SKKN Một số Phương pháp giảng dạy và huấn luyện phát triển sức bền cho học sinh trường THCS Thị trấn Quan Hóa – Huyện Quan Hóa
Giáo dục thể chất cho trẻ em hôm nay là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng mà cả xã hội đều quan tâm bởi vì “Trẻ em hôm nay là thế giới ngày mai” để ngày mai thế giới có những nhân tài tốt, xã hội có những công dân tốt thì ngay từ ngày hôm nay chúng ta phải đào tạo thế hệ trẻ có kiến thức, có phẩm chất đạo đức tốt, có sức khoẻ tốt Nhiệm vụ giáo dục học sinh luôn luôn được quan tâm nhưng quan trọng hơn vẫn là nhà trường, đặc biệt là trường THCS. Bởi vì nhà trường nói chung và trường THCS nói riêng là nơi kết tinh, ươm mầm những nhân tài cho xã hội mai sau.
Đất nước ta hiện nay đang trong thời kỳ đổi mới, thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa vì vậy mục tiêu của ngành Giáo dục - Đào tạo là tạo ra những con người phát triển toàn diện. Muốn thực hiện được điều đó thì mỗi con người phải có đủ đức, đủ tri thức và đủ sức khỏe. Như Bác Hồ đã từng nói: “Có đức, có tài nhưng không đủ sức khỏe thì làm việc gì cũng khó”. Vì thế trong chương trình đào tạo ở bậc THCS, thể dục chiếm một vai trò và vị trí hết sức quan trọng.
Hiện nay trong giảng dạy thể dục thể thao ở trường phổ thông nội dung chạy bền là một nội dung rất là khô cứng, đơn điệu, là một nội dung đặc trưng để rèn luyện thể lực, ý chí nên việc giảng dạy và huấn luyện môn này đã khó, càng khó hơn, dạy sao cho hấp dẫn lôi cuốn học sinh. Thực tế cho chúng ta thấy các em rất ngại học môn này vì sợ mệt mỏi, ngại khó và bài tập cho nội dung này thì đơn điệu không gây hứng thú cho các em. Ngoài ra thì thành tích kiểm tra trong quá trình học tập chưa cao, thành tích tham gia hội khỏe phù đổng cấp Huyện còn thấp.
Huấn luyện phát triển tố chất sức bền là giúp cho học sinh chống lại mệt mỏi trong hoạt động thể dục thể thao. Sức bền có ý nghĩa đặc biệt đối với thành tích thi đấu của nhiều môn thể thao và là yếu tố quyết định đối với khả năng chịu đựng lượng vận động của học sinh trong các hoạt động học tập và lao động.
Xuất phát từ những vấn đề trên đồng thời nhằm phát triển sức bền, nâng cao thành tích chạy bền trong quá trình học tập, thi đấu và rèn luyện thể lực cho các em học sinh trường THCS Thị trấn Quan Hóa, tôi đã mạnh dạn viết và vận dụng sáng kiến “Một số Phương pháp giảng dạy và huấn luyện phát triển sức bền cho học sinh trường THCS Thị trấn Quan Hóa – Huyện Quan Hóa” nhằm góp phần phát triển tố chất thể lực nói chung và phát triển sức bền cho học sinh nói riêng. Mong đây cũng là một tư liệu tham khảo để chia sẻ với bạn bè đồng nghiệp.
I. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Giáo dục thể chất cho trẻ em hôm nay là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng mà cả xã hội đều quan tâm bởi vì “Trẻ em hôm nay là thế giới ngày mai” để ngày mai thế giới có những nhân tài tốt, xã hội có những công dân tốt thì ngay từ ngày hôm nay chúng ta phải đào tạo thế hệ trẻ có kiến thức, có phẩm chất đạo đức tốt, có sức khoẻ tốtNhiệm vụ giáo dục học sinh luôn luôn được quan tâm nhưng quan trọng hơn vẫn là nhà trường, đặc biệt là trường THCS. Bởi vì nhà trường nói chung và trường THCS nói riêng là nơi kết tinh, ươm mầm những nhân tài cho xã hội mai sau. Đất nước ta hiện nay đang trong thời kỳ đổi mới, thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa vì vậy mục tiêu của ngành Giáo dục - Đào tạo là tạo ra những con người phát triển toàn diện. Muốn thực hiện được điều đó thì mỗi con người phải có đủ đức, đủ tri thức và đủ sức khỏe. Như Bác Hồ đã từng nói: “Có đức, có tài nhưng không đủ sức khỏe thì làm việc gì cũng khó”. Vì thế trong chương trình đào tạo ở bậc THCS, thể dục chiếm một vai trò và vị trí hết sức quan trọng. Hiện nay trong giảng dạy thể dục thể thao ở trường phổ thông nội dung chạy bền là một nội dung rất là khô cứng, đơn điệu, là một nội dung đặc trưng để rèn luyện thể lực, ý chí nên việc giảng dạy và huấn luyện môn này đã khó, càng khó hơn, dạy sao cho hấp dẫn lôi cuốn học sinh. Thực tế cho chúng ta thấy các em rất ngại học môn này vì sợ mệt mỏi, ngại khó và bài tập cho nội dung này thì đơn điệu không gây hứng thú cho các em. Ngoài ra thì thành tích kiểm tra trong quá trình học tập chưa cao, thành tích tham gia hội khỏe phù đổng cấp Huyện còn thấp. Huấn luyện phát triển tố chất sức bền là giúp cho học sinh chống lại mệt mỏi trong hoạt động thể dục thể thao. Sức bền có ý nghĩa đặc biệt đối với thành tích thi đấu của nhiều môn thể thao và là yếu tố quyết định đối với khả năng chịu đựng lượng vận động của học sinh trong các hoạt động học tập và lao động. Xuất phát từ những vấn đề trên đồng thời nhằm phát triển sức bền, nâng cao thành tích chạy bền trong quá trình học tập, thi đấu và rèn luyện thể lực cho các em học sinh trường THCS Thị trấn Quan Hóa, tôi đã mạnh dạn viết và vận dụng sáng kiến “Một số Phương pháp giảng dạy và huấn luyện phát triển sức bền cho học sinh trường THCS Thị trấn Quan Hóa – Huyện Quan Hóa” nhằm góp phần phát triển tố chất thể lực nói chung và phát triển sức bền cho học sinh nói riêng. Mong đây cũng là một tư liệu tham khảo để chia sẻ với bạn bè đồng nghiệp. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực tiễn đề xuất các phương pháp giảng dạy và huấn luyện nhằm phát huy tính tích cực của học sinh trong giờ học chạy bền, nâng cao chất lượng bộ môn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường, đồng thời đây cũng là sự chuẩn bị tốt về thể lực cho học sinh trong quá trình tham gia tập luyện và thi đấu các môn thể thao trong các kì thi học sinh giỏi TDTT các cấp trong năm học đạt thành tích cao. 3. Đối tượng nghiên cứu Học sinh THCS, cụ thể là học sinh trường THCS Thị Trấn Quan Hóa – Huyện Quan Hóa – Tỉnh Thanh Hóa. 4. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp đọc, phân tích và tổng hợp tài liệu. - Phương pháp nghiên cứu tài liệu và tìm hiểu thông tin trên Internet - Phương pháp vấn đáp, điều tra. - Phương pháp đối chứng, so sánh kết quả. - Phương pháp thực nghiệm sư phạm. - Phương pháp rèn luyện thực hành. - Phương pháp kiểm tra sư phạm. II. NỘI DUNG 1. Cơ sở lý luận Môn thể dục cũng như các môn học khác trong hệ thống giáo dục hiện nay. Vì vậy giáo viên giảng dạy thể dục cũng phải không ngừng học tập để đổi mới các phương pháp dạy học để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của giáo dục là đào tạo và phát triển con người. Ngày nay việc áp dụng phương pháp học tập lấy học sinh làm trung tâm đòi hỏi người giáo viên phải không ngừng tìm tòi, sáng tạo để có thể sử dụng linh hoạt các phương pháp giáo dục nhằm đem lại hiệu quả tốt nhất trong học tập cũng như trong thi đấu. Đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của học sinh trong hoạt động học tập nhằm phù hợp với xu thế của thời đại. Vấn đề này đã đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với giáo viên là phải đổi mới cách dạy sao cho thích hợp với từng đối tượng học sinh để phát huy tính tích cực của học sinh. Thể lực của học sinh luôn là một vấn đề được quan tâm trong các giờ thể dục, là một tiêu chí đánh giá xếp loại học sinh. Tuy nhiên trong giờ dạy thể lực luôn gặp những hạn chế như: + Học sinh chưa nhận thức được tầm quan trọng của nội dung chạy bền nhằm nâng cao thể lực cho bản thân mình và là tiền đề để tập luyện các môn thể thao khác như: Bóng đá; Cầu lông; Bóng chuyền; Bóng bàn; Đá cầu... + Chạy bền là nội dung học rất dễ nhàm chán đối với học sinh hơn nữa chạy bền là một trong những nội dung đánh giá tiêu chuẩn rèn luyện thân thể đối với học sinh Trung học cơ sở. Do vậy việc lựa chọn các bài tập sao cho phù hợp với kiểu bài mà phát huy được tính tích cực trong tập luyện và sự yêu thích môn học đối với học sinh là một vấn đề rất quan trọng. Chạy bền là khả năng duy trì hoạt động kéo dài, hoạt động với cường độ khác nhau. Do đó giáo viên cần phải giúp các em giảm bớt lo sợ khi luyện tập chạy bền để các em thoải mái hưng phấn trong khi luyện tập tức là giúp các em phân biệt được sức bền chung và sức bền chuyên môn. Ngoài việc học tập các môn văn hóa để phát triển trí tuệ, thì việc học bộ môn thể dục, tập luyện thể dục thể thao thường xuyên nhằm nâng cao sức khỏe chống lại bệnh tật và phục vụ lao động. Đây là một nhu cầu không thể thiếu đối với bản thân của mỗi học sinh. 2. Thực trạng ở địa phương Để tiến hành sáng kiến này tôi đã tiến hành thu thập số liệu thông qua kết quả học tập nội dung chạy bền của tổng số 158 em học sinh toàn trường ở năm học trước. Kết quả cho thấy số lượng học sinh xếp loại chưa đạt còn chiếm tỷ lệ cao. Lớp Số học sinh Học sinh: Đạt Học sinh: Chưa đạt SL % SL % 6A 22 18 81,8% 4 18,2% 6B 24 21 87,5% 3 12,5% 7A 25 22 88,0% 3 12,0% 7B 25 23 92,0% 2 8,0% 8A 36 30 83,3% 6 16,7% 9A 26 21 80,8% 5 19,2% Tổng cộng 158 135 85,4% 23 14,6% Mặt khác do phân môn chạy bền là phần lồng ghép trong các tiết học và thường vào cuối các buổi tập mà thời gian dành cho nội dung này chưa nhiều, trung bình khoảng từ 6 đến 10 phút. Cho nên học sinh không còn hứng thú trong tập luyện vì đã mất nhiều thời gian luyện tập các nội dung khác đầu tiết học – sức ì của học sinh lúc này gia tăng. Bên cạnh đó còn có số đông các em còn ngại ngùng, rụt rè do lứa tuổi tâm sinh lý đang phát triển (nhất là học sinh nữ ) nên việc tập luyện các nhiệm vụ mà giáo viên giao chưa thật tốt. Tuy nhiên qua giảng dạy cũng có nhiều học sinh với ý thức tốt, có thể lực, thể hình vẫn cố gắng tiếp thu kĩ thuật giáo viên trang bị và thực hiện nhiệm vụ mà giáo viên giao. Nhưng hiệu quả thực hiện nhiệm vụ và chất lượng chưa cao. Chính vì vậy mà ngay từ đầu năm học, thông qua kế hoạch giảng dạy xuyên suốt năm học của môn thể dục tôi đã đưa vào nội dung chạy bền những bài tập để cho học sinh luyện tập chứ không tập đơn thuần là cho học sinh chạy trên địa hình tự nhiên. Ngoài ra trong quá trình giảng dạy bản thân cũng chú ý đến những em có tố chất tốt để tập luyện thêm cho các em, tạo điều kiện cho nhà trường có nguồn vận động viên tham gia hội thi TDTT cấp huyện đạt kết quả cao. Để có phương pháp luyện tập nâng cao sức bền cho học sinh thì rất cần có sân tập và phương tiện luyện tập. Việc các em có thể lực yếu không chỉ làm ảnh hưởng đến việc phát triển thể chất mà còn ảnh hưởng đến việc học của các em. Do đặc thù của môn học cần phải làm như thế nào giúp cho học sinh có hứng thú yêu thích học và tập luyện nội dung này thì đòi hỏi người giáo viên cần đưa ra những phương pháp, những bài tập sao cho phù hợp với học sinh, tạo cho các em có ý thức phấn đấu quyết tâm cao khi tập luyện. Từ thực trạng trên đã thôi thúc tôi tìm ra các giải pháp để cải thiện chất lượng dạy học và nâng cao thành tích thi đấu phân môn chạy bền tại Trường THCS Thị trấn Quan hóa. 3. Biện pháp thực hiện Theo tôi nhận thấy khi giảng dạy và huấn luyện một số vận động viên học sinh với môn Điền kinh nói chung hay môn chạy bền nói riêng trước hết người giáo viên phải tìm hiểu về tình hình sức khoẻ, về tố chất thể lực, chế độ ăn uống, thời gian tập luyện của học sinh như thế nào rồi từ đó mới đưa ra bài tập phù hợp với các em để không ảnh hưởng về sức khoẻ của các em. Để giúp cho học sinh có được một nền tảng thể lực tốt thì trong quá trình giảng dạy và tập luyện các em, tôi chú ý kết hợp giữa lý thuyết và vận dụng đưa vào một số bài tập, trò chơi vận động gây hứng thú học tập cho học sinh. 3.1. Trú trọng giảng dạy lý thuyết Việc giảng dạy lý thuyết sẽ trang bị cho học sinh hiểu biết sâu sắc về tầm quan trọng của sức bền trong việc rèn luyện sức khỏe của con người đặc biệt sức bền là nền tảng cho các em chơi và học các môn thể thao khác như bóng đá, bóng chuyền, bóng bàn, cầu lông, đá cầu Các yếu tố tạo lên sức bền gồm có: năng lực của tuần hoàn, hô hấp và cơ khớp, khả năng duy trì hưng phấn của hệ thần kinh, sự tiết kiệm năng lượng và nguồn dự trữ năng lượng của cơ thể, sự phối hợp giữa các chức năng sinh lý cơ thể, kỹ thuật động tác và ý chí. Giáo viên tìm hiểu tài liệu về nguyên lí học chạy bền, tác dụng của chạy bền với sức khỏe con người, in cho học sinh đọc và trải nghiệm... Dùng phương pháp thuyết trình ngay trong các giờ học để khích lệ các em tự tìm hiểu thêm 3.2. Tổ chức giảng dạy cho học sinh nắm vững kĩ thuật trước khi vào đường chạy Học sinh cần nắm vững được các vấn đề của kĩ thuật của chạy bền và hiểu được nguyên lý tập luyện để giúp cho các em có phương pháp luyện tập đúng đắn và biết cách khắc phục được những hiện tượng có thể xảy ra trong khi tập luyện chạy bền như “chuột rút”, hiện tượng “cực điểm”, “choáng ngất”...Ngoài ra nắm vững kĩ thuật còn giúp cho học sinh biết cách tự luyện tập ở nhà và có thể tự sửa sai kĩ thuật cho bản thân, bạn bè. Nhìn chung kĩ thuật chạy bền đơn giản hơn kĩ thuật chạy cự ly ngắn, song khi tập cần chú ý các giai đoạn sau: “Xuất phát”: nếu ở cự ly 800m (nữ), 1500m (nam) tiến hành chạy theo nhóm. Xuất pháp cao hiện nay dùng hai khẩu lệnh “sẵn sàng” và “chạy” song để phù hợp với trình độ của vận động viên, người tập bình thường vẫn phải dung ba khẩu lệnh trong xuất phát là: “vào chỗ”, “sẵn sàng” và “chạy” để học sinh các em dễ tiếp thu và tập luyện có hiệu quả. Tranh minh họa: Giai đoạn xuất phát cao. “Vào chỗ”: Khi có lệnh “vào chỗ” người chạy thả lỏng và đứng trước vạch xuất phát. Đặt chân khoẻ lên trước, sau vạch. Bàn chân hơi hướng vào trong chân còn lại đặt ở phía sau cách vạch xuất phát 1/2 bước chân, đầu bàn chân tì sẵn vào mặt đường. Ở tư thế “vào chỗ” thân người giữ thẳng và thả lỏng, trọng tâm cơ thể dồn đều trên hai chân. Lúc này cần tranh thủ thở sâu 2-3 lần và tập trung tư tưởng chờ lệnh “sẵn sàng”. Khi giáo viên thị phạm và yêu cầu thực hiện lệnh “vào chỗ” có thể xảy ra các tình huống học sinh để tay trùng chân; tư thế đứng chưa ngay ngắn; mắt chưa tập trung hướng về phía đường chạy – giáo viên có thể uốn nắn, nhắc nhở để học sinh có thể sửa chữa ngay. “Sẵn sàng”: Khi có lệnh “sẵn sàng” người chạy chuyển trọng tâm cơ thể vào chân trước, chân hơi gập ở khớp gối, thân người đổ về trước. Tay bàn chân mạnh (đặt ở phái trước) đưa về sau, hơi chếch ra phía ngoài, góc ở khuỷu tay khoảng 1200 - 1500. Tay còn lại hơi gập ở khuỷu tay và để tự nhiên phía trước ngực. Người chạy lúc này phải hết sức tập chung tư tưởng chờ lệnh “chạy”. Khi thực hiện lệnh sẵn sàng học sinh có thể mắc phải các lỗi kĩ thuật như: Không dồn trọng tâm vào chân trước; Xuất phát trước lệnh; Bước chạy đầu tiên bị cùng chân tay; Đặt chân trước chạm đất bằng gót bàn chân. Giáo viên phải nhắc nhở uốn nắn tại chỗ. Chạy “lao”: khi có lệnh “chạy” người chạy phải đạp mạnh chân để “lao” nhanh về trước. Qua 4 - 6 bước đầu, thân người dần dần thẳng lên như khi chạy giữa quãng. Trong chạy 20 - 30 m đầu người chạy phải dùng tốc độ lớn để vượt lên chiếm lấy mặt trong của đường chạy. Sau đó chuyển sang chạy bước dài thả lỏng theo nhịp điệu cần thiết để đạt được yêu cầu quy định. Tranh minh họa: Giai đoạn chạy lao sau xuất phát. Khi thực hiện kĩ thuật “chạy lao” học sinh có thể gặp sai lầm là sau khi xuất phát chạy đa số học sinh chưa đảm bảo góc độ chạy lao, duy trì quãng đường chạy lao chưa đảm bảo, chưa có ý thức chiến thuật để chiếm lĩnh lợi thế của đường chạy. Giáo viên phải sửa sai tại chỗ và hướng dẫn ý thức chiến thuật bằng thị phạm trực quan. Giáo viên yêu cầu các nhóm tự luyện và tự sửa sai cho bạn. Chạy “giữa quãng”: chạy giữa quãng là giai đoạn trọng yếu nhất quyết định thành tích. Yêu cầu chạy phải đúng kĩ thuật, có nhịp điệu, thả lỏng bước dài và biết kết hợp thở với bước chạy. So với chạy cự li ngắn, độ dài của bước chạy của cự li chạy bền ngắn hơn nhưng đạp sau vẫn phải mạnh, duỗi thẳng hết chân. Góc đạp sau khoảng 500, tốc độ chạy càng cao thì góc độ đạp sau càng nhỏ. Đổ ngả thân người về trước hoặc ngửa ra sau làm ảnh hưởng tới kĩ thuật. Tư thế của đầu ảnh hưởng nhiều tới tư thế của thân người khi chạy cần giữ đầu thẳng, mắt nhìn về phía trước. Cần chú ý đặt chân đúng, chân chạm đất bằng 1/2 bàn chân trước từ mép ngoài vào. Khi đặt chân phải nhẹ nhàng, đầu gối hơi gập lại để giảm chấn động. Động tác đánh tay trong chạy bền hay còn gọi là chạy cự li trung bình. Chậm hơn và không “giật” mạnh ra sau như ở cự li ngắn, tay đánh chủ yếu là để giữ thăng bằng, phối hợp tích cực với động tác chân và nhịp thở. Đánh tay cần thả lỏng nhịp nhàng theo bước chạy. Trong lúc chạy cần phải thả lỏng toàn thân nhất là lúc chạy đường vòng. Càng thả lỏng càng tiết kiệm được sức, càng dễ phối hợp động tác, chạy càng nhịp nhàng. Khi chạy trên đường vòng cần bám sát vào mặt trong, bàn chân đặt cách mặt đường từ 5 - 7 cm. Thân trên hơi ngả về bên trong (vào phía trong sân) để hạn chế lực li tâm, tay phải đánh với biên độ rộng hơn và tích cực hơn tay trái. Bàn chân đặt hơi hướng vào bên trong. Trong suốt đoạn đường vòng cần chạy thả lỏng để duy trì được nhịp điệu, độ dài bước chạy, tránh bị mất sức vô ích. Trong khi thực hiện kĩ thuật chạy giữa quãng học sinh có thể mắc các lỗi như: Chưa biết cách phân phối sức, chưa biết cách phối hợp giữa bước chạy với nhịp thở, chưa có ý thức chiếm lĩnh lợi thế đường chạy và học sinh chưa biết cách xử lý các tình huống xảy ra trong luyện tập như “chuột rút”, “cực điểm”, “choáng, ngất”... Giáo viên phải quan sát rút kinh nghiệm tại chỗ cho từng học sinh qua các buổi tập. Giáo viên thực hiện thị phạm cho học sinh xem cách khắc phục các tình xảy ra trong khi tập luyện và yêu cầu học sinh thực hành thực tế. Yêu cầu các nhóm học sinh khi luyện tập phải có ý thức tự giác quan sát bạn trong nhóm và giúp đỡ kịp thời. Tranh minh họa: Giai đoạn chạy giữa quãng. “Về đích”: càng gần về đích người chạy càng cần phải cố gắng khắc phục mệt mỏi, duy trì tốc độ sẵn có để vượt qua đích hoặc dư sức thì “tung” nốt ra để đưa thành tích lên cao hơn. Lúc này cần đánh tay nhanh hơn, tăng độ ngả thân trên, giảm góc độ đạp sau, tăng tần số bước chạy. Việc thực hiện động tác “chạm đích” bằng ngực hoặc bằng vai vào dây đích như ở chạy cự li ngắn chỉ cần khi có đối thủ đang theo sát, đang đọ sức với mình trong việc dành ngôi vị, thứ. Nếu không có đối thủ tranh giành thứ hạng thì chỉ cần duy trì tốc độ về đích cho tốt, không cần phải làm động tác “chạm dây đích” gây mất sức, dễ bị ngã, ảnh hưởng tới kết quả thi đấu. Tranh minh họa: Giai đoạn về đích. Sau khi qua đích cần tiếp tục chạy thả lỏng với tốc độ giảm dần 10 - 20 m, rồi chuyển sang đi bộ thở sâu, khi đó đỡ mệt mới dừng lại. Trong quá trình thực hiện giai đoạn về đích học sinh thường mắc phải các sai lầm như: Đánh đích không đúng kĩ thuật; Không biết cách rút đích; Khi đánh đích học sinh dừng lại đột ngột; Khi hoàn thành đường chạy học sinh ngồi ngay tại chỗ mà không thực hiện các bài tập thả lỏng. Giáo viên phải nhắc nhở, sửa sai trực tiếp cho học sinh, động viên và khích lệ học sinh, giao nhiệm vụ cho học sinh tự giác giúp đỡ các bạn trong luyện tập. 3.3. Tổ chức cho học sinh nắm vững Chiến thuật thi đấu chạy bền Học sinh nắm vững chiến thuật với mục tiêu là rèn luyện nội dung chạy bền để đạt kết quả cao, thành tích tốt, học sinh vận dụng được chiến thuật phân phối sức trong tập luyện, học sinh biết cách vận dụng các chiến thuật trong thi đấu và tập luyện các môn thể thao khác. Mặt khác một số học sinh có tố chất thể thao, hình thành ý thức chiến thuật để phát triển năng lực thể thao cho bản thân. Chiến thuật trong chạy bền hay chạy cự li trung bình 800m nữ, 1500m nam. Có tầm quan trọng rất lớn, đôi khi nó đóng vai trò quyết định trong việc giành thắng lợi của người chạy. Nhiều người chạy có trình độ thể lực cao, thể lực tốt, sức bền tốt nhưng thiếu kinh nghiệm phân phối sức không chính xác nên đã không đạt được kết quả cao, mà còn thấp hơn cả những người yếu hơn mình. Vì vậy cần phải xây dựng cho người tập một chiến thuật hợp lí - phù hợp với trình độ thể lực đặc điểm cá nhân, giới tính. Chiến thuật chạy cự li trung bình “chạy bền” phù hợp với trình độ thể lực thiếu niên, học sinh lớp 6,7,8, 9 ở lứa tuổi từ 12 - 16 tuổi. Chiến thuật phân phối sức khi chạy là chiến thuật chủ động nhất giáo viên phải dựa vào trình độ thể lực, đặc điểm cá nhân, giới tính. Do cự li chạy dài hay ngắn mà sức khoẻ có hạn, nên trong chạy bền không thể chạy với tốc độ nhanh tối đa như chạy 60m. Tuỳ theo cự li định tập để tính toán phân bổ sức cho người chạy trên các đoạn đường chạy thích hợp. Đối với cự li 800m (nữ), 1500m (nam) mà người chạy cần phân phối sức của mình sao cho hợp lí nhất để đạt được kết qủa cao nhất. Thông thường khi mới xuất phát nên chạy chậm, nhẹ nhàng cho cơ thể thích nghi dần, sau đó nâng dần và giữ ổn định tốc độ đến khi về đích. Chiến thuật phân phối sức là chiến thuật chủ động phát huy được khả năng thể lực của người chạy. Sử dụng chiến thuật này có thể dự đoán trước được thành tích mà người chạy sẽ đạt. Muốn thực hiện được chiến thuật phân phối sức chính xác cần phải tập chạy lặp lại nhiều lần các đoạn đường cố định để xây dựng cảm giác tốc độ, có cảm giác tốc độ tốt sẽ phân phối tốt, thành tích sẽ đạt được theo kế hoạch. Đối với cự ly 800m giáo viên hướng dẫn học sinh trong 600m đầu phải phân phối sức để duy trì mức độ chạy trung bình, 200m sau phải phát huy hết sức để chiếm lĩnh đường chạy và rút đích. Đối với cự ly 1500m giáo viên hướng dẫn học sinh trong 1300m đầu phải phân phối sức để duy trì mức độ chạy trung bình, 200m sau phải phát huy hết sức để chiếm lĩnh đường chạy và rút đích. Khi tổ chức tập luyện giáo viên cho thực hiện tập theo nhóm từ 5 đến 8 em để quan sát và rút kinh nghiệm động viên học sinh kịp thời. Giáo viên tổ chức học sinh luyện tập chiến thuật “phân phối sức” theo nhóm thể lực để tạo hưng phấn thi đấu cho nhóm học sinh cùng nhóm. Chiến thuật “bám sát” và “rút” ở đoạn cuối, đối với người mới tập luyện, chưa có kinh nghiệm, chưa có cảm giác tốc độ để phân phối sức được chính xác thì nên tập chiến thuật “bám sát” và “rút” đoạn cuối. Khi thực hiện chiến thuật này người chạy cần phải bám sát đối phương. Khi bám sát đối phương phải kiên trì theo sát gót đối phương, khoảng cách tốt nhất là từ 0,5m đến 1m. Khi “bám sát” nếu đối phương tăng tốc độ để rút bỏ thì phải bám theo ngay để giữ vững khoảng cách nêu trên. Để thực hiện được chiến thuật “bám sát” và “rút” ở đoạn cuối trong quá trình tập luyện cần phải chạy biến tốc (thay đổi tốc độ) với các đoạn dài ngắn khác nhau, để quen với việc chạy thay đổi tốc độ, chủ động “bứt phá” và “đuổi bám” đối phương khi cần thiết. Giáo viên tổ chức học sinh luyện tập chiến thuật “bán sát” theo nhóm thể lực để tạo hưng phấn thi đấu cho nhóm học sinh cùng nhóm. Với “cự li trung bình” ở phân môn chạy bền điều rất quan trọng là người chạy phải biết thở đúng để không bị mệt, không bị loạn bước chạy, ảnh hưởng đến tốc độ Do đó trong lúc chạy cần chú ý tập thở theo cách sau đây: + Hít vào
Tài liệu đính kèm:
- skkn_mot_so_phuong_phap_giang_day_va_huan_luyen_phat_trien_s.doc