SKKN Lông ghép giáo dục tư tưởng, đạo đức hồ chí minh trong dạy học một số tác phẩm văn 12

I. MỞ ĐẦU
1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 
Đổi mới phương pháp, tạo sự chuyển biến sâu rộng trong quá trình dạy và học là vấn đề then chốt đang được ngành giáo dục đặc biệt quan tâm. Do đó vấn đề đặt ra cho mỗi giáo viên là phải làm sao để có phương pháp giảng dạy phù hợp với đặc trưng bộ môn đồng thời phát huy được tính năng động, sáng tạo của học sinh trong giờ học, rèn luyện cho các em thói quen và khả năng tự học, tinh thần hợp tác, kĩ năng vận dụng kiến thức liên môn vào những tình huống khác nhau trong học tập và trong thực tiễn. Hơn nữa ở lứa tuổi này các em đang trong giai đoạn hình thành, phát triển nhân cách nhưng do sự hiểu biết còn nhiều hạn chế, thiếu kinh nghiệm sống các em thường xuyên chịu sự tác động của các yếu tố cả tích cực và tiêu cực, rất dễ bị lôi kéo vào các hành vi xấu, lối sống ích kỉ, thực dụng, chạy theo lối sống buông thả, lười học tập và tu dưỡng đạo đức, phai nhạt lý tưởng, thích hưởng thụ, ngại lao động, chuộng những sinh hoạt thiếu lành mạnh, xa vào các tệ nạn xã hội thậm chí là vi phạm pháp luật[1]. Đó không chỉ là vấn đề nhức nhối của riêng gia đình, nhà trường mà của toàn xã hội. Vì vậy, việc giáo dục tư tưởng, đạo đức cho các em ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường là điều rất cần thiết để giúp các em có định hướng đúng trong hình thành nhân cách và những phẩm chất tốt đẹp của những công dân tương lai. Trong tình hình đó việc giáo dục đạo đức cách mạng mà cụ thể là “học tập và làm theo tấm gương đạo dức Hồ Chí Minh” chính là một trong những mục tiêu giáo dục quan trọng mà Đảng ta đã xác định.
- Chủ tịch Hồ Chí Minh người con ưu tú của dân tộc, được thế giới suy tôn là người anh hùng giải phóng dân tộc, là danh nhân văn hoá thế giới. Bác đã trở thành một nhà đạo đức chân chính, một tấm gương đạo đức tuyệt vời suốt đời không ngừng hoàn thiện mình theo lý tưởng: chân, thiện, mỹ. Hồ Chí Minh là biểu tượng của sự kết hợp hài hoà tinh hoa văn hóa dân tộc và tinh hoa văn hoá của nhân loại, Đông và Tây. Chính trí tuệ siêu việt, vốn văn hoá, vốn sống thực tế phong phú đồng thời trải qua nhiều năm học tập và rèn luyện, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng bước vươn lên tầm cao của trí tụê thời đại để từ đó vận dụng và phát triển, sáng tạo và đổi mới, đóng góp vào kho tàng văn hoá thế giới những giá trị văn hoá đặc sắc, in đậm dấu ấn Việt Nam - Hồ Chí Minh.[2] 
- “Văn học là nhân học” chức năng của văn chương là mang lại các giá trị nhận thức, giá trị giáo dục, giá trị thẩm mĩ [3]. Bên cạnh việc ủng hộ cuộc vận động “học tập và làm theo tấm gương đạo dức Hồ Chí Minh” bản thân tôi là giáo viên dạy văn tôi nhận thấy Ngữ văn – một môn học về khoa học xã hội và nhân văn rất phù hợp để tích hợp giáo dục cho học sinh các kĩ năng sống, bồi dưỡng tâm hồn, tinh thần yêu nước, tự hào những truyền thống quý báu của dân tộc, giáo dục, rèn luyện, hoàn thiện nhân cách đạo dức thông qua bài học được rút ra từ các tác phẩm văn học. Từ những lí do trên cùng với việc thực hiện nghiêm túc tinh thần dạy học theo phương pháp đổi mới đã được tiếp thu, bồi dưỡng qua các đợt tập huấn do Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức cộng với kinh nghiệm vốn có của mình, đã thúc đẩy tôi quyết tâm nghiên cứu đề tài “ LÔNG GHÉP GIÁO DỤC TƯ TƯỞNG, ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH TRONG DẠY HỌC MỘT SỐ TÁC PHẨM VĂN 12”.
Tôi hy vọng, bước đầu sẽ giải quyết được những vấn đề đặt ra. Góp phần nâng cao chất lượng trong giờ học văn, tạo hứng thú học tập, nâng cao sự hiểu biết, giúp các em trang bị kiến thức, kỹ năng, phát triển và hoàn thiện nhân cách ở học sinh.
1.2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Với việc nghiên cứu đề tài này, tôi mong muốn sẽ góp phần nâng cao hiểu biết, nhận thức của học sinh về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Phần nào giúp các đồng nghiệp tiến hành dạy học tác phẩm văn học được tốt hơn, Học sinh tích cực, hứng thú hơn trong việc tiếp thu, lĩnh hội kiến thức của bài học, hiểu sâu sắc hơn về tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh góp phần giảm bớt số lượng học sinh yếu kém trong nhà trường về mặt đạo đức - Tạo điều kiện cho các em phát triển tính chủ động, tự giác trong việc lĩnh hội kiến thức từ một tác phẩm văn học cụ thể và áp dụng vào cuộc sống. 
1.3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 
Đề tài này đề cập đến một góc độ nhỏ trong nội dung và tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh. Đưa ra phương pháp lồng ghép mang tính khả thi và cần thiết trong việc giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh qua một số tác phẩm văn thơ ở lớp 12
1.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết qua tìm hiểu các cuốn sách à bài viết về Hồ Chí Minh.
 - Phát huy tính tích cực chủ động và sáng tạo của học sinh, đạt học sinh vào trung tâm của quá trình dạy học để các em trực tiếp tham gia vào giải quyết các vấn đề, tình huống lồng ghép; biến quá trình truyền thụ tri thức thành quá trình học sinh tự lĩnh hội, chiếm lĩnh tri thức và hình thành kĩ . 
- Điều tra khảo sát thực tế - Trao đổi với học sinh: Điều tra bằng phiếu, bài thu hoạch qua các đợt vận động “ Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”.
II. NỘI DUNG 
2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN
- Trong cuộc đấu tranh dành độc lập dân tộc, bảo vệ tổ quốc và xây dựng xã hội mới, Đảng ta và Bác Hồ kính yêu luôn chăm lo, giữ gìn và phát huy truyền thống đạo đức, vì đạo đức cách mạng đã trở thành một bộ phận quan trọng của nền tảng tư tưởng xã hội, là động lực, sức mạnh to lớn để toàn Đảng toàn dân ta vượt qua mọi thách thức, giành độc lập tự do, thống nhất Tổ quốc và xây dựng xã hội mới. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại cho dân tộc ta một di sản vô giá, đó là tư tưởng của Người, trong đó có tư tưởng về đạo đức. Bản thân Chủ tịch Hồ Chí Minh là một tấm gương sáng ngời về đạo đức. Đạo đức Hồ Chí Minh là đạo đức cách mạng, là truyền thống dân tộc và tinh hoa đạo đức nhân loại, có tác dụng và ý nghĩa trong hôm nay, ngày mai và mãi mãi sau này. Đảng ta xác định: “Tư tưởng Hồ Chí Minh soi đường cho cuộc đấu tranh của nhân dân ta giành thắng lợi, là tài sản tinh thần to lớn của Đảng và dân tộc ta” [4], trở thành những giá trị bền vững của dân tộc Việt Nam và lan toả ra thế giới.
- Ngày 27/3/2003, Ban bí thư có chỉ thị số 23CT/TW về đẩy mạnh nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong giai đoạn mới.
- Ngày 7/11/2006, Bộ chính trị có chỉ thị 06-CT/TW của BCT về tổ chức cuộc vận động “ Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, trên khắp cả nước, các nhà trường đã và đang phát động tổ chức thực hiện cuộc vận động này. Để góp phần tiếp tục đẩy mạnh cuộc vân động ấy tại trường THPT Nguyễn Thị Lợi, việc lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong giờ dạy là rất cần thiết. Nhà truờng chính là một môi trường tốt để truyền bá tư tưởng Hồ Chí Minh nhằm giáo dục thế hệ trẻ có niềm tin, nhận thức đúng đắn, tránh những tư tưởng sai lệch do những thông tin ngoài luồng, hay tác động tiêu cực từ xã hội. 
- Theo chỉ thị 40/2008/CT-Bộ GD&ĐT ngày 22/7/2008 với mục tiêu phát huy tính chủ động, tích cực, sáng tạo của học sinh trong học tập và các hoạt động xã hội một cách phù hợp, hiệu quả. Dạy học Văn theo xu hướng tích hợp, chúng tôi mạnh dạn lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh để nâng cao chất lượng giờ dạy, đáp ứng nhu cầu dạy học trong thời kì đổi mới, đồng thời góp phần hình thành và giáo dục nhân cách, đạo đức cho học sinh. Bởi thế mạnh của môn Văn là gắn với giáo dục đạo đức cho con người, nên việc lồng ghép tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học văn là một việc làm hoàn toàn phù hợp với đặc trưng của bộ môn. Đây là một phương pháp thiết thực và hiệu quả nhất để giáo dục đạo đức truyền thống, đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ theo tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh.
2.2. THỰC TRẠNG
2.2.1. Thực trạng về đạo đức của học sinh hiện nay
Trong những năm gần đây do những tác động xấu từ môi trường xã hội hiện đại. Sự ảnh hưởng của những tư tưởng văn hoá xấu, ngoại lai, cùng những ảnh hưởng của khoa học công nghệ: điện thoại, internet, games... thậm chí những hành động phạm pháp của người lớn đã tác động tiêu cực, trực tiếp đến phẩm chất, lối sống của một bộ phận học sinh, dẫn đến những hiện tượng suy thoái về đạo đức, mờ nhạt về lý tưởng, thích chạy theo lối sống thực dụng, Các tệ nạn xã hội có nơi, có lúc đã xâm nhập vào trong trường học, thậm chí đánh thầy, gây án, giết người, cướp của,  số này tuy không phổ biến nhưng có xu hướng gia tăng, làm băng hoại đạo đức, tha hoá nhân cách; gây nỗi đau, đáng lo ngaị cho các bậc cha, mẹ; đã tác động xấu tới các giá trị đạo đức truyền thống, ảnh hưởng không nhỏ đến công tác giáo dục đạo đức học sinh, đến an ninh trật tự xã hội. Đặc biệt các thế lực phản động đang tìm mọi cách chống phá cách mạng XHCN ở Việt Nam. Với âm mưu “diễn biến hòa bình”, lợi dụng“Tự do, dân chủ, dân quyền, dân tộc, tôn giáo,...” để kích động gây rối trật tự, an ninh xã hội, lôi kéo đặc biệt là thanh niên, học sinh, ...[5]. Vì vậy, chúng ta cần phải tích cực giáo dục cho học sinh nhận thức được âm mưu thâm độc của kẻ thù, đồng thời nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng; tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng nói chung, giáo dục đạo đức nói riêng cho học sinh, cho thế hệ trẻ; là vấn đề cấp thiết, đặc biệt chú trọng trong giai đoạn hiện nay.
2.2.2. Những thuận lợi và khó khăn khi thực hiện đề tài: 
Công cuộc vận động “ học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Hồ Chí Minh” đã phát triển rộng khắp trong cả nước: trong các ngành nghề, các cơ quan đoàn thể và đặc biệt là ngành giáo dục. Sở giáo dục và đào tạo tỉnh Thanh Hóa nói chung và trường THPT Nguyễn Thị Lợi nói riêng đã quán triệt thực hiện cuộc vận động này và đưa vào kế hoạch dạy học trong nhiều năm nay ở tất cả các bộ môn. Ngoài những hoạt động ngoại khóa của đoàn trường thì giáo viên cũng đã tìm tòi vận dụng tích hợp vào trong bài dạy của mình đặc biệt là ở bộ môn Ngữ văn, Lịch sử, GDCD... Vì vậy, khi thực hiện đề tài này chúng tôi cũng có thuận lợi nhưng cũng không ít khó khăn:
* Thuận lợi: Được sự hỗ trợ của chi bộ, ban giám hiệu nhà trường động viên, tạo điều kiện thuận lợi trong công tác giảng dạy. Hơn nữa phần lớn học sinh phổ thông đều có hiểu biết cơ bản về Bác qua học tập các môn học khác, sinh hoạt Đoàn, tiếp nhận những thông tin đại chúng,... Ở mức độ nhất định, các em nhận thức được vai trò, công lao to lớn của Bác đối với dân tộc, nhân loại, gia đình và bản thân.
* Khó khăn: 
 - Thực trạng dạy học tích hợp hiện nay: Qua thực tế chúng tôi nhận thấy về vấn đề áp dụng tích hợp trong dạy học Ngữ Văn đã được giáo viên tiếp cận nhưng chưa thật sự có chiều sâu. Sự tiếp cận ấy có thể chỉ dừng lại ở việc nắm được quan điểm, nguyên tắc xây dựng chương trình và SGK mới là theo định hướng tích hợp. Thế nhưng tích hợp như thế nào, với nội dung và phạm vi nào thì thực sự là vấn đề khó khăn với các giáo viên. Do vậy dẫn đến thực trạng là nhiều giờ dạy, GV chưa chú ý đến việc vận dụng quan điểm tích hợp, dẫn đến việc khai thác bài dạy thiếu tính hệ thống, thiếu chiều sâu, làm cho chất lượng bài dạy không đạt; nhiều giờ dạy, GV tích hợp một cách gượng gạo, các đơn vị kiến thức được tích hợp không có mối liên hệ gắn bó và lựa chọn đơn vị kiến thức tích hợp chưa trọng tâm, thiếu sự chuẩn bị kĩ, sử dụng tích hợp một cách tùy hứng dẫn đến hiệu quả tích hợp không cao.
- Về phía HS phổ thông có hiểu biết cuộc đời, hoạt động, tư tưởng Hồ Chí Minh nhưng chưa sâu sắc, còn một số nhầm lẫn, sai lầm về sự kiện. Hiểu biết của các em về Hồ Chí Minh và tư tưởng của Người còn đơn giản, nặng về cảm tính, tác động của tư tưởng Hồ Chí Minh đến suy nghĩ, hành động của HS chưa mạnh mẽ, hiệu quả chưa cao. Hơn nữa, trường THPT Nguyễn Thị Lợi tiền thân là bán công tỉ lệ tuyển sinh đầu vào thấp, đa số học sinh còn lười học nên sự say mê của các em với các môn học trong đó có Ngữ văn còn thấp. 
2.3. GIẢI PHÁP LỒNG GHÉP GIÁO DỤC TƯ TƯỞNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH TRONG DẠY HỌC NGỮ VĂN
2.3.1. Vấn đề đặt ra
 Là giáo viên không những cần có phương pháp dạy học phù hợp nhằm truyền đạt đủ kiến thức cho học sinh lĩnh hội và tiết học không bị nhàm chán mà còn hướng đến giáo dục tư tưởng nhân cách cho học sinh thông qua giờ dạy. Để đạt được điều đó người giáo viên phải giúp học sinh kiến tạo kiến thức dưới sự tác động của người thầy. Giáo sư Trần Đình Sử qua bài viết “Đọc hiểu văn bản – một khâu đột phá trong nội dung và phương pháp dạy văn hiện nay” đã nhận định: “Môn văn trong nhà trường là môn đọc văn. Dạy văn là dạy cho học sinh năng lực đọc, kĩ năng đọc để học sinh có thể đọc - hiểu bất cứ văn bản nào cùng loạitừ đó giúp các em phát triển năng lực tư duy sang tạo, tiếp nhận các giá trị cốt lõi: nhận thức, giáo dục, thẩm mĩ, cái hay, cái đẹp[6] thì việc lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong các bài day học văn là cần thiết và có nhiều ý nghĩa.
2.3.2. Nguyên tắc lồng ghép tích hợp vào bài dạy
 Đối với việc lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học văn có thể thông qua nhiều hình thức. Bên cạnh các biện pháp đặc trưng của bộ môn, tích hợp ngang, tích hợp dọc với phân môn Tiếng Việt, Tập làm văn, tích hợp liên môn Để phát huy tính chủ động, tích cực, sáng tạo, khả năng vận dụng kiến thức đã biết vào các tình huống mới của học sinh thì trong một bài dạy có thể dùng hình ảnh, thước phim tư liệu, kể chuyện đạo đức Hồ Chí Minh, trích dẫn những câu nói của Bác mang tính đúc kếtLiên kết nội dung bài học với nội dung tư tưởng Hồ chí Minh. Nêu kết luận khái quát về nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh cần học tập. Giáo viên phải khéo léo trong việc lồng ghép giáo dục tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh vào các bài học, vẫn đảm bảo tính chính xác, khoa học, khắc sâu được kiến thức trọng tâm, đồng thời làm cho bài học trở nên nhẹ nhàng, xúc động, giúp học sinh hiểu sâu hơn về tư tưởng Hồ Chí Minh, tạo hứng thú khi tiếp cận và góp phần sáng tỏ vấn đề cốt lõi trong tư tưởng Hồ Chí Minh là tư tưởng đạo đức cách mạng. Qua đó, giúp học sinh trang bị kiến thức, kỹ năng mới trong hoạt động thực tiễn. Sau đây là một số nội dung mà tôi đã thực hiện lồng ghép khi dạy tác phẩm văn 12.
2.3.3. Một số giải pháp lồng ghép cụ thể trong các bài dạy 
2.3.3.1. Văn bản Tuyên ngôn độc lập (TNĐL) - Hồ Chí Minh
 	Đối với văn bản này gồm 2 phần giáo viên có thể lồng ghép giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh ở bất cứ thời điểm nào miễn là phù hợp.
A. Phần một: Tác gia Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh 
A1/ Hoạt động I. Vài nét về tiểu sử. 
Khi hướng dẫn học sinh tìm hiểu quá trình hoạt động cách mạng của Bác có dấu mốc rất quan trọng vào năm 1911 Bác ra đi tìm đường cứu nước. Giáo viên có thể cho học sinh quan sát những bức ảnh tư liệu về cuộc hành trình cứu nước của Bác trước khi kể cho các em nghe câu chuyện về Người, vừa tạo sự lôi cuốn, vừa giáo dục cho các em tinh thần yêu nước bằng câu chuyện “Hai bàn tay”.
 Khi vào Sài gòn Nguyễn Tất Thành gặp lại anh Tư Lê người quen cũ lúc còn ở 
Phan Thiết . Người tâm sự với Tư Lê: 
- Tôi muốn đi ra nước ngoài, xem nước Pháp và các nước khác. Sau khi xem xét họ làm như thế nào, Tôi sẽ trở về giúp đồng bào chúng ta...Anh muốn đi với tôi không
- Nhưng bạn ơi! Chúng ta lấy đâu ra tiền mà đi - Tư Lê nói lại. 
- Nguyễn Tất Thành vừa nói vừa giơ hai bàn tay - Đây, tiền đây. Chúng ta sẽ làm bất cứ việc gì mà sống và để đi Tư Lê không đủ can đảm để giữ lời hứa, Bác lấy tên là Văn Ba một mình làm phụ bếp trên tàu La-tu-sơ-trơ-rê-vin ra nước ngoài tìm đường cứu nước. Cũng chính “hai bàn tay” của mình, Bác đã phải làm rất nhiều nghề khác nhau: làm vườn tại miền Bắc nước Pháp, quét tuyết, vét bùn ở Luân Đôn... Mặc dù rất bận bịu với công việc nhưng Bác vẫn tranh thủ học Ngoại ngữ , nhờ đó người đã biết rất nhiều thứ tiếng và có thể giao tiếp với nhiều người nước ngoài, thậm chí trong thời gian bệnh nặng người vẫn còn tranh thủ học thêm tiếng Tây Ban Nha. [7] 
 Thông qua câu chuyện giáo viên kể, học sinh thấy được lí tưởng độc lập dân tộc, ý chí, niềm tin và nghị lực vượt qua khó khăn và thử thách đi khắp năm châu, bốn biển để đạt được khát vọng tìm đường cứu dân, cứu nước khỏi ách đô hộ của thực dân phong kiến, giải phóng cho dân tộc – đó là bài học về lối sống có hoài bão, có lý tưởng yêu nước. Học sinh càng biết ơn sự hi sinh lớn lao của Bác để có cuộc sống như ngày nay.
A2/ Hoạt động 2: Sự nghiệp văn học 
 Ngoài việc hướng dẫn học sinh phải nắm được quan điểm sáng tác văn chương, di sản văn học, phong cách nghệ thuật. Giáo viên cần chú ý lồng ghép tư tưởng HCM qua cách viết các tác phẩm văn chương của Bác. Nhấn mạnh để học sinh thấy được thiên chức của người cầm bút sáng tác, ý thức được cái tâm của nhà văn. Văn học cần hướng đến tính dân tộc, đề cao sự sáng tạo của người nghệ sĩ và đặc biệt phải có tính chân thật. Vì vậy, tác phẩm văn học của Bác dù sáng tác trong nhiều thời gian khác nhau nhưng đều thể hiện vẻ đẹp tâm hồn, phẩm chất tài năng của HCM. Bác viết không chỉ bằng trí tuệ sắc sảo mà còn bằng cả tấm lòng yêu nước vĩ đại. Với văn chính luận lời lẽ thuyết phục, lập luận chặt chẽ, hành văn súc tích giàu hình ảnh thấu tình đạt lý. Truyện và hồi ký bút pháp hiện đại có tính chiến đấu mạnh mẽ văn phong đa dạng, dí dỏm và hài hước. Thơ ca có sự hoà hợp độc đáo giữa bút pháp cổ điển và bút pháp hiện đại, giữa chất trữ tình và chất thép, giữa sự trong sáng giản dị và hàm súc sâu sắc. [3], [8] 
Trong quan điểm sáng tác: Hồ Chí Minh coi văn học là vũ khí phục vụ đắc lực cho sự nghiệp cách mạng, nhà văn là chiến sĩ trên mặt trận văn hoá.  Đó là vũ khí chiến đấu lợi hại phụng sự cho sự nghiệp cách mạng: Quan điểm này thể hiện trong hai câu thơ: 
              “Nay ở trong thơ nên có thép,
               Nhà thơ cũng phải biết xung phong”  
                                  (“Cảm tưởng đọc Thiên gia thi”). [3], [8]
 GV có thể liên hệ đến một số bài thơ trong tập Nhật kí trong tù – Hồ Chí Minh giúp học sinh cảm nhận được giọng điệu vui tươi nhưng kiên cường, cứng cỏi, ý chí, bản lĩnh cách mạng, chất thép - tinh thần thép của Bác: Những câu thơ đề từ:
Thân thể ở trong lao,
Tinh thần ở ngoài lao;
Muốn nên sự nghiệp lớn,
 Tinh thần càng phải cao.
Hoặc: 	Bốn tháng rồi
... May mà:
Kiên trì và nhẫn nại
Không chịu lùi một phân
Vật chất tuy đau khổ
Không nao núng tinh thần...
 Quan điểm sáng tác và những đóng góp lớn lao về văn học nghệ thuật, chúng ta càng khâm phục tinh thần đấu tranh Cách Mạng kiên cường, lòng yêu nước, sự say mê lao động, nghệ thuật của Hồ Chí Minh. Từ đó giáo dục cho học sinh tình yêu tổ quốc, sống có ý chí, bản lĩnh. Khơi dậy lòng tự hào của nhân dân Việt Nam về vị lãnh tụ vĩ đại của nhân dân - Hồ Chí Minh, nhà yêu nước, nhà cách mạng vĩ đại của dân tộc, nhà hoạt động lỗi lạc của phong trào công nhân quốc tế, nhà nghệ sĩ lớn trên nhiều lĩnh vực, danh nhân văn hóa thế giới.
B. Phần hai: Tác phẩm “Tuyên ngôn độc lập” của Hồ Chí Minh
Hoạt động 1: Tiểu dẫn: - Hoàn cảnh sáng tác của TNĐL
Nếu sử dụng máy chiếu làm công cụ hỗ trợ thì giáo viên có thể sử dụng những thước phim tư liệu về Bác khi đọc bản tuyên ngôn độc lập sang 2/9/1945 tại Quảng trường Ba Đình
Hồ Chủ Tịch đọc tuyên ngôn độc lập ngày 2/9/1945
Giáo viên có thể lồng ghép, kể cho các em nghe chỉ thị của Đảng và Bác: “Nhật – Pháp bắn nhau và hành động của ta”,“ Sau khi Nhật đảo chính Pháp, quân Pháp bị đánh bại trên toàn Đông Dương, quân Đồng Minh chuẩn bị kéo vào Đông Dương. Thời cơ tổng khởi nghĩa đã chín muồi. [9] Trong lúc Bác đang bị bệnh rất nặng giữa rừng Tân Trào, khi tỉnh lại Bác dặn đồng chí Võ Nguyên Giáp: “Lúc này thời cơ thuận lợi đã tới, dù hi sinh tới đâu, dù phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng phải kiên quyết giành cho được độc lập” [5] Dù trong hoàn cảnh nào Bác vẫn nghĩ tới dân tộc. Qua đó HS thấy được tầm vóc tư duy chiến lược, sự nhạy bén trong nhận định và chỉ đạo chớp thời cơ mang đến thắng lợi đầy ý nghĩa của cách mạng tháng 8/1945 cũng như tình thần vì dân vì nước của Bác giúp HS nhận thức rằng muốn thành công phải biết nắm bắt cơ hội.
 * GV có thể lồng ghép trong phần củng cố bài học sau khi đọc hiểu xong tác phẩm - Tích hợp trong kiểm tra đánh giá . GV sẽ đưa câu hỏi gợi mở mang tính tổng kết đồng thời lồng câu hỏi tích hợp giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh.
 + Thực hành luyện tập : GV chia lớp thành 2 nhóm: sử dụng phiếu học tập - sử dụng máy chiếu. - HS thảo luận, ghi vào phiếu học tập: 
PHIẾU HỌC TẬP TÁC PHẨM TNĐL