SKKN Một vài kinh nghiệm giáo dục đạo đức học sinh lớp chủ nhiệm tại trường THCS Thị Trấn Hà Trung
Chúng ta đã biết trong tất cả các hoạt động giáo dục trong nhà trường thì giáo dục đạo đức cho học sinh giữ một vị trí hết sức quan trọng. Sinh thời, Bác Hồ đã từng nói: “dạy cũng như học, phải biết chú trọng cả tài lẫn đức. Đức là đạo đức Cách mạng, đó là cái gốc rất quan trọng, nếu không có đạo đức Cách mạng thì có tài cũng vô dụng”. Người xưa cũng có câu : “Tiên học lễ, hậu học văn”. Nói vậy là để nhấn mạnh tầm quan trọng của giáo dục đạo đức, coi giáo dục đạo đức cho người học là yếu tố quan trọng hàng đầu trong sự nghiệp trồng người. Quan điểm ấy cũng đã được nối tiếp qua nhiều thế hệ các giáo viên nói chung, giáo viên chủ nhiệm nói riêng, coi giáo dục đạo đức là nền tảng đưa tới mọi sự thành công trong sự nghiệp trồng người.
Trong thời đại nền kinh tế mở cửa, hội nhập và phát triển ngày nay đã và đang đem lại những thành tựu to lớn trong khoa học kỹ thuật và đặc biệt là xã hội thông tin phát triển như huyền thoại. Đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được tăng nhanh. Song cùng với sự phát triển vượt trội về kinh tế, kỹ thuật, văn hoá, xã hội là những tác động mặt trái của cơ chế thị trường trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước đối với xã hội; giáo dục và đào tạo không nằm ngoài quy luật đó, đặc biệt nó tác động không nhỏ đến việc giáo dục đạo đức cho học sinh ở các trường phổ thông.
Quá trình hội nhập kinh tế ngoài mặt tích cực, nó còn phát sinh nhiều vấn đề mà chúng ta cần nhìn nhận thấu đáo như: bản sắc văn hóa dân tộc bị đe dọa, hội nhập kinh tế quốc tế du nhập vào nước ta những sản phẩm văn hóa thiếu lành mạnh, đồi trụy, phản nhân văn, gieo rắc lối sống tự do buông thả, làm xói mòn những giá trị đạo đức và thuần phong mỹ tục của dân tộc. Trên thực tế, hiện nay một bộ phận thanh thiếu niên đã có dấu hiệu sa sút nghiêm trọng về đạo đức, dễ bị lôi cuốn vào những việc xấu, kém ý thức trong quan hệ cộng đồng, thiếu niềm tin trong cuộc sống, ý chí kém, không có tính tự chủ.
Một thực tế hiện nay là trong nhà trường các cấp học phổ thông nói chung và trường THCS nói riêng, số học sinh vi phạm đạo đức có chiều hướng gia tăng, tình trạng học sinh kết thành băng nhóm bạo hành trong trường học đáng được báo động. Tình trạng học sinh bỏ học đi chơi, nghiện các trò chơi game, số đề, các trò chơi tạo ảo giác Nguy hại hơn nữa nó tạo cho lớp trẻ, lớp người kế cận của xã hội sau này không có khả năng làm việc, làm lũng đoạn xã hội; từ đó làm ảnh hưởng rất nguy hại cho sự phát triển xã hội.
Xuất phát từ đó, để góp phần vào công tác giáo dục đạo đức cho học sinh trong giai đoạn hiện nay đòi hỏi mỗi giáo viên chủ nhiệm lớp trong nhà trường phải công phu trong tìm tòi để có những giải pháp hữu hiệu; nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cũng là mấu chốt góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và hoàn thiện nhân cách cho học sinh. Qua thực tiễn giảng dạy và một số kinh nghiệm nho nhỏ về công tác chủ nhiệm học sinh ở trường THCS Thị Trấn Hà Trung, tôi mạnh dạn đưa ra sáng kiến: “Một vài kinh nghiệm giáo dục đạo đức học sinh lớp chủ nhiệm tại trường THCS Thị Trấn Hà Trung”.
MỤC LỤC Nội dung Trang 1. Phần mở đầu 1.1. Lý do chọn đề tài 1 1.2. Mục đích nghiên cứu 2 1.3. Đối tượng nghiên cứu 2 1.4. Phương pháp nghiên cứu 2 2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm 2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm. 2 2.1.1. Khái niệm đạo đức. 2 2.1.2. Đặc điểm tâm sinh lí của lứa tuổi học sinh THCS. 3 2.1.3 Giáo dục đạo đức học sinh từ góc độ của người giáo viên chủ nhiệm. 3 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm: 4 2.2.1. Thực trạng chung của địa phương 4 2.2.2. Thực trạng đối với phụ huynh 5 2.2.3. Thực trạng với học sinh 5 2.2.4. Thực trạng về phía nhà trường 5 2.2.5. Thực trạng về phía xã hội 6 2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề 6 2.3.1. Kinh nghiệm tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho học sinh về tầm quan trọng của công tác giáo dục đạo đức. 6 2.3.2. Giáo viên chủ nhiệm chú trọng giáo dục đạo đức học sinh nhằm hạn chế sự tác động từ mặt trái của xã hội. 7 2.4. Giáo viên chủ nhiệm xây dựng môi trường lớp học thật tốt để giáo dục đạo đức cho học sinh. 11 2.5. Giáo viên chủ nhiệm xây dựng các phong trào thi đua; tổ chức các hội thi, kỳ thi cho lớp nhằm thu hút, lôi cuốn và tạo niềm vui cho học sinh được đến trường học tập. 12 2.6. Kiểm tra, đánh giá kết quả giáo dục đạo đức học sinh. 13 2.7. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp: 14 3. Kết luận và kiến nghị 3.1. Kết luận: 15 3.2. Đề xuất 15 Tài liệu tham khảo 17 Danh mục các đề tài sáng kiến kinh nghiệm đã được hội đồng đánh giá xếp loại cấp Phòng GD&ĐT, cấp Sở GD&ĐT và các cấp cao hơn xếp loại từ C trở lên 18 1. Phần mở đầu 1.1. Lý do chọn đề tài Chúng ta đã biết trong tất cả các hoạt động giáo dục trong nhà trường thì giáo dục đạo đức cho học sinh giữ một vị trí hết sức quan trọng. Sinh thời, Bác Hồ đã từng nói: “dạy cũng như học, phải biết chú trọng cả tài lẫn đức. Đức là đạo đức Cách mạng, đó là cái gốc rất quan trọng, nếu không có đạo đức Cách mạng thì có tài cũng vô dụng”. Người xưa cũng có câu : “Tiên học lễ, hậu học văn”. Nói vậy là để nhấn mạnh tầm quan trọng của giáo dục đạo đức, coi giáo dục đạo đức cho người học là yếu tố quan trọng hàng đầu trong sự nghiệp trồng người. Quan điểm ấy cũng đã được nối tiếp qua nhiều thế hệ các giáo viên nói chung, giáo viên chủ nhiệm nói riêng, coi giáo dục đạo đức là nền tảng đưa tới mọi sự thành công trong sự nghiệp trồng người. Trong thời đại nền kinh tế mở cửa, hội nhập và phát triển ngày nay đã và đang đem lại những thành tựu to lớn trong khoa học kỹ thuật và đặc biệt là xã hội thông tin phát triển như huyền thoại. Đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được tăng nhanh. Song cùng với sự phát triển vượt trội về kinh tế, kỹ thuật, văn hoá, xã hội là những tác động mặt trái của cơ chế thị trường trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước đối với xã hội; giáo dục và đào tạo không nằm ngoài quy luật đó, đặc biệt nó tác động không nhỏ đến việc giáo dục đạo đức cho học sinh ở các trường phổ thông. Quá trình hội nhập kinh tế ngoài mặt tích cực, nó còn phát sinh nhiều vấn đề mà chúng ta cần nhìn nhận thấu đáo như: bản sắc văn hóa dân tộc bị đe dọa, hội nhập kinh tế quốc tế du nhập vào nước ta những sản phẩm văn hóa thiếu lành mạnh, đồi trụy, phản nhân văn, gieo rắc lối sống tự do buông thả, làm xói mòn những giá trị đạo đức và thuần phong mỹ tục của dân tộc. Trên thực tế, hiện nay một bộ phận thanh thiếu niên đã có dấu hiệu sa sút nghiêm trọng về đạo đức, dễ bị lôi cuốn vào những việc xấu, kém ý thức trong quan hệ cộng đồng, thiếu niềm tin trong cuộc sống, ý chí kém, không có tính tự chủ... Một thực tế hiện nay là trong nhà trường các cấp học phổ thông nói chung và trường THCS nói riêng, số học sinh vi phạm đạo đức có chiều hướng gia tăng, tình trạng học sinh kết thành băng nhóm bạo hành trong trường học đáng được báo động. Tình trạng học sinh bỏ học đi chơi, nghiện các trò chơi game, số đề, các trò chơi tạo ảo giác Nguy hại hơn nữa nó tạo cho lớp trẻ, lớp người kế cận của xã hội sau này không có khả năng làm việc, làm lũng đoạn xã hội; từ đó làm ảnh hưởng rất nguy hại cho sự phát triển xã hội. Xuất phát từ đó, để góp phần vào công tác giáo dục đạo đức cho học sinh trong giai đoạn hiện nay đòi hỏi mỗi giáo viên chủ nhiệm lớp trong nhà trường phải công phu trong tìm tòi để có những giải pháp hữu hiệu; nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cũng là mấu chốt góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và hoàn thiện nhân cách cho học sinh. Qua thực tiễn giảng dạy và một số kinh nghiệm nho nhỏ về công tác chủ nhiệm học sinh ở trường THCS Thị Trấn Hà Trung, tôi mạnh dạn đưa ra sáng kiến: “Một vài kinh nghiệm giáo dục đạo đức học sinh lớp chủ nhiệm tại trường THCS Thị Trấn Hà Trung”. 1.2. Mục đích nghiên cứu: Xã hội phát triển, mặt trái của nó là những hệ lụy: một bộ phận không nhỏ học sinh hiện nay đang có nguy cơ vi phạm đạo đức đáng báo động và có nhiều biểu hiện lệch lạc về đạo đức, hành vi. Vì thế khi tiến hành tìm tòi, nghiên cứu, áp dụng đề tài này, bản thân tôi mong muốn giảm thiểu số lượng học sinh vi phạm đạo đức trong lớp chủ nhiệm nói riêng, trong nhà trường THCS Thị Trấn nói chung. Qua đó tôi cũng muốn trao đổi kinh nghiệm chủ nhiệm với các đồng chí, đồng nghiệp trong trường,góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức, hoàn thiện nhân cách cho học sinh để các em chuẩn bị được hành trang một cách toàn diện hữu ích cho xã hội. Làm tốt nhiệm vụ giáo dục giáo dục đạo đức cho học sinh là làm tốt công việc chủ nhiệm lớp góp một phần nhỏ trong việc giảm tỉ lệ học sinh, thanh thiếu niên vi phạm pháp luật và phạm tội trong nhà trường và ngoài xã hội. 1.3. Đối tượng nghiên cứu: Sáng kiến kinh nghiệm này tôi nghiên cứu áp dụng vào việc giáo dục đạo đức học sinh lớp chủ nhiệm (8B) trường THCS Thị Trấn Hà Trung, đặc biệt là những em học sinh thường hay vi phạm đạo đức như:bỏ học đi chơi, nghiện chơi game, đánh nhau, chửi bậy, chơi số đề, cá độ game, trộm cắp vặt... 1.4. Phương pháp nghiên cứu: Khi tiến hành đề tài này, tôi đã sử dụng các phương pháp: Đọc và tìm hiểu qua sách báo, tài liệu; nghiên cứu qua các module chương trình bồi dưỡng thường xuyên trong năm học để xây dựng cơ sở lí thuyết; Phương pháp đọc và tìm hiểu luật giáo dục Việt Nam; Phương pháp nói chuyện, quan sát, lắng nghe, tìm hiểu thực tế từng đối tượng học sinh qua gia đình, người thân, bạn bè, hàng xóm cuả từng học sinh để thu thập thông tin về học sinh. 2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm. 2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm. 2.1.1. Khái niệm đạo đức: Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội bao gồm những nguyên tắc và chuẩn mực xã hội, nhờ đó con người tự giác điều chỉnh hành vi cho phù hợp với lợi ích, hạnh phúc của mình và sự tiến bộ của xã hội trong mối quan hệ người và người và con người với tự nhiên. Trong nhà trường THCS, giáo dục đạo đức lớp chủ nhiệm là mặt giáo dục phải được đặc biệt coi trọng. Nếu công tác này được coi trọng thì chất lượng giáo dục toàn diện sẽ được nâng lên vì đạo đức có mối quan hệ mật thiết với các mặt giáo dục khác Giáo dục đạo đức học sinh lớp chủ nhiệm là quá trình tác động có mục đích, có kế hoạch đến học sinh nhằm giúp cho nhân cách mỗi học sinh được phát triển đúng đắn, giúp các em có những hành vi ứng xử đúng mực trong các mối quan hệ giữa cá nhân với xã hội, cá nhân với lao động, cá nhân với mọi người xung quanh và cá nhân với chính mình. Giáo dục đạo đức lớp chủ nhiệm đòi hỏi không chỉ dừng lại ở việc truyền thụ khái niệm tri thức đạo đức, mà quan trọng hơn là kết quả giáo dục phải được thể hiện thành tình cảm, niềm tin, hành động thực tế của học sinh trong lớp. 2.1.2. Đặc điểm tâm sinh lí của lứa tuổi học sinh THCS. Tuổi thiếu niên là giai đoạn phát triển của trẻ từ 11 - 15 tuổi, các em được vào học ở trường trung học cơ sở (từ lớp 6 - 9). Do đặc thù của sự phát triển tâm sinh lí lứa tuổi mà ở học sinh THCS là giai đoạn quan trọng nhất. Lứa tuổi này có một vị trí đặc biệt và tầm quan trọng trong thời thời kì chuyển tiếp từ tuổi thơ (trẻ con) sang tuổi trưởng thành [3] mà chúng ta hay dùng những tên gọi như: “Tuổi khủng hoảng” “Tuổi khó bảo”, “Tuổi bất trị”, Là người giáo viên chủ nhiệm ai cũng đều biết đến điều này nhưng cách tiếp cận và ứng xử thì không phải ai cũng thành công như mong đợi. Ở những giáo viên ít chịu đổi mới công tác chủ nhiệm, còn dập khuôn giáo điều, luôn cho mình cái quyền được đúng, ít lắng nghe và tìm hiểu nguyện vọng của học sinh, không đặt mình vào vị trí của các em để hiểu được các em hơn thì thường thất bại. Hầu hết các giáo viên chủ nhiệm chỉ đưa ra yêu cầu mệnh lệnh hoặc bắt các em phải mang một nhân cách của người lớn, vì khi thấy các em sai đã kết luận và trách phạt mà không cho các em cơ hội được nói, được sửa sai. Theo PGS.TS. Võ Thị Minh Chí Viện Nghiên cứu Sư phạm – ĐHSPHN. “Những nét tính cách tăng đậm là hiện tượng thường gặp ở trẻ THCS; đây là các phương án cực hạn của chuẩn bình thường và khi đó các nét của tính cách được tăng cường có phần tăng đậm thái quá. Rơi vào hiện trạng này, ở trẻ thiếu niên xuất hiện tính nhạy cảm tăng cường với một số các tác động gây chấn thương tâm lý xác định, trong khi lại ổn định với các tác động khác. Tính cách phát triển mạnh theo nhiều kiểu khác nhau, mỗi kiểu trong đó đều để lại dấu vết về điểm yếu của mình và đó cũng là dấu hiệu để phân biệt các dạng phát triển tính cách tăng đậm. Tính cách phát triển tăng đậm không phải là bệnh lý, mà là các phương án phát triển bình thường nhưng rất dễ dẫn đến các hành vi lệch chuẩn và lâu dài, nếu không được điều chỉnh, uốn nắn sẽ dẫn đến các bệnh thái nhân cách (và lúc đó đòi hỏi phải có sự tham gia, can thiệp của các nhà tâm thần học)” (Trích tài liệu của PGS.TS. Võ Thị Minh Chí Viện Nghiên cứu Sư phạm – ĐHSPHN) [2]. 2.1.3. Giáo dục đạo đức học sinh từ góc độ người giáo viên chủ nhiệm. Như chúng ta đã biết, nghị quyết hội nghị lần thứ VIII, Ban chấp hành trung ương khóa XI: trong quan điểm chỉ đạo thứ 6 nói rõ: “Chủ động phát huy mặt tích cực, hạn chế mặt tiêu cực của cơ chế thị trường, bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa trong phát triển giáo dục và đào tạo ”. Trong mục tiêu cụ thể của bậc phổ thông đề rõ “.Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. ”. Ghi chú (giải thích cho việc trích dẫn TLTK ở ví dụ nêu trên): - Ở mục 2.1.2: Đoạn “Tuổi thiếu niên sang tuổi trưởng thành”, tác giả tham khảo từ TLTK số 3 Modul THCS 11; đoạn “Những nét tính cách tăng đậm can thiệp của các nhà tâm thần học”, tác giả tham khảo nguyên văn từ TLTK số 2. Luật giáo dục năm 2005 và luật giáo dục sửa đổi năm 2009 tại điều 27 quy định rõ về mục tiêu của giáo dục phổ thông: Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thể mỹ và các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống, lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. [1] Công tác chủ nhiệm lớp ở trường THCS đối với một giáo viên với số tiết là 4 tiết/tuần, việc chủ nhiệm lớp cũng mất nhiều thời gian của giáo viên. Ngoài những buổi sinh hoạt 15 phút đầu mỗi buổi học, người giáo viên chủ nhiệm hoàn thành cả các hồ sơ của lớp chủ nhiệm, trực tiếp giải quyết những vấn đề xảy ra với lớp chủ nhiệm, tiếp phụ huynh học sinh, làm việc với ban đại diện cha mẹ của lớp, Giáo viên chủ nhiệm phải tìm hiểu kĩ càng hoàn cảnh, điều kiện sống, từng cách giáo dục con cái khác nhau của mỗi gia đình đến tìm hiểu tính cách của từng học sinh để nắm bắt đầy đủ đặc điểm học sinh lớp mình chủ nhiệm. Tập hợp các em lại trong một tập thể lớp, hướng dẫn, giáo dục các em để cùng nhau nhìn về một hướng, cùng đoàn kết – yêu thương, học tập và tiến bộ. Công việc như vậy đòi hỏi người giáo viên chủ nhiệm phải thật công minh, khách quan, bao dung, tế nhị và khéo léo. Nếu giáo viên chủ nhiệm không biết tự làm mới công việc chủ nhiệm thì quản lí lớp sẽ rất vất vả. Như vậy có thể nói, công tác chủ nhiệm phải là cả một nghệ thuật. 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm: 2.2.1. Thực trạng chung của địa phương Thị Trấn Hà Trung nằm ở trung tâm huyện Hà Trung, có vị trí địa lí giáp với các xã Hà Phong, Hà Ngọc, Hà Ninh, Hà Bình, có quốc lộ 1A, quốc lộ 217 và đường sắt Bắc - Nam chạy qua. Với vị trí địa lí – là trung tâm kinh tế, chính trị văn hóa, xã hội, Thị Trấn có điều kiện phát triển mọi mặt về kinh tế và văn hóa, thuận lợi cho giáo dục nhưng cũng gặp không ít khó khăn. Ghi chú (giải thích cho việc trích dẫn TLTK ở ví dụ nêu trên): - Ở mục 2.1.3: Đoạn “mục tiêu của giáo dục phổ thông bảo vệ Tổ quốc” tác giả tham khảo từ TLTK số 1 Là trung tâm kinh tế của huyện, điều kiện phát triển kinh tế trong địa bàn Thị Trấn tương đối ổn định, đa ngành nghề đặc biệt là kinh doanh buôn bán, trong đó các quán Net nhiều như nấm rất cám dỗ học sinh. Nhiều gia đình có điều kiện kinh tế khá giả mua sắm máy tính để bàn, laptop, máy tính bảng, điện thoại di động cho con em nhưng vì bận công việc nên không quản lí con cái chặt chẽ. Mặc dù là Thị Trấn nhưng hiện tại số gia đình khó khăn, hộ nghèo vẫn còn nhiều Có thể nói với vị trí giao lưu văn hóa này tuy có nhiều điều kiện phát triển nhưng cũng nảy sinh nhiều hiện tượng xã hội tiêu cực như: nghiện games, cờ bạc, ma túy, lô đề, dẫn đến nhiều trở ngại cho công tác giáo dục, đặc biệt là giáo dục đạo đức học sinh trong nhà trường nói chung, trong lớp chủ nhiệm nói riêng. Bên cạnh đó, bản thân lớp chủ nhiệm 8B trường THCS Thị Trấn do tôi chủ nhiệm có một số em do hoàn cảnh gia đình bố mẹ đi làm ăn xa, con cái ở cùng ông bà nên việc sát sao quản lí và dạy dỗ của gia đình có nhiều lơ là, các em bỏ học thường xuyên đi chơi điện tử. Do vậy công tác giáo dục đạo đức và rèn luyện thói quen tốt cho các em đòi hỏi người giáo viên chủ nhiệm mất rất nhiều thời gian và công sức. 2.2.2. Thực trạng đối với phụ huynh Phụ huynh học sinh nhà trường phần đông làm nghề kinh doanh, một bộ phận làm công chức,thương nghiệp, nông nghiệp, làm lao động thủ công, làm nghề tự do. Đời sống cơ bản tạm đủ, có quan tâm tới việc học tập của con em. Tuy nhiên một bộ phận phụ huynh mải làm ăn, đi làm ăn xa không quan tâm đến con cái, phó mặc cho nhà trường và xã hội. Cá biệt còn có hiện tượng một số học sinh có bố mẹ hoặc người thân dính vào tệ nạn xã hội như cờ bạc, ma túy. Hơn nữa nhiều gia đình học sinh tuy có quan tâm tới con em họ nhưng cách thức giáo dục bị ảnh hưởng nhiều của nền kinh tế, nên phương pháp giáo dục không phù hợp, tạo điều kiện cho học sinh có những quan điểm, nhìn nhận không đúng; không chịu học tập rèn luyện, thích đua đòi Có gia đình do cha mẹ sống không gương mẫu, cha mẹ ly hôn; hay buông lỏng giáo dục, phó mặc cho xã hội, cho nhà trường theo kiểu “trăm sự nhờ thầy, cô” 2.2.3. Thực trạng với học sinh Cơ bản học sinh đi học đầy đủ, chuyên cần, tích cực tham gia các hoạt động nhà trường tổ chức; một số có ý thức tích cực vươn lên trong học tập, tuy nhiên số này không nhiều. Còn phần nhiều học sinh chưa thực sự nỗ lực phấn đấu trong học tập và rèn luyện, việc học chỉ mang tính chất hoàn thành nhiệm vụ được thầy cô giáo giao. Việc học sinh chưa biết làm việc giúp đỡ bố mẹ các công việc gia đình là phần nhiều, mọi việc gia đình đều do bố mẹ, ông bà, hoặc người giúp việc làm. Qua đó các em không xác định được giá trị đích thực công việc. Hơn nữa học sinh bỏ học chơi điện tử vẫn còn ở một số gia đình bố mẹ làm ăn xa hoặc li dị, con cái ở với ông bà. Nhìn chung, những học sinh bỏ học đều thuộc các gia đình bố mẹ đi làm xa nhà cả năm, gửi con cho ông bà hoặc họ hàng. Số học sinh chơi điện tử thường xuyên đều thuộc về các gia đình có bố hoặc mẹ đi lao động nước ngoài, đi làm ăn xa nhà, cả những gia đình buôn bán có điều kiện về kinh tế, do bố mẹ bỏ nhau, trong gia đình có người nghiện ma túy... Do đó ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng học tập của các em ở lớp, ở trường. 2.2.4. Thực trạng đối với nhà trường Thực tế nhà trường chủ yếu tập trung vào công tác giáo dục văn hóa, kiến thức cho học sinh. Tập trung nhiều thời gian vào ôn tập, bồi dưỡng cho học sinh tham gia các kì thi: Thi học sinh giỏi các cấp, thi vượt cấp, nên còn chưa thực sự trú trọng tới công tác giáo dục đạo đức học sinh. Thậm chí, có nơi uy tín người thầy bị sa sút, các giá trị truyền thống “Tôn sư trọng đạo” bị nhìn nhận một cách méo mó, vật chất hóa, thực dụng. Có trường hợp người cô (thầy) không giữ được tư thế đáng kính trọng trong quan hệ thầy trò; tình trạng dạy thêm, học thêm tràn lan đã tác động xấu đến uy tín của người thầy trong suy nghĩ học sinh và không ít phụ huynh. 2.2.5. Thực trạng về phía xã hội Đâu đó, còn có những hiện tượng suy thoái về đạo đức, sống không lý tưởng, lối sống thực dụng, buông thả, thậm chí những hành động phạm pháp của “người lớn” đã tác động xấu trực tiếp đến học sinh. Các tệ nạn xã hội có nơi, có lúc đã xâm nhập vào trong trường học; tình trạng một số ít học sinh lún sâu vào tệ nạn xã hội, thậm chí đánh thầy (cô), gây án, giết người, cướp của, tụ tập đánh nhau, lan tràn trên mạng xã hội. Số này tuy không phổ biến nhưng có xu hướng gia tăng, làm băng hoại đạo đức, tha hoá nhân cách; gây nỗi đau, đáng lo ngaị cho các bậc cha, mẹ; đã tác động xấu tới các gía trị đạo đức truyền thống, ảnh hưởng không nhỏ trực tiếp đến công tác giáo dục đạo đức học sinh trong nhà trường và an ninh trật tự xã hội. Thời đại công nghệ phát triển, các trang mạng giải trí gây tò mò, kích thích, cám dỗ học sinh như: Hình ảnh khiêu dâm, trò chơi độc hại gây ảo giác, trò game gây nghiện tác động xấu làm cho học sinh không còn ý chí nghị lực vươn lên, sống trong ảo giác, tự kỉ, vô cảm hời hợt 2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề 2.3.1. Kinh nghiệm tuyên truyền cho học sinh nhận thức về tầm quan trọng của việc giáo dục đạo đức. Trước hết cần xác định rõ: nhận thức đúng mới có hành động đúng, làm cơ sở để hướng đến một kết quả hoàn thiện. Do đó để tuyên truyền tốt người giáo viên chủ nhiệm cần thực hiện như sau: Giáo viên chủ nhiệm phải là người trực tiếp xây dựng kế hoạch - tổ chức chỉ đạo - kiểm tra - đánh giá giáo dục đạo đức học sinh trong lớp mình chủ nhiệm. Giáo viên chủ nhiệm truyền đạt đến từng học sinh tất cả những quy định của Nhà trường, Thông tư 58 về tiêu chuẩn đánh gía học sinh, những điều cấm, những điều nên làm và những tác hại khi vi phạm kỷ luật. Thiết lập các kế hoạch phối hợp chặt chẽ với các tổ chức, đoàn thể trong nhà trường như: Đoàn thanh niên, Đội thiếu niên tiền phong. Để tuyên truyền có hiệu quả, giáo viên chủ nhiệm phải thực hiện nghiêm túc các cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”; cuộc vận động “Dân chủ - kỷ cương - tình thương - trách nhiệm’’. Để mỗi thầy (cô) giáo viên chủ nhiệm tự hoàn thiện mình, xứng đáng là tấm gương sáng cho học sinh noi theo; để học sinh nhìn nhận, đánh gía người thầy, cô với thái độ: “Trọng thầy vì đạo đức của thầy - Phục thầy vì kiến thức của thầy - Quý mến thầy vì lòng độ lượng của thầy ”. Đặc biệt trong công tác tuyên truyền, giáo viên chủ nhiệm cần phối hợp chặt chẽ nhà trường với các bậc phụ huynh học sinh. Làm cho phụ huynh thấy được tầm quan trọng trong công tác giáo dục đạo đức học sinh. - Cần tiến hành tuyên truyền các nội dung như sau: + Các văn bản hướng dẫn của Bộ giáo dục,ban ngành về thực hiện nhiệm vụ năm học, các cuộc vận động, các phong trào thi đua do các cấp phát động tổ chức. + Tuyên truyền về vai trò, tầm quan trọng của việc giáo dục đạo đức học sinh, tác động của nó đối với chất lượng học tập của học sinh và việc hình thành nhân cách học sinh sau này. + Đặc biệt tuyên truyền tới phụ huynh về những trò chơi nguy hiểm, bạo lực, những hành vi ứng sử trong nhà trường, gia đình và xã hội có ảnh hưởng sấu đến việc giáo dục đạo đức học sinh. + Vai trò, trách nhiệm của nhà trường (Ban giám hiệu, của tập thể sư phạm); gia đình học sinh; các tổ chức đoàn thể xã hội tron
Tài liệu đính kèm:
- skkn_mot_vai_kinh_nghiem_giao_duc_dao_duc_hoc_sinh_lop_chu_n.doc