SKKN Một số giải pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 3

1. Mở đầu
1.1. Lý do chọn đề tài
Nâng cao chất lượng giáo dục là vấn đề cấp thiết đặt ra hơn bao giờ hết. Chất lượng giáo dục nói chung và chất lượng khả năng đọc viết của học sinh nói riêng cũng đang là mối quan tâm của toàn xã hội, của những người có tâm huyết với thế hệ trẻ. Đặc biệt chữ viết là một dạng của ngôn ngữ được bắt nguồn từ cuộc sống lao động của con người. Nó đóng vai trò quan trọng trong sinh hoạt hàng ngày. Chữ viết giúp con người giao tiếp với nhau trong mọi hoàn cảnh. Chữ viết là ngôn ngữ thể hiện tư duy để ghi lại hình ảnh, sự vật, hiện tượng xảy ra trong cuộc sống, nhiều khi nó là dòng cảm xúc, những phát minh được ghi lại thành các văn bản cụ thể, hoàn chỉnh và đầy đủ nhất. Nếu như không có chữ viết thì con người không thể tái hiện lại tư duy hay một quá trình lịch sử của một đất nước hay của cả loài người [1].
Như chúng ta đã biết, đối với học sinh tiểu học, việc rèn chữ viết cho các em “Viết chữ đẹp, chuẩn” là một vấn đề rất quan trọng trong việc giáo dục học sinh ở bậc tiểu học. Ngoài ra còn nhằm rèn luyện cho học sinh những phẩm chất tốt như: tính cẩn thận, kiên trì, tính kỉ luật và thẩm mĩ [2]. 
Chữ viết là một trong những công cụ giao tiếp thuận lợi và quan trọng nhất của con người. Chưa cần biết nội dung văn bản đó viết như thế nào nhưng nếu chữ viết rõ ràng, đẹp thường làm cho người đọc có cảm tình ngay. Vì vậy cố thủ tướng Phạm Văn Đồng khi nói về chữ viết đã có một câu rất ngắn gọn thể hiện quan điểm của ông : “nét chữ, nết người,” hàm hai ý vấn đề : thứ nhất nét chữ thể hiện tính cách con người; thứ hai thông qua rèn chữ viết để giáo dục tính cách con người(5).	
 Ở tiểu học phân môn tập viết là trong những môn học quan trọng ở bậc tiểu học. Tập viết có liên quan mật thiết đến chất lượng học tập ở các môn học khác. Nếu chữ viết rõ ràng thì học sinh có điều kiện ghi bài nhanh hơn nhờ vậy học tập sẽ tốt hơn.[2]
 Hiện nay, qua theo dõi, tình trạng học sinh viết chữ xấu, viết ẩu rất nhiều. Từ đó, phần nào ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục ở tiểu học nói chung cũng như ảnh hưởng đến kết quả các phong trào thi đua “Dạy tốt - Học tốt” của nhà trường nói riêng.
 Hơn ai hết, người làm thầy, làm cô nhất là ở Tiểu học nói chung và lớp 3 nói riêng được giao trọng trách hết sức nặng nề. Họ là người đặt nền móng hình thành những nét chữ đầu tiên cho các em. Học sinh viết đẹp hay xấu là một phần trông cậy vào sự chỉ bảo tận tình của thầy cô.
 Bản thân tôi đã nhiều năm dạy học, trăn trở muốn tìm ra một giải pháp tốt nhằm khắc phục tình trạng trên của học sinh, hình thành cho các em có ý thức về chữ viết của mình. Qua quá trình tìm tòi, suy nghĩ và được sự đồng tình của các lãnh đạo, Hội đồng sư phạm Trường Tiểu học Quảng Lợi, tôi đã xây dựng và thực hiện sáng kiến kinh nghiệm “ Một số giải pháp rèn chữ viết cho học sinh lớp 3” để nhằm góp một chút ít kinh nghiệm của mình cho việc nâng cao chất lượng phân môn Tập viết cho học sinh lớp 3.
 1.2. Mục đích nghiên cứu
 Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn và quá trình dạy Tập viết cho học sinh lớp 3 để nhằm đưa ra một số giải pháp cụ thể, nhằm nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh lớp 3. Đồng thời hình thành cho học sinh kỹ năng viết đúng, viết rõ ràng và viết nhanh, viết đẹp. 
 Yêu cầu về việc viết chữ đối với học sinh trong nhà trường trước hết là viết đúng, sau đó là viết đẹp và tiến thêm một bước nữa là viết vừa đẹp lại vừa viết nhanh .
 Tập viết trang bị cho học sinh bộ chữ cái Tiếng Việt và những yêu cầu kỹ thuật để sử dụng bộ chữ cái đó trong học tập và giao tiếp. Với ý nghĩa này, Tiếng Việt không những có quan hệ mật thiết tới chất lượng học tập ở các môn học khác mà còn góp phần rèn luyện một trong những kỹ năng hàng đầu của việc học Tiếng Việt trong nhà trường - kỹ năng viết chữ. Nếu viết chữ đúng mẫu, rõ ràng, tốc độ nhanh thì học sinh có điều kiện ghi chép bài học tốt, nhờ vậy kết quả học tập sẽ cao hơn. Viết xấu, tốc độ chậm sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới chất lượng học tập[3].
 1.3. Đối tượng nghiên cứu: 
 Học sinh lớp 3C trường Tiểu học Quảng Lợi, huyện Quảng Xương
 1.4. Phương pháp nghiên cứu: 
 Trong đề tài này tôi sử dụng phối kết hợp các nhóm phương pháp dạy học như sau:        
 + Phương pháp trực quan.
      + Phương pháp phân tích tổng hợp.
      + Phương pháp hỏi đáp
      + Phương pháp luyện tập thực hành.
      + Phương pháp sử dụng trò chơi học tập.  
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lý luận:
Sau những năm trực tiếp giảng dạy trên lớp, tôi đã rút ra bài học cho bản thân rằng Muốn rèn chữ viết cho học sinh đạt kết quả cao, thì trước hết bản thân người giáo viên phải thật sự là tấm gương sáng để học sinh noi theo về mọi mặt nhất là chữ viết của giáo viên khi trình bày bài viết trên bảng lớp phải hết sức thận trọng. Các em học sinh lớp 3 tuy đã học hai năm ở trường, song các em cũng rất dễ bắt chước người lớn. Nếu cô giáo, thầy giáo cẩn thận từ cách cầm phấn, gạch lề, viết chữ thì các em cũng học tập theo tính cách đó. Vậy như thế nào là “ Rèn chữ viết cho học sinh”.
1- Chữ viết tương đối đúng mẫu ( chữ hoa và chữ thường ).
2- Nét chữ tương đối đều.
3- Dòng viết thẳng hàng, thế chữ ngay ngắn.[4]
Nói chung nhìn toàn vở sạch sẽ, trình bày khoa học, khoảng cách chữ viết nọ đến chữ viết kia là một chữ O. Biết viết hoa tên người, tên địa danh theo đúng luật chính tả dưới sự hướng dẫn của cô giáo.
Từ những suy nghĩ trên, muốn đạt được kết quả cao trong việc rèn luyện chữ viết cho học sinh. Người giáo viên cần nắm vững những vấn đề sau:
1- Về kiến thức: Củng cố, hoàn thiện biểu tượng về các chữ cái viết thường, chữ số, nắm vững quy trình viết chữ cái, chữ số, yêu cầu cơ bản ở học sinh lớp 3 là học sinh nắm được hình dáng và viết đúng các chữ viết hoa, đồng thời nâng cao kỹ năng viết liền mạch giữa các chữ cái viết thường với nhau và giữa chữ viết hoa với chữ viết thường.
 2 - Về kỹ năng: Viết đúng mẫu chữ cái viết hoa, thể hiện rõ đặc điểm, thống nhất ở các nét cơ bản trong từng nhóm chữ hoa. Kỹ thuật viết liền mạch giữa các chữ cái được thể hiện rõ, đều, học sinh biết điều chỉnh về khoảng cách khi viết các chữ cái đứng sau chữ viết hoa không có nét móc.
 Thời đại khoa học công nghệ tiến nhanh như vũ bão, có người cho rằng: "Chữ viết và các công việc khác cần phải làm nhanh, làm nhiều, cần gì đến việc "viết chữ đẹp" mà ngồi viết cho đẹp thì mất nhiều thời gian".
 Bản thân tôi suy nghỉ rằng nếu quan niện và phát biểu như vậy là sai lầm. Vì từ xưa ông cha ta đã dạy "nét chữ - nét người". Quả là không sai trong quá trình giảng dạy qua nhiều thế hệ học sinh đã chứng minh điều đó, chữ viết thể hiện đức tính mỗi con người đó là tính cẩn thận, chu đáo hay cẩu thả. Nếu người có tính cẩn thận , chu đáo có lương tâm thì làm nghề gì ở đâu, bất kỳ lúc nào khi cầm bút họ có trách nhiệm với chính mình, đó là khi viết phải viết thế nào để người khác đọc được, xem được. Và ngược lại những người cẩu thả, không chịu rèn luyện thì chữ viết cũng rất khó đọc.
 Rèn luyện vở sạch, chữ đẹp là rèn cho học sinh ý thức cẩn thận, tính kỷ luật, lòng tự trọng góp phần hình thành nhân cách con người mới.
 Chữ viết là một trong những kỹ năng hàng đầu của việc học tiếng việt trong nhà trường. Chữ viết của học sinh có ảnh hưởng lớn đến chất lượng học tập ở tất cả các môn học.
Vở sạch, chữ đẹp là yêu cầu không thể thiếu được đối với học sinh tiểu học đặc biệt là học sinh ở các lớp đầu cấp. Vì chữ viết của mỗi người sau này ra sao tất cả phụ thuộc vào nét chữ của những ngày đầu đi học được thầy cô uốn nắn.
Rèn luyện vở sạch, chữ đẹp cho học sinh là giáo viên phải hướng cho học sinh biết cách giữ gìn quyển vở sao cho sạch đẹp. Chữ viết phải đẹp, viết đúng kích cỡ, mẫu quy định, trình bày khoa học, chính xác.
 - Với bậc học tiểu học là cái móng của nền giáo dục phổ thông.
Muốn xây dựng vững chắc cái móng đó, người giáo viên phải xác định rõ vai trò trách nhiệm của mình trong việc rèn luyện chữ viết cho học sinh. Qua đó thấy rõ việc dạy chữ, dạy người cho trẻ thơ. Với các em, không chỉ có tư tưởng đạo đức tốt mà quan trọng thứ hai là phải nắm chắc, nhớ kĩ và nhận biết từng âm vần, từng nét cơ bản ban đầu: nét xiên trái, xiên phải, nét ngang, nét sổ thẳng,... để các em đọc, viết một cách chắc chắn qua các bài học một cách cụ thể, cũng như viết được nhiều kiểu chữ trên sách, báo,...
 Hơn nữa, rèn chữ viết cho học sinh đặc biết là từ tiểu học mà lớp 3 là cơ bản, chính là bước đi ban đầu của người học. Do đó mỗi thầy giáo, cô giáo chúng ta ngoài việc soạn, giảng cho tốt thì việc rèn chữ viết cho học sinh là quan trọng, song để rèn cho học sinh viết đẹp thì đội ngũ cán bộ, giáo viên phải rèn cho chính mình trước để học sinh noi theo
- Là người giáo viên phải có trách nhiệm với học sinh thì mới có sơ sở để rèn chữ viết cho học sinh trong cả năm học. Với mục đích rèn chữ viết cho học sinh đẹp hơn để sau này khi bước vào đời các em có tinh thần trách nhiệm, có tâm hồn, tư tưởng cao đẹp để xây dựng quê hương, đất nước.Làm tốt được phong trào này sẽ góp một phần lớn hoàn thành mục tiêu giáo dục con người mới phát triển toàn diện
2. 2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dựng sáng kiến kinh nghiệm.
 * Tình hình nhà trường, địa phương:
 Xã Quảng Lợi có bề dày lịch sử là địa phương có truyền thống học sinh hiếu học. Để phát huy truyền thống hiếu học đó, trường được sự quan tâm của địa phương cũng như sự quan tâm của các cấp lãnh đạo cấp trên đã xây dựng cho con em Quảng Lợi ngôi trường khang trang sạch sẽ.
 Học sinh chăm học và có ý thức hơn trong việc rèn nề nếp giữ vở sạch, luyện viết chữ đẹp.
 Mấy năm trở về đây nhà trường chúng tôi rất quan tâm chú trọng đến chất lượng học tập của học sinh trong đó có chất lượng chữ viết của giáo viên và học sinh . Hàng năm nhà trường tổ chức cho thi viết chữ đẹp cho giáo viên và học sinh để tìm ra người có giải cao dự thi cấp huyện, tỉnh. Qua đó đã động viên khích lệ học sinh viết chữ đẹp bằng những hình thức khen trước lớp, trường. gần đây được sự quan tâm của cấp trên nhà trường được cấp các thiết bị và đồ dùng dạy học tương đối đầy đủ nên đã góp phần không nhỏ cho việc dạy học của giáo viên và việc học của học sinh ngày càng tốt hơn. Đặc biệt là phân môn tập viết tương đối đầy đủ về chữ mẫu (chữ hoa, chữ thường) phục vụ tốt cho việc luyện viết cho các em lớp 3 nói riêng và các lớp toàn trường nói chung.
 * Thực trạng việc dạy và học phân môn tập viết ở lớp 3C
Trường Tiểu học nơi tôi công tác, năm học 2018 – 2019 có 03 lớp 3. Trong đó lớp 3C do tôi chủ nhiệm.
Tổng số học sinh là 35 em. 
Trong đó có: 23 học sinh nam và 12 học sinh nữ.
	 Con cán bộ: 01em.
	 Con có bố mẹ làm nông nghiệp, đánh cá: 34em.
* Thuận lợi:
 - Học sinh chăm học, có ý thức trong việc rèn nề nếp giữ vở sạch và luyện viết chữ đẹp.
	- Hầu hết các học sinh đã nắm được quy trình viết, biết cách viết chữ ghi âm tiếng việt, viết đúng mẫu, đúng cỡ chữ quy định. Phần đông phụ huynh quan tâm và chăm lo việc học tập của con cái. Nhiều phụ huynh còn giành thời gian hướng dẫn con cái học ở nhà. 
 - Nhà trường có đầy đủ giáo viên, đội ngũ giáo viên được trẻ hóa, có trình độ đạt chuẩn trở lên. Nhà trường đã nhiều năm được công nhận là trường tiên tiến, có giáo viên và học sinh đạt giải thi viết chữ đẹp cấp Huyện, cấp Tỉnh. Ban giám hiệu, các tổ chức chính trị, các đoàn thể tổ chức trong nhà trường trong những năm gần đây đã quan tâm đến phong trào chữ viết đẹp của giáo viên và học sinh. 
* Khó khăn:
 - Có một bộ phận không nhỏ học sinh viết chữ chưa đúng mẫu, cỡ chữ (độ cao, rộng, khoảng cách giữa các con chữ và giữa các chữ thường quá hẹp hoặc quá rộng); ghi dấu thanh không đúng vị trí như em Lê Minh Nhật, Nguyễn Văn Bình
 - Trình độ năng lực của giáo viên được phát triển lên rất nhiều qua quá trình được bồi dưỡng, học tập, song những kinh nghiệm được đúc kết còn hạn chế; bị ảnh hưởng nhiều bởi phương pháp cổ truyền, việc đầu tư thời gian và công sức cho việc rèn chữ viết của học sinh chưa mang lại hiệu quả cao.
 - Đa số các em thuộc diện có bố mẹ làm nông nghiệp, đánh bắt thủy hải sản. Các em chưa có tính hiếu học, khả năng tập trung sự chú ý của các em chưa cao, tư duy chưa phát triển. Bố mẹ ở nhà lại bận bịu với công việc đồng ruộng, công việc đánh bắt cá hoặc để con ở nhà với ông (bà) đi miền Nam làm ăn, không để ý đến việc dạy đọc, dạy viết cho các em. 
* Khảo sát chất lượng môn Tiếng việt khối lớp 3 đầu năm, năm học 2018 - 2019.
Lớp
Sĩ số
Hoàn thành
Chưa hoàn thành
SL
TL
SL
TL
3A
36
34
94,4
2
5,6
3B
34
32
94,1
2
5,9
3C
35
33
94,3
2
5,7
Tổng
105
99
94,3
6
5,7
 Cụ thể lớp 3C các em chưa hoàn thành môn Tiếng việt chiếm 5,7%. Chữ viết nhiều em còn chưa đẹp, chưa biết cách trình bày bài viết của mình. 
Do đặc điểm tâm lý lứa tuổi sự tập trung chú ý của học sinh lớp 1, 2, 3 còn yếu thiếu bền vững. Các em mau quên lại chóng chán. Chính vì vậy một số không ít học sinh còn có thái độ tiêu cực: lười biếng, cẩu thả ... khi viết.
	- Nhiều học sinh ngồi sai tư thế khi viết, lưng không thẳng, mắt dí sát vào vở như các em Thuận, em Chiến cả em cầm bút bằng 5 ngón tay như em Hoàng, em Sâm 
- Tốc độ viết rất chậm như: Em Bình 
- Chữ viết chưa đạt yêu cầu thể hiện ở một số điểm
+ Chưa đúng hình dáng, cấu tạo chữ cái
+ Không viết đúng quy trình viết chữ cái (điểm đặt bút chưa đúng ).
+ Không viết đúng độ cao các con chữ.
+ Chưa có kĩ năng viết liền mạch, liên kết chữ cái tạo chữ ghi tiếng.
+ Vị trí dấu thanh sai.
Trong khi đó lên lớp 3 các em phải ghi bài nhiều nên phải viết nhanh cũng làm cho các em dễ có thói quen viết ẩu, xấu. Đó cũng là khó khăn giáo viên gặp phải, làm thế nào để nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh, biện pháp nào có thể rèn chữ viết cho học sinh đúng và đẹp hơn.
2.3. Các giải pháp đã sử dựng để rèn chữ viết cho học sinh lớp 3.
Với kết quả như trên tôi đã suy nghĩ để tìm ra các biện pháp để rèn chữ viết cho học sinh như sau:
 *Giải pháp 1: Phân loại chữ viết của học sinh theo các mức độ
Ngay từ đầu năm học tôi đã cho kiểm tra chữ viết của các em. Tôi xem xét kỹ để phân loại chữ viết của học sinh theo các mức độ khác nhau. Từ đó tôi lên kế hoạch để sửa “tật”cho từng em. 
 Ví dụ: Những em có điểm đặt bút chưa đúng tôi chỉ bảo cho các em cách tính dòng kẻ, xác định điểm đặt bút ... Những em viết chưa thẳng tôi có kế hoạch cho luyện nét sổ thẳng, chữ chưa tròn tập viết nét cong tròn...
- Nhờ vậy các em đã nhớ lại được quy trình viết từng con chữ, biết luyện dần từng chữ. Dần dần kết quả đã tốt hơn rất nhiều như em Chiến, em Sâm 
 * Giải pháp 2: Rèn tư thế viết đúng cho học sinh.
Tôi nhận thấy khi học sinh ngồi viết đúng tư thế sẽ là điều kiện thuận lợi cho các em viết đúng, viết đẹp. Mặt khác việc làm đó cũng góp phần để phòng học sinh mắc bệnh cận thị khi căn bệnh này ngày một gia tăng trong nhà trường phổ thông hiện nay. Tôi đã hướng dẫn các em như sau:
* Tư thế ngồi viết:
- Ngồi ngay ngắn, không tì ngực vào bàn, đầu hơi cúi, hai mắt cách vở từ 25cm - 30cm. Cánh tay trái đặt trên mặt bàn bên trái vở, bàn tay trái tì vào mép vở giữ vở không xê dịch khi viết. Cánh tay phải để ở trên mặt bàn
- Cách cầm bút: Khi viết học sinh cầm bút và điều khiển bút bằng ba ngón tay (ngón trỏ, ngón cái và ngón giữa của bàn tay phải). Đầu ngón trỏ đặt ở phía trên, đầu ngón cái giữ bên trái, phía bên phải của đầu bút tựa vào cạnh đốt đầu ngón tay giữa.
* Vị trí đặt vở: Vở đặt nghiêng so với mép bàn một góc khoảng 30 độ nghiêng về phía bên phải.
- Để học sinh có kĩ năng trên, tôi đã làm một số công việc sau:
- Treo tranh mẫu tư thế ngồi viết và cách cầm bút trong phòng học ở lớp, đồng thời thu nhỏ các hình ảnh này trên một trang giấy, phát cho từng học sinh kẹp trong vở tập viết của mình để đánh dấu trang cần viết và luôn quan sát được khi viết.
- Luôn nhắc nhở và uốn nắn tư thế viết ở tất cả giờ học chú trọng đặc biệt trong giờ tập viết.
- Trao đổi cha mẹ học sinh về việc kiểm tra nhắc nhở con em khi tập viết ở nhà ngay trong buổi họp Cha mẹ học sinh biết để uốn nắn ở nhà.
Ngoài việc rèn tư thế tập viết đúng tôi còn chú trọng việc phân loại các lỗi sai của học sinh trong quá trình viết để có thể rèn cho các em.
 *Giải pháp 3: Sử dụng hiệu quả đồ dùng dạy học, phương tiện dạy học 
Do đặc điểm tâm lý lứa tuổi học sinh lớp 1,2,3 tôi thấy việc sử dụng đồ dùng trực quan (chữ mẫu) trong mỗi tiết tập viết là cần thiết. Đây cũng là điều kiện đầu tiên để các em viết đúng.
Chữ mẫu có nhiều hình thức: Chữ mẫu in sẵn, chữ mẫu phóng to trên bảng, chữ mẫu trong vở tập viết, hộp chữ mẫu, chữ mẫu của giáo viên ... mỗi loại chữ mẫu có tác dụng khác nhau. Cụ thể:
+ Chữ mẫu phóng to trên bảng sẽ giúp học sinh dễ quan sát, từ đó tạo điều kiện cho các em phân tích hình dạng, kích thước và các nét cơ bản cấu tạo chữ cái cần viết trong bài học.
+ Chữ mẫu của giáo viên viết trên bảng giúp học sinh nắm được thứ tự viết các nét chữ của từng chữ cái, cách nối các chữ cái trong một chữ nhằm đảm bảo yêu cầu viết liền mạch, viết nhanh.
+ Chữ viết trong hộp chữ giúp các em kết hợp mắt nhìn, tay sờ để phối hợp các thao tác viết chữ một cách đồng bộ.
+ Chữ của cô khi nhận xét, chữa bài cũng được học sinh quan sát như một loại chữ mẫu. Vì vậy tôi luôn cố gắng viết đẹp đúng mẫu, rõ ràng.
+ Bảng con: Học sinh không viết quá nhỏ, không viết sát mép bảng. Học sinh giơ bảng bằng 2 tay, khuỷu tay tỳ xuống mặt bàn, phấn dùng viết bảng không dùng loại cứng hoặc phấn kém phẩm chất, khăn lau bảng phải mềm, dễ thấm nước, khăn được gấp lại nhiều lần để học sinh có thể cầm lau bảng một cách thuận lợi.
Tóm lại để hỗ trợ cho việc dạy tập viết đạt hiệu quả cao người giáo viên 
cần triệt để sử dụng các hình thức chữ mẫu cũng như nắm vững tác dụng của mỗi hình thức chữ mẫu đó.
 * Giải pháp 4: Rèn kỹ thuật viết chữ.
 Đầu tiên phải hướng dẫn học sinh xác định tọa độ chữ và chiều hướng chữ: Tọa độ chữ được xác định trên đường kẻ ngang (1 dòng đầu đậm và 3 dòng còn lại được in nhạt hơn). Hướng dẫn học sinh ký hiệu đường kẻ trên là số 1 các đường khác là 2, 3, 4 kể từ dưới lên trên.
 -> Đường kẻ ngang
 Đường kẻ dọc
Cách xác định tọa độ trên khung chữ phải dựa vào đường kẻ dọc, đường kẻ ngang và các ô vuông làm định hướng. Đây là một trong những điều kiện để dạy chữ viết thành một quy trình. Quy trình được thực hiện lần lượt bởi các thao tác mà hành trình ngòi bút đi qua.
Ngoài việc thống nhất các khái niệm về đường kẻ, ô vuông giáo viên cần hướng dẫn học sinh hiểu một số thuật ngữ liên quan. Cụ thể:
* Điểm đặt bút: Là điểm bắt đầu khi viết một nét trong chữ cái. Điểm đặt bút có thể nằm trên đường kẻ ngang (i, h, r, s) hoặc không nằm trên đường kẻ ngang (a, c, e, n, v).
Ví dụ: Điểm đặt bút (1) nằm trên đường kẻ ngang
 Điểm đặt bút (1) không nằm trên đường kẻ ngang
* Điểm dừng bút: Là vị trí kết thúc của nét chữ trong một chữ cái. Điểm dừng bút có thể nằm trên đường kẻ ngang (i, l, p) hoặc không nằm trên đường kẻ ngang (e, v, x).
Ví dụ: Điểm dừng bút (2) nằm ở đường kẻ ngang
 Điểm dừng bút (2) không nằm ở đường kẻ ngang
* Viết liền mạch: Là thao tác đưa ngòi bút liên tục từ điểm kết thúc của nét đứng trước tới điểm bắt đầu của nét đứng sau.
Ví dụ: a nối với m -> am
 - x nối với inh -> xinh
 Các nét bút viết liền mạch khi viết không nhấc bút.
* Kỹ thuật lia bút: Để đảm bảo tốc độ trong quá trình viết một chữ cái hay viết nối các chữ cái với nhau, nét bút được thể hiện liên tục nhưng dụng cụ viết (đầu ngòi bút, phấn) không chạm vào mặt phẳng viết (giấy, bảng).Thao tác đưa bút trên không gọi là lia bút.
 Ví dụ: b nối với a -> ba
Từ b -> a không viết liền được nên viết con chữ sau đó lia bút sang điểm bắt đầu của chữ a.
* Kỹ thuật rê bút: Đó là trường hợp viết đè lên theo hướng ngược lại với nét chữ vừa viết. Ở đây xảy ra trường hợp dụng cụ viết (đầu ngòi bút, phấn) chạy nhẹ từ điểm kết thúc của nét đứng trước đến điểm bắt đầu của nét liền sau.
 Ví dụ: Khi viết chữ m; n đầu tiên phải viết nét móc ngược của chữ ( ) sau đó không nhấc bút để viết mà rê ngược bút lên đường kẻ ngang thứ hai để viết nét móc hai đầu ( )
* Một số nét ghi dấu phụ của chữ cái có thể gọi như sau:
+ Nét gấp khúc  ( Trên đầu các chữ cái â, ê, ô ) tạo bởi 2 nét thẳng xiên ngắn ( trái - phải ) - dấu mũ.
 + Nét co