SKKN Tích hợp giáo dục ứng phó với biến đổi khí hậu và phòng, chống thiên tai trong dạy học Địa lí 12 ở trường THPT theo hướng phát triển năng lực

 MỤC LỤC
1. LỜI GIỚI THIỆU .....................................................................................................1
2. TÊN SÁNG KIẾN .....................................................................................................1
3. TÁC GIẢ SÁNG KIẾN.............................................................1
4. CHỦ ĐẦU TƯ TẠO RA SÁNG KIẾN....2
5. LĨNH VỰC ÁP DỤNG SÁNG KIẾN........2
6. NGÀY SÁNG KIẾN ĐƯỢC ÁP DỤNG LẦN ĐẦU HOẶC ÁP DỤNG THỬ ....2
7. MÔ TẢ BẢN CHẤT SÁNG KIẾN ..........................................................................2
MỞ ĐẦU ........................................................................................................................2
 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.................................................................................................2
 2. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU ...................................................................3
 2.1 Mục đích nghiên cứu ..........................................................................................3
 2.2 Nhiệm vụ nghiên cứu ..........................................................................................3
 3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU....................................................................4
 3.1 Đối tượng nghiên cứu.........................................................................................4
 3.2 Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................4
 4. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC..........................................................................................4
 5. TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU .....................................................................4
 5.1. Trên thế giới ......................................................................................................4
 5.2. Ở Việt Nam ........................................................................................................6
 6. QUAN ĐIỂM VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..........................................................8
 6.1. Quan điểm nghiên cứu.......................................................................................8
 6.2 Phương pháp nghiên cứu..................................................................................11
 7. NHỮNG ĐÓNG GÓP CỦA SÁNG KIẾN......................................................................13
 8. CẤU TRÚC CỦA SÁNG KIẾN....................................................................................13
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC TÍCH HỢP GIÁO 
DỤC ỨNG PHÓ VỚI BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU VÀ PHÒNG, CHỐNG THIÊN TAI 
TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ 12 Ở TRƯỜNG THPT THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN 
NĂNG LỰC .................................................................................................................14
 1.1. NHỮNG VẤN ĐỀ VỀ ĐỔI MỚI GIÁO DỤC PHỔ THÔNG THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN 
 NĂNG LỰC ..................................................................................................................14
 1.2. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH...............................................23
 1.2.1. Khái niệm năng lực.......................................................................................23
 1.2.2. Mô hình cấu trúc năng lực ...........................................................................24
 1.2.3. Những năng lực cần hình thành cho học sinh ..............................................26
 1.2.4 Đặc trưng của dạy học phát triển năng lực...................................................27
 1.3. DẠY HỌC TÍCH HỢP ...........................................................................................29
 1.3.1. Khái niệm tích hợp và dạy học tích hợp .......................................................29 3.1 MỤC ĐÍCH, NHIỆM VỤ, NGUYÊN TẮC THỰC NGHIỆM .........................................71
 3.1.1 Mục đích thực nghiệm ..................................................................................71
 3.1.2. Nhiệm vụ thực nghiệm ..................................................................................71
 3.1.3 Nguyên tắc của việc thực nghiệm ..................................................................71
 3.2 QUY TRÌNH THỰC NGHIỆM..................................................................................72
 3.2.1 Chuẩn bị thực nghiệm....................................................................................72
 3.2.2 Nội dung thực nghiệm....................................................................................73
 3.2.3 Phương pháp thực nghiệm.............................................................................73
 3.2.4 Tổ chức thực nghiệm .....................................................................................74
 3.3 PHÂN TÍCH KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM ..................................................................76
 3.3.1 Kết quả thực nghiệm......................................................................................76
 3.3.2. Nhận xét đánh giá kết quả thực nghiệm .......................................................79
TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 .............................................................................................83
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .............................................................................84
 1. KẾT LUẬN ..............................................................................................................84
 2. KHUYẾN NGHỊ........................................................................................................84
TÀI LIỆU THAM KHẢO ..........................................................................................86
PHỤ LỤC .....................................................................................................................89
8. CÁC THÔNG TIN BẢO MẬT ............................................................................153
9. CÁC ĐIỀU KIỆN CẦN CÓ ĐỂ ÁP DỤNG SÁNG KIẾN ................................154
10. ĐÁNH GIÁ LỢI ÍCH THU ĐƯỢC HOẶC DỰ KIẾN CÓ THỂ THU ĐƯỢC 
DO ÁP DỤNG SÁNG KIẾN THEO Ý KIẾN CỦA TÁC GIẢ, CỦA TỔ CHỨC CÁ 
NHÂN .........................................................................................................................154
11. DANH SÁCH NHỮNG CÁ NHÂN/TỔ CHỨC ĐÃ THAM GIA ÁP DỤNG 
THỬ HOẶC ÁP DỤNG SÁNG KIẾN LẦN ĐẦU .................................................155
 DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1 Một số bài học có khả năng tích hợp GDUPVBĐKH và GDPCTT..61
Bảng 3.1 : Bảng điểm đánh giá bài thực nghiệm về UPVBĐKH và PCTT giữa lớp 
 đối chứng và lớp thực nghiệm tại trường thực nghiệm THPT AAA, 
 Lập Thạch, Vĩnh Phúc...76
Bảng 3.2 : Bảng tỉ lệ kết quả đánh giá giữa lớp đối chứng và lớp thực nghiệm tại 
 trường thực nghiệm THPT AAA, Lập Thạch, Vĩnh Phúc.....76
Bảng 3.3: Bảng điểm đánh giá bài thực nghiệm về UPVBĐKH và PCTT giữa lớp 
 đối chứng và lớp thực nghiệm tại trường thực nghiệm 2: trường THPT 
 BBB, Tam Dương, Vĩnh Phúc...78
Bảng 3.4: Bảng tỉ lệ kết quả đánh giá giữa lớp đối chứng và lớp thực nghiệm tại 
 trường thực nghiệm 2: trường THPT BBB, Tam Dương,.....78
Bảng 3.5: Bảng điểm tổng hợp đánh giá bài thực nghiệm về UPVBĐKH và PCTT 
 giữa lớp đối chứng và lớp thực nghiệm cả 2 trường.....81
Bảng 3.6: Bảng tỉ lệ kết quả đánh giá giữa lớp đối chứng và lớp thực nghiệm cả 2 
 trường....81 BÁO CÁO KẾT QUẢ
 NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. LỜI GIỚI THIỆU 
 Trong bối cảnh nền kinh tế xã hội nước ta hội nhập khu vực và thế giới, thì giáo 
dục cũng cần có những đổi mới tích cực để đưa đất nước đi lên đỉnh cao của quá trình 
CNH - HĐH. Ngành giáo dục và đào tạo đổi mới một cách căn bản và toàn diện từ mục 
tiêu, nội dung, phương pháp đến hình thức, cách thức tổ chức dạy học để đào tạo nên 
đội ngũ lao động có chất lượng cao cho đất nước, thúc đẩy quá trình toàn cầu hóa hội 
nhập quốc tế.
 Môn Địa lí 12 THPT trang bị cho học sinh những kiến thức phổ thông cơ bản cần 
thiết về đặc điểm tự nhiên, dân cư, kinh tế xã hội Việt Nam. Từ đó hình thành và phát 
triển cho học sinh khả năng học tập nghiên cứu địa lí: quan sát, nhận xét, phân tích, so 
sánh, sử dụng bản đồ, biểu đồ Trên thực tế có rất nhiều vấn đề kiến thức và kĩ năng 
địa lí mà trong chương trình giáo dục phổ thông chưa đề cập đến, hoặc đề cập đến nhưng 
rất mờ nhạt, nhưng lại rất cần chuẩn bị cho học sinh để họ có thể đối mặt với những 
thách thức của cuộc sống. Do đó giáo dục cần tích hợp các kiến thức và kĩ năng đó thông 
qua các bài học, môn học, cấp học.
 Việt Nam là một trong những quốc gia bị nhiều ảnh hưởng của biến đổi khí hậu 
và thảm họa thiên tai là rất nghiêm trọng và không thể lường hết được. 
 Theo chương trình hành động được phát động trong ngày thế giới phòng chống 
thiên tai năm 2010, thì nhiệm vụ về giáo dục thiên tai là rất lớn, đó là “ phòng chống 
thiên tai từ trường học”. Tiếp đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo và Bộ Nông nghiệp và Phát 
triển nông thôn đã ký, ban hành Chương trình phối hợp công tác số 3485 ngày 08/5/2018 
“Về phòng chống và giảm nhẹ thiên tai trong ngành Giáo dục và Đào tạo giai đoạn 2018-
2023”. Quyền đại diện thường trú của UNDP (Bộ Nông nghiệp và Chương trình phát 
triển Liên hợp quốc (UNDP), tại Việt Nam, bà Caitlin Wiesen cho biết, trẻ em và thanh 
niên là tương lai của bất kỳ quốc gia nào và họ nằm trong số những nhóm dễ bị tổn 
thương nhất do ảnh hưởng bởi thiên tai. 
 Từ những điều trên, tôi lựa chọn đề tài nghiên cứu “ Tích hợp giáo dục ứng phó 
với biến đổi khí hậu và phòng, chống thiên tai trong dạy học Địa lí 12 ở trường THPT 
theo hướng phát triển năng lực ”. 
2. TÊN SÁNG KIẾN
 Tích hợp giáo dục ứng phó với biến đổi khí hậu và phòng, chống thiên tai 
trong dạy học địa lí 12 ở trường THPT theo hướng phát triển năng lực.
3. TÁC GIẢ SÁNG KIẾN
 - Họ và tên: Nguyễn Thị Nhàn
 1 Việt Nam là một trong những quốc gia bị nhiều ảnh hưởng của biến đổi khí hậu 
và thảm họa thiên tai là rất nghiêm trọng và không thể lường hết được. Nhiệt độ tăng, 
hạn hán cục bộ ở các tỉnh duyên hải miền Trung - Tây Nguyên; Bão, lũ gây ngập úng 
nhiều làng mạc ở các tỉnh Bắc Trung Bộ. Mực nước biển dâng gây nhiễm mặn, triều 
cường thường xuyên từ 5 đến 7 ngày ở TP. Hồ Chí Minh, Cần Thơ và nhiều tỉnh miền 
Tây Nam Bộ. Lũ quét, lũ ống gây sạt lở đất vùi lấp nhiều nhà cửa, đường xá, cầu cống, 
trường học ở các tỉnh miền núi phía Bắc. Theo chương trình hành động được phát động 
trong ngày thế giới phòng chống thiên tai năm 2010, thì nhiệm vụ về giáo dục thiên tai 
là rất lớn, đó là “ phòng chống thiên tai từ trường học”. Tiếp đó, Bộ Giáo dục và Đào 
tạo và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã ký, ban hành Chương trình phối hợp 
công tác số 3485 ngày 08/5/2018 “Về phòng chống và giảm nhẹ thiên tai trong ngành 
Giáo dục và Đào tạo giai đoạn 2018-2023”. Thông điệp của ngành Giáo dục trong giai 
đoạn 2018-2023 đó là: Chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu và phòng, chống thiên 
tai, chuẩn bị sẵn sàng và đảm bảo an toàn trong trường học là trách nhiệm của ngành 
giáo dục và của toàn xã hội. Quyền đại diện thường trú của UNDP (Bộ Nông nghiệp và 
Chương trình phát triển Liên hợp quốc (UNDP), tại Việt Nam, bà Caitlin Wiesen cho 
biết, trẻ em và thanh niên là tương lai của bất kỳ quốc gia nào và họ nằm trong số những 
nhóm dễ bị tổn thương nhất do ảnh hưởng bởi thiên tai. Bà Caitlin Wiesen nhấn mạnh: 
“Chúng ta nhất định phải trang bị cho trẻ em và thanh niên những kiến thức và kỹ năng 
cần thiết nhằm bảo vệ tính mạng của mình. Giáo dục và công tác phòng, chống thảm 
họa thiên tai trong các trường học là rất quan trọng, bởi nó sẽ cung cấp cho học sinh 
những kiến thức và kỹ năng cần thiết để đối phó với thiên tai và tự bảo vệ bản thân. 
Ngoài ra, mỗi học sinh sẽ là một người làm truyền thông tích cực, góp phần nâng cao 
nhận thức về phòng, chống thiên tai ở nhà, trường học và trong cộng đồng của các em”.
 Từ những điều trên, tôi lựa chọn đề tài nghiên cứu “ Tích hợp giáo dục ứng phó 
với biến đổi khí hậu và phòng, chống thiên tai trong dạy học Địa lí 12 ở trường THPT 
theo hướng phát triển năng lực ”. 
 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
 2.1 Mục đích nghiên cứu
 Mục đích nghiên cứu của đề tài là thiết kế quy trình và cách thức tích hợp giáo dục 
ứng phó với biến đổi khí hậu và phòng, chống thiên tai trong dạy học Địa lí 12 một cách 
hợp lí, nhằm trng bị cho học sinh kiến thức, kĩ năng, thái độ hành vi về UPVBĐKH và 
PCTT, phát huy được tính chủ động, tích cực, sáng tạo, phát triển năng lực học sinh trong 
học tập. Đồng thời góp phần đổi mới phương pháp và nâng cao hiệu quả dạy học địa lí ở 
trường THPT. 
 2.2 Nhiệm vụ nghiên cứu
 - Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn của việc tích hợp giáo dục UPVBĐKH và 
PCTT trong dạy học Địa lí 12 ở trường THPT theo hướng phát triển năng lực. 
 3