẻ bộc lộ khả năng cảm thụ văn học của mình. Khả năng cảm thụ đó là sự phát triển trực tiếp của trẻ về các lĩnh vực: nhận thức – ngôn ngữ - tình cảm xã hội. Tuy nhiên khi đưa tác phẩm đến cho trẻ đòi hỏi người giáo viên phải có những suy nghĩ sáng tạo và lựa chọn những tác phẩm hay phù hợp với lứa tuổi, có ý nghĩa giáo dục trẻ để từ đó đưa ra những phương pháp, biện pháp thích hợp nhằm giúp trẻ phát triển tốt khả năng cảm thụ tác phẩm văn học.
2. Mục đích đề tài.
Xây dựng các biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi nâng cao khả năng cảm thụ âm văn học và đề đề xuất một số kiến nghị biện pháp có ý nghĩa để giúp trẻ cảm nhận tốt hơn.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.
- Đối tượng: Trẻ trong độ tuổi 4-5 tuổi trong trường mầm non
- Thời gian và phạm vi thực hiện: Từ tháng 9 /2018 đến tháng 3 /2019
4. Phương pháp nghiên cứu.
- Phương pháp nghiên cứu lý luận
- Phương pháp điều tra khảo sát.
- Phương pháp trò chuyện.
- Phương pháp quan sát
- Phương pháp phân tích tổng hợp
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở lí luận.
	Phát triển ngôn ngữ cho trẻ là phát triển khả năng nghe, hiểu ngôn ngữ, khả năng trình bày có lôgic, có trình tự, chính xác và có hình ảnh một nội dung nhất định. Văn học là môn rất quan trọng đối với trẻ mầm non, là phương tiện phát triển ngôn ngữ cho trẻ có đủ vốn từ để nói năng lưu loát, diễn đạt gãy gọn biết sữ dụng từ đúng lúc, đúng chỗ, không những thế mà việc dạy trẻ làm quen với những từ ngữ nghệ thuật như từ tượng hình, từ tượng thanh giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, óc quan sát, khả năng tư duy độc lập trong suy nghĩ. Thông qua nội dung các tác phẩm giáo dục trẻ biết yêu quý người hiền lành, biết ơn và kính yêu ông bà, bố mẹ, anh chị, bạn bè, biết nhường nhịn em nhỏ.
 Sự phát triển ngôn ngữ của trẻ là một quá trình từ thấp đến cao với các giai đoạn mang tính đặc trưng khác nhau tùy thuộc vào độ tuổi của trẻ. Trẻ 4- 5 tuổi sự phát triển ngôn ngữ mạch lạc chịu ảnh hưởng lớn của việc tích cực hoá vốn từ, ngôn ngữ của trẻ đã được mở rộng hơn, có trật tự hơn, mặc dù cấu trúc còn chưa hoàn thiện. Giai đoạn này trẻ đã có khả năng trình bày ý nghĩa của sự vật hiện tượng, khả năng hiểu ngôn ngữ hoàn cảnh của trẻ cũng đã bắt đầu phát triển. Xuất phát từ những vai trò cụ thể đó cho nên hoạt động dạy trẻ làm quen với văn học là môn học không thể thiếu trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ. Vì vậy việc nâng cao khả năng cảm thụ tác phẩm văn học là vấn đề quan trọng trong thời đại mới hình thức tổ chức giáo dục mầm non.
	 Làm quen tác phẩm văn học chỉ ra mức độ, giới hạn, yêu cầu của việc cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm văn học qua nghệ thuật đọc và kể chuyện của cô giáo. Hoạt động này nhằm dẫn dắt trẻ cảm nhận những cái giá trị nội dung, nghệ thuật phong phú trong tác phẩm, khơi gợi ở trẻ sự rung động, hứng thú đối với văn học, có ấn tượng về hình tượng nghệ thuật, cái hay cái đẹp của tác phẩm và thể hiện sự cảm nhận đó qua các hoạt động mang tính chất văn học nghệ thuật. 
	Tác phẩm văn học là một chỉnh thể nghệ thuật, cấn giúp trẻ nhận biết các mối quan hệ biểu hiện giữa hoàn cảnh, trạng thái, tình huống và nhân vật; giữa lời kể, lời thuật, lời bạch trữ tình và ngôn ngữ nhân vật; Giữa không khí, âm sắc, giọng điệu chung của tác phẩm văn học và hành động văn học. Chưa yêu cầu trẻ phải nhớ hết mối quan hệ phức tạp và chưa đòi hỏi trẻ phân biệt quan hệ chính phụ trong truyện mà chỉ nhằm giúp trẻ nhận ra tính liên tục của cốt truyện trong các mối liên quan đến nhân vật trung tâm của tác phẩm 
2. Thực trạng vấn đề.
Đặc điểm trẻ lớp tôi phụ trách đa số trẻ từ lớp MGB chuyển lên đều đã được làm quen với một số tác phẩm văn học, song không phải trẻ nào cũng cảm nhận được cái hay cái đẹp trong mỗi tác phẩm văn học. Trẻ đọc thơ đôi khi chỉ đọc theo quán tính, đọc thuộc hết bài thơ, đọc vẹt làu làu chưa phối hợp các yếu tố phi ngôn ngữ như ánh mắt, cử chỉ, điệu bộ, chưa bộc lộ cảm xúc.
Trên thực tế, người lớn – giáo viên mầm non chưa thực sự quan tâm đến cảm xúc, khả năng chú ý, khả năng nhận thức cũng như chưa thực sự quan tâm đến khả năng cảm thụ tác phẩm văn học của trẻ. Giáo viên chỉ chú ý đến hoạt động của mình là chủ yếu như tìm cách chuyển tải đủ nội dung tác phẩm, đảm bảo đúng trình tự giáo án, đủ thời gian lên lớpChính vì thế đã làm hạn chế sự cảm thụ của trẻ khi đến với tác phẩm văn học.
Ngoài ra phương pháp lồng ghép tích hợp của giáo viên chưa linh hoạt sáng tạo, còn mang tính hình thức, một số giáo viên giọng đọc kể chưa thật sự cuốn hút hấp dẫn trẻ, trẻ chưa say mê, hào hứng. Bên cạnh đó việc sử dụng đồ dùng dạy học chưa có khoa học, dẫn đến giờ học trẻ ít tập trung chú ý, hiệu quả trên giờ học chưa cao. Giáo viên chưa chủ động linh hoạt trong việc tổ chức các hoạt động đóng kịch cho trẻ - nếu có thì chủ yếu là trong giờ học. Còn trong các giờ chơi, các buổi sinh hoạt thì hầu như chưa có. Yếu tố môi trường cũng chưa được chú ý, giáo viên chưa thường xuyên thay đổi câu chuyện, bài thơ, các loại sách tranh truyện theo chủ đề nội dung giáo dục; chưa tạo cơ hội cho trẻ làm ra và chơi với những nhân vật trẻ thích sau khi nghe cô kể, đọc truyện, đọc thơ từ các nguyên vật liệu mở.
Từ khảo sát và phân tích trên tôi đề ra một số biện pháp giúp trẻ 4- 5 tuổi cảm thụ tốt tác phẩm văn học. Nhưng sau khi nghiên cứu đề tài này tôi gặp phải những thuận lợi và khó khăn sau:
a. Thuận lợi.
Ban Giám Hiệu luôn quan tâm sau sát, giúp đỡ tạo điều kiện cho cô và trẻ có đủ dụng cụ phục vụ cho các hoạt động.
Trường có nề nếp trong moị hoạt động.
Lớp được trang bị cơ sở vật chất đày đủ, có đủ các góc cho trẻ hoạt động. Bố trí các góc phù hợp, lễ lấy đồ dùng, tạo nhiều thuận lợi cho trẻ chơi.
Giáo viên nắm vững phương pháp tổ chức các hoạt động.
 Phụ huynh luôn quan tâm, ủng hộ tạo mọi điều kiện hỗ trợ về đồ dùng đồ chơi
b. Khó khăn. 
- Sĩ số trẻ trong lớp đông: 54cháu
- Bên cạnh các trẻ nhút nhát còn có một số trẻ quá hiếu động nên ảnh hưởng đến quá trình cảm thụ tích cực của trẻ
3. Các biện pháp thực hiện.
Biện pháp 1: Giáo dục văn học ở mọi lúc mọi nơi: 
	Việc cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là rất quan trọng và cần thiết. Thông qua văn học, trẻ được phát triển ngôn ngữ, cung cấp thêm vốn từ cho trẻ. Vì vậy, không những dạy trẻ làm quen với các tác phẩm văn học ở trên tiết học mà còn cho trẻ làm quen với các tác phẩm văn học ở mọi lúc mọi nơi : như đón trả trẻ, trò chuyện buổi sáng, hoạt động ngoài trời, hoạt động góc, trước giờ ăn và hoạt động chiều
Và thực tế giáo dục văn học ở mẫu giáo cho ta thấy rằng năng lực cảm thụ văn học của trẻ không thể tự nó mà phát triển được, mà phải qua một quá trình: Học - chơi và mọi lúc mọi nơi.
Mọi lúc mọi nơi cũng cần cho trẻ làm quen với văn học. Vào buổi sáng giờ đón trẻ tôi cho trẻ được chơi theo ý thích trong đố góc sách truyện tôi luôn khuyến khích trẻ tham gia. Trẻ sẽ được “đọc”, xem các câu chuyện mà trẻ thích, được chơi với các con rối trẻ yêu, được nghe các câu chuyện bài thơ mà trẻ cảm thấy hứng thúKhi trẻ được tiếp xúc nhiều lần trẻ sẽ dần dần cảm nhận được nhũng cái hay cái đẹp trong các tác phẩm đó và sẽ càng ngày càng thích thú hơn với các hoạt động văn học. Hoạt động ngoài trời cũng cần cho trẻ làm quen với văn học: Trẻ được cùng cô và các bạn đọc thơ, đọc đồng dao (Cô giáo lưu ý hướng trẻ đọc thật diễn cảm theo nội dung và nhịp điệu của tác phẩm), trẻ được ngồi dưới tán cây nghe cô kể các câu chuyện cổ tích, những câu chuyện gắn với cuộc sống hàng ngày của các con ngoài ra tôi đã tận dụng những bức tranh vẽ trên tường ở trong trường để dạy trẻ kể chuyện sáng tạo bằng cách gợi mở cho trẻ cùng nhau kể chuyện về những bức tranh đó. Với các con vật các loại đồ chơi trong sân trường tôi cũng gợi mở cho trẻ thi nhau kể chuyện về các con vật các loại đồ chơi đóhình thức này đã giúp trẻ cảm thụ văn học ngày một tiến bộ va các con có nhiều ý tưởng sáng tạo hay có ý thức thi đua để đạt kết quả tốt. Qua hoạt động dạo chơi này cô giáo còn có thể cung cấp cho trẻ nhiều từ ngữ về cảnh vật cây cối xung quanh.
Ví dụ: Trong câu chuyện Sự tích cây dưa hấu cho trẻ biết nguồn gốc xuất xứ của cây dưa hấu ở đâu. Từ đó mỗi lần ăn dưa hấu trẻ có thể cảm nhận và biết được quả dưa hấu này ra đời như thế nào, thân cây ra làm sao trong khi đó trẻ không được nhìn cây dưa dưa hấu.
Đây là hình thức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học, là cơ sở cho trẻ có kiến thức vững vàng khi cảm thụ một tiết văn học. 
 Ngoài ra trong các giờ khi trẻ chuẩn bị ăn cơm, khi trẻ chuẩn bị ngủ tôi có thể cho trẻ xem băng hình hoặc nghe cô kể chuyện, đàm thoại cùng cô để cung cấp thêm kiến thức cũng như vốn từ để trẻ nâng cao khả năng cảm thụ âm nhạc. Trong giờ bình cờ, nhận xét cuối ngày tôi cho trẻ kể lại những việc tốt mà trẻ đã làm trong ngày dưới hình thức một câu chuyện.
 Như vậy việc dạy trẻ mọi lúc, mọi nơi là một hình thức cung cấp kiến thức cũng như kỹ năng cho trẻ một cách tự nhiên nhưng lại vô cùng hiệu quả. Hình thức này phải được tổ chức thực hiện thường xuyên, liên tục trong những điều kiện, tình huống cụ thể và thuận lợi để giáo dục trẻ. Bởi thông qua hình thức này, không những giúp trẻ làm quen với tác phẩm văn học mà qua đó còn giúp nâng cao kiến thức cũ và có ham muốn được kể những câu chuyện mới sáng tạo , đặc biệt trẻ có nề nếp tham gia các hoạt động học ở trường
Biện pháp 2: Dạy trẻ cảm thụ văn học trên tiết học
Muốn trẻ cảm thụ tốt các tác phẩm văn học trước hết cô giáo cần nắm bắt được khả năng của trẻ như khả năng chú ý, tiếp thu bài của trẻ trong hoạt động làm quen với tác phẩm văn học giáo viên đứng cùng lớp tổ chức. Qua quá trình giảng day tôi khảo sát khả năng cảm thụ văn học của trẻ thông qua việc kể cho trẻ nghe một câu truyện, hoặc đọc cho trẻ nghe một bài thơ ngắn. Sau đó cho từng trẻ nói lại nội dung câu chuyện, bài thơ. Kết quả đạt như sau:
	+ 60% trẻ nhớ và nói được nội dung câu truyện , bài thơ.
	+ 40% trẻ chỉ nhớ một phần nội dung câu truyện, bài thơ.
Hay tôi có thể hỏi trẻ những câu hỏi thật gần với trẻ như: 
 - Con thích nhân vật nào? Vì sao?
 - Con thích nhât câu thơ nào? Vì sao?
 - Con thây tình tiết nào, phần nào, hay câu từ nào mà con thấy ấn tượng( thích ) nhất? Vì sao?
Qua câu trả lời của trẻ tôi có thể nắm bắt được sự cảm nhận của trẻ với các tác phẩm văn học như thế nào 
 - Và tôi đã phát hiện ra khả năng cảm thụ văn học còn chậm của nhiều trẻ trong lớp tôi như: cháu Văn Minh, Trung Dũng, Quốc Bảo, Cường Thịnh, Linh Chi, Diệp Như .
Từ đó tôi sẽ có các biện pháp phù hợp hơn trong giờ dạy của mình. Sau đó phải biết lựa chọn các tác phẩm có nhiều giá trị nghệ thuật cho trẻ cảm nhận. Tôi thấy trên thực tế hiện nay giáo viên mầm non đang được khuyến khích sáng tác ra các câu chuyện bài thơ để dạy trẻ, điều này cũng tốt tôi không hề phản đối tuy nhiên không phaỉ ai cũng có thể sáng tác tốt.Chính vì vây phải lựa chọn thật kĩ trước khi dạy trẻ.Nếu là một tác phẩm để trẻ cảm nhận ta nên chọn các tác phẩm đã được chuyên môn đánh giá cao. Ta có nhiều cách lựa chọn. Chẳng hạn với tác phẩm có nhiều giá trị cảm thụ cao về ngôn từ ta hướng trẻ về những từ hay ý đẹp trong tác phẩm
Ví dụ: Bài thơ Hoa kết trái, Mèo đi câu cá, Rong và cá
Có những tác phẩm ta cho trẻ cảm nhận nhiều hơn về mặt nhịp điệu, âm vần
Ví dụ: Thằng Bờm có cái quạt mo, Rềnh rềnh ràng ràng
Hay có những tác phẩm ta cho trẻ thấy được nội dung rất hay
Ví dụ: Truyện Ông lão đánh cá và con cá vàng, Sự tích cây dưa hấu
 Khi đã chọn được tác phẩm hay lúc đó ta mới có các hình thức giúp trẻ cảm nhận cho phù hợp
Để tiết học đạt kết quả cao thì trước hết người giáo viên phải xác định rõ mục đích – yêu cầu của tác phẩm và phải thuộc tác phẩm. Từ đó đưa ra nội dung giáo dục phù hợp với cốt truyện, phù hợp với lứa tuổi của trẻ. Bên cạnh đó giáo viên phải chú ý đến giọng kể của mình, kể diễn cảm, đúng ngữ điệu của từng nhân vật trong truyện, thể hiện nét mặt cử chỉ, tư thế phù hợp với diễn biến của câu truyện thì mới thu hút sự chú ý của trẻ. Giọng đọc, giọng kể của cô nhịp nhàng, đúng nhịp điệu sẽ giúp trẻ hiểu sâu sắc hơn về nội dung bài thơ, câu truyện và khả năng cảm thụ văn học của trẻ cũng được nâng cao.
Muốn cho trẻ làm quen với một tác phẩm văn học ( dù là một câu chuyện hay một bài thơ) thì người giáo viên phải luôn dành thời gian để đọc tác phẩm nhiều lần. Vì vậy khi tôi dạy về văn học, tôi tin rằng mình cũng đã phần nào góp phần nâng cao khả năng cảm thụ tác phẩm văn học của trẻ.
	* Điều mà tôi đặc biệt chú ý trong các tiết học là phải đưa ra nhiều hình thức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học, để hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học, dù là thơ hay truyện, muốn đạt kết quả cao thì việc đầu tiên giáo viên phải chuẩn bị tốt đồ dùng dạy học, đồ dùng đẹp hấp dẫn sẽ thu hút sự chú ý của trẻ. Trước đây giáo viên thường sử dụng tranh minh hoạ làm đồ dùng chính trong hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học.
Ảnh: Minh họa truyện chú Thỏ thông minh
Song với hình thức đổi mới hiện nay, thời đại công nghệ thông tin nên việc ứng dụng công nghệ thông tin vào bài giảng mang lại kết quả rất cao. Biện pháp này luôn gây sự chú ý, tò mò cho trẻ. Vì vậy giáo viên nên đưa công nghệ thông tin vào giảng dạy để mang lại kết quả cao. Đơn giản là các hình ảnh đưa lên máy sử dụng các hiệu ứng, màu sắc phù hợp cũng đã gây sự chú ý của trẻ.
Những giáo viên có khả năng sử dụng máy tính thành thạo hơn họ có thể chuyển các bức tranh có sẵn của bài thơ, câu chuyện thành đoạn phim hoạt hình, hay ta có thể đưa đoạn phim quay sẵn phù hợp với nội dung như thế rất thu hút và gây hưng thú hơn cho trẻ.
Ví dụ: Với câu chuyện “Cáo, Thỏ và Gà Trống” tôi đã xây dựng đoạn phim hoạt hình về nội dung câu chuyện, ngoài ra tôi còn làm đoạn phim về các con vật kết hợp với nhạc đệm rất hứng thú làm cho trẻ dễ nhớ nội dung truyện và thấy được nét đặc trưng của các nhân vật.
Ảnh minh họa truyện: Cáo, Thỏ và Gà trống
Trong tất cả các tác phẩm văn học mà tôi định đưa ra cho trẻ cảm nhận tôi luôn xác định chuẩn giọng đọc, giọng kể cho câu chuyện,bài thơ đó, giọng dặc trưng cho từng nhân vật, từng tình huống trong truyện.Và khi kể, đọc cho trẻ nghe hay khi đã hướng dẫn trẻ đọc, kể tôi cố gắng giúp trẻ nhận ra, nhớ được sắc thái cơ bản trong giọng kể, lời thuật, phân biệt ngữ điệu lời nói các loại nhân vật, giúp trẻ nhận ra ngôn ngữ đời thường (khẫu ngữ) và ngôn ngữ thơ giàu nhạc tính. Qua tác phẩn văn học, trẻ quen dần tính chất nhiều ý nghĩa và tinh luyện của ngôn ngữ văn hoá, dần dần tiến tới hiểu được nghĩa thực đến nghĩa bóng, từ nghĩa văn cảnh đến ý tưởng nhà văn muốn truyền đạt. Ví dụ cụ thể: Trong câu chuyện Chú Thỏ Buri nê có rất nhiều các nhân vật như Thỏ Burine, Ong vàng và con chó Sói, mỗi nhân vật tôi cố gắng thể hiện bằng những ngữ điệu khác nhau như Thỏ thì giọng tinh nghịch, đùa vui hớn hở, Ong vàng giọng nhỏ nhẹ còn chó Sói giọng dữ tợn, ồm ồm. giọng của Thỏ còn vui tươi, hồn nhiên khi hát : “Ta là Burine
 Sức khỏe trên loại B
	 Đối thủ nào cũng thế
	 Trông thấy ta sợ ghê”
* Sử dụng nghệ thuật múa rối:
	Việc sử dụng rối trong tiết học gây được sự chú ý, tò mò của trẻ tạo điều kiện cho trẻ tiếp cận với nghệ thuật múa rối, một môn nghệ thuật truyền thống của dân tộc.
Hình ảnh rối tay
Với câu truyện “Chú thỏ thông minh” tôi sử dụng mô hình sân khấu là một khu đầm lầy nhỏ, có hoa, cỏ, cây.. nhân vật trong truyện được cách điệu hoá, thỏ mặc quần áo, đi bằng 2 chân Khi tôi dạy, tôi dùng cánh tay lồng vào con rối, điều khiển con rối bằng ba ngón tay: ngón cái, trỏ, giữa sao cho những cử chỉ phù hợp với lời thoại trong truyện Nhờ việc sử dụng nghệ thuật rối trong tiết học mà số trẻ có khả năng cảm thụ tác phẩm văn học đạt cao, đa số trẻ nhớ được nội dung câu truyện, lời thoại của các nhân vật trong truyện và qua đó trẻ biết nhận xét đánh giá tính cách của nhân vật trong truyện như ai là người xấu? Ai là người tốt.
Hình ảnh rối ngón tay
* Trò chơi đóng kịch:
Là hoạt động giúp trẻ phát triển trí nhớ và giáo dục trẻ tinh thần tập thể. Qua hoạt động đóng kịch trẻ truyền đạt lại nội dung câu truyện, làm sống lại tâm trạng, hành động ngôn ngữ hội thoại của các nhân vật trong truyện, đồng thời trẻ biết thể hiện tình cảm và đánh giá các nhân vật trong truyện. Khi đóng kịch trẻ dễ dàng nắm được nội dung, ý nghĩa của tác phẩm, nắm được tính liên tục của câu truyện, điều này góp phần đẩy mạnh sự phát triển tư duy, cảm thụ tác phẩm một cách sâu sắc ở trẻ. Để đạt được điều đó thì trước khi cho trẻ đóng kịch giáo viên phải cho trẻ ôn lại nội dung câu truyện và đàm thoại với trẻ về nội dung. Giúp trẻ hiểu sâu hơn về nội dung truyện và lời thoại của các nhân vật trong truyện. Để từ đó trẻ biết thể hiện những sắc thái khác nhau về ngữ điệu, tính cách tâm trạng của các nhân vật trong truyện. Nhằm giúp trẻ phân biệt được giọng điệu lời nói của các nhân vật. Qua đó trẻ khắc hoạ được tính cách nhân vật.Để trẻ nhớ được ngôn ngữ, lời thoại của các nhân vật trong truyện để đóng kịch thì trước hết cho trẻ nhắc lại lời thoại của nhân vật sau đó cho trẻ đóng 

Tài liệu đính kèm:

  • docsang_kien_kinh_nghiem_mot_so_bien_phap_giup_tre_4_5_tuoi_nan.doc