SKKN Một số biện pháp giúp trẻ dân tộc Thiểu số mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp

1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài:
Như chúng ta đã biết trẻ em là thế hệ tương lai của đất nước, hàng ngày chúng ta nhìn thấy trẻ dần lớn lên trong sự vui mừng của tất cả mọi người vì thấy trẻ tự tin trong giao tiếp. Trẻ tự tin sẽ có nhiều kinh nghiệm sống và lớn lên làm được nhiều việc có ích cho xã hội. Nhưng không phải bất kỳ đứa trẻ nào khi mới sinh ra đã có ngay sự tự tin. Tự tin là nguồn khích lệ rất lớn đối với mỗi người đặc biệt là với trẻ. Lailah Gifty Dkita đã nói “Điều kì diệu của cuộc sống là sự tự tin nó được dẫn dắt bởi những giấc mơ của bạn” [1]. Trẻ em như những hạt mầm chứa đựng bên trong bao nhiêu tiềm năng, sức mạnh và khao khát vươn lên vậy hãy tạo cho những hạt mầm đó mảnh đất tốt lành, mạch nguồn và ánh sáng đó là trách nhiệm của mỗi chúng ta [2]. Trong cuộc sống cần trang bị cho trẻ những kỹ năng giao tiếp. Giao tiếp hiệu quả đòi hỏi trẻ phải biết lắng nghe biết chia sẻ, biết truyền tải thông điệp đến với nhau mới đảm bảo chia sẻ mong muốn của bản thân với người xung quanh. Trẻ cần có kỹ năng giao tiếp để cởi mở, dễ dàng chia sẻ cảm xúc của mình. Ngược lại người lớn cũng phải có kỹ năng giao tiếp để có thể lắng nghe, chia sẻ những suy nghĩ của trẻ. Khi mới sinh ra tâm hồn trẻ như một tờ giấy trắng, sự mạnh dạn tự tin trong giao tiếp của trẻ phụ thuộc hoàn toàn vào môi trường sống. Nếu những đứa trẻ được sinh ra ở nơi phát triển và ở gia đình có điều kiện kinh tế ổn định, có thời gian giao tiếp chia sẻ cùng với trẻ, thì chắc chắn rằng đứa trẻ đó sẽ rất mạnh dạn và tự tin khi giao tiếp với mọi người xung quanh.
Ở mục 1.1: Đoạn “Như chúng ta đã biếtvới trẻ” do tác giả tự viết ra; đoạn “Điều kì diệu giấc mơ của bạn” tác giả trích dẫn từ TLTK số 1; đoạn tiếp theo “trẻ emchúng ta” tác giả tham khảo nguyên văn từ tài liệu TLTK số 2; đoạn tiếp theo do tác giả tự viết ra.
Trẻ khi sinh ra ở những vùng dân tộc thiểu số, không được tiếp xúc với nhiều người, những phương tiện và cuộc sống hiện đại, hàng ngày trẻ chỉ quanh quẩn ở nhà, lên nương rẫy theo ông bà, bố mẹ. Giao tiếp với nhau chủ yếu bằng tiếng dân tộc, không có nhiều cơ hội để cọ sát giao lưu, giao tiếp nên nhìn chung trẻ chưa có sự mạnh dạn tự tin trong giao tiếp như những trẻ ở thành phố.
Là một giáo viên trực tiếp giảng dạy tại vùng dân tộc thiểu số. Tôi hiểu và nắm bắt rõ đặc điểm tâm sinh lí và sự giao tiếp của học sinh: các cháu nhút nhát, rụt rè mỗi khi tiếp xúc với mọi người xung quanh. Như khi tới lớp chào cô, chào các bạn rất nhỏ, đôi khi không chào cô giáo, ông bà, bố mẹ. Gặp người lạ thường lẩn trốn sau lưng cô, hoặc ông bà, có cháu còn sợ sệt và khóc ôm chân bố mẹ, khách đến nhà không ra chào hỏi.... Một phần là do ngôn ngữ của các cháu còn hạn chế, kỹ năng sống của các cháu chưa có hoặc có nhưng chưa nhiều.
Thực tế cho thấy còn nhiều giáo viên, phụ huynh chưa nhận thức rõ ràng về việc làm thế nào giúp trẻ mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp. Ở địa phương nơi trường tôi dạy có những học sinh đã vào cấp 1, cấp 2, cấp 3 đây là lứa tuổi bắt đầu thực hiện ước mơ và hoài bão của bản thân mà giao tiếp của các em vẫn còn rất hạn chế, giọng nói chưa chuẩn tiếng chung các em chưa biểu đạt được mong muốn và suy nghĩ của bản thân mình. Quay lại thực tế ở trường mầm non đặc biệt là trẻ ở lớp tôi có rất nhiều trẻ thiếu tự tin chưa mạnh dạn trong giao tiếp: sống thụ động, không biết ứng phó trong những hoàn cảnh nguy cấp, chưa bày tỏ được mong muốn của bản thân, không biết cách để giao tiếp phù hợp với tình huống, luôn phải chờ người lớn nói hộ.
Từ thực tế trên, tôi nghĩ rằng nếu chúng ta giúp trẻ mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp, thì trẻ trở thành con người mới, chủ động, năng động, sáng tạo. Có được những kinh nghiệm trong cuộc sống, diễn đạt được mong muốn của bản thân và thực hiện ước mơ của mình, biết cách ứng xử trong cuộc sống, khơi gợi khả năng tư duy sáng tạo của trẻ. Đặt nền tảng để trẻ trở thành người có trách nhiệm và trẻ tự tin trong cuộc sống của mình. 
Do nhận thức sâu sắc về việc dạy trẻ mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp có ý nghĩa vô cùng quan trọng nên tôi và đồng nghiệp luôn suy nghĩ tìm tòi để tìm ra những biện pháp hay giúp trẻ ở lớp tôi nói riêng và trẻ em dân tộc thiểu số nói chung mạnh dạn tự tin hơn trong giao tiếp. Chính vì vậy tôi đã lựa chọn đề tài “Một số biện pháp giúp trẻ dân tộc Thiểu số mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp”. Để nghiên cứu và áp dụng ở trường mầm non Đồng Thịnh.
	1.2. Mục đích nghiên cứu:
	Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng kỹ năng giao tiếp của trẻ, nhằm tìm ra một số biện pháp cụ thể phù hợp để nâng cao, giúp cho trẻ em dân tộc thiểu số 5-6 tuổi trường mầm non Đồng Thịnh mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp.
 	Tạo cho trẻ có những kỹ năng đặc biệt là kỹ năng mạnh dạn tự tin trong giao tiếp với mọi người xung quanh một cách tốt nhất.
	1.3. Đối tượng nghiên cứu:
Tập trung nghiên cứu đề tài ‘‘Một số biện pháp giúp trẻ dân tộc thiểu số mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp’’.
	1.4. Phương pháp nghiên cứu:
1.4.1. Phương pháp nghiên cứu, xây dựng cơ sở lý thuyết.
Thu thập, phân tích, tổng hợp các tài liệu lý luận về đặc điểm phát triển của trẻ 5-6 tuổi qua các tài liệu, vai trò của giao tiếp đối với sự phát triển của trẻ.
1.4.2. Phương pháp khảo sát thực tế, thu thập thông tin.
Khảo sát tình hình thực tế về kỹ năng giao tiếp của trẻ ở lớp, sự ảnh hưởng của sụ tự tin trong giao tiếp tác động đến sự phát triển của trẻ.
1.4.3. Phương pháp thống kê xử lý số liệu.
Đánh giá kết quả đạt được và so sánh kết quả trước và sau khi áp dụng biện pháp.
1.4.4. Phương pháp thực hành.
Vận dụng các biện pháp vào hoạt động thực tế của lớp
1.4.5. Phương pháp quan sát, đàm thoại.
Vận dụng các biện pháp cho trẻ quan sát và đàm thoại một cách tích cực.
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận:
Giao tiếp là điều kiện để tồn tại và phát triển xã hội. Như Les Brown nói "Kỹ năng giao tiếp là một công cụ quan trọng trong cuộc hành trình theo đuổi mục tiêu, dù là với gia đình, đồng nghiệp hay khách hàng của bạn" [3]. Giao tiếp giúp con người hiểu nhau gần gũi nhau hơn, giúp con người không chỉ hiểu người khác mà còn hiểu chính bản thân mình, biết được điểm mạnh yếu và không ngừng phấn đấu vươn lên. Giao tiếp làm cho con người chấp nhận chia sẻ thông tin với người xung quanh, xích lại gần nhau hơn tạo lập ra mối quan hệ cùng hành động làm cho cuộc sống tươi đẹp hơn. 
Trong cuộc sống hiện đại ngày nay, giao tiếp đóng một vai trò vô cùng quan trọng. Trong đó ngôn ngữ là phương tiện giao tiếp quan trọng nhất của xã hội, và là công cụ tư duy của con người. Ngôn ngữ có mối quan hệ mật thiết với giao tiếp. Giao tiếp là hành vi mà trong đó con người tiến hành trao đổi thông tin với nhau, nhận thức đánh giá về nhau tác động qua lại ảnh hưởng lẫn nhau. Để giao tiếp con người sử dụng ngôn ngữ (lời nói chữ viết) và các dấu hiệu phi ngôn ngữ (nét mặt, cử chỉ, trang phục....) nhằm tạo dựng các mối liên hệ sự tương tác trong cuộc sống. Giao tiếp mang lại rất nhiều lợi ích trong cuộc sống. Muốn giao tiếp tốt thì ngôn ngữ phải rõ ràng mạch lạc, không những vậy còn cần có sự mạnh dạn tự tin. Tự tin là một đức tính chỉ có thể có được nhờ vào việc rèn luyện và học hỏi đặc biệt là đối với trẻ nhỏ. Trẻ tích lũy được nhiều kinh nghiệm sống thì trẻ sẽ càng mạnh dạn tự tin hơn trong cuộc sống.
 Khi trẻ chào đời, là sự khởi đầu cho một hành trình với tên gọi “cuộc đời”. Mỗi người sinh ra có một hoàn cảnh sống không giống nhau, có người thành công, có người thất bại, người giàu có, người nghèo khổ. Cái tạo ra sự khác biệt không chỉ là ở xuất phát điểm của mỗi người mà là do học tập phấn đấu rèn luyện tạo nên. Đối với những trẻ ở trong điều kiện sống tốt sẽ có được sự phát triển thuận lợi hơn. Nhưng điều này không có nghĩa đứa trẻ nào trong gia đình giàu có lớn lên cũng dễ thành công và ngược lại đứa trẻ nào trong gia đình nghèo lớn lên cũng có khả năng thất bại. 
Ở mục 2.1: câu “Giao tiếpxã hội” do tác giả tự viết ra; đoạn “Như Les Brown nói khách hàng của bạn” tác giả trích dẫn từ TLTK số 3; đoạn tiếp theo do tác giả tự viết ra.
Có thể khẳng định yếu tố quyết định thành công hay thất bại phần lớn là nhờ giáo dục. Một nền giáo dục toàn diện, phù hợp giúp tạo ra một con người có hiểu biết, văn minh, có đạo đức, có lối sống lành mạnh và thích nghi được với cuộc sống. Bàn về phạm vi hẹp hơn trong giáo dục, việc có được nền tảng kiến thức hay kỹ năng thôi là chưa đủ, biết cách vận dụng, ứng dụng và tự tin để làm việc đó mới là điều quan trọng [4].
	Tự tin được thể hiện bên ngoài là mạnh dạn, thể hiện mình trước đám đông, không sợ nói trước đông người. Tự tin là dám làm điều mình nghĩ, bày tỏ cảm xúc của mình với người khác mà không e ngại. Hồ Chí Minh từng nói: "Ai cũng có lòng tự trọng tự tin. Không có lòng tự trọng tự tin là người vô dụng"[5]. Không ai có thể phủ nhận tầm quan trọng của sự tự tin. Tự tin giúp một đứa trẻ có thể giao tiếp, sẵn sàng hòa đồng, sẵn sàng học hỏi những điều mới lạ, sẵn sàng thể hiện bản thân và chia sẻ những điều mình biết, mình nghĩ với những người xung quanh.
	Mỗi đứa trẻ ngay từ khi ra đời đã là một cá thể độc lập, có cá tính và những mong muốn của riêng mình. Dù là cô giáo hay bố mẹ đều không có đặc quyền chi phối và hạn chế toàn bộ hành vi của trẻ. Vì vậy, việc áp dụng các biện pháp giáo dục phù hợp với mục tiêu giảng dạy, đòi hỏi phải có sự linh hoạt, mềm dẻo phù hợp với khả năng cũng như hứng thú của trẻ. Đối với trẻ, mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp là rất cần thiết. Nếu không mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp, sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong hoạt động, sinh hoạt hàng ngày cho trẻ sau này.
 	Dưới góc nhìn của nhà tâm lý học trẻ em, thì trẻ em 5 - 6 tuổi đã hình thành một loại động cơ của hành vi mang tính tự tin, sáng tạo chủ động trong mọi tình huống. Hiển thị ở giao tiếp của trẻ đối với những người xung quanh, đối với bạn bè. Trong điều kiện có sự giáo dục đúng đắn thì loại động cơ này sẽ được phát triển mạnh ở các giai đoạn sau, mỗi đứa trẻ là một cá thể khác biệt chúng khác nhau về thể chất, tình cảm, xã hội, trí tuệ, hoàn cảnh gia đình, văn hóa và tâm lí. Sự nhận thức của mỗi đứa trẻ cũng khác nhau, tốc độ học tập khác nhau nhưng chúng đều có thể thành công khi có sự giáo dục và định hướng một cách đúng đắn của người lớn, đó là cốt lõi trong nền tảng để hình thành nhân cách con người. Nhờ vậy mà chúng sẽ mạnh dạn tự tin để trải nghiệm và vượt qua mọi rào cản, tiến tới thành công [6].
Ở mục 2.1: đoạn “Có thể khẳng địnhcuộc sống” do tác giả tự viết ra; đoạn “Bàn về phạm vi hẹp quan trọng” tác giả trích dẫn từ TLTK số 4; đoạn “Tự tine ngại” do tác giả tự viết ra; đoạn “Hồ chí minh từng nói người vô dụng” tác giả trích dẫn từ TLTK số 5; đoạn tiếp theo do tác giả tự viết ra; đoạn “Sự nhận thức của mỗi đứa trẻ.thành công” tác giả trích dẫn từ TLTK số 6
	 Là giáo viên đứng lớp 5-6 tuổi tại trường Mầm non Đồng Thịnh. Tôi nhận thấy tầm quan trọng của việc việc rèn luyện sự mạnh dạn tự tin cho trẻ đồng nghĩa với việc giúp trẻ phát triển toàn diện là một việc làm hêt sức quan trọng và cần thiết. Để thực hiện được điều này bản thân tôi luôn không ngừng học hỏi để có những biện pháp sáng tạo, giúp trẻ mạnh dạn hơn tự tin hơn, giúp trẻ lĩnh hội tri thức, để phát triển toàn diện và trở thành những con người có ích cho xã hội. 	
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:
Trong những năm gần đây trường mầm non Đồng Thịnh luôn có nhiều phương pháp mới, nâng cao kỹ năng sống cho trẻ. Trong quá trình chăm sóc và giáo dục trẻ, tôi đã có nhiều sáng tạo trong việc rèn luyện cho trẻ sự mạnh dạn tự tin trong giao tiếp.
 Quá trình chăm sóc giáo dục trẻ nói chung và thực hiện mục tiêu giáo dục kỹ năng sống, kỹ năng giao tiếp, rèn luyện sự mạnh dạn tự tin cho trẻ ở lớp tôi có những thuận lợi cơ bản và khó khăn như sau.
2.2.1. Thuận lợi:
Trong năm học 2016- 2017 nhà trường tiếp tục triển khai nhiệm vụ “Giáo
dục kỹ năng giao tiếp cho trẻ”, các nhóm lớp luôn được sự chỉ đạo sát sao của tổ chuyên môn và ban giám hiệu nhà trường.
Nhà trường luôn cung cấp đầy đủ tài liệu, tập san về hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ. Trường có hệ thống kết nối internet, tạo điều kiện cho giáo viên cập nhật thông tin mới một cách nhanh chóng và thuận tiện.
 	 Lớp Mẫu giáo 5-6 tuổi được bố trí 2 cô giáo, có trình độ trên chuẩn, nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ, luôn tận tụy với công việc được giao, tâm huyết với nghề và luôn chu đáo trong chăm sóc giáo dục trẻ. Đặc biệt là hai cô phát âm chuẩn Tiếng Việt, giao tiếp tự tin năng động.
	Phụ huynh rất nhiệt tình, mỗi khi giáo viên chia sẻ cách giúp trẻ mạnh dạn tự tin trong giao tiếp. phụ huynh cùng với giáo viên luôn thống nhất cách chăm sóc giáo dục trẻ nói chung, và cách rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ.
2.2.2. Khó khăn:
 	 Bên cạnh những thuận lợi trên thì lớp tôi gặp một số khó khăn như sau: 
	Học sinh lớp tôi 100% là trẻ em dân tộc mường, nhiều cháu nói tiếng phổ thông chưa rõ nên khi tiếp xúc với mọi người trẻ còn nhút nhát, rụt rè, chưa mạnh dạn, tự tin.
Những ngày đầu năm học trẻ lớp tôi sợ sệt và còn có cháu khóc khi cô hỏi, một số cháu không giao tiếp với cô, không trò chuyện giao tiếp cùng bạn. Mỗi trẻ chơi một góc nên giáo viên gặp rất nhiều khó khăn trong việc chăm sóc giáo dục trẻ.
	 Đồng Thịnh là một xã miền núi huyện Ngọc Lặc, đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn, vẫn còn nhiều gia đình sống trong những khu hẻo lánh, dân cư thưa thớt, chủ yếu người dân là dân tộc thiểu số nên đa số các bậc phụ huynh không có điều kiện để quan tâm đến trẻ.
	Do điều kiện kinh tế khó khăn nên bố mẹ các cháu chủ yếu đi làm ăn xa, các cháu ở với ông bà nên việc gia đình giáo dục trẻ về một số kỹ năng sống còn rất hạn chế. Chính vì vậy việc phối hợp với các bậc phụ huynh trong việc dạy kỹ năng sống cho trẻ tôi gặp nhiều khó khăn.
	2.2.3. Kết quả khảo sát ban đầu:
	Với thực trạng trên, qua việc khảo sát các kỹ năng mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp, của trẻ ở lớp tôi đầu năm học này, kết quả như sau.
Lĩnh vực khảo sát
Tổng số trẻ trong lớp
Mức độ % trên trẻ
Đạt
Chưa đạt
Số lượng
Tỉ lệ %
Số lượng
Tỉ lệ %
 1.Trẻ giao tiếp chuẩn tiếng phổ thông.
37
20
54
17
46
 2. Trẻ mạnh dạn, chủ động, tự tin giao tiếp với mọi người.
37
15
41
22
59
3. Biết bày tỏ cảm xúc của mình với người khác.
37
16
43
21
57
4. Phụ huynh tích cực trong việc rèn tính mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp cho trẻ. 
37
20
54
17
46
Kết quả khảo sát trên cho thấ, trẻ có kỹ năng mạnh dạn, chủ động, tự tin trong giao tiếp ở mức đạt còn còn thấp. 
Trước kết quả trên, tôi luôn trăn trở suy nghĩ làm thế nào để nâng cao kết quả giáo dục kỹ năng mạnh dạn tự tin trong giao tiếp cho trẻ, tạo cơ hội để trẻ biết vận dụng kiến thức kỹ năng vào thực tiễn cuộc sống, để những kỹ năng đó trở thành thuộc tính vững chắc trong nhân cách trẻ. Do đó tôi đã đưa vào áp dụng một số biện pháp sau.
2.3. Một số biện pháp giúp trẻ dân tộc thiểu số mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp:
2.3.1 Biện Pháp 1: Dạy trẻ mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp thông qua các hoạt động.
Việc rèn kỹ năng sống cho trẻ nói chung và rèn luyện để trẻ mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp được tiến hành mọi lúc mọi nơi.Tích hợp trong tất cả các hoạt động, tuy nhiên việc làm này đôi khi chưa được chú trọng.Tôi luôn cố gắng tạo ra một môi trường học tập gần gũi, thẩm mĩ, gây hứng thú cho trẻ và nâng cao mối quan hệ thân thiện, tự tin giữa trẻ với giáo viên và giữa trẻ với trẻ. Giáo dục nâng cao kỹ năng sống, giúp trẻ dân tộc thiểu số mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp là một trong những nội dung chính trong kế hoạch năm học của lớp tôi. Nâng cao chất lượng về mọi mặt, tìm ra giải pháp cụ thể để giáo dục và rèn luyện cho trẻ có những kỹ năng cơ bản về tính mạnh dạn, tự tin hơn trong giao tiếp. Trước hết bản thân tôi là một giáo viên phải luôn là tấm gương sáng, trong vấn đề tự tin, giao tiếp với mọi người xung quanh, dù là nhỏ nhất để trẻ noi theo.
* Đối với hoạt động đón và trả trẻ. 
 Những ngày đầu đến lớp, các con còn ngỡ ngàng. Bước vào lớp trẻ ôm lấy chân cha mẹ, không tự giới thiệu tên mình cho cô giáo, tỏ ra sợ hãi và không chơi cùng bạn.Từ thực tế này tôi đã tìm ra biện pháp áp dụng có hiệu quả như :
Lúc đầu tôi gần gũi, ân cần, nhẹ nhàng trò chuyện cởi mở với trẻ, hỏi xem mong muốn của trẻ là gì? dần dần trẻ quen cô quen bạn, tỏ ra thích thú mỗi khi gặp cô gặp bạn. Nhưng một số trẻ dùng biện pháp này vẫn không có sự thay đổi nhiều tôi lại dùng biện pháp khác.Tôi cho các trẻ đó trò chuyện với nhau hoặc làm những công việc nhỏ mà trẻ thích.
Ví dụ: Đến lớp trẻ thích chơi tự do ở góc bán hàng, xây dựng, lắp ghép.. tôi cho trẻ tự do chơi, cho trẻ chơi cùng với các bạn. 
* Giờ trả trẻ tôi trò chuyện, hệ thống lại bài học ngày hôm đó, mời trẻ hát đọc thơ có trong chủ đề. Trong khi bình xét, cắm cờ, cho trẻ mạnh dạn, tự tin nhận xét về mình về bạn. Trước khi ra về nhắc trẻ chào cô chào bạn chào người thân một cách rõ ràng lễ phép.
Tôi thường xuyên hướng dẫn và khuyến khích các con, tự làm những công việc tự phục vụ như: Đến lớp tự cất đồ dùng cá nhân và trao đổi cùng bạn về tủ đựng đồ của mình. 
Từ những việc làm trên, bước đầu hình thành những nề nếp, thói quen tốt. Là tiền đề cho việc phát triển tính mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp ở trẻ.
* Thông qua hoạt động góc và hoạt động ngoài trời.
Trong quá trình cho trẻ tham gia vào các hoạt động vui chơi, tôi và cô giáo phụ trách lớp còn có kế hoạch trong từng chủ đề, để sắp xếp và xây dựng các trò chơi hấp dẫn và phù hợp. Trong các góc chơi tôi thường xuyên gơi ý để trẻ giao lưu giữa các nhóm chơi, giao lưu giữa các vai chơi để phát triển ngôn ngữ và rèn luyện sự mạnh dạn tự tin trong giao tiếp. Thể hiện hết mình trong các góc chơi như: Trong giờ hoạt động góc, tôi thường xuyên quan sát khi phát hiện một số cháu có biểu hiện rụt rè nhút nhát chưa giám chơi cùng các bạn tôi sẽ dến bên trẻ động viên trẻ và hỏi trẻ những câu hỏi đơn giản, thân thiện tạo cho trẻ cảm giác yên tâm và hỏi: Con muốn chơi trò chơi gì? Hãy nói cho cô biết nào? Sau đó cho các trẻ mạnh dạn đến làm bạn, chơi cùng trẻ nhút nhát. Từ đó giúp trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động vui chơi, góp phần hình thành và nâng cao mối quan hệ thân thiện, tự tin giữa giáo viên với trẻ và giữa trẻ với trẻ.
Sau những lần tôi giải quyết tình huống như vậy tôi đã rút ra nhiều kinh nghiệm để trao đổi, chia sẻ và thống nhất với giáo viên trong lớp. Mỗi khi tôi đi vắng cô giáo phụ trách sẽ thay tôi rèn một số kỹ năng giao tiếp cơ bản cho trẻ.
Ví dụ: Góc xây dựng: Chủ đề thế giới động vật tôi cho các cháu chơi xây dựng công viên thủ lệ, hoặc xây dựng trang trại chăn nuôi. Tôi quan sát thấy một số cháu nhút nhát cũng rất thích chơi ở góc này bởi góc xây dựng chúng tôi chọn trò chơi mà các cháu thích và có nhiều đồ dùng hấp dẫn.
Không những góc xây dựng mà các góc khác tôi cho các cháu tự nhận vai chơi để các cháu phát huy hết khả năng và sở thích của mình, từ những việc làm đó tôi thấy mỗi ngày trẻ lớp tôi lại có thêm sự mạnh dạn và tự tin hơn rất nhiều.
Đối với hoạt động ngoài trời thì mô hình cho trẻ quan sát còn hạn chế nên ngay từ đầu năm học tôi đã có kế hoạch cụ thể và tham mưu với ban giám hiệu nhà trường làm mô hình về bản sắc dân tộc mường trong đó có rất nhiều các nhạc cụ và sản phẩm truyền thống đậm đà bản sắc như: Cồng chiêng, dệt thổ cẩm, gión, nhà sàn...để khi trẻ quan sát hoạt động ngoài trời các cháu không bị nhàm chán. Làm phong phú đời sống cho trẻ thông qua việc cho trẻ tham quan, dạo chơi, tiếp xúc nhiều với thiên nhiên với nhiều người, nhiều ngành nghề cho trẻ tiếp xúc nhiều với tranh ảnh, sách báo các phương tiện nghe nhìn, phù hợp: Xem tivi, videoVà linh hoạt tận dụng, các môi trường vật chất (cây, cỏ, nhà), và môi trường ngôn ngữ (sách, báo, truyện có sẵn quanh trẻ để trò chuyện với trẻ, từ dó khơi gợi kích thích trẻ trò chuyện, kể chuyện bằng ngôn ngữ mạch lạc.
Với cách làm trên đã góp phần giúp trẻ của lớp tôi mạnh dạn trong giao tiếp, tự tin hơn khi sử dụng ngôn ngữ để giao tiếp với mọi người.
 (Hình ảnh trẻ chơi ở góc phân vai)
* Thông qua hoạt động học.
Ngay từ những ngày đầu tôi quan sát trẻ tham gia vào hoạt động học, tôi thấy các cháu đang còn nhút nhát chưa dám mạnh dạn phát biểu ý kiến hay bày tỏ nguy