Sáng kiến kinh nghiệm Các biện pháp tổ chức hoạt động ngoài trời cho trẻ 4-5 tuổi tại trường mầm non Hoa Sữa

PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO HUYỆN ĐÔNG ANH
TRƯỜNG MẦM NON HOA SỮA
------------›š & ›š------------
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
CÁC BIỆN PHÁP 
TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NGOÀI TRỜI
 CHO TRẺ 4 – 5 TUỔI TẠI TRƯỜNG MẦM NON HOA SỮA
Lĩnh vực: Giáo dục mẫu giáo
Tác giả: Nguyễn Thị Tuyết
Đơn vị: Trường mầm non Hoa Sữa
Năm học: 2012 - 2013
MỤC LỤC
I. Đặt vấn đề.1
II. Giải quyết vấn đề....3
1. Nội dung lý luận...4
2. Cơ sở thực tiễn.....5
3. Các biện pháp tổ chức.6
3.1 Lựa chọn đối tượng quan sát, các trò chơi vận động phù hợp với chủ đề... 5
3.2 Xây dựng hệ thống các câu hỏi đàm thoại phát huy tính tích cực, chủ động của trẻ...8
3.3 Linh hoạt trước sự thay đổi của thời tiết11
3.4 Sưu tầm các trò chơi vận động và trò chơi dân gian....12
3. 5 Tận dụng nguồn nguyên liệu sẵn có của địa phương..18
4. Kết quả ..21
III. Kết thúc vấn đề...23
Danh mục và tài liệu tham khảo....24
I – ĐẶT VẤN ĐỀ :
Trẻ em là mầm xanh, là chủ nhân tương lai của đất nước. Đó là điều mà ai ai cũng biết. Có lẽ vì vậy mà giáo dục mầm non ngày càng được xã hội quan tâm đầu tư và phát triển.Trong trường mầm non thì vui chơi luôn là hoạt động chủ đạo và được coi là một phương tiện giáo dục quan trọng cho trẻ. Nó có ý nghĩa to lớn tới sự phát triển toàn diện nhân cách của trẻ mầm non. Chính vì vậy, từ lâu, hoạt động vui chơi của trẻ mẫu giáo đã cuốn hút được sự quan tâm của các nhà khoa học, triết học cũng như dân tộc học, sinh học, tâm lý học, giáo dục học Trò chơi của trẻ rất đa dạng về thể loại bao gồm: trò chơi học tập, trò chơi đóng vai theo chủ đề, trò chơi xây dựng, trò chơi vận động trong đó vui chơi ngoài trời là một trong những hoạt động vui chơi không thể thiếu và được trẻ vô cùng yêu thích.
Trong khi chơi, trẻ không chỉ được thoải mái, tự do, cùng cố gắng thi đua, phối hợp với các bạn để giành chiến thắng hay đơn thuần là hoàn thành nhiệm vụ chơi mà trẻ còn được giao lưu tình cảm, phát triển nhận thức và các kỹ năng xã hội khác. Do đó, giáo viên cần quan tâm trong việc đầu tư, tổ chức cho trẻ hoạt động vui chơi ngoài trời thật hứng thú sôi nổi, tích cực và tự giác.
Bên cạnh đó, bản thân môi trường thiên nhiên ngoài trời luôn hấp dẫn và lôi cuốn trẻ. Hoạt động ngoài trời là một trong những hoạt động mà trẻ hứng thú nhất, mang lại cho trẻ nhiều niềm vui và kiến thức cần thiết về thế giới xung quanh chúng. Trẻ nhận thức được thế giới xung quanh bằng cách tiếp xúc, tìm hiểu, khám phá từ đó biết quan tâm đến những gì xảy ra ở cuộc sống xung quanh mình. Hoạt động ngoài trời tạo cho trẻ sự nhanh nhẹn và thích ứng với môi trường tự nhiên đồng thời trẻ tự tin, mạnh dạn trong cuộc sống. Nếu chúng ta biết nắm bắt và tận dụng tất cả những yếu tố có sẵn trong thiên nhiên, tác động vào chúng qua các trò chơi, thì trẻ sẽ không chỉ đơn thuần là được chơi các trò chơi mà trong khi hoạt động ngoài trời trẻ còn được “Học mà chơi – chơi mà học”. Từ đó ta giáo dục cho trẻ các kỹ năng nhận thức, hình thành hành vi đạo đức, thói quen tốt, góp phần phát triển nhân cách trẻ, kỹ năng tham gia vào các hoạt động tập thể.
Qua thực tế tôi thấy. Trong giờ hoạt động ngoài trời, trẻ lớp tôi rất thích được ra ngoài trời hoạt động, vui chơi cùng cô và các bạn. Thế nhưng trẻ chưa tích cực hoạt động trong quá trình quan sát, đồng thời khi tham gia các trò chơi vận động trẻ chỉ hào hứng lúc đầu, sau đó trẻ nhanh chóng tỏ ra chán và chuyển sang chơi tự do vì các trò chơi chưa đa dạng, phong phú. Hoạt động chơi tự do chưa khai thác được triệt để nguồn nguyên liệu thiên nhiên sẵn có. Vì vậy mà hứng thú và hiệu quả của hoạt động ngoài trời với trẻ chưa cao.
Cùng với tầm quan trọng của hoạt động ngoài trời với tâm lý, nhận thức, tình cảm quan hệ của trẻ và thực trạng của hoạt động ngoài trời ở lớp, tôi đã luôn đặt ra câu hỏi: làm thế nào để trẻ thật sự vui vẻ thoải mái khi chơi? Làm thế nào để thông qua trò chơi, có thể giúp trẻ phát triển thật tốt cả về nhận thức tình cảm và các kỹ năng xã hội. Làm thế nào để một ngày đến lớp luôn là một ngày vui mà bé mong đợi? Chính vì vậy tôi lựa chọn đề tài nghiên cứu “Các biện pháp tổ chức hoạt động ngoài trời cho trẻ 4 – 5 tuổi tại trường mầm non Hoa Sữa”
- Mục đích nghiên cứu: tổ chức tốt hoạt động ngoài trời nhằm nâng cao hứng thú cho trẻ đồng thời mang lại hiệu quả cao cho hoạt động này.
- Đối tượng nghiên cứu: trẻ 4 – 5 tuổi
- Đối tượng khảo sát, thực nghiệm: trẻ lớp mẫu giáo nhỡ Đình Tràng trường mầm non Hoa Sữa.
 - Thời gian nghiên cứu: từ tháng 9/2012 đến tháng 4 năm 2013.
Sau một năm áp dụng và thực hiện các biện pháp đã nghiên cứu và kinh nghiệm tích luỹ được, hoạt động ngoài trời của lớp tôi đã đạt được kết quả đáng kể. Tôi đã tập hợp và xin chia sẻ cùng các đồng nghiệp qua bản sáng kiến kinh nghiệm với đề tài: “Các biện pháp tổ chức hoạt động ngoài trời cho trẻ 4 – 5 tuổi tại trường mầm non Hoa Sữa” 
II GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Nội dung lý luận:
Hoạt động ngoài trời là hoạt động giáo viên tổ chức cho trẻ quan sát các đối tượng và chơi các trò chơi vận động, chơi tự chọn với nhiều trò chơi, đồ chơi và nguyên vật liệu sẵn có hoặc do giáo viên chuẩn bị phục vụ hoạt động vui chơi của trẻ. Hoạt động ngoài trời có nhiều ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển toàn diện nhân cách trẻ về cả đức, trí, thể, mỹ. Về trí tuệ, trong quá trình chơi trẻ phải tư duy, phán đoán, ghi nhớ có chủ địnhqua đó giúp phát triển các kỹ năng nhận thức ở trẻ. Ngoài ra, luật chơi, lời đồng dao, thơ vè trong trò chơi làm tăng một lượng lớn vốn từ ở trẻ. Thêm vào đó, trẻ được vui chơi với môi trường thiên nhiên, rèn luyện sức khỏe, và vận động bao gồm cả vận động thô và vận động tinh, từ đó tăng cường khả năng thích nghi của cơ thể với môi trường sống. Trong khi hoạt động, bản thân trẻ cảm nhận và tạo ra cái đẹp góp phần giáo dục thẩm mỹ, đạo đức, ý thức lao động cho trẻ. Và lớn hơn cả, hoạt động ngoài trời mang lại cho trẻ những nét mặt vui tươi, những tiếng cười sảng khoái.
2. Cơ sở thực tiễn:
* Thuận lợi:
- Trong khi tổ chức cho trẻ hoạt động ngoài trời, lớp tôi có được các điều kiện thuận lợi cơ bản:
- Sân chơi rộng rãi, thoáng mát.
 - Trường trang bị nhiều đồ dùng đồ chơi hoạt động ngoài trời đa dạng và phong phú .
Trường nằm ở vùng nông thôn sẵn có các nguyên vật liệu thiên nhiên cho trẻ hoạt động.
Bản thân là giáo viên có nhiều năm liên tục chủ nhiệm lớp mẫu giáo nhỡ,thường xuyên học hỏi các đồng nghiệp qua các buổi dự giờ hoạt động và tìm hiểu qua các loại sách báo, đồng thời có kế hoạch sắp xếp hoạt động ngoài trời theo từng chủ đề với sự hứng thú của trẻ.
- Giáo viên dạy cùng lớp trẻ trung, năng động, nhiệt tình trong công tác.
* Khó khăn :
 Bên cạnh những thận lợi đã có, tôi còn gặp một số khó khăn sau:
 - Các trò chơi tổ chức ngoài trời còn nghèo nàn.
- Đa số phụ huynh ở lớp đều là thành phần lao động nên trò chuyện cùng trẻ về thế giới xung quanh trẻ còn hạn chế, đa phần là cô cung cấp cho trẻ kiến thức.
- Số trẻ trong lớp quá đông: 45 trẻ. 
- Một số trẻ còn nhút nhát, chưa dám chơi cùng các bạn.
- Nhiều trẻ trong lớp quá hiếu động ảnh hưởng tới công tác tổ chức các trò chơi, quản lý trẻ chơi. 
- Diện tích đất để trồng cây xanh còn ít, lượng cây cảnh còn hạn chế . 
 	Với điều kiện của trường, của lớp như vậy, tôi đã không ngừng, suy nghĩ, tìm tòi và sưu tầm những trò chơi vừa hợp với trẻ, vừa phù hợp sẵn có để hoạt động ngoài trời mang lại hiệu quả cao nhất với trẻ.
Bước vào đầu năm học, tôi nhận thấy trẻ nhanh chóng tỏ ra uể oải, thiếu hào hứng khi quan sát và tham gia vào các trò chơi quá quen thuộc. Nắm được các vấn đề của công tác tổ chức hoạt động ngoài trời, tôi đã tiến hành thực hiện hàng loạt các biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động vui chơi ngoài trời cho trẻ như sau: 
Lựa chọn đối tượng quan sát, các trò chơi phù hợp chủ đề.
Xây dựng hệ thống câu hỏi đàm thoại phát huy tính tích cực, chủ động của trẻ.
Linh hoạt trước sự thay đổi của thời tiết .
Sưu tầm các trò chơi vận động, sưu tầm trò chơi dân gian.
Tận dụng nguồn nguyên vật thiên nhiên sẵn có của địa phương.
3. Các biện pháp thực hiện
3.1 Biện pháp 1: Lựa chọn đối tượng quan sát, các trò chơi phù hợp với chủ đề.
Hoạt động ngoài trời bao gồm 3 hoạt động: quan sát, trò chơi vận động và chơi tự do. Trong đó hoạt động quan sát là một hình thức cho trẻ làm quen với những kiến thức tự nhiên, xã hội xung quanh trẻ, kích thích óc tìm tòi khám phá của trẻ. Để hoạt động quan sát đạt hiệu quả trước tiên tôi lập kế hoạch và lựa chọn các đối tượng quan sát dựa vào điều kiện sẵn có mà chủ đề trẻ đang tìm hiểu. Song song với việc lựa chọn các đối tượng quan sát, tôi cũng đưa vào hoạt động ngoài trời các trò chơi vận động phù hợp chủ đề. Tôi đã lập được bảng thống kê các đối tượng có thể quan sát và các trò chơi vận động, chơi tự do theo từng chủ để như sau:
STT
Chủ đề
Đối tượng quan sát
Trò chơi
 vận động
Chơi tự do
1
Trường mầm non
Lớp học, công việc của bác bảo vệ, công việc cô cấp dưỡng, công việc của cô hiệu trưởng, cô hiệu phó, các đồ chơi ngoài trời
Đu quay, bác bảo vệ tài giỏi, hãy chạy nhẹ nhàng, đuổi bắt, nhảy nhanh tới đích, tìm bạn,mèo đuổi chuột,cắp cua bỏ giỏ
Vẽ phấn tự do trên sân, nhặt hoa lá về làm đồ chơi( nghé ọ, giỏ cắm hoa..)chơi đồ chơi ngoài trời. 
2
Bản thân
Bé nghe thấy gì?, bé nhìn thấy gì?, dấu chân, bóng, Ai cao hơn, bạn trai, bạn gái, quan sát giá dép, tủ để đồ cá nhân, ba lô, thời tiết
Thỏ xám rửa mặt, tay cầm tay, bé tạo dáng, ai bước dài hơn, ai chạy nhanh hơn, thăng bằng, chó sói xấu tính, trốn tìm..
Vẽ phấn trên sân hình bạn trai, bạn gái, đồ hình bàn tay, bàn chân, chơi với cát (in dấu bàn chân, bàn tay), nước, bóng, lá cây, vòng, giấy, chơi đồ chơi ngoài trời. 
3
Gia đình
Ngôi nhà ngói, nhà cao tầng, vườn hoa, vườn cây quanh trường, thời tiết 
Về đúng nhà, tìm nhà, mẹ và con, bà và cháu, giã gạo, dung dăng, dung dẻ
Vẽ phấn trên sân ngôi nhà của bé, những người thân trong gia đình, chơi với cát, nước, bóng, lá cây, vòng, giấy, chơi đồ chơi ngoài trời. 
4
Nghề nghiệp
Công việc của cô bán hàng, cô thợ may, bác thợ mộc, bác nông dân, dụng cụ, sản phẩm của nghề (vật thật),tham quan doanh trại bộ đội, xưởng thủ công mỹ nghệ (nghề truyền thống của địa phương)
Dệt vải, kéo cưa lừa xẻ., nhảy bao bố, tìm đúng đồ dùng , người tài xế giỏi, rồng rắn lên mây,bộ đội hành quân, mèo đuổi chuột.
Vẽ phấn trên sân, chơi với cát, nước, bóng, lá cây, vòng, giấy, chơi đồ chơi ngoài trời. 
5
Giao thông
Xe đạp, xe máy, mũ bảo hiểm, biển báo giao thông, thời tiết
Ô tô vào bến, máy bay, tín hiệu, lái ô tô trên đường ngoằn ngoèo, người tại xế giỏi
Vẽ phấn trên sân, chơi với cát, nước, bóng, lá cây, vòng, giấy, chơi đồ chơi ngoài trời, gấp máy bay, thuyền bằng giấy, thả thuyên giấy, lá, làm đồ chơi từ nguyên vật liệu đã qua sử dụng. 
6
Động vật
Quan sát các con vật thật: bể cá cảnh, con chim, con bướm, con mèo, con chó, con cá, con cua, con tôm, thời tiết.
Thả đỉa ba ba, rồng rắn lên mây, mèo đuổi chuột, bịt mắt bắt dê, bác thợ săn, sư tử đang ngủ, cá sấu lên bờ, chú cho tìm xương, cao và thỏ, đua vịt, bắt vịt trên cạn..
Vẽ phấn trên sân, chơi với cát, nước, bóng, lá cây, vòng, giấy, chơi đồ chơi ngoài trời.làm các con vật bằng lá cây , xếp hình con vật từ lá cây, hột hạt
7
Tết và mùa xuân
Cây đào, cây mai, cây quất, bánh chưng, câu đối, hộp mứt, thời tiết
Ném còn, kéo co, mèo đuổi chuột, chọi cóc, đua vịt, đua thuyền 
Vẽ phấn trên sân, chơi với cát, nước, bóng, lá cây, vòng, giấy, chơi đồ chơi ngoài trời. 
8
Thực vật
Các loại lá, các loại cây, các loại hoa có trong sân trường, các loại quả, các loại rau, mầm và rễ, thời tiết 
Gieo hạt, tìm đúng cây, qua cầu hái hoa, thả lá, giấu lá, gió và lá, cây cao cỏ thấp, trồng nụ trồng hoa 
Vẽ phấn trên sân, chơi với cát, nước, bóng, lá cây, vòng, giấy, chơi đồ chơi ngoài trời. , làm lá cây thành con vật, đồ chơi, đồ hình lá cây, nhặt lá, cánh hoa rụng để xếp hình.
9
Nước và các httn
Mưa, những đám mây bay, hướng của gió, bóng nắng, .
Bé làm xiếc thăng bằng, nhảy với dây, chạy đội túi cát, trời nắng – trời mưa, mưa, chìm nổi, thả đỉa ba ba.
Vẽ phấn trên sân, , chơi với cát, nước, bóng, lá cây, vòng, giấy, chơi đồ chơi ngoài trời, chơi thổi bong bong, đong, rót nước. 
10
Quê hương – đất nước – Bác Hồ
Thời tiết, đình, chùa, nhà văn hóa, những ngôi nhà, cánh đồng lúa, 
Kéo co, rồng rắn lên mây, ném còn, chuyền bóng
Vẽ phấn trên sân, , chơi với cát, nước, bóng, lá cây, vòng, giấy, chơi đồ chơi ngoài trời. 
Lựa chọn nội dung hoạt động ngoài trời phù hợp là một việc rất quan trọng. Điều này giúp trẻ mở rộng, khắc sâu các kiến thức trong chủ để, đồng thời giúp giáo viên có sự chủ động trong công tác tổ chức.
Hoạt động ngoài trời bao gồm ba hoạt động: quan sát, trò chơi vận động và chơi tự do. Ba phần này vốn là ba phần riêng rẽ và không phụ thuộc vào nhau. Nếu như giáo viên cứ lần lượt, tuần tự tiến hành ba phần tách biệt thì kiến thức của trẻ vừa lĩnh hội được trong quá trình quan sát không được khắc sâu mà bản thân hoạt động ngoài trời cũng trở nên rời rạc, nhàm chán. Để khắc sấu kiến thức đã đạt được trong quá trình quan sát cũng là để giờ hoạt động thêm hào hứng, hiệu quả người giáo viên linh động tạo sự liên kết giữa ba phần thì hiệu quả mang lại sẽ thật rõ rệt. trẻ không chỉ được chơi các trò chơi mà còn được cụ thể, khắc sâu các kiến thức vừa được cô cung cấp trong hoạt động có chủ đích. Vì vậy, khi tổ chức hoạt động ngoài trời, trong điều kiện có thể, tôi luôn chủ động lựa chọn các trò chơi vận động có mối liên hệ trực tiếp với nội dung trẻ vừa quan sát.
Ví dụ: ngay sau khi quan sát vườn hoa, khi tổ chức trò chơi vận động cô yêu cầu trẻ chạy theo nhóm, mỗi nhóm có một loại hoa và phân loại về đặc điểm, hình dáng, màu sắc, nơi sống của loại hoa mà cô chuẩn bị.
Khi chơi tự do bằng các nguyên vật liệu mở trẻ có thể sắp xếp các hạt thành các loại hoa cánh dài, cánh tròn, vẽ hoa năm cánh
Hay như: trong giờ hoạt động ngoài trời, với hoạt động quan sát lá ngọc lan. 
Ảnh 1. Quan sát lá Ngọc Lan
Sau khi cho trẻ quan sát đặc điểm lá để biết được cây nào lá nấy, mỗi loại lá đều có đặc điểm riêng biệt thì khi chơi vận động cô có thể tổ chức các trò chơi với lá cây: giấu lá, thả lá, tìm đúng cây, nhặt lá rơi, cây nào lá nấy. 
Trẻ được trực tiếp hoạt động với lá, hứng thú của trẻ được đẩy lên cao. Cũng từ đó kiến thức, hình ảnh về lá tự nhiên được khắc sâu trong tâm trí trẻ. Lá cũng tự nhiên trờ thành một hình ảnh đẹp, một ấn tượng đáng ghi nhớ với trẻ. Cũng với những chiếc lá đó, khi sang phần chơi tự chọn, cô có thể tổ chức cho một nhóm trẻ làm các con vật từ những chiếc lá hay đồ hình, vẽ thêm chi tiết để biến những chiếc lá thành các con vật xinh xắn, ngộ nghĩnh và đáng yêu như đàn cá, bươm bướm, chuồn chuồn làm mũ lá cây, xếp lá cây bằng hột hạt
Ảnh 2. Trẻ chơi đồ hình lá cây
Chắc chắn rằng, sau những hoạt động được liên kết với nhau từ đầu đến cuối như vậy , trẻ không chỉ phân biệt được thật tốt các loại lá cây mà còn biết thật nhiều trò chơi có thể chơi cùng với những chiếc lá. Cũng qua đó trẻ sẽ chẳng bao giờ còn nhầm lẫn các loại lá mà trẻ đã được trải nghiệm.
Với giờ quan sát thời tiết, sau nhận xét cụ thể về các hiện tượng thời tiết hiện có như: nắng, mưa, gió, những đám mây cô có thể tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi vận động: trời nắng, trời mưa, chơi với bóng, điệu nhảy của bóng, đuổi hình bắt bóng; chơi tín hiệu, trời mưakhi đó trẻ không chỉ được khắc sâu các hiện tượng thời tiết mà còn biết cách ứng xử khi gặp từng hiện tượng thời tiết cụ thể. Cuối giờ, trong phần chơi tự chọn, cô tổ chức cho trẻ vẽ tranh theo nhóm về thời tiết: ông mặt trời, những đám mây, cầu vồng
Khi tiến hành các hoạt động ngoài trời có sự liên kết chặt chẽ như vậy, trẻ không chỉ hứng thú mà những kiến thức trẻ lĩnh hội được thật bền vững. Đó là một điều đáng ghi nhận, giải quyết tốt đặc điểm về nhận thức vốn chóng nhớ, chóng quên ở trẻ. Tuy nhiên, không phải bất cứ trong giờ hoạt động ngoài trời nào, tôi cũng có thể tạo sự liên kết chặt chẽ giữa ba phần, nhưng nếu có thể, tôi luôn tận dụng sự liên kết chặt trẻ này để trẻ được “học mà chơi, chơi mà học” nâng cao hiệu quả của hoạt động vui chơi với nhận thức của trẻ. 
Bên cạnh việc tổ chức tốt hoạt động ngoài trời, tôi cũng không quên tổ chức cho trẻ tham quan, đi dạo ít nhất là một lần trong một chủ đề. Các địa điểm được lựa chọn để thăm quan thường là các địa điểm văn hóa cộng cộng: nhà văn hóa, đình, chùa hay các xưởng thủ công mỹ nghệ(nghề truyền thống của địa phương) 
Ảnh 3: thăm quan xưởng thủ công mỹ nghệ
Nếu không đi dạo, tham quan tôi sẽ cho trẻ lao động nhặt lá cây rụng trong sân trường hoặc giao lưu trò chơi, văn nghệ với một lớp khác. Trong một tuần hoạt động tôi chủ động dành một ngày để trẻ quan sát thời tiết. Và tất nhiên là tôi linh động cho trẻ quan sát trong những ngày thời tiết có những điều mới mẻ.
3.2 Biện pháp 2: xây dựng hệ thống câu hỏi đàm thoại phát huy tính tích cực, chủ động của trẻ
Hệ thống câu hỏi sử dụng trong quá trình quan sát có tác dụng dẫn dắt sự tập trung chú ý của trẻ vào các đặc điểm, các dấu hiệu đặc trưng, giúp trẻ nhận biết đối tượng một cách toàn diện và chính xác. Các câu hỏi, đặc biệt là câu hỏi nêu vấn đề của cô trong quá trình quan sát không chỉ kích thích duy trì hứng thú và nhu cầu nhận thức của trẻ mà còn tích cực hóa hoạt động của các giác quan và các thao tác tư duy cho trẻ. Bằng cách sử dụng hệ thống các câu hỏi tôi khuyến khích trẻ không chỉ dùng mắt nhìn mà còn dùng tai để nghe, tay để sờ, nắn, đo đếm, mũi để ngửi kết quả của việc sử dụng các giác quan một cách tích cực trong quá trình quan sát, một mặt giúp cho các giác quan của trẻ trở nên tinh nhạy hơn, mặt khác làm cho biểu tượng của trẻ trở nên chính xác. Trong quá trình quan sát, câu hỏi của cô kích thích trẻ so sánh và phán đoán suy luận, phân nhóm các đối tượng có cùng một dấu hiệu nhờ đó tư duy của trẻ phát triển hơn, các biểu tượng của trẻ trở nên khái quát hơn. 
	Trong quá trình quan sát ở trẻ mẫu giáo nhỡ, tôi có thể sử dụng các câu hỏi với những mục đích khác nhau:
Câu hỏi kích thích tri giác, tích cực hóa hành động tiếp xúc trải nghiệm:
Đó là những câu hỏi đòi hỏi chú ý tri giác, tiếp xúc với đối tượng để trả lời chính xác các đặc điểm cần quan sát giúp trẻ biết mô tả, phân tích đặc điểm sự vật hiện tượng
 Ví dụ: Quan sát con cá, tôi có thể sử dụng các câu hỏi:
+ Câu hỏi kích thích thị giác (nhìn): Các con thấy con cá này đang làm gì? Nó dùng gì để bơi? Vây cá chuyển động như thế nào? (trẻ quan sát và làm động tác mô phỏng) Những chiếc vây của nó màu gì?
+ Câu hỏi kích thích xúc giác (sờ): Các con thấy cánh hoa hồng như thế nào? (cô cho trẻ sờ cánh hoa hồng) 
+ Câu hỏi kích thích khứu giác (ngửi): Các con ngửi xem hoa hồng có mùi gì?
+ Câu hỏi kích thích thính giác: Các con nghe thấy tiếng mưa rơi như thế nào? Tiếng gió thổi như thế nào?
Câu hỏi kích thích tư duy
Đó là những câu hỏi yêu cầu trẻ phân biệt, so sánh, phán đoán và suy luận. Để trả lời được câu hỏi này trẻ buộc phải quan sát kỹ, tách các dấu hiệu đặc trưng của đối tượng và so sánh với các đối tượng khác. Ví dụ : Khi quan sát con cá tôi thường đặt câu hỏi:
+ Câu hỏi kích thích so sánh: Câu hỏi về đặc điểm khác và giống nhau giữa các đối tượng và giữa các dấu hiệu. Ví dụ: Cây sấu có giống cây hoa ngọc lan không? Khác ở những điểm nào?
+ Câu hỏi kích thích phán đoán: Điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta vớt con cá ra khỏi nước? Theo con, khi thả miếng xốp vào nước nó sẽ chìm hay nổi? Mây đen báo hiệu điều gì? Khi cho đường (muối) vào nước, nước sẽ có vị gì?...
+ Câu hỏi kích thích suy luận: Vì sao cá không chớp mắt? Tại sao sân trường lại ướt? Tại sao lá cây lại đung đưa?..
Đối với câu hỏi kích thích phán đoán và suy luận, tôi chưa yêu cầu trẻ phải trả lời hoàn toàn chính xác. Điều quan trọng là trẻ phải vận dụng vốn kinh nghiệm của mình để tìm ra các mối liên hệ của các sự vật hiện tượng mà trẻ cảm thấy phù hợp để đưa được ra những đáp án. Tôi luôn khuyến khích trẻ đưa ra nhiều đáp án khác nhau cho một câu hỏi và chốt lại những câu trả lời đúng.
Câu hỏi kích thích ngôn ngữ và xúc cảm:
Đó là những câu hỏi kích thích trẻ tích cực nhận xét miêu tả nói lên suy nghĩ cảm nhận của mình về đối tượng, giao lưu với đối tượng. Ví dụ: Ai có nhận x