Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng giáo dục Âm nhạc cho trẻ ở trường Mầm non
Cơ sở lý luận
Âm nhạc là một loại hình nghệ thuật phản ánh hiện thực khách quan bằng những hình tượng có sức biểu cảm của âm thanh. Âm nhạc nảy sinh từ quá trình lao động và có sức mạnh vô cùng to lớn thể hiện một cách tinh tế thế giới nội tâm của con người và trở thành phương tiện giao tiếp hết sức nhạy cảm giữa con người mà không cần đến ngôn ngữ. Đặc biệt âm nhạc có khả năng tác động đến con người ngay từ thuở còn nằm nôi nghe tiếng hát ru của mẹ. Những phản ứng xúc cảm từ rất sớm, những biểu hiện sinh động của trẻ khi nghe thấy nhạc âm đã khẳng định rằng cho trẻ làm quen với âm nhạc từ những tháng tuổi đầu tiên sẽ là phương tiện tích cực trong việc giáo dục trẻ em ở nhiều mặt như thẩm mỹ, đạo đức, trí tuệ, thể chất.
Âm nhạc được coi là một trong những phương tiện hiệu quả nhất để đưa vào ý thức của trẻ mối quan hệ thẩm mỹ với thế giới, với nghệ thuật một cách sâu sắc dề dàng. Đó là sự hình thành mối quan hệ giữa trẻ với âm nhạc nhằm phát triển ở trẻ khả năng lĩnh hội, cảm thụ, hiểu cái đẹp, phân biệt được cái hay cái dở, biết hoạt động độc lập và sáng tạo khi tiếp xúc với các dạng hoạt động âm nhạc khác nhau.
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài: Âm nhạc là một loại hình nghệ thuật xuất hiện từ rất sớm trong lịch sử loài người, nó gắn bó mật thiết với cuộc sống và đã trở thành một nhu cầu của cuộc sống, là món ăn tinh thần không thể thiếu được đối với đời sống của mỗi con người. Đối với trẻ mầm non thì những nốt nhạc trầm bổng, những giai điệu mượt mà vui tươi, trong trẻo của các tác phẩm âm nhạc chính là những dòng sữa ngọt ngào nuôi dưỡng cho tâm hồn ấu thơ giúp cho các bé phát triển toàn diện nhân cách. Trong chương trình giáo dục mầm non hoạt động giáo dục âm nhạc là một hoạt động nghệ thuật gần gũi với trẻ được trẻ yêu thích và là nguồn cảm hứng mạnh mẽ để trẻ cảm thụ được cái hay cái đẹp của nghệ thuật. Hoạt động âm nhạc khi được giáo viên mầm non sử dụng một cách có mục đích, phù hợp và sáng tạo sẽ giúp trẻ tiếp thu tích cực, tạo cho các bé cảm giác hưng phấn, vui tươi. Như vậy có thể nói rằng giáo dục âm nhạc đã trở thành một hoạt động không thể thiếu được trong trường lớp Mầm non. Đối với đặc điểm của lứa tuổi mầm non giáo dục âm nhạc không chỉ dừng lại ở việc cô dạy trẻ hát và múa đơn giản mà phải tổ chức hát, múa dưới nhiều hình thức và luôn đi cùng với đồ dùng, đồ chơi âm nhạc. Bên cạnh đó, giáo dục âm nhạc luôn được thực hiện phù hợp với chế độ sinh hoạt ở trường của bé như giáo dục âm nhạc được tích hợp trong chế độ sinh hoạt hàng ngày lúc trẻ ăn, trẻ ngủ, trẻ vui chơi, trong các hoạt động có chủ đích như làm quen văn học, làm quen chữ viết, hoạt động tạo hình, làm quen với toán ... Vì tất cả những những lý do trên với mong muốn làm thế nào để giúp trẻ tham gia có hiệu quả hoạt động âm nhạc, tôi đã suy nghĩ và cùng với đội ngũ giáo viên tìm ra những cách thức giảng dạy, tạo ra môi trường học tập tốt nhất cho trẻ. Qua kiểm tra dự giờ thăm lớp, qua quan sát các hoạt động của bé tại trường tôi nhận thấy công tác tổ chức sưu tầm cải biên, sáng tác một số trò chơi, lựa chọn nội dung, tổ chức hợp lý các hoạt động giáo dục âm nhạc khi trẻ ở trường mầm non có tác dụng tích cực đối với công tác quản lí, chỉ đạo và nâng cao chuyên môn nhất là chất lượng hoạt động giáo dục âm nhạc. Thực tế cho thấy hoạt động âm nhạc trong trường tôi một số giáo viên thực hiện khá tốt nhưng có một số giáo viên chưa biết lựa chọn nội dung, chưa biết lồng ghép trong chế độ sinh hoạt hàng ngày, lựa chọn và tổ chức trò chơi chưa phù hợp.... dẫn đến chất lượng chưa thật đạt theo yêu cầu. Một số giáo viên chưa biết lồng ghép giáo dục âm nhạc trong một số hoạt động như thế nào để phù hợp mà không bị lạm dụng trong nội dung tích hợp...Từ những hạn chế này, nếu biết vận dụng một cách sáng tạo linh hoạt việc tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ tại nhà trường, thường xuyên tổ chức sưu tầm, làm đồ dùng đồ chơi phù hợp để đưa vào giáo dục âm nhạc thì sẽ uốn nắn kịp thời và tạo điều kiện để cùng nhau thực hiện tốt việc nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc nên bản thân tôi đã chọn đề tài: “Một số biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ ở trường mầm non ” để nghiên cứu tìm ra những biện pháp khả thi, cách tổ chức hoạt động âm nhạc nhằm nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ trong đời sống hàng ngày tại trường mầm non. NỘI DUNG 1. Cơ sở lý luận Âm nhạc là một loại hình nghệ thuật phản ánh hiện thực khách quan bằng những hình tượng có sức biểu cảm của âm thanh. Âm nhạc nảy sinh từ quá trình lao động và có sức mạnh vô cùng to lớn thể hiện một cách tinh tế thế giới nội tâm của con người và trở thành phương tiện giao tiếp hết sức nhạy cảm giữa con người mà không cần đến ngôn ngữ. Đặc biệt âm nhạc có khả năng tác động đến con người ngay từ thuở còn nằm nôi nghe tiếng hát ru của mẹ. Những phản ứng xúc cảm từ rất sớm, những biểu hiện sinh động của trẻ khi nghe thấy nhạc âm đã khẳng định rằng cho trẻ làm quen với âm nhạc từ những tháng tuổi đầu tiên sẽ là phương tiện tích cực trong việc giáo dục trẻ em ở nhiều mặt như thẩm mỹ, đạo đức, trí tuệ, thể chất... Âm nhạc được coi là một trong những phương tiện hiệu quả nhất để đưa vào ý thức của trẻ mối quan hệ thẩm mỹ với thế giới, với nghệ thuật một cách sâu sắc dề dàng. Đó là sự hình thành mối quan hệ giữa trẻ với âm nhạc nhằm phát triển ở trẻ khả năng lĩnh hội, cảm thụ, hiểu cái đẹp, phân biệt được cái hay cái dở, biết hoạt động độc lập và sáng tạo khi tiếp xúc với các dạng hoạt động âm nhạc khác nhau. Trong khi tác động đến tình cảm, âm nhạc cũng đồng thời hình thành ở trẻ những tình cảm đạo đức. Âm nhạc trong trường mầm non có ảnh hưởng tốt đến văn hóa trong hành vi của trẻ. Trong khi cùng hát, cùng múa, cùng chơi trò chơi âm nhạc với cùng những xúc cảm giữa trẻ cùng xuất hiện sự cảm thông quan tâm đến nhau, trẻ biết kiềm chế biết điều khiển vận động để cùng các bạn thể hiện bài hát, điệu múa. Âm nhạc giáo dục ở trẻ ý chí, tính tổ chức, sự kiên trì. Niềm vui phấn khởi khi biểu diễn các bài hát điệu múa thú vị trước các trò chơi, âm nhạc còn động viên những trẻ nhút nhát thiếu tự tin thêm mạnh dạn hòa nhập với các bạn trong mọi hoạt động. Cảm thụ âm nhạc gắn bó chặt chẽ với sự phát triển trí tuệ đòi hỏi trẻ phải chú ý, quan sát và nhạy bén khi trẻ tập trung nghe nhạc, so sánh âm thanh tiến hành theo các hướng khác nhau, làm quen với ý nghĩa biểu cảm của âm nhạc, ghi nhớ đặc điểm tính chất tượng hình âm nhạc. Các dạng hoạt động âm nhạc trong trường mầm non thông qua các bài tập ngày một khó dần, phức tạp hơn đòi hỏi trẻ phải tích cực tư duy, phát triển trí tưởng tượng và sáng tạo. Luyện tập thường xuyên để phân biệt các chi tiết âm nhạc là cơ sở ban đầu tạo cho trẻ có khả năng tiếp cận với tác phẩm âm nhạc phân biệt được câu nhạc, đoạn nhạc, thể loại âm nhạc của tác phẩm .... từ đó tai nghe âm nhạc của trẻ được dần dần phát triển. Tính chất đa dạng của hoạt động âm nhạc gợi ra những phản ứng gắn với sự thay đổi của nhịp tim, sự trao đổi máu, hô hấp, giãn nở cơ.... Vận động theo nhịp điệu âm nhạc giúp trẻ phối hợp các động tác chân tay, đi lại vững vàng, tất cả các vận động toàn thân trở nên chính xác nhịp nhàng hơn. Hoạt động hát gắn với sự phát triển cơ thể trẻ, đẩy mạnh chức năng hoạt động của cơ quan phát thanh, làm cho giọng nói giọng hát của trẻ trở lên ổn định dần, tạo điều kiện rèn luyện phối hợp giữa nghe và hát. Tư thế hát đúng sẽ giúp trẻ điều hòa hoạt động hô hấp, trẻ thở được sâu hơn, đồng thời cũng tạo cho trẻ có dáng dấp uyển chuyển, phong thái đẹp và tao nhã. Như vậy tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ ở trường mầm non là tạo điều kiện cho trẻ được phát triển chung. Mối liên hệ giữa tất cả các mặt giáo dục thể hiện qua các dạng và hình thức tổ chức phong phú của hoạt động âm nhạc. Sự nhạy cảm và tai nghe âm nhạc phát triển trong những mức độ phù hợp sẽ giúp trẻ hưởng ứng với những tình cảm và hành vi tốt đẹp, đẩy mạnh hoạt động trí tuệ, thường xuyên hoàn thiện mọi hoạt động thể chất, phát huy những phẩm chất đạo đức đúng đắn, lối sống trung thực lành mạnh cho trẻ. Âm nhạc vốn rất gần gũi với trẻ em nhưng ở những năm đầu tiên của cuộc sống những phản ứng vui vẻ của trẻ khi nghe âm nhạc vẫn còn mơ hồ, thậm chí nhiều khi còn lẫn lộn giữa âm nhạc với các âm thanh khác nhau ở xung quanh. Khi trẻ bước vào tuổi mẫu giáo, nhất là từ bốn tuổi trở lên thì trẻ đã cảm nhận được những bài hát và những điệu nhạc. Tuy nhiên lòng yêu thích âm nhạc ở các bé lại ở nhiều mức độ khác nhau. Có bé yêu đến độ say mê, có cháu lại rất thờ ơ khi nhạc vang lên. Và mức độ yêu âm nhạc phần lớn do hoàn cảnh cuộc sống, sự giáo dục của người lớn xung quanh. Vì thế cho nên giáo dục âm nhạc là phương tiện giáo dục thẩm mỹ, giáo dục đạo đức, góp phần phát triển trí tuệ và có sự tác động lớn đến sự phát triển tâm sinh lí của trẻ. Tất cả những nội dung trên cần được tiến hành thường xuyên đối với trẻ. Đặc biệt để nâng cao chất lượng, sự yêu thích âm nhạc đối với trẻ giáo viên phải sưu tầm, cải biên trò chơi, làm đồ dùng dạy học phù hợp, tích hợp giáo dục âm nhạc với các hoạt động trong cuộc sống hàng ngày ở trường Mầm non một cách lôgic, có hiệu quả. Giáo dục Âm nhạc trong trường mầm non là hoạt động nghệ thuật có tác dụng giáo dục thẩm mỹ ngoài ra nó còn giúp trẻ phát triển trí tuệ, giúp trẻ có khả năng trải nghiệm những cảm xúc trong quá tŕnh cảm thụ và thể hiện âm nhạc. Âm nhạc còn giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, phát triển tai nghe và khả năng phát triển cảm xúc. Khi nghe nhạc, trẻ cảm nhận được tính chất, tình cảm của âm nhạc, ảnh hưởng những trạng thái cảm xúc có trong tác phẩm. Đồng thời âm nhạc cũng dẫn dắt trẻ đến với những hiện tượng sống động của đời sống, giúp trẻ hình thành sự liên tưởng. Nhịp điệu rắn rỏi của bản hành khúc gợi cho trẻ niềm vui, hào hứng phấn khởi. Từng câu nhạc có giai điệu liền bậc lên xuống liên tiếp theo ngữ điệu nói tự nhiên của trẻ sẽ như những lời thủ thỉ nhắc nhở trẻ một hành vi lễ giáo phù hợp...... Những ấn tượng để lại trong thời kỳ này sẽ theo trẻ suốt cuộc đời mà âm nhạc là một nghệ thuật lôi cuốn mạnh mẽ nhất. Nhà sư phạm Xu-khôm-lin-ski đã tổng kết : “ Tuổi thơ ấu không thể thiếu âm nhạc, cũng như không thể thiếu trò chơi và chuyện cổ tích. Thiếu những cái đó, trẻ em chỉ còn là những bông hoa khô héo...” 2. Thực trạng của vấn đề 2.1. Thuận lợi Trường Mầm non Hoa Hồng đóng trên địa bàn Thị trấn, thành lập năm 1991, được công nhận chuẩn Quốc gia năm 2006. Trường có nhiều điều kiện thuận lợi về địa bàn dân cư, giao thông đi lại thuận tiện, có một điểm trường tập trung được đặt ở trung tâm văn hóa - chính trị của huyện với đa số phụ huynh học sinh là cán bộ công chức nhà nước và tiểu thủ công nên việc huy động trẻ ra lớp luôn đảm bảo và vượt kế hoạch giao, bên cạnh đó nhà trường luôn nhận được sự quan tâm chăm lo của các cấp lãnh đạo, sự đồng thuận của các bậc cha mẹ trẻ. Những năm gần đây trường luôn đạt trường tiên tiến xuất sắc giữ vững danh hiệu trường mầm non đạt chuẩn Quốc gia. Năm học 2013-2014 trường có 8 nhóm lớp/ 256 bé. Trong đó nhà trẻ 01 nhóm/ 26 bé, mẫu giáo 7 lớp/ 230 bé. Tổng số cán bộ giáo viên nhân viên 22 đồng chí (Ban giám hiệu: 03, Giáo viên đứng lớp: 15, Nhân viên: 4). 100% giáo viên đạt trình độ chuẩn và trên chuẩn (trong đó trên chuẩn chiếm 33%), đội ngũ giáo viên tâm huyết yêu nghề; Nhà trường có cơ sở vật chất tương đối khang trang với các phòng học được xây dựng kiên cố, có các phòng chức năng đặc biệt là có phòng hoạt động âm nhạc với tương đối đủ đồ dùng phục vụ cho hoạt động âm nhạc của trẻ; 2.2. Khó khăn Bên cạnh đó nhà trường cũng gặp không ít những khó khăn như: Một số giáo viên mới ra trường tuổi đời và tuổi nghề còn non trẻ dẫn đến kinh nghiệm còn thiếu, trong giảng dạy còn bỡ ngỡ.... Việc cập nhật công nghệ thông tin ở một số giáo viên còn hạn chế, một số ít cô giáo biết sử dụng đàn trong quá trình tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ tại các nhóm lớp. Giáo viên còn gặp khó khăn trong việc lựa chọn nội dung, hình thức tổ chức hoạt động âm nhạc trong đời sống hàng ngày của trẻ tại nhà trường. Việc tổ chức trò chơi âm nhạc trong hoạt động giáo dục âm nhạc của trẻ còn nhiều lúng túng.... Chất lượng giáo dục âm nhạc chia theo độ tuổi được thể hiện qua bảng khảo sát tại thời điểm đầu năm học như sau: Độ tuổi Mức độ cảm thụ âm nhạc của trẻ Tốt Khá Đạt yêu cầu Chưa đạt yêu cầu Nhà trẻ 4/26= 15 % 5/26= 20 % 10/26= 40 % 7/26= 25 % Mẫu giáo 3-4 tuổi 5/30= 17 % 6/30= 20 % 13/30= 43 % 6/30= 20 % Mẫu giáo 4-5 tuổi 12/70= 17 % 15/70=21 % 30/70= 43 % 13/70= 19 % Mẫu giáo 5-6 tuổi 25/130= 19 % 32/130= 25 % 52/130= 40 % 21/130=16 % 3. Các biện pháp Để khắc phục những thực trạng nêu trên nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trong việc tổ chức nâng cao chất lượng hoạt động âm nhạc trong đời sống hàng ngày của trẻ tại nhà trường tôi xin đưa ra một số biện pháp chỉ đạo đã được áp dụng có hiệu quả tại trường như sau: 3.1. Chỉ đạo giáo viên xây dựng kế hoạch, lựa chọn nội dung và tổ chức hoạt động âm nhạc một cách có hiệu quả Dựa vào tình hình thực tế ở từng địa phương, ở từng nhóm lớp và khả năng nhận thức cảm thụ âm nhạc của trẻ tôi đã chỉ đạo giáo viên tự xây dựng kế hoạch cho nhóm lớp của mình phụ trách. Trước khi bắt đầu bất cứ hoạt động âm nhạc nào với một nhóm trẻ, giáo viên nên vạch sẵn một loạt các hoạt động giúp cân bằng giữa yên tĩnh và ồn ào, giữa năng động với nghỉ ngơi. Một giáo viên có kinh nghiệm sẽ chóng nhận ra trạng thái của nhóm trẻ và sẽ sẵn có trong tay đầy đủ các nội dung, hình thức lựa chọn cho phù hợp. Để tổ chức tốt trò chơi, vận động sáng tạo theo nhạc cho trẻ đòi hỏi giáo viên lập kế hoạch và tập duyệt nghiêm túc như sẽ biểu diễn thực sự trước khán giả. Nếu trong lúc đang dẫn dắt trẻ múa mà giáo viên còn lo ngó vào sách, vở bài soạn thì sẽ không thể giao tiếp trực tiếp phát hiện phản ứng của trẻ. Nếu giáo viên thiếu tự tin khi nhớ thiếu lời bài hát thì sao giáo viên có thể để lôi kéo trẻ tập trung được? Giảng dạy hiệu quả đòi hỏi cô giáo phải “làm bài tập ở nhà”. Cô giáo cũng sẽ đạt được sự tự tin qua luyện tập như các trẻ nhỏ vậy thôi. Bởi vậy mà lựa chọn nội dung xây dựng kế hoạch và chuẩn bị thực hiện cho trẻ hoạt động âm nhạc là thật sự cần thiết mang tính quyết định cho sự thành công của quá trình tổ chức hoạt động này dưới mọi hình thức. Mục đích của hoạt động âm nhạc trong trường mầm non nhằm đưa âm nhạc đến với trẻ thơ, đặt cơ sở ban đầu cho việc giáo dục văn hóa âm nhạc, góp phần giáo dục cho trẻ phát triển toàn diện. Tuy nhiên, đối với trẻ trước tuổi học hoạt động âm nhạc có mức độ nhất định về mục đích, nhiệm vụ và yêu cầu phù hợp với đặc điểm phát triển của trẻ các độ tuổi. Căn cứ vào mức độ phát triển của trẻ mầm non sự cảm thụ âm nhạc của trẻ cũng được phân chia theo từng độ tuổi. Cụ thể: 3.1.1. Trẻ lứa tuổi nhà trẻ : * Trẻ 2 - 3 tuổi: Trẻ đã có những biểu hiện hưởng ứng âm nhạc bằng thái độ cụ thể rõ ràng như tươi cười hoặc yên lặng, vui vẻ thích thú hoặc chăm chú.... Trẻ có khả năng chú ý nghe hơn và đã có thể phân biệt độ cao thấp, to nhỏ của âm thanh, cảm nhận một vài nét nhạc. Trẻ hát theo người lớn, nhắc lại một vài âm cuối của câu hát, biết thể hiện cảm xúc âm nhạc bằng những vận động đơn giản như vẫy tay, giậm chân, vỗ tay, nhún nhảy theo tiết tấu, chạy vòng quanh theo tiếng nhạc. Ở độ tuổi này mỗi hoạt động âm nhạc (tiết học) đã có các yêu cầu khác nhau trong sự luân phiên thay đổi các dạng hoạt động như: Nghe nhạc, nghe hát; ca hát; vận động theo nhạc. Bới vậy mà cô giáo cần căn cứ vào khả năng hát và vận động theo nhạc của trẻ, vào mức độ khó, dễ của bài hát, vận động mà lựa chọn nội dung trọng tâm để hướng trẻ vào hoạt động. Ví dụ : Hoạt động: Hát Em búp bê, Trò chơi âm nhạc Hãy lắng nghe. - Mục đích của hoạt động này là trẻ biết hát theo cô cả bài, biết chú ý nghe và nhận ra âm thanh của nhạc cụ gõ. - Chuẩn bị : Trống lắc, phách tre, trống con, mũ chóp kín và búp bê. - Tiến hành tổ chức hoạt động : + Cô giáo trò chuyện với các bé về em búp bê : Búp bê xinh, búp bê đẹp, búp bê không khóc nhè. Các con có yêu búp bê không ? + Giới thiệu bài hát và hát thể hiện tình cảm cho trẻ nghe bài hát Em búp bê. + Dạy trẻ hát theo cô, nếu câu nào trẻ hát chưa rõ lời, hay hát chưa đúng cô hát mẫu chậm để trẻ hát theo. + Cho trẻ hát theo nhóm, cá nhân cùng cô. + Cho trẻ chơi trò chơi âm nhạc : Hãy lắng nghe để phát triển tai nghe của trẻ, giúp trẻ phân biệt được âm thanh của các dụng cụ gõ. Cho trẻ nghe âm thanh của 2 hoặc 3 loại nhạc cụ, sau đó cho trẻ cho 1 trẻ đội mũ chóp kín, cô gõ một dụng cụ âm nhạc nào đó, rồi hỏi trẻ đó là âm thanh của dụng cụ âm nhạc nào ? 3.1.2. Trẻ lứa tuổi mẫu giáo : Từ 36 tháng tuổi đến 72 tháng tuổi. Ở tuổi mẫu giáo căn cứ vào đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi các hoạt động : Ca hát, nghe nhạc, nghe hát, vận động theo nhạc, trò chơi âm nhạc được chia trong các tiết học âm nhạc. Mỗi tiết học âm nhạc bao giờ cũng có nội dung trọng tâm và nội dung kết hợp, những nội dung ấy phân chia theo từng độ tuổi căn cứ vào tình hình của lớp, phân phối chương trình theo chủ đề được cụ thể như sau : * Trẻ 3 - 4 tuổi : Đây là giai đoạn quá độ chuyển từ nhà trẻ lên mẫu giáo. Cơ thể trẻ đang phát triển, chức năng các cơ quan vận động phát triển và dần ổn định, về ngôn ngữ trẻ đã nói được câu dài, liên tục hơn. Cảm xúc âm nhạc của trẻ tăng dần, ở trẻ đã xuất hiện hứng thú với âm nhạc, cảm giác nghe ở mọi trẻ không giống nhau mà bắt đầu có sự phân hóa rõ rệt, một số trẻ có khả năng nhắc lại và chính xác những giai điệu đơn giản. Lúc này nhu cầu âm nhạc đã xuất hiện trẻ tích cực hứng thú vận động theo nhạc biết thực hiện những động tác đơn giản theo nhạc và thích hát. Do vậy, trẻ có thể tự hát được một bài hát nhỏ đơn giản, có thể vận động, sử dụng nhạc cụ đồ chơi phù hợp. Thậm chí đôi khi trẻ tự nghĩ ra một câu nào đó để hát theo một giai điệu mà trẻ thích. Vì vậy ở độ tuổi này cô giáo cần dựa vào khả năng, mức độ cảm thụ âm nhạc của trẻ để lựa chọn nội dung theo chủ đề, hình thức tổ chức sao cho phù hợp. Ví dụ : Tổ chức hoạt động âm nhạc ở chủ đề : Bản thân Hoạt động : Vận động theo nhạc : “Xòe bàn tay, đếm ngón tay” Nghe hát : “Năm ngón tay ngoan” Trò chơi âm nhạc : “Chơi trên những ngón tay” Mục đích là trẻ hát đúng và vận động nhịp nhàng theo bài hát, chú ý nghe cô hát, nghe trọn vẹn tác phẩm. Cô giáo có thể tiến hành như sau : - Tổ chức cho trẻ chơi “Chơi trên những ngón tay”. Cô qui định : “Các con dùng ngón tay trỏ và ngón tay giữa, giả vờ đi trên hai ngón tay. Cô hát một bài bất kỳ, khi nghe cô hát nhanh các con hãy đi trên hai ngón tay thật nhanh, cô hát chậm các con đi chậm, cô không hát nữa các con hãy dừng lại”. Thi đua xem bạn nào đi giỏi theo đúng hiệu lệnh của cô. - Dạy vận động theo nhạc : “Xòe bàn tay, đếm ngón tay”. Cô bắt nhịp cho cả lớp hát lại bài “Xòe bàn tay, đếm ngón tay”, cô vận động minh họa trước cho trẻ xem sau đó cho trẻ hát và vận động cùng cô. Cô có thể đi đến từng tổ hoặc từng nhóm dạy trẻ vừa hát vừa vận động. Để khuyến khích trẻ cô cho từng nhóm. Cá nhân vận động cùng cô, nhóm còn lại hát cho bạn hoặc cùng vỗ tay, nhún nhảy hòa theo. - Nghe hát : “Năm ngón tay ngoan” Cô giới thiệu tên bài hát, tên tác giả và hát cho trẻ nghe, kết hợp động tác minh họa các nhân vật trên ngón tay (Để gây hứng thú cho trẻ cô có thể trang trí 5 nhân vật trên 5 đầu ngón tay). * Trẻ 4 - 5 tuổi : Ở độ tuổi này tính độc lập của trẻ được thể hiện cao hơn, trẻ có thể phân biệt được âm thanh cao, thấp, mạnh, nhẹ; phân biệt được âm sắc, giọng hát của ai; phân biệt được tính chất âm nhạc vui vẻ sôi động hay yên tĩnh, nhịp độ nhanh hay chậm, âm vực giọng hát đã ổn định hơn. Trẻ có khả năng ghi nhớ được sự liên tục của các động tác khi lắng nghe nhạc. Trẻ hiểu được yêu cầu thể hiện bài hát, các động tác trong điệu múa. Để tổ chức tốt hoạt động này, cô giáo cần căn cứ vào khả năng của trẻ, vào tác phẩm âm nhạc cụ thể, cho trẻ tham gia một cách tự nhiên, vui vẻ, phát huy tính tích cực, sáng tạo của trẻ. Giáo viên có thể tạo ra những yếu tố bất ngờ để tạo hứng thú và kích thích trẻ tham gia vào hoạt động. Ví dụ: Trong chủ đề Gia đình cô giáo tổ chức một giờ âm nhạc như sau: Dạy hát“Cháu yêu bà”- Trò chơi âm nhạc“Ai nhanh nhất” Nghe hát – nghe nhạc: “Cho con” Mục đích : Trẻ hát đúng, bước đầu biết thể hiện tình cảm bài hát. Trẻ chơi thành thạo trò chơi, phản ứng linh hoạt với âm nhạc. Chăm chú nghe, nhận ra giai điệu bài hát, biết hưởng ứng cảm xúc âm nhạc cùng cô. Chuẩn bị : Băng cat-séc, trống lắc, 5-7 vòng thể dục. Tiến hành tổ chức hoạt động như sau : - Dạyhát : “Cháu yêu bà” Cô và trẻ đọc bài thơ Đến thăm nhà bà -> Trò chuyện với trẻ về nội dung bài thơ, tình cảm yêu thương của bà với các cháu và tình cảm của các cháu đối với bà. Giới thiệu tên bài hát, tên tác giả và hát cho trẻ nghe bài hát “Cháu yêu bà” Dạy trẻ hát theo cô cả bài, chú ý những chỗ có luyến trong bài hát. Trong quá trình dạy có thể cho trẻ vỗ tay theo tiết tấu chậm đệm theo bài hát. - Nghe hát – nghe nhạc : “Cho con” Giới thiệu tên tác giả, tên bài hát “Cho con” -> Giới thiệu nội dung bài hát “Ngày mai, khi các con đã khôn lớn dù đi khắp mọi miền của đất nước, các con luôn nhớ về quê hương nơi đó có ba mẹ là người chắp cánh cho các con bay xa bay cao hơn nữa”. Sau đó hát cho trẻ nghe chọn vẹn tác phẩm với tình cảm thiết tha, cho trẻ nghe
Tài liệu đính kèm:
- sang_kien_kinh_nghiem_mot_so_bien_phap_chi_dao_nang_cao_chat.doc
- tóm tát hieu qua sk hoan 2013.doc