SKKN Một số kinh nghiệm trong công tác quản lý, chỉ đạo nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường Trung học cơ sở Thị trấn Cẩm Thủy
Hiền tài là nguyên khí quốc gia. Trong thời đại khoa học và công nghệ ngày nay, nhân lực có trình độ cao không chỉ là tiền đề mà còn là yếu tố có tính quyết định cho sự phát triển của một đất nước. Nguồn nhân lực hoàn toàn phụ thuộc vào nền giáo dục, đào tạo của mỗi quốc gia. Khẳng định tầm quan trọng của sự nghiệp giáo dục đào tạo, Nghị quyết Trung ương 2 khóa VIII đã chỉ rõ: “Cùng với khoa học và công nghệ, giáo dục – đào tạo là quốc sách hàng đầu nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài”[1]. Trong xu thế hội nhập quốc tế hiện nay nhất là thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra tại nhiều nước. Do đó, việc đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài là một trong những yếu tố cần thiết để có thể tiếp cận với tiến bộ khoa học công nghệ của các nước trong khu vực và trên thế giới, tiếp cận được cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 hiện nay.
Tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi là bước đi đầu tiên để đào tạo nhân tài cho đất nước, cho địa phương và cũng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của toàn ngành giáo dục ở nước ta hiện nay. Nhằm thực hiện tốt mục tiêu giáo dục mà Đảng và Nhà nước đề ra, trong các trường học phổ thông nói chung, THCS nói riêng, đồng thời với nhiệm vụ phổ cập giáo dục, nâng cao chất lượng đại trà thì việc chăm lo bồi dưỡng học sinh giỏi đã và đang được các cấp quản lí, chính quyền và nhân dân địa phương quan tâm, chú trọng. Tại Điều I - Quy chế thi học sinh giỏi ban hành theo Quyết định 3479/1997/ QĐ- BGD & ĐT ngày 1 tháng 11 năm 1997 đã nêu rõ: “Việc tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi và thi học sinh giỏi nhằm động viên khích lệ những giáo viên và học sinh trong dạy và học, góp phần thúc đẩy việc cải tiến, nâng cao chất lượng giáo dục, đồng thời phát hiện học sinh có những năng khiếu để tiếp tục bồi dưỡng ở cấp học cao hơn, nhằm đào tạo nhân tài cho đất nước”[2].
MỤC LỤC TT NỘI DUNG CÁC MỤC TRANG 1 Mục lục 0 2 1. MỞ ĐẦU 1 3 1.1. Lí do chọn đề tài 1 4 1.2. Mục đích nghiên cứu 1 5 1.3. Đối tượng nghiên cứu 2 6 1.4. Phương pháp nghiên cứu 2 7 2. PHẦN NỘI DUNG 2 8 2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm 2 9 2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm. 4 10 2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề 5 11 2.3.1. Xây dựng kế hoạch chỉ đạo và chương trình bồi dưỡng 5 12 2.3.2. Lựa chọn giáo viên bồi dưỡng 7 13 2.3.3 Đánh giá, phát hiện xây dựng đội tuyển học sinh giỏi 11 14 2.3.4. Bồi dưỡng về phương pháp ôn học sinh giỏi cho giáo viên 12 15 2.3.5. Làm tốt công tác phối hợp giữa nhà trường và phụ huynh, công tác xã hội hóa. 14 16 2.3.6. Làm tốt công tác tư tưởng, quan tâm, động viên, khen thưởng kịp thời đến giáo viên tham gia bồi dưỡng học sinh giỏi và học sinh học ở các đội tuyển. 17 17 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm 18 18 3 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 18 19 3.1. Kết luận 19 20 3.2. Kiến nghị 19 1. PHẦN MỞ ĐẦU 1.1. Lý do chọn đề tài Hiền tài là nguyên khí quốc gia. Trong thời đại khoa học và công nghệ ngày nay, nhân lực có trình độ cao không chỉ là tiền đề mà còn là yếu tố có tính quyết định cho sự phát triển của một đất nước. Nguồn nhân lực hoàn toàn phụ thuộc vào nền giáo dục, đào tạo của mỗi quốc gia. Khẳng định tầm quan trọng của sự nghiệp giáo dục đào tạo, Nghị quyết Trung ương 2 khóa VIII đã chỉ rõ: “Cùng với khoa học và công nghệ, giáo dục – đào tạo là quốc sách hàng đầu nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài”[1]. Trong xu thế hội nhập quốc tế hiện nay nhất là thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra tại nhiều nước. Do đó, việc đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài là một trong những yếu tố cần thiết để có thể tiếp cận với tiến bộ khoa học công nghệ của các nước trong khu vực và trên thế giới, tiếp cận được cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 hiện nay. Tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi là bước đi đầu tiên để đào tạo nhân tài cho đất nước, cho địa phương và cũng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của toàn ngành giáo dục ở nước ta hiện nay. Nhằm thực hiện tốt mục tiêu giáo dục mà Đảng và Nhà nước đề ra, trong các trường học phổ thông nói chung, THCS nói riêng, đồng thời với nhiệm vụ phổ cập giáo dục, nâng cao chất lượng đại trà thì việc chăm lo bồi dưỡng học sinh giỏi đã và đang được các cấp quản lí, chính quyền và nhân dân địa phương quan tâm, chú trọng. Tại Điều I - Quy chế thi học sinh giỏi ban hành theo Quyết định 3479/1997/ QĐ- BGD & ĐT ngày 1 tháng 11 năm 1997 đã nêu rõ: “Việc tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi và thi học sinh giỏi nhằm động viên khích lệ những giáo viên và học sinh trong dạy và học, góp phần thúc đẩy việc cải tiến, nâng cao chất lượng giáo dục, đồng thời phát hiện học sinh có những năng khiếu để tiếp tục bồi dưỡng ở cấp học cao hơn, nhằm đào tạo nhân tài cho đất nước”[2]. Tuy nhiên, công tác quản lý bồi dưỡng học sinh giỏi của nhiều trường vẫn chỉ làm theo kinh nghiệm. Việc tìm kiếm được các biện pháp quản lý công tác này một cách khoa học, có hệ thống là vấn đề cấp bách và cần thiết để đáp ứng yêu cầu của xã hội, phù hợp với yêu cầu của đổi mới giáo dục và hội nhập quốc tế. Xuất phát từ thực tế trong nhà trường, với cương vị của người quản lý chỉ đạo chuyên môn, tôi nhận thấy để công tác bồi dưỡng học sinh giỏi đạt kết quả cao cần có sự phối kết hợp đồng bộ giữa cán bộ quản lí chuyên môn với đội ngũ giáo viên trực tiếp giảng dạy và sự vào cuộc của phụ huynh học sinh. Bằng kinh nghiệm của mình và những kết quả mà nhà trường đã đạt được tôi mạnh dạn thực hiện đề tài “Một số kinh nghiệm trong công tác quản lý, chỉ đạo nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường Trung học cơ sở Thị trấn Cẩm Thủy” 1.2. Mục đích nghiên cứu: Trên cơ sở lý luận và đánh giá thực trạng công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường Trung học cơ sở, đề xuất các biện pháp tăng cường quản lý để từng bước nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi của trường Trung học cơ sở Thị trấn Cẩm Thủy. 1.3. Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của đề tài là đội tuyển học sinh giỏi các môn văn hóa của trường Trung học cơ sở Thị trấn Cẩm Thủy. Bao gồm đội tuyển học sinh giỏi 9 môn khối lớp 8 và 9; đội tuyển học sinh giỏi 3 môn khối 6,7 Thời gian nghiên cứu từ năm học 2016- 2017 đến năm học 2018 - 2019. 1.4. Phương pháp nghiên cứu: Để thực hiện được đề tài này tôi đã sử dụng một số phương pháp cơ bản như sau: Phương pháp quan sát sư phạm: Thu thập thông tin qua việc quan sát các hoạt động quản lý của Ban giám hiệu, hoạt động dạy của giáo viên và hoạt động học của học sinh học bồi dưỡng học sinh giỏi trường Trung học cơ sở Thị trấn Cẩm Thủy. Thăm dò bằng phiếu cán bộ giáo viên có kinh nghiệm dạy học bồi dưỡng học sinh giỏi của trường Trung học cơ sở Thị trấn Cẩm Thủy. Phương pháp nghiên cứu tài liệu, nghiên cứu sách, báo, giáo trình có liên quan đến công tác bồi dưỡng học sinh giỏi. Nghiên cứu chất lượng học sinh giỏi những năm trước Phương pháp thực nghiệm sư phạm: Thực nghiệm tại trường Trung học cơ sở Thị trấn Cẩm Thủy nhằm kiểm tra hiệu quả của các biện pháp quản lý dạy học bồi dưỡng học sinh giỏi đã nghiên cứu trong đề tài. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm 2. PHẦN NỘI DUNG 2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm. 2.1.1 Tổng quan lịch sử nghiên cứu vấn đề Trên thế giới, việc phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi đã có từ rất lâu và có lịch sử phối hợp nghiên cứu ở các quốc gia. Nhiều nước trên thế giới đã tập trung và chăm lo để giáo dục phát triển trước một bước nhằm đón đầu yêu cầu phát triển kinh tế -xã hội. Có thể nói, hầu như tất cả các nước đều coi trọng vấn đề đào tạo và bồi dưỡng học sinh giỏi trong chiến lược phát triển chương trình giáo dục phổ thông. Nhiều nước ghi riêng thành một mục dành cho học sinh giỏi, một số nước coi đó là một dạng của giáo dục đặc biệt hoặc chương trình đặc biệt. Ở nước ta việc dạy học nói chung và bồi dưỡng nhân tài nói riêng được chú trọng ngay từ khi dựng nước vì như Thân Nhân Trung đã nói "Hiền tài là nguyên khí quốc gia, nguyên khí thịnh thế nước lên, nguyên khí suy thế nước xuống". Khi cách mạng tháng Tám thành công, ngày 20/11/1946, trong bài viết “Tìm người tài đức”, Hồ Chủ Tịch khẳng định: “Nước nhà cần phải kiến thiết, kiến thiết phải có người tài, trong số 20 triệu đồng bào chắc không thiếu gì người có tài, có đức ” [3] Kế thừa truyền thống hiếu học, trọng giáo dục, trọng nhân tài của dân tộc Việt Nam, Đảng và Nhà nước ta luôn coi trọng sự nghiệp GD&ĐT, quan tâm đến nhân tố con người và bồi dưỡng người tài. Đảng và Nhà nước ta cũng đã khẳng định "Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển, được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội "[4]. Nghị quyết Trung ương IV đã nêu "Đổi mới phương pháp dạy học ở tất cả các cấp học, bậc học. Mục tiêu đào tạo phải hướng vào đào tạo những con người năng động, sáng tạo". Với quan điểm “Giáo dục là quốc sách hàng đầu”, chất lượng giáo dục có nhiều chuyển biến và đội ngũ học sinh giỏi Việt Nam ngày càng được phát triển qua số lượng học sinh gỏi đạt giải cao trong kỳ thi thế giới. 2.1.2. Những khái niệm cơ bản về học sinh giỏi và bồi dưỡng học sinh giỏi Khái niệm học sinh giỏi: “Học sinh giỏi là học sinh chứng minh được trí tuệ ở trình độ cao, có khả năng sáng tạo, thể hiện một động cơ học tập mãnh liệt đạt xuất sắc trong lĩnh vực lý thuyết khoa học; người cần một sự giáo dục đặc biệt và sự phục vụ đặc biệt để đạt được trình độ tương ứng với năng lực của người đó” - (Georgia Law). Cơ quan giáo dục Hoa Kỳ miêu tả khái niệm “Học sinh giỏi” như sau: Đó là những học sinh có khả năng thể hiện xuất sắc hoặc năng lực nổi trội trong các lĩnh vực trí tuệ, sự sáng tạo, khả năng lãnh đạo, nghệ thuật, hoặc các lĩnh vực lí thuyết chuyên biệt. Những học sinh này thể hiện tài năng đặc biệt của mình từ tất cả các bình diện xã hội, văn hóa và kinh tế”. Nhiều nước quan niệm: Học sinh giỏi là những đứa trẻ có năng lực trong các lĩnh vực trí tuệ, sáng tạo, nghệ thuật và năng lực lãnh đạo hoặc lĩnh vực lí thuyết. Những học sinh này cần có sự phục vụ và những hoạt động không theo những điều kiện thông thường của nhà trường nhằm phát triển đầy đủ các năng lực vừa nêu trên. Học sinh giỏi Trung học cơ sở: Học sinh giỏi về một môn học nào đó là sự đánh giá, ghi nhận kết quả học tập mà các em đạt được ở mức độ cao so với mục tiêu môn học ở từng lớp và cả cấp Trung học cơ sở. Kết quả ở mỗi môn học của học sinh được thể hiện thông qua kiến thức và kỹ năng mà các em có được, đồng thời còn thể hiện ở trình độ tư duy, qua thái độ và cách ứng xử, qua cách vận dụng kiến thức và kỹ năng trong cuộc sống thường ngày. Khái niệm bồi dưỡng học sinh giỏi: Theo Từ điển Giáo dục học 2015, bồi dưỡng được định nghĩa như sau: “Bồi dưỡng là quá trình trang bị thêm kiến thức, kỹ năng nhằm mục đích nâng cao và hoàn thiện năng lực hoạt động trong các lĩnh vực cụ thể” [5]. . Bồi dưỡng học sinh giỏi là chủ động tạo ra môi trường và những điều kiện thích hợp cho người học phát huy cao độ nội lực của mình, đi đôi với việc tiếp nhận một cách thông minh, hiệu quả ngoại lực (người thầy có vai trò quan trọng hàng đầu trong môi trường có tính ngoại lực); mà cốt lõi là giúp cho người học về phương pháp, biết cách học, cách nghiên cứu, cách tư duy, cách tự đánh giá, tận dụng phương tiện hiện đại nhất để tìm kiếm, thu thập và xử lý thông tin để tự học, tự bồi dưỡng. 2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm Qua thực tế quản lí chỉ đạo nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường Trung học cơ sở Thị trấn Cẩm Thủy, tôi nhận thấy bên cạnh những thuận lợi như: Được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo địa phương, Phòng giáo dục...; Các giáo viên hầu hết đều nhiệt tình, luôn tích cực đổi mới phương pháp dạy học, ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy, luôn học tập, trao đổi kinh nghiệm qua các buổi hội thảo, chuyên đề.... Song công tác bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường Trung học cơ sở Thị trấn Cẩm Thủy cũng bộc lộ những khó khăn, hạn chế nhất định, kết quả đạt được hàng năm vẫn chưa đạt được như mong đợi, so với các trường trong huyện vẫn còn chưa tương xứng với vị thế nhà trường. Cụ thể đó là: Thực trạng về kết quả học sinh giỏi có so sánh với các trường trong huyện trước khi chưa áp dụng đề tài: Năm học Học sinh đạt giải HSG cấp huyện HS đạt giải tỉnh Lớp 8 Lớp 9 Số HS đạt giải Xếp thứ Số HS đạt giải Xếp thứ Số HS đạt giải Xếp thứ 2012 - 2013 26 2 15 6 3 4 2013 - 2014 26 2 24 1 4 2 2014 - 2015 28 1 20 2 3 3 * Nguyên nhân cơ bản dẫn tới thực trạng trên: Đối với công tác bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường Trung học cơ sở Thị trấn Cẩm Thủy, từ công tác tuyển chọn học sinh ở các môn bồi dưỡng, xây dựng chương trình, nội dung bồi dưỡng, quy trình bồi dưỡng giảng dạy, tài liệu bồi dưỡng, công tác kiểm tra, kiểm định chất lượng, sử dụng kết quả kiểm định... đều chưa được quan tâm chỉ đạo thống nhất giữa cán bộ quản lí nhà trường và đội ngũ giáo viên bồi dưỡng học sinh giỏi. Vì vậy kết quả chất lượng học sinh giỏi đạt chưa cao, chưa đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Bên cạnh đội ngũ giáo viên bồi dưỡng học sinh giỏi nhiệt tình có trách nhiệm, song không ít giáo viên kinh nghiệm còn hạn chế, lúng túng trong việc chọn nội dung và phương pháp bồi dưỡng... Vai trò của Ban giám hiệu, tổ chuyên môn, chỉ đạo chưa cụ thể và khoa học, còn giao phó cho giáo viên dạy. Một bộ phận học sinh thiếu tự giác trong học tập, nhất là các môn không phải là khoa học tự nhiên . Mặc dù có sự chỉ đạo của phòng GD&ĐT, nhưng công tác bồi dưỡng học sinh giỏi của các trường còn chưa được quan tâm đúng mức, còn mang tính chất bắt buộc, tùy vào khả năng, kinh nghiệm của từng giáo viên bồi dưỡng, tùy từng trường, không có kế hoạch chỉ đạo thống nhất trong nhà trường, đặc biệt chưa đầu tư kinh phí, cơ sở vật chất đúng mức cho công tác bồi dưỡng học sinh giỏi. Đa số các giáo viên không muốn tham gia bồi dưỡng học sinh giỏi với các lý do: không có tài liệu, sức ép phải có học sinh giỏi luôn đè nặng trên vai và tâm trí của người Thầy khi tham gia dạy bồi dưỡng học sinh giỏi, sự đầu tư chuyên môn và công sức bỏ ra rất tốn kém thời gian và trí lực. Kinh phí đầu tư cho công tác bồi dưỡng học sinh giỏi còn nhiều bất cập? Bồi dưỡng học sinh giỏi ở bậc Trung học cơ sở là một quá trình mang tính khoa học nghiêm túc, không thể giao khoán cho giáo viên dạy bồi dưỡng, công tác bồi dưỡng học sinh giỏi không chỉ một vài tháng làm được có kết quả, mà phải có tính chiến lược dài hơi trong suốt cả bốn năm học ở bậc Trung học cơ sở. Vì vậy phải có sự chỉ đạo thống nhất, đồng bộ của đội ngũ cán bộ quản lý nhà nhà trường. Chưa tham gia cùng với giáo viên trong việc chọn đúng đối tượng học sinh và chưa phân loại được đối tượng học sinh để có kế hoạch, có phương pháp bồi dưỡng phù hợp.Chưa giao chỉ tiêu cụ thể học sinh giỏi cho giáo viên trong từng kỳ thi của năm học. Đây là những nguyên nhân cơ bản làm cho chất lượng học sinh giỏi nhà trường trong những năm qua chưa tương xứng với vị trí của nhà trường. Với cương vị là một người Hiệu trưởng, với vai trò của người cán bộ quản lý tôi đã đặt ra nhiều câu hỏi để khắc phục trước thực trạng trên, nhất là giai đoạn 2010-2020 giáo dục đang theo quỹ đạo hội nhập, đang đòi hỏi giáo dục phải đào tạo ra được những con người có trình độ cao. Như vậy, việc quản lý, chỉ đạo nâng cao chất lượng hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường Trung học cơ sở là vấn đề thiết thực, phù hợp với yêu cầu và nhiệm vụ của ngành, của đồng nghiệp. 2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề Để nâng cao chất lượng học sinh giỏi ở trường Trung học cơ sở Thị trấn Cẩm Thủy, trong những năm qua bản thân đã thực hiện một số giải pháp cụ thể như sau: 2.3.1. Xây dựng kế hoạch chỉ đạo và chương trình bồi dưỡng Công tác xây dựng kế hoạch rất cần thiết đối với sự chỉ đạo hoạt động của nhà trường, ngay từ đầu năm học trong kế hoạch chỉ đạo công tác của hiệu trưởng đã có kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi. Giao cho phó hiệu trưởng xây dựng kế hoạch. Tập trung vào nâng cao chất lượng đại trà, chất lượng bồi dưỡng giáo viên giỏi, học sinh giỏi. Trong kế hoạch chỉ đạo công tác bồi dưỡng học sinh giỏi của người quản lý phải định ra được: - Chọn những giáo viên bồi dưỡng như thế nào - Cách thức bồi dưỡng - Thời gian bồi dưỡng - Trách nhiệm của người bồi dưỡng - Trách nhiệm của tổ nhóm chuyên môn - Kinh phí bồi dưỡng (kinh phí lấy từ nguồn nào, định mức chi thưởng) - Thời gian kiểm tra (kiểm tra đột xuất giáo viên nào?) - Chỉ tiêu phấn đấu của từng bộ môn + Kế hoạch bồi dưỡng Kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi của nhà trường được xây dựng trên công văn chỉ đạo của ngành, chú ý đến đặc điểm riêng của nhà trường, của địa phương, chú trọng công tác mũi nhọn “Bồi dưỡng học sinh giỏi”. Kế hoạch này được xây dựng chi tiết, tỉ mỉ, bàn bạc thống nhất với hội đồng nhà trường, hội phụ huynh học sinh và địa phương .... để đi đến thống nhất thực hiện. Phân công chuyên môn cho giáo viên một cách hợp lý, chọn lựa những đồng chí có năng lực chuyên môn giỏi, có kinh nghiệm, có tinh thần trách nhiệm, phân công theo hướng ổn định có tính kế thừa và phát huy kinh nghiệm. Tạo mọi điều kiện cho giáo viên tham gia các lớp học tập nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ và kiến thức từ đồng nghiệp để đáp ứng với yêu cầu ngày càng cao của thời đại. Có những chế độ động viên, khuyến khích, khen thưởng đối với giáo viên và học sinh tham gia bồi dưỡng học sinh giỏi kịp thời. + Về chương trình bồi dưỡng: Chỉ đạo tổ, nhóm chuyên môn biên soạn chương trình, nội dung bồi dưỡng rõ ràng, cụ thể, chi tiết cho từng mảng kiến thức, rèn các kỹ năng làm bài và phải được thể hiện cụ thể đó là: Phần kiến thức cở bản: Xây dựng theo từng chuyên đề cụ thể và chọn lọc. Phần kiến thức nâng cao: Đây là phần quan trọng và khó nhất của công tác xây dựng chương trình bồi dưỡng học sinh giỏi ở Trung học cơ sở đối với từng lớp, từng môn. Phải có sự chỉ đạo thống nhất của cán bộ quản lí với giáo viên dạy trong việc xác định “Cơ sở" của việc xây dựng nội dung dạy nâng cao kiến thức sao cho phù hợp, hợp lí với từng lớp, từng môn học. Phần rèn luyện các kỹ năng, phương pháp làm bài: Làm quen với các dạng đề thi và kỹ năng vận dụng kiến thức vào giải quyết các yêu cầu đề ra. + Thực hiện nghiêm túc các khâu của quy trình bồi dưỡng: Kiểm tra bài cũ: Đây là khâu quan trọng nhất của công tác bồi dưỡng vừa kiểm tra việc học và chuẩn bị ở nhà của học sinh, vừa hiểu được từng đối tượng học sinh đang “Cần” gì, để có cơ sở để dạy kiến thức cơ bản và kiến thức nâng cao hợp lí, có hiệu quả theo từng nhóm học sinh. Vì vậy giáo viên phải có cách kiểm tra phù hợp và dành thời gian hợp lí . Dạy kiến thức cơ bản, kiến thức nâng cao, kỹ năng vận dụng kiến thức vào làm bài: Trên cơ sở kiểm tra bài cũ, giáo viên nắm được “Nhu cầu” của từng nhóm đối tượng học sinh để giáo viên dạy đưa ra nội dung bài dạy phù hợp; các em cũng dễ dàng tiếp thu, tạo được hứng thú học tập và đạt hiệu quả cao trong công tác bồi dưỡng. Công tác kiểm tra thường xuyên định kì, kiểm định chất lượng: Kiểm tra thường xuyên bao gồm kiểm tra bài cũ và ít nhất sau ba đến năm buổi bồi dưỡng hoặc sau một chuyên đề bồi dưỡng phải có một bài kiểm tra từ 60 phút. Kiểm định chất lượng ít nhất phải tiến hành ba lần (đối với một đội tuyển): Lần một để chọn đội tuyển; lần hai (giữa kì) chọn đội tuyển chính thức và rèn kỹ năng làm bài đồng thời nắm đối tượng học sinh một cách chắc chắn nhất để có nội dung và phương pháp bồi dưỡng hợp lí, phù hợp có hiệu quả ở giai đoạn kết thức chương trình bồi dưỡng; lần ba trước khi học sinh tham gia các kì thi chính thức 3 tuần, đây là kì kiểm tra hoàn thiện kiến thức, kỹ năng của học sinh đồng thời giáo dục cho các em tính chủ động, tự tin và sẵn sàng tham gia kỳ thi học sinh giỏi. Sử dụng kết quả kiểm tra, kiểm định: Sau một bài kiểm tra hoặc kiểm định chất lượng giáo viên dạy phải nhận xét, sửa chữa, hướng dẫn cho học sinh thật chi tiết, cụ thể những chỗ sai, lỗi mà các em mắc phải và chỉ ra cho học sinh biết tại sao lại có những chỗ sai đó? Hướng dẫn các em cách khắc phục, bổ sung những chỗ sai sót, về kiến thức, kỹ năng, vv.... Trên cơ sở thống nhất chế độ kiểm tra thường xuyên, định kì, số lần và thời gian kiểm định chất lượng: Giáo viên dạy phải thực hiện cập nhật thường xuyên, nghiêm túc, kịp thời tất cả các điểm kiểm tra thường xuyên, định kì nạp về Hiệu trưởng, để Ban giám hiệu nhà trường theo dõi, quản lí, có giải pháp chỉ đạo kịp thời, hiệu quả. 2.3.2. Lựa chọn giáo viên bồi dưỡng a) Chọn giáo viên. Có học sinh giỏi, có hạt giống tốt, việc làm thế nào để nó phát triển trưởng thành là do bàn tay người chăm sóc. Bồi dưỡng học sinh giỏi là công việc lâu dài, thường xuyên có kế hoạch cụ thể. Nó không giống như cách "lấp chỗ trống" hay "kiểu vỗ gà chọi" mà phải vun đắp tư duy, kích thích sự sáng tạo. Vì vậy nhà trường phải lựa chọn được các thầy cô giáo giỏi. * Tiêu chí để lựa chọn giáo viên bồi dưỡng. Căn cứ vào tình hình đội ngũ của nhà trường để chọn giáo viên dạy đội tuyển. Chọn giáo viên dạy đội tuyển dựa trên các tiêu chí sau : - Giáo viên phải có chuyên môn vững - Giáo viên phải có lòng nhiệt tình - Có trách nhiệm và tâm huyết với nghề - Có kinh nghiệm bồi dưỡng Giáo viên có tay nghề vững về chuyên môn : Đây là yếu tố quan trọng, vì thầy có vững về chuyên môn thì mới có khả năng tư duy, tìm tòi phát hiện các đơn vị kiến thức cần và đủ để dạy học sinh đại trà. Tìm tòi các đơn vị kiến thức mở rộng nâng cao cho học sinh khá giỏi. “Có thầy giỏi thì mới có trò hay”. Thầy là người khai mở kiến thức để cho học sinh tiếp thu. Muốn công tác bồi dưỡng học sinh giỏi đạt kết quả cao thì phải lựa chọn được các thầy cô có chuyên môn vững ở các bộ môn. - Có chuyên môn vững nhưng thiếu sự nhiệt tình thì chuyên môn ấy cũng sẽ bị mai một mà chuyên
Tài liệu đính kèm:
- skkn_mot_so_kinh_nghiem_trong_cong_tac_quan_ly_chi_dao_nang.doc