SKKN Một số giải pháp giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi trường mầm non Thiệu Đô huyện Thiệu Hóa
“Trẻ em hôm nay thế giới ngày mai”, trẻ em là nguồn hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của đất nước, là lớp người kế tục sự nghiệp của cha anh, gánh vác mọi công việc xây dựng và bảo vệ tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Mọi trẻ em sinh ra đều có quyền được chăm sóc, nuôi dưỡng, tồn tại và phát triển. Khi xã hội ngày càng phát triển thì giá trị con người ngày càng được nhận thức đúng đắn và được đánh giá toàn diện. Vì một tương lai tươi sáng, trẻ em sẽ trở thành chủ nhân hữu ích của tương lai, thì ngay từ tuổi ấu thơ trẻ phải được hưởng nền giáo dục phù hợp, hiện đại và toàn diện về mọi mặt: Đức, trí, thể, mỹ.
“Giáo dục mầm non luôn hướng tới mục tiêu giáo dục toàn diện cho trẻ, chuẩn bị những năng lực, phẩm chất, và các kỹ năng sống cần thiết cho trẻ vào học lớp 1. Giáo dục phát triển tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ mầm non đã và đang là một nhiệm vụ không thể thiếu trong công tác giáo dục mầm non”[1], là tiền đề quan trọng cho sự phát triển toàn diện của trẻ, giúp trẻ có kinh nghiệm trong cuộc sống, biết điều nên làm và không nên làm, giúp trẻ tự tin, chủ động và biết cách xử lý các tình huống trong cuộc sống, khơi gợi khả năng tự phục vụ, tính tư duy sáng tạo của trẻ.
Đối với trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi nói chung và trẻ mầm non nói riêng, "Phát triển tình cảm và kỹ năng xã hội” cho trẻ chính là một sự chuẩn bị quan trọng nhất, là một nền tảng giúp hình thành nên cách sống tích cực của trẻ. Với những nội dung gần gũi với trẻ như: Giữ vệ sinh cá nhân và bảo vệ thân thể; nhận biết được những điều an toàn hay nguy hiểm với bản thân; ứng phó với những tình huống bất ngờ; ứng xử văn minh, lịch sự Trên thực tế chương trình giáo dục mầm non chưa có những hoạt động giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội riêng biệt cho trẻ mà tích hợp giáo dục qua các hoạt động trong ngày, đa số giáo viên chưa biết cách tận dụng các cơ hội trong ngày để lồng ghép nội dung giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ, chưa biết chọn nội dung giáo dục phù hợp với độ tuổi của trẻ. Hơn nữa, trong xã hội hiện nay các gia đình thường chú trọng đến việc học kiến thức của trẻ mà không chú ý đến việc phát triển tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ, luôn bao bọc, nuông chiều, làm hộ trẻ khiến trẻ ỷ lại, nhút nhát, thiếu tự tin không có khả năng chờ đến lượt, không biết chú ý lắng nghe và làm việc theo nhóm, các kỹ năng trong cuộc sống rất hạn chế. Bên cạnh đó, trẻ chưa biết cách xử lý phù hợp với những tình huống diễn ra hằng ngày như: thưa, gửi, cảm ơn, xin lỗi, thăm hỏi, giúp đỡ hay những hành vi gây hại với môi trường: vứt rác bừa bãi, hái hoa, bẻ cành, không thích chăm sóc cây cối, con vật xung quanh
1. MỞ ĐẦU: 1.1. Lí do chọn đề tài: “Trẻ em hôm nay thế giới ngày mai”, trẻ em là nguồn hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của đất nước, là lớp người kế tục sự nghiệp của cha anh, gánh vác mọi công việc xây dựng và bảo vệ tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Mọi trẻ em sinh ra đều có quyền được chăm sóc, nuôi dưỡng, tồn tại và phát triển. Khi xã hội ngày càng phát triển thì giá trị con người ngày càng được nhận thức đúng đắn và được đánh giá toàn diện. Vì một tương lai tươi sáng, trẻ em sẽ trở thành chủ nhân hữu ích của tương lai, thì ngay từ tuổi ấu thơ trẻ phải được hưởng nền giáo dục phù hợp, hiện đại và toàn diện về mọi mặt: Đức, trí, thể, mỹ. “Giáo dục mầm non luôn hướng tới mục tiêu giáo dục toàn diện cho trẻ, chuẩn bị những năng lực, phẩm chất, và các kỹ năng sống cần thiếtcho trẻ vào học lớp 1. Giáo dục phát triển tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ mầm non đã và đang là một nhiệm vụ không thể thiếu trong công tác giáo dục mầm non”[1], là tiền đề quan trọng cho sự phát triển toàn diện của trẻ, giúp trẻ có kinh nghiệm trong cuộc sống, biết điều nên làm và không nên làm, giúp trẻ tự tin, chủ động và biết cách xử lý các tình huống trong cuộc sống, khơi gợi khả năng tự phục vụ, tính tư duy sáng tạo của trẻ. Đối với trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi nói chung và trẻ mầm non nói riêng, "Phát triển tình cảm và kỹ năng xã hội” cho trẻ chính là một sự chuẩn bị quan trọng nhất, là một nền tảng giúp hình thành nên cách sống tích cực của trẻ. Với những nội dung gần gũi với trẻ như: Giữ vệ sinh cá nhân và bảo vệ thân thể; nhận biết được những điều an toàn hay nguy hiểm với bản thân; ứng phó với những tình huống bất ngờ; ứng xử văn minh, lịch sự Trên thực tế chương trình giáo dục mầm non chưa có những hoạt động giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội riêng biệt cho trẻ mà tích hợp giáo dục qua các hoạt động trong ngày, đa số giáo viên chưa biết cách tận dụng các cơ hội trong ngày để lồng ghép nội dung giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ, chưa biết chọn nội dung giáo dục phù hợp với độ tuổi của trẻ. Hơn nữa, trong xã hội hiện nay các gia đình thường chú trọng đến việc học kiến thức của trẻ mà không chú ý đến việc phát triển tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ, luôn bao bọc, nuông chiều, làm hộ trẻ khiến trẻ ỷ lại, nhút nhát, thiếu tự tin không có khả năng chờ đến lượt, không biết chú ý lắng nghe và làm việc theo nhóm, các kỹ năng trong cuộc sống rất hạn chế. Bên cạnh đó, trẻ chưa biết cách xử lý phù hợp với những tình huống diễn ra hằng ngày như: thưa, gửi, cảm ơn, xin lỗi, thăm hỏi, giúp đỡhay những hành vi gây hại với môi trường: vứt rác bừa bãi, hái hoa, bẻ cành, không thích chăm sóc cây cối, con vật xung quanh Là giáo viên mầm non nhiều năm liền phụ trách lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi, nhận thức được tầm quan trọng của việc giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội đối với sự phát triển toàn diện nhân cách của trẻ, tôi đã luôn trăn trở suy nghĩ sẽ làm thế nào để giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ một cách linh hoạt, đạt hiệu quả cao nhất, vì vậy tôi đã nghiên cứu và chọn đề tài: "Một số giải pháp giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi trường mầm non Thiệu Đô huyện Thiệu Hóa" để nghiên cứu và thực hiện. 1.2. Mục đích nghiên cứu: Trong thời đại ngày nay, khoa học kỹ thuật phát triển như vũ bão, công cuộc xây dựng quê hương đổi mới từng ngày, vì vậy tri thức giảng dạy ở trong nhà trường phải là những kiến thức cơ bản, hiện đại, sát thực tiễn, dùng làm chìa khóa để mở cánh cửa khoa học, là cái vốn mà thế hệ trẻ có thể vận dụng vào cuộc sống tiếp tục học lên, tự bồi dưỡng và tiếp thu các quá trình đào tạo tiếp theo trong suốt cuộc đời. Vậy việc trang bị những kiến thức ban đầu cho các cháu là một việc làm vô cùng quan trọng nhằm góp phần xây dựng đất nước phồn vinh. Giáo dục tình cảm và kĩ năng xã hội cho trẻ mầm non là một trong những nội dung giáo dục quan trọng của nhà trường nhằm mục đích đào tạo thế hệ trẻ Việt Nam tự tin, sống có trách nhiệm và tham gia tốt hơn vào các hoạt động xã hội. “Mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hính thánh những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em vào lớp một”[2]. Ở lứa tuổi mẫu giáo 5 - 6 tuổi, tình cảm của trẻ đã khá rõ nét và ổn định; trẻ biết cách quan tâm, chia sẻ với bạn bè và người thân; khả năng kiềm chế chế của trẻ ở độ tuổi này tốt hơn so với trước. Tuy nhiên trẻ vẫn chưa thể kiềm chế được các rung động của mình và các xúc cảm trực tiếp. Lúc này, sự chỉ dẫn, động viên của người lớn có ảnh hưởng tích cực và làm cho trẻ tin vào sức lực và khả năng của mình, ngược lại sự đánh giá một cách gay gắt và tiêu cực sẽ làm cho trẻ nản chí. Phương pháp giáo dục tình cảm và kĩ năng xã hội đúng đắn sẽ góp phần phát triển toàn diện nhân cách trẻ. Như chúng ta đã biết bậc Mầm non là “Bậc học nền tảng trong hệ thống giáo dục quốc dân”. Vì trẻ mầm non chính là thế hệ măng non của đất nước, là những thế hệ xây dựng tương lai đất nước sau này, những gì trẻ được học ở trường mầm non chính là hành trang cho sự tiến bước vào đời của trẻ. Với đề tài này, mục đích của tôi là đánh giá thực chất việc giáo dục tình cảm và kĩ năng xã hội cho trẻ ở trường mầm non Thiệu Đô nói chung, lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi A1 nói riêng. Tìm ra nhiều biện pháp sáng tạo trong việc giúp trẻ nâng cao ý thức về bản thân, có các hành vi và quy tắc ứng xử xã hội đúng chuẩn mực, biết quan tâm đến môi trường sốnggóp phần hình thành nhân cách ban đầu ở trẻ, nâng cao chất lượng giáo dục tình cảm và kĩ năng xã hội cho trẻ trong nhà trường. 1.3. Đối tượng nghiên cứu: Trẻ lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi A1 trường mầm non Thiệu Đô 1.4. Phuơng pháp nghiên cứu: Giáo dục phát triển tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ là tiền đề quan trọng cho việc học và phát triển toàn diện của trẻ. Phát triển tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ sẽ hình thành và phát triển ở trẻ năng lực cá nhân, trang bị cho trẻ kỹ năng sống để giúp trẻ hoà nhập vào cộng đồng xã hội, là yếu tố cần thiết giúp trẻ học tập tốt ở trường mầm non. Qua quá trình, thời gian nghiên cứu bắt đầu từ tháng 8/2016 đến cuối tháng 3/2017 về giáo dục tình cảm, kĩ năng xã hội cho trẻ 5 - 6 tuổi, tôi đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: - Phương pháp giao lưu tình cảm, tiếp xúc gần gũi - Phương pháp dùng lời - Phương pháp sử dụng tình huống - Phương pháp sử dụng trò chơi - Phương pháp cho trẻ tham gia các hoạt động lao động - Phương pháp giám sát, nhận xét, đánh giá 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: 2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm: Đối với trẻ việc đi học, đến trường mầm non là một bước ngoặt lớn, ở đó trẻ được học được chơi với các bạn, được cô chăm sóc và giáo dục rất ân cần. Mong muốn của các cô là làm sao để giúp trẻ phát triển một cách toàn diện về đức, trí, thể, mỹ. Nội dung giáo dục tình cảm và kĩ năng xã hội là một trong những module bồi dưỡng thường xuyên dành cho giáo viên mầm non. Vấn đề giáo dục tình cảm, kĩ năng xã hội cho trẻ là vấn đề đang được xã hội quan tâm, cho nên cùng với việc lựa chọn cách giáo dục phù hợp cho trẻ mầm non thì mỗi người giáo viên lồng ghép vấn đề này vào công tác chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ ở lớp mình phụ trách chắc chắn rằng hiệu quả giáo dục sẽ rất cao. Đối với bản thân tôi là một giáo viên mầm non, đây là một đề tài khá khó. Nhưng tôi đã quyết tâm thực hiện đề tài của mình đã đưa ra bằng cách tìm kiếm thông tin qua các kênh thông tin cập nhật thời sự hằng ngày để tích lũy kiến thức làm nền tảng cho việc giáo dục lồng ghép theo đề tài đã chọn và việc áp dụng đề tài phải dựa trên nguyên tắc: Giáo dục tình cảm, kĩ năng xã hội được phát triển qua tất cả các hoạt động trong ngày của trẻ nhất là qua giờ đón trả trẻ, qua hoạt động học, hoạt động góc, hoạt động ngoài trời Giáo dục tình cảm, kĩ năng xã hội được tích hợp phù hợp vào hoạt động phải từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, phù hợp với đặc điểm lứa tuổi của trẻ. Các hoạt động phải gần gũi không xa lạ gắn với thực tế của địa phương, đảm bảo tự nhiên nhẹ nhàng. Ở trường mầm non việc giáo dục để phát triển tình cảm, kĩ năng xã hội cho trẻ thông qua nhiều nội dung như: Ý thức về bản thân (Thể hiện sở thích, khả năng của bản thân; Thực hiện các công việc được giao; Mạnh dạn, tự tin bày tỏ ý kiến...), hành vi và quy tắc ứng xử xã hội (Tôn trọng, hợp tác, yêu mến, quan tâm chia sẻ, nhận xét và tỏ thái độ với hành vi đúng - sai, tốt xấu), quan tâm đến môi trường sống. Do vậy giúp trẻ phát triển tình cảm, kĩ năng xã hội là một trong những nhiệm vụ quan trọng của người giáo viên mầm non. Việc giáo dục tình cảm, kĩ năng xã hội không chỉ giúp trẻ mạnh dạn, tự tin hơn mà nó còn là tiền đề cho quá trình phát triển toàn diện nhân cách trẻ để trẻ vững bước vào lớp một. Song với tình hình của lớp tôi đang đa số trẻ thuộc gia đình ở nông thôn mang nặng tính nhút nhát, thụ động, ích kỷ, không tự tin trong các hoạt động học hoặc khi chơi cùng với nhóm Biết được một số đặc điểm của trẻ tôi luôn động viên trẻ, trao đổi với phụ huynh về nhà giúp đỡ động viên trẻ để trẻ tin vào sức lực và khả năng của bản thân. Song một số trẻ vẫn chưa thật sự tự tin trong các hoạt động hàng ngày, để trẻ tích cực, mạnh dạn, tự tin hơn tham gia hoạt động có hiệu quả tôi luôn trăn trở và suy nghĩ tìm ra các giải pháp hữu hiệu nhất để giáo dục tình cảm, kĩ năng xã hội cho trẻ. Giáo dục tình cảm và kĩ năng xã hội cho trẻ mầm non đã và đang là một nhiệm vụ không thể thiếu trong công tác giáo dục mầm non, là vấn đề then chốt, là nền móng để phát huy tối đa hiệu quả giáo dục. Thực hiện tốt nhiệm vụ này sẽ giúp trẻ tự tin, sống có trách nhiệm và tham gia tốt hơn vào các hoạt động xã hội. 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm: Trường mầm non Thiệu Đô là một trong những trường nông thôn thuộc huyện Thiệu Hóa tỉnh Thanh Hóa, trường có 1 địa điểm khang trang sạch sẽ nằm ở trung tâm của xã nhà. Trường có 17 nhóm lớp với tổng số học sinh là 446 trẻ, có 36 đồng chí cán bộ, giáo viên, nhân viên. Đầu năm học tôi được nhà trường phân công phụ trách lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi A1 với tổng số là 31 trẻ, trong đó có 14 trẻ nữ và 17 trẻ nam. Lớp có 2 cô chủ nhiệm, như vậy trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao tôi đã gặp một số thuận lợi và khó khăn sau: Thuận lợi: Phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực” đã có trong kế hoạch từng năm học với những biện pháp cụ thể để phát triển tình cảm, kĩ năng xã hội cho trẻ mầm non một cách chung nhất, đây chính là định hướng giúp giáo viên thực hiện giáo dục phát triển tình cảm, kĩ năng xã hội cho trẻ và những kỹ năng cơ bản đầu tiên của trẻ mầm non cần rèn như: Rèn luyện kỹ năng tự tin, rèn kỹ năng hợp tác, kỹ năng tò mò, kỹ năng giao tiếp, rèn kỹ năng tự phục vụ Các cấp lãnh đạo Sở Giáo dục, Phòng Giáo dục và nhà trường luôn quan tâm đầu tư về cơ sở vật chất và chuyên môn, bồi dưỡng phương pháp, đổi mới hình thức tổ chức hoạt động giáo dục mầm non, tạo mọi điều kiện giúp tôi thực hiện tốt chương trình giáo dục mầm non mới. Một số phụ huynh nhiệt tình chia sẻ với giáo viên về tình hình của con ở nhà, thường xuyên dành thời gian trao đổi với cô giáo để cùng chăm sóc và giáo dục các con Lớp học đầy đủ tiện nghi phục vụ tốt cho mọi hoạt động của cô và trẻ. Có phòng học rộng rãi thoáng mát, sân trường sạch đẹp, an toàn. Hội phụ huynh lớp cũng tích cực ủng hộ cả về vật chất và tinh thần cho chúng tôi trong qua trình giảng dạy, thực hiện nhiệm vụ được giao. Giáo viên trong lớp nắm vững chuyên môn nghiệp vụ, yêu trẻ, trẻ khỏe nhiệt tình. Bản thân tôi luôn tìm tòi phương pháp tốt nhất giúp trẻ được học, được khám phá và khắc sâu kiến thức. b. Khó khăn: Chưa có nhiều tài liệu sách báo về giáo dục tình cảm, kĩ năng xã hội cho trẻ để giáo viên nghiên cứu, tham khảo. Giáo viên trong lớp còn nhiều hạn chế về phương pháp và chưa có kinh nghiệm tích hợp giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ vào các hoạt động trong ngày. Đa số trẻ được bố mẹ nuông chiều nên trẻ chưa có kỹ năng xã hội cần thiết theo độ tuổi. c. Khảo sát thực trạng: Qua khảo sát đầu năm cho thấy: Nhóm tình cảm, kỹ năng xã hội trọng tâm Tổng số trẻ Trẻ mạnh dạn, tự tin Trẻ nhút nhát, chưa tự tin Số trẻ Tỷ lệ % Số trẻ Tỷ lệ % Kỹ năng nhận thức về bản thân 31 25 80,6 6 19,4 Kĩ năng ứng xử phù hợp với những người gần gũi xung quanh 31 24 77,4 7 22,6 Kĩ năng hợp tác 31 25 80,6 6 19,4 Kỹ năng tuân thủ các quy tắc xã hội 31 23 74,2 8 25,8 Kỹ năng giao tiếp lịch sự, lễ phép 31 27 87,1 4 12,9 Kỹ năng tự phục vụ 31 27 87,1 4 12,9 Kĩ năng kiểm soát cảm xúc 31 26 83,9 5 16,1 Nhìn vào bảng khảo sát trên tôi thấy trẻ còn nhiều hạn chế trong phát triển tình cảm, kĩ năng xã hội, tỷ lệ đạt còn khá thấp, nên tôi luôn băn khoăn làm sao để nâng cao chất lượng giáo dục phát triển tình cảm, kĩ năng xã hội cho trẻ. 2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề: Giải pháp 1: Giáo dục tình cảm và kĩ năng xã hội cho trẻ trong giờ đón trẻ và trả trẻ. Thông qua giờ đón trả trẻ, tôi luôn rèn cho trẻ những hành vi và quy tắc ứng xử xã hội như: kỹ năng tự chào hỏi, lễ phép, tự cất đồ dùng cá nhân gọn gàng....Ngay từ đầu năm học, tôi đã tập cho trẻ ý thức tự cất đồ dùng cá nhân gọn gàng, ngăn nắp đúng nơi quy định, tôi sẽ kiểm tra xem bạn nào thực hiện chưa đạt để nhắc nhở, khích lệ động viên trẻ cố gắng, bạn nào đã thực hiện tốt cuối ngày tôi sẽ đánh giá và nêu gương, từ đó việc cất đồ dùng cá nhân đúng nơi quy định không còn là “hành động” mà trở thành “ý thức”, trẻ tự thực hiện không cần phải đợi nhắc nhở hay kiểm tra. Hình ảnh trẻ tự cất đồ dùng cá nhân Trong giờ đón và trả trẻ: tôi trò chuyện với trẻ, cho trẻ xem tranh ảnh các tình huống giáo dục kỹ năng xã hội, qua đó tạo cho trẻ một số tình huống giáo dục và khắc sâu tình cảm và các kĩ năng xã hội cho trẻ. Ví dụ: cho trẻ quan sát tranh bé giúp đỡ người khác, tôi trò chuyện với trẻ: Con đã được ai giúp đỡ bao giờ chưa? con đã giúp đỡ ai chưa? khi giúp đỡ ai làm một việc gì đó con có thấy vui không? nếu được người khác giúp đỡ con sẽ làm gì? Qua đó tôi giáo dục trẻ biết nói lời cám ơn khi được người khác giúp đỡ và nhắc nhở trẻ biết giúp đỡ mọi người xung quanh. Ví dụ: Để rèn thói quen ăn uống vệ sinh cho trẻ, tôi cho trẻ quan sát tranh về hành động chưa đúng như chưa rửa tay đã bốc thức ăn, ăn thức ăn chưa được nấu chín và trò chuyện với trẻ về hành động mà trẻ thấy trong bức tranh, qua đó giáo dục trẻ biết giữ gìn vệ sinh trước, trong và sau khi ăn như: rửa tay trước khi ăn và không ăn những thức ăn đã rơi xuống đất. Ví dụ: Khi cho trẻ quan sát tranh "một cậu bé đá bóng trong nhà làm vỡ chiếc ly thủy tinh của mẹ": Tôi hỏi trẻ: Đó là hành động đúng hay sai? với tình huống trên theo con nên làm gì để nhận lỗi? Tôi tham khảo và lắng nghe ý kiến của trẻ sau đó đưa ra ý kiến của mình để thảo luận cùng trẻ: con có thể xin lỗi mẹ, hứa với mẹ từ nay không đá bóng ở trong nhà nữa. Bố mẹ là tấm gương đầu tiên cho trẻ học tập những thói quen tốt. Việc phối hợp với phụ huynh trong giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ là vô cùng cần thiết. Hình ảnh cô trò chuyện với phụ huynh trong giờ đón trả trẻ Trong các buổi đón trẻ tôi thường trao đổi những nội dung ngắn gọn, dễ hiểu, dễ thực hiện và mang tính thuyết phục, tôi thường xuyên trao đổi những kỹ năng tự phục vụ trong tuần cho cha mẹ trẻ biết để cùng phổi hợp rèn kĩ năng cho trẻ đạt hiệu quả cao nhất, tôi luôn khuyến khích phụ huynh tạo điều kiện để trẻ tự phục vụ bản thân: rửa mặt, đánh răng, thay quần áo, tự chọn quần áo, đồ dùng cá nhân chuẩn bị đi họcnhắc nhở phụ huynh cần dạy trẻ những kỹ năng như ghi nhớ số điện thoại của bố, mẹ, địa chỉ gia đình để trẻ có thể tự bảo vệ bản thân khi gặp nguy hiểm. Phụ huynh hãy cho trẻ được chơi, bày đồ chơi, không cấm đoán trẻ, lúc này cần thiết nhất là dạy trẻ phải tự cất đồ chơi hoặc ba mẹ cùng cất với trẻ, tuyệt đối không nên làm thay cho trẻ. Hãy cho trẻ cùng tham gia công việc trong gia đình, nêu lên hiểu biết và suy nghĩ của mình, từ đó sẽ có hướng điều chỉnh kỹ năng xã hội phù hợp với trẻ 5 - 6 tuổi. Bên cạnh đó, tôi tuyên truyền phụ huynh cần phối hợp với giáo viên một cách chặt chẽ và hợp lý bằng việc tham gia tình nguyện vào quá trình giáo dục trong nhà trường. Cha mẹ nên tham gia vào các buổi trao đổi với giáo viên, tham gia các buổi họp của nhà trường và dự một số giờ học, dự các hoạt động trong ngày của trẻ, chỉ bằng cách đó thôi cha mẹ đã giúp trẻ hiểu rằng học là phải học cả đời. Tôi tuyên truyền để phụ huynh hiểu giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ hiện nay là điều mà mỗi cá nhân, bậc làm cha, làm mẹ điều phải quan tâm, tuyên truyền để họ hiểu điều quan trọng trong việc rèn luyện giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội chính là việc “không nên cấm đoán trẻ làm mà hãy dạy trẻ cách thực hiện chúng”. Cô giáo, cha mẹ là tấm gương, bằng việc làm đơn giản, gần gũi hàng ngày mà dạy kỹ năng xã hội cho trẻ. Cha mẹ cần giáo dục để trẻ cảm thấy thoải mái tự tin trong mọi tình huống của cuộc sống. Nếu cha mẹ muốn giáo dục trẻ biết tự giữ kỷ luật, trước hết cần đánh thức sự tự ý thức của trẻ, cố gắng khơi gợi để trẻ luôn nghĩ về bản thân mình một cách tích cực và đừng bao giờ phá vỡ suy nghĩ tích cực về bản thân trẻ. Trong gia đình, việc dạy trẻ những nghi thức văn hóa trong ăn uống rất cần thiết. Để trẻ có được những kỹ xảo, thói quen sử dụng đồ dùng một cách chính xác, thuần thục và khéo léo, không chỉ đòi hỏi trẻ phải thường xuyên luyện tập, mà còn phải đáp ứng được những nhu cầu của trẻ, đó là cung cấp cho trẻ những mẫu hành vi văn hóa, những hành vi đúng, đẹp, văn minh của chính cha mẹ và những người xung quanh trẻ. Giải pháp 2: Giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ thông qua hoạt động học Giáo dục tình cảm và kĩ năng xã hội cho trẻ qua hoạt động khám phá khoa học. Ví dụ: qua hoạt động phám phá khoa học chủ đề "Bản thân" tôi giáo dục trẻ ý thức về bản thân như cho trẻ tự giới thiệu về mình với các bạn: Tên, tuổi, giới tính, những điều bé thích, không thích. Trẻ biết được điểm giống và khác nhau giữa mình với người khác, bước đầu ý thức được vị trí, trách nhiệm của bản thân trong gia đình và lớp học. Nhận biết và thể hiện cảm xúc, tình cảm với bạn bè qua hoạt động khám phá "Ai đang vui, ai đang buồn": giúp trẻ nhận biết một số trạng thái, cảm xúc vui buồn, sợ hãi, tức giậnTừ đó trẻ mạnh dạn, tự tin bày tỏ ý kiến của mình. Hay qua hoạt động khám phá khoa học chủ đề gia đình: Khi cho trẻ quan sát một số vật dụng nguy hiểm như: ổ điện, bếp đang đun, phích nước, nồi canh nóng... qua đó giáo dục trẻ biết tránh một số hành động có thể gây nguy hiểm cho bản thân và người khác. Hoạt động làm quen với văn học bồi dưỡng cho trẻ kinh nghiệm sống, nhân cách tốt đẹp qua những câu truyện bài thơ, tục ngữ, ca dao, đồng dao... Ví dụ: Trong câu chuyện “Gấu con bị sâu răng” với nội dung “Bạn Gấu con bị sâu răng do ăn nhiều bánh kẹo mà không chịu đánh răng”, hay trong bài thơ “Thỏ bông bị ốm” với nội dung bạn Thỏ bông bị đau bụng với lý do ăn thức ăn còn sống, uống nước ngoài ao” nhằm lồng ghép giáo dục kỹ năng tự phục vụ, an toàn, tự bảo vệ (đánh răng trước khi đi ngủ, không ăn thức ăn chưa được nấu chín, không ra gần bờ ao, giếng nước dễ xảy ra tai nạn). Được nghe kể chuyện là điều trẻ rất thích, do đó tôi lựa chọn câu chuyện phù hợp để lồng ghép giáo dục kỹ năng xã hội cho trẻ. Chẳng hạn với câu chuyện “Mỗi người một việc” có nội dung giáo dục “tất cả các bộ phận trên cơ thể bé đều rất quan trọng”, khi đó tôi chuyển tải tới trẻ những thông điệp quý báu “kỹ năng tự nhận thức bản thân”, hãy biết giữ gìn và bảo các bộ phận trên cơ thể mình. Hoặc khi kế cho trẻ nghe các câu chuyện mang tính giáo dục tình cảm như Tích Chu, ba cô gáiqua câu truyện tôi đặt ra những câu hỏi tình huống như: Ví dụ người thân trong gia đình mình bị ốm con sẽ chăm sóc họ như thế nào? Con sẽ làm gì để mọi người vui hơn và nhanh khoẻ Tôi giáo dục kỹ năng xã hội cho trẻ qua câu chuyện “Chú vịt xám”: “Khi được bố mẹ cho chơi như đi công viên, siêu thị hoặc đến những nơi công cộng thì phải đi với bố mẹ
Tài liệu đính kèm:
- skkn_mot_so_giai_phap_giao_duc_tinh_cam_va_ky_nang_xa_hoi_ch.doc