SKKN Một số biện pháp nâng cao hiệu quả giáo dục tính tự lập cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi tại trường mầm non thị trấn Triệu Sơn
Những năm gần đây giáo dục mầm non được xã hội đặc biệt quan tâm. Sự nghiệp giáo dục mầm non là sự nghiệp chung của toàn xã hội. Đặc biệt là trường mầm non có một vị trí quan trọng, là cơ sở ban đầu để hình thành nhân cách con người mới XHCN. Phát triển một cách toàn diện có đủ năng lực để đáp ứng với sự đổi mới của nhân loại.
Giáo dục tính tự lập cho trẻ ngay từ lứa tuổi mầm non là một trong những mặt quan trọng của việc giáo dục con người mới phát triển toàn diện, có ảnh hưởng sâu sắc đến sự hình thành nhân cách trẻ. Tự lập giúp cho con người nói chung, trẻ em nói riêng nhận ra được khả năng của mình và ý nghĩa của cuộc sống. Vì vậy, Luật Giáo dục (năm 2005) đã đưa ra những yêu cầu về phương pháp giáo dục là: “Phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của người học; bồi dưỡng cho người học năng lực tự học, khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý trí vươn lên”. Hay nói cách khác, giáo dục phải phát huy tính tự lập cho người học, điều đó nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới và phát triển của xã hội. Để trẻ nhanh chóng thích nghi với sự phát triển của xã hội, hòa nhập với cuộc sống mới thì việc hình thành tính tự lập cho trẻ ở những năm đầu tiên của cuộc đời trẻ là rất cần thiết, đặc biệt là ở giai đoạn trẻ tuổi mẫu giáo.
Hiện nay việc giáo dục tính tự lập cho trẻ đã được xã hội và các bậc phụ huynh quan tâm. Ở trường mầm non giáo viên cũng đã luôn tạo điều kiện cho trẻ được rèn luyện tính tự lập thông qua các hoạt động học tập và các hoạt động sinh hoạt tự phục vụ bản thân phù hợp với khả năng của trẻ. Tuy nhiên mới dừng lại ở yêu cầu cần đạt, chưa có các kế hoạch hay các biện pháp giáo dục cụ thể.
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO TRIỆU SƠN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM “MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIÁO DỤC TÍNH TỰ LẬP CHO TRẺ MẪU GIÁO 4- 5 TUỔI TẠI TRƯỜNG MẦM NON THỊ TRẤN TRIỆU SƠN” Họ tên: Khương Thị Hà Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường mầm non Thị Trấn Triệu Sơn Sáng kiến thuộc lĩnh vực: Chuyên môn THANH HÓA NĂM 2016 Mục lục Trang - Bìa chính 1 - Mục lục 2 1. Mở đầu 3 1.1. Lý do chọn đề tài 3 1.2. Mục đích nghiên cứu 4 1.3. Đối tượng nghiên cứu 4 1.4. Phương pháp nghiên cứu 4 2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm 5 2.1. Cơ sở lý luận 5 2.2.Thực trạng 5 2.3. Các biện pháp 7 2.4. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm 13 3. Kết luận, kiến nghị 15 1.MỞ ĐẦU 1.1. Lý do chọn đề tài. Những năm gần đây giáo dục mầm non được xã hội đặc biệt quan tâm. Sự nghiệp giáo dục mầm non là sự nghiệp chung của toàn xã hội. Đặc biệt là trường mầm non có một vị trí quan trọng, là cơ sở ban đầu để hình thành nhân cách con người mới XHCN. Phát triển một cách toàn diện có đủ năng lực để đáp ứng với sự đổi mới của nhân loại. Giáo dục tính tự lập cho trẻ ngay từ lứa tuổi mầm non là một trong những mặt quan trọng của việc giáo dục con người mới phát triển toàn diện, có ảnh hưởng sâu sắc đến sự hình thành nhân cách trẻ. Tự lập giúp cho con người nói chung, trẻ em nói riêng nhận ra được khả năng của mình và ý nghĩa của cuộc sống. Vì vậy, Luật Giáo dục (năm 2005) đã đưa ra những yêu cầu về phương pháp giáo dục là: “Phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của người học; bồi dưỡng cho người học năng lực tự học, khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý trí vươn lên”. Hay nói cách khác, giáo dục phải phát huy tính tự lập cho người học, điều đó nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới và phát triển của xã hội. Để trẻ nhanh chóng thích nghi với sự phát triển của xã hội, hòa nhập với cuộc sống mới thì việc hình thành tính tự lập cho trẻ ở những năm đầu tiên của cuộc đời trẻ là rất cần thiết, đặc biệt là ở giai đoạn trẻ tuổi mẫu giáo. Hiện nay việc giáo dục tính tự lập cho trẻ đã được xã hội và các bậc phụ huynh quan tâm. Ở trường mầm non giáo viên cũng đã luôn tạo điều kiện cho trẻ được rèn luyện tính tự lập thông qua các hoạt động học tập và các hoạt động sinh hoạt tự phục vụ bản thân phù hợp với khả năng của trẻ. Tuy nhiên mới dừng lại ở yêu cầu cần đạt, chưa có các kế hoạch hay các biện pháp giáo dục cụ thể. Mặt khác, do xã hội ngày càng phát triển, mỗi gia đình chỉ có từ 1 đến 2 con. Điều kiện kinh tế đủ đầy hoặc dư thừa, con cái lại ít nên phụ huynh thường hay nuông chiều con, làm hộ hay cấm đoán trẻ nhiều việc mà trẻ có thể làm được, từ đó dẫn tới trẻ bị thụ động, thiếu kĩ năng lao động, thiếu tự tin, sinh ra thói quen dựa dẫm, ỉ lại cho người khác, làm cho tính tự lập của trẻ khó phát triển. Thực tế cho thấy, không ít số trẻ mẫu giáo ở nước ta nói chung vẫn chưa có ý thức tự lập. Cả gia đình và trường mầm non chưa đánh giá đúng khả năng của trẻ và vai trò quan trọng của việc cần giáo dục tính tự lập cho trẻ. Điều này sẽ ảnh hưởng tiêu cực trước là tương lai của trẻ, sau là mục tiêu giáo dục con người mới “Tự chủ, sáng tạo, dễ dàng thích nghi với sự thay đổi của kinh tế thị trường” (theo nghị quyết TW II, khóa 8) cũng khó thực hiện được. Vậy làm thế nào để tìm ra các biện pháp để nâng cao hiệu quả giáo dục tính tự lập cho trẻ? Đây là một vấn đề cần thiết không chỉ đối với sự phát triển của trẻ mà còn có ý nghĩa sâu sắc đối với gia đình, các nhà giáo dục và với toàn xã hội nhằm góp phần giáo dục trẻ phát triển toàn diện. Chính vì những lí do trên, tôi đã chọn đề tài:“Một số biện pháp nâng cao hiệu quả giáo dục tính tự lập cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi tại trường Mầm non Thị Trấn Triệu Sơn” làm đề tài viết sáng kiến kinh nghiệm trong năm học 2015- 2016 Tôi hi vọng đề tài sáng kiến kinh nghiệm này sẽ làm cơ sở để giáo viên có những định hướng, kế hoạch, biện pháp đúng đắn và kịp thời trong việc giáo dục tính tự lập cho trẻ. 1.2. Mục đích nghiên cứu: - Nâng cao hiệu quả của việc giáo dục tính tự lập cho trẻ mẫu giáo ở trường Mầm non Thị Trấn Triệu Sơn, tạo điều kiện cho trẻ được rèn luyện tính tự lập thông qua các hoạt động học tập và các hoạt động sinh hoạt tự phục vụ bản thân phù hợp với khả năng của trẻ để trẻ nhanh chóng thích nghi với sự phát triển của xã hội, hòa nhập với cuộc sống mới giúp trẻ phát triển một cách toàn diện. - Rút ra những bài học kinh nghiệm, những biện pháp chăm sóc giáo dục trẻ - Tự học tập, rèn luyện năng lực chuyên môn của bản thân để đáp ứng với chương trình giáo dục Mầm non 1.3. Đối tượng nghiên cứu: - Đối tượng nghiên cứu là 35 trẻ mẫu giáo 4- 5 tuổi lớp B2 trường Mầm non Thị Trấn Triệu Sơn - Nghiên cứu lĩnh vực hình thành kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo nhỡ thông qua các hoạt động - Nghiên cứu tài liệu thuộc lĩnh vực rèn kỹ năng sống đặc biệt là giáo dục tính tự lập cho trẻ Mầm non 1.4. Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết từ sách vở, tài liệu Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin Phương pháp thống kê, sử lý số liệu Phương pháp đàm thoại Phương pháp quan sát Phương pháp hướng dẫn thực hành luyện tập Phương pháp sử dụng tình huống Phương pháp nêu gương khích lệ 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 2.1. Cơ sở lý luận của việc nâng cao hiệu quả giáo dục tính tự lập cho trẻ mẫu giáo 4- 5 tuổi tại trường Mầm non Thị Trấn Triệu Sơn. Tuổi mầm non là lứa tuổi cần sự quan tâm đặc biệt của cha mẹ và cô giáo. ở giai đoạn này, những mối quan hệ, có những sự vật, hiện tượng xảy ra xung quanh trẻ đều có tác động rất lớn đến bản thân trẻ. Vì vậy cha mẹ và cô giáo đều mong muốn dạy trẻ những điều hay, lẽ phải, những thói quen tốt và những hành vi có đạo đức để hình thành nhân cách cho trẻ sau này Tự lập là một đức tính tốt nhưng nó không tự nhiên mà có, để hình thành là cả một quá trình rèn luyện - giáo dục và phải bắt đầu ngay từ khi trẻ còn nhỏ. Trẻ từ khi lọt lòng đến 6 tuổi là giai đoạn phát triển quan trọng - giai đoạn vàng trong cuộc đời mỗi con người. Đây là giai đoạn của sự tăng trưởng rất nhanh về thể chất và phát triển các mặt của trí tuệ, tình cảm và ý thức xã hội, giai đoạn tạo tiền đề quan trọng của sự hình thành nhân cách con người. Nhà giáo dục vĩ đại A.X Mascrencô đã khẳng định: “Những cơ sở căn bản của nhân cách con người đã được hình thành từ trước tuổi lên 6. Những điều dạy trẻ trong thời kì này chiếm tới 90% tiến trình giáo dục trẻ, về sau việc giáo dục con người vẫn tiếp tục nhưng lúc đó là lúc bắt đầu nếm quả, còn những nụ và hoa thì đã được vun trồng từ 6 năm đầu tiên”. Từ cơ sở này cho thấy, nếu không làm tốt việc chăm sóc giáo dục trẻ trong những năm đầu thì việc giáo dục sau này sẽ vô cùng khó khăn. Để hình thành và phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ, tạo tiền đề cho các bậc học tiếp theo thì việc giáo dục tính tự lập cho trẻ ngay từ lứa tuổi mầm non là việc làm hết sức quan trọng và cấp thiết không thể thiếu được trong chương trình chăm sóc ,giáo dục trẻ. 2.2. Thực trạng của việc nâng cao hiệu quả giáo dục tính tự lập cho trẻ mẫu giáo 4- 5 tuổi tại trường Mầm non Thị Trấn Triệu Sơn trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm. * Thuận lợi: - Giáo viên hiểu được tầm quan trọng phải giáo dục tính tự lập cho trẻ mẫu giáo 4- 5 tuổi. - Phần lớn giáo viên đã sử dụng đa dạng các hình thức giáo dục tính tự lập cho trẻ, tạo điều kiện cho trẻ phát triển các kĩ năng tự lập của mình. - Đa số trẻ có sức khỏe tốt, nhanh nhẹn tích cực tham gia các hoạt động lao động của nhà trường - Điều kiện cơ sở vật chất tương đối đầy đủ, đáp ứng với yêu cầu chăm sóc giáo dục trẻ * Khó khăn: + Về phía trẻ: - Kĩ năng hoạt động của trẻ còn hạn chế. - Trẻ được nuông chiều từ nhỏ nên có thói quen ỷ lại, dựa dẫm vào người khác. + Về phía giáo viên: - Phần lớn giáo viên chưa thường xuyên đánh giá sau mỗi việc làm của trẻ - Giáo viên chưa nắm vững và hiểu rõ nội dung giáo dục tính tự lập. Điều đó dẫn đến một số giáo viên chưa kết hợp nội dung giáo dục tính tự lập cho trẻ vào các hoạt động chăm sóc, giáo dục hàng ngày cho trẻ. - Giáo viên đã sử dụng các biện pháp giáo dục tính tự lập cho trẻ, nhưng phần lớn mới chỉ dừng lại ở mức độ thỉnh thoảng. + Về phía phụ huynh: - Nhận thức về sự cần thiết của việc giáo dục tính tự lập cho trẻ còn hạn chế - Phụ huynh chưa đánh giá hết được khả năng của trẻ, họ cho rằng trẻ còn nhỏ, người lớn cần giúp đỡ trẻ trong mọi công việc. - Do kinh tế gia đình phát triển, điều kiện vật chất không những đầy đủ mà còn dư thừa, mỗi gia đình chỉ có từ 1 đến 2 con dẫn tới việc phụ huynh nuông chiều con, dẫn đến việc hình thành thói quen luôn thụ động trong mọi công việc, ỉ lại, dựa dẫm vào người lớn. Từ thực trạng trên, cho thấy đa số giáo viên đã nhận thức được tầm quan trọng và có thái độ đúng đắn đối với việc giáo dục tính tự lập cho trẻ. Một số giáo viên đã thực hiện việc rèn luyện tính tự lập cho trẻ nhưng chưa có kế hoạch và chưa thường xuyên. Bên cạnh đó, vẫn còn một bộ phận nhỏ giáo viên còn xem nhẹ việc giáo dục tính tự lập cho trẻ, công tác giáo dục tính tự lập cho trẻ còn hạn chế. * Kết quả khảo sát lần 1 : ( Trước khi sử dụng các biện pháp) mức độ tự lập của trẻ mẫu giáo, tại thời điểm tháng 9/2015 TT Nội dung khảo sát. Tổng số trẻ Đạt Chưa đạt Số trẻ Tỉ lệ % Số trẻ Tỉ lệ % 1 Tự rửa tay, rửa mặt, đi vệ sinh. 35 15 42% 20 58% 2 Tự xúc cơm ăn, lấy nước uống 35 16 45% 19 55% 3 Tự măc, cởi quần áo; đi, tháo giầy dép; quàng khăn đội mũ. 35 18 52% 17 48% 4 Tự lấy đồ chơi và cất đồ chơi đúng nơi quy định 35 15 42% 20 58% 5 Kê bàn, ghế ăn cùng giáo viên.. 35 17 48% 18 52% 6 Lấy gối, chải chiếu, chăn và cất gối, gấp chiếu, chăn cùng giáo viên 35 16 45% 19 55% 7 Tự chọn góc chơi và vai chơi 35 18 52% 17 48% Từ kết quả thực trạng trên, để nâng cao hiệu quả giáo dục tính tự lập cho trẻ mẫu giáo nhỡ trong trường mầm non. Bản thân tôi đã suy nghĩ, tìm ra một số biện pháp góp phần thực hiện tốt nội dung giáo dục tính tự lập cho trẻ. 2.3. Các giải pháp đã sử dụng để nâng cao hiệu quả giáo dục tính tự lập cho trẻ mẫu giáo 4- 5 tuổi tại trường Mầm non Thị Trấn Triệu Sơn * Biện pháp thứ 1: Rèn luyện các kĩ năng cần thiết cho trẻ. Để trẻ có tự lập, tự làm lấy, tự giải quyết công việc của mình, tự lo liệu tạo dựng cho cuộc sống của mình không trông chờ, dựa đẫm, phụ thuộc vào người khác thì trước tiên trẻ phải có các kĩ năng cần thiết. Và từ những kĩ năng qua quá trình luyện tập có hệ thống trong các điều kiện giống nhau hoặc tương tự đến một mức độ nào đó sẽ trở thành thói quen, trở thành nhu cầu của con người. Và chỉ trên cơ sở những thói quen tương ứng thì chúng ta mới có thể giáo dục được cho trẻ tính tự lập tích cực, nếu chưa hình thành được các thói quen thì việc cho trẻ hành động tự lập chỉ dẫn đến những hành động tự phát mà thôi. Trẻ sẽ không tự lập được nếu như không có các kĩ năng hoạt động. Việc rèn luyện các kĩ năng cho trẻ phải được thực hiện ở mọi lúc mọi nơi, cụ thể như: * Thông qua hoạt động đón - trả trẻ: Trẻ mới đến trường thường chưa có thói quen tự cất và lấy đồ dùng cá nhân của mình như: Tự cất (lấy) cặp, cởi (đội) mũ, tháo (quàng) khăn, cởi (mặc) áo khoác, cất (đi) giầy giép, ... Một mặt là do trẻ chưa được rèn luyện, mặt khác do phụ huynh quá nuông chiều con cái dẫn đến trẻ luôn bị thụ động trong các hoạt động. Thông qua giờ đón - trả trẻ giáo viên rèn luyện các kĩ năng lao động cho trẻ cho trẻ như tự đi giầy giép, tự mặc áo, quàng khăn, đội mũ, đeo cặp,.. và trao đổi với phụ huynh về nội dung hình thức rèn luyện các kĩ năng thói quen lao động cho trẻ. Sự thống nhất và phối kết hợp giữ gia đình và nhà trường là yếu tố quyết định sự thành công trong giáo dục tính tự lập cho trẻ. * Thông qua hoạt động học có chủ định: Hoạt động học có chủ định bao giờ cũng có mục đích, yêu cầu cả về kiến thức, kĩ năng và thái độ cho trẻ. Thông qua các hoạt động có chủ định như: làm quen với toán, làm quen với văn học, khám phá khoa học về môi trường xung quanh, thể dục, trẻ sẽ học được những kiến thức và kĩ năng cơ bản cần thiết. Khi trẻ nắm được những kiến thức, kĩ năng cần thiết trẻ sẽ thực hiện được các hành động một cách dễ dàng, đó là cơ sở cho việc giáo dục tính tự lập cho trẻ .Rèn cho trẻ thói quen tự lấy vở, đồ dùng học tập và tự cất đúng nơi qui định. Trong khi thực hiện các yêu cầu của cô trong các hoạt động trẻ phải chủ động, cố gắng hoàn thành tránh sự lệ thuộc vào sự giúp đỡ của cô giáo. * Thông qua hoạt động vui chơi. Phần lớn các kĩ năng của trẻ được rèn luyện thông qua hoạt động vui chơi. Như chúng ta đã biết, hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ mẫu giáo. Mặt khác, vui chơi còn giúp trẻ thỏa mãn nhu cầu “làm người lớn” ở trẻ. Thông qua vui chơi hình thành ở trẻ kĩ năng sử dụng đồ vật, đồ chơi. Mặt khác có thể giáo dục cho trẻ tính tự lập thông qua trò chơi một cách thuận lợi, có thể dạy trẻ tự chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi; tự tìm góc chơi phù hợp cho mình; tự cất đồ dùng, đồ chơi vào đúng nơi qui định ... Thông qua trò chơi, trẻ được nhập vào vai chơi mà quên mất mình là trẻ con, do đó tính độc lập, tự chủ được thể hiện một cách rõ ràng nhất. * Thông qua hoạt động ngoài trời. Hoạt động ngoài trời bao gồm hoạt động quan sát có chủ đích, trò chơi vận động và chơi tự do. Thông qua hoạt động ngoài trời, trẻ có nhiều cơ hội khám phá môi trường xung quanh, tích cực hoạt động. Do đó, trẻ nắm bắt được tri thức và các kĩ năng lao động đơn giản như: Chăm sóc vườn rau, chăm sóc cây, chăm sóc một số con vật nuôi trong gia đình,... * Thông qua hoạt động ăn - ngủ: Thói quen tự lập trong ăn - ngủ là một nét tâm lí quan trọng cần phải hình thành cho trẻ ngay từ nhỏ, vì thói quen này giúp cho trẻ có ý thức chủ động, tự giác trong ăn uống, vệ sinh cần phải dạy cho trẻ tự xúc ăn, ăn hết xuất, ăn uống có văn hóa, ngủ đúng giờ Thông qua hoạt động ăn - ngủ có thể dạy trẻ cách chuẩn bị những đồ dùng, dụng cụ cần thiết như: Xếp bàn ghế, chia bát, thìa, lấy khăn lau và đĩa trước khi ăn; dạy trẻ cách xếp bát, thìa vào rổ, lau bàn, xếp ghế gọn gàng sau khi ăn song, chải chiếu, chia gối trước khi ngủ và gấp chiếu, cất gối sau khi ngủ dậy ... Kĩ năng tự phục vụ, làm nhưng công việc vừa sức là cơ sở giáo dục tính tự lập, lòng yêu lao động cho trẻ. Đó là những tính cách cần thiết được hình thành trong gia đình cũng như nhà trường và xã hội . * Giáo viên nên chú trọng luyện cho trẻ các kĩ năng sau: - Kĩ năng chăm sóc bản thân như: Dạy trẻ tự xúc ăn, lấy nước uống, tự lấy và cất đồ chơi, tự cởi và mặc quần áo, đi dép, chuẩn bị mũ, áo khoác, khẩu trang khi đi về. - Kĩ năng giữ gìn vệ sinh: Dạy trẻ kĩ năng rửa mặt, rửa tay, đánh răng, đi vệ sinh đúng nơi quy định, lau bàn ghế,... - Kĩ năng hỗ trợ (giúp đỡ) người khác: Xếp bát, thìa ăn cơm, xếp ghế, cất giầy dép, sắp xếp đồ dùng đồ chơi, lau giá dựng đồ chơi, * Biện pháp thứ 2: Phân công công việc cho trẻ một cách hợp lí. Đối với trẻ cần cho trẻ hiểu rằng mỗi người cần có trách nhiệm với công việc và hình thành thói quen làm việc cho trẻ. Bởi vì, trẻ mẫu giáo đã làm chủ được khá nhiều hành vi thuộc các lĩnh vực hoạt động khác nhau và trong mối quan hệ người - người. Do vậy, trẻ có thể điều chỉnh, điều khiển, kiểm soát các hành vi, kể các những thói quen, ý thức và tự ý thức hình thành và cũng cố ở trẻ. Phân công công việc hợp lý cho trẻ sẽ giúp trẻ làm việc có trách nhiệm hơn, phát huy được tính tích cực, năng động của trẻ. Trẻ sẽ nổ lực, phấn đấu để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Khi tổ chức các hoạt động ở trên lớp, giáo viên cần phân công công việc trực nhật cho các trẻ theo các hoạt động, các buổi, các thứ trong tuần cho trẻ. Ví dụ: - Trong giờ học: Chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi học tập trước giờ học và thu dọn đồ dùng sau giờ học - Trong giờ chơi: Sau khi chơi phân loại đồ chơi và cất đồ chơi vào đúng nơi quy định - Trong giờ ăn: Lấy ghế, kê bàn, lấy khay, lấy khăn ăn, sếp bát, chia thìa, - Trong giờ ngủ: Chải chiếu, lấy chăn gối chuẩn bị giờ ngủ, cất gối, gấp chiếu sau giờ ngủ, * Biện pháp thứ 3: Động viên, khích lệ trẻ kịp thời. Khi người lớn được coi trọng hoặc khen thưởng có thể phát huy tốt hơn tài năng của mình. Trẻ nhỏ cũng vậy, trẻ rất muốn được người lớn khen ngợi động viên, đặc biệt là giáo viên. Giáo viên khen ngợi, động viên, đánh giá những công việc mà trẻ làm được sẽ giúp trẻ hứng thú, tích cực chủ động, tự tin vào bản thân mình và mong muốn được tiếp tục thực hiện những công việc tiếp theo. Nhưng nếu sau khi cố gắng để đạt được thành tích, giáo viên lại thờ ơ với trẻ, không kịp động viên sẽ gây tổn thương cho trẻ. Vì vậy, động viên, khích lệ trẻ kịp thời, đúng thời điểm là một việc làm rất quan trong và ý nghĩa, nó góp phần hình thành ở trẻ nổ lực vươn lên hoàn thành tốt công việc của mình. Khuyến khích kịp thời không phải là một chuyển dễ dàng. Khi thực hiện biện pháp này giáo viên phải lưu ý, việc khen và chê trẻ cần có tác dụng hướng dẫn hành động của trẻ, nghĩa là chỉ ra trẻ được khen cái gì hay bị chê cái gì và vì sao, để định hướng cụ thể cho trẻ phát huy việc làm tốt hay rút kinh nghiệm cho việc làm chưa tốt. Người lớn cần tạo cho trẻ cảm giác được quan tâm đầy đủ về mặt tinh thần như: tâm sự, hỏi han hoặc chơi cùng trẻ, Cần chấp nhận sản phẩm tự lập của trẻ, không chê bai trẻ. Giáo viên không nên tiếc rẻ sự khen ngợi đối với trẻ, chỉ cần xuất phát từ tấm lòng khen ngợi chân thành, tinh thần trẻ sẽ được khích lệ, trẻ có thể làm tất cả mọi việc. Do đó, chỉ cần trẻ biểu hiện những điểm đáng khen giáo viên nên khẳng định thêm. * Biện pháp thứ 4: Tạo môi trường, tình huống để phát huy tính tự lập của trẻ. Trẻ mẫu giáo hoàn toàn đã có khả năng tự làm một số việc đơn giản, trẻ cũng ý thức được điều đó và luôn chứng tỏ, thử thách năng lực của mình trong các hoạt động sinh hoạt hằng ngày. Vì vậy, giáo viên cần tạo ra các tình huống để thu hút trẻ làm việc nhiều hơn như: Dọn đồ chơi, cất ba lô, túi, cặp, đồ dùng cá nhân vào ngăn tủ của mình, tự cởi và mặc quần áo, đi và cởi giầy giép, tự xúc ăn cơm, lấy nước uống, dần dần sẽ hình thành ở trẻ tính tự giác, tính tự quyết định, khả năng tự xoay sở của mình. Phụ huynh và giáo viên cần tạo cho trẻ một môi trường thuận lợi để thực hiện công việc một cách dễ dàng, an toàn tiện lợi phù hợp với trẻ (về không gian, thời gian, dụng cụ, đồ dùng,). Nếu người lớn không tạo ra được môi trường thuận lợi cho trẻ hoạt động thì trẻ sẽ khó có thể thực hiện được công việc trẻ mong muốn, sinh ra chán nản, dần dần trẻ sẽ mất khả năng tự lập. Ngoài ra, để tạo điều kiện, khích lệ trẻ tự lập, người lớn cần chú ý đến sự tiện lợi, hình thức, quy cách thẩm mĩ, độ bền của đồ dùng, đồ chơi và tác dụng của nó. * Biện pháp thứ 5: Tạo điều kiện để trẻ được vui chơi và chơi với bạn bè. Hoạt động vui chơi là hoạt động quan trọng nhất, giữ vai trò chủ đạo ở lứa tuổi trẻ mẫu giáo. Thông qua hoạt động vui chơi làm biến đổi về chất trong toàn bộ đời sống tâm lý của trẻ. Vì vậy, ở lứa tuổi này, đồ chơi không phải là thứ để nghịch như trước đây mà bây giờ qua chơi với đồ chơi giúp trẻ khám phá chức năng và phương thức sử dụng tương ứng với các đồ dùng. Đồng thời khi trẻ sử dụng đồ chơi thì cũng lĩnh hội được các quy tắc hành vi ứng sử trong xã hội ẩn chứa trong quá trình hành động đó. Từ đó trẻ sẽ học được và tự lập trong các thao tác hành động với các đồ dùng, từ đó giúp trẻ tự tin, tự lập hơn trong cuộc sống. Trong quá trình chơi trẻ còn bắt chước thao tác của người lớn. Trò chơi thao tác vai cuốn hút trẻ làm xuất hiện nhu cầu có bạn cùng chơi các trò chơi đóng vai. Thông qua trò chơi đóng vai, trẻ không những thỏa mãn nhu cầu làm người lớn của mình mà thông qua đó trẻ học được cách giao tiếp ứng xử với mọi người xung quanh. Khi sử dụng biện pháp này, giáo viên cần lưu ý: - Chọn đồ chơi phù hợp, có tác dụng giúp trẻ hoạt động tích cực. - Hướng dẫn trẻ hành động với đồ chơi theo đúng chức năng và phương thức sử dụng của chúng, từ đó làm cơ sở để trẻ sử dụng đồ dùng thật. - Cần hướng dẫn trẻ tỉ mỉ, khôn
Tài liệu đính kèm:
- skkn_mot_so_bien_phap_nang_cao_hieu_qua_giao_duc_tinh_tu_lap.doc