SKKN Kinh nghiệm lông ghép giáo dục tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học tác phẩm văn 12 nhằm nâng cao chất lượng giờ dạy và hoàn thiện nhân cách học sinh

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
TRƯỜNG THPT NGUYỄN THỊ LỢI
........................***.........................
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Tên đề tài: “KINH NGHIỆM LỒNG GHÉP GIÁO DỤC TƯ TƯỞNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH TRONG DẠY HỌC TÁC PHẨM VĂN 12 NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIỜ DẠY VÀ HOÀN THIỆN NHÂN CÁCH HỌC SINH”
Người thực hiện : NGUYỄN THỊ NGA
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường THPT Nguyễn Thị Lợi
SKKN thuộc lĩnh vực: Văn học
Sầm Sơn, tháng 5 năm 2017
PHỤ LỤC:
I. MỞ ĐẦU
1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 
 - Hiện nay đổi mới phương pháp đang được ngành giáo dục đặc biệt quan tâm. Do đó vấn đề đặt ra cho mỗi giáo viên là phải làm sao để có phương pháp giảng dạy phù hợp với đặc trưng bộ môn đồng thời phát huy được tính năng động, sáng tạo của học sinh trong giờ học, rèn luyện cho các em thói quen và khả năng tự học, tinh thần hợp tác, kĩ năng vận dụng kiến thức liên môn vào những tình huống khác nhau trong học tập và trong thực tiễn.
- Chủ tịch Hồ Chí Minh người con ưu tú của dân tộc, được thế giới suy tôn là người anh hùng giải phóng dân tộc, là danh nhân văn hoá thế giới. Hồ Chí Minh đã trở thành một nhà đạo đức chân chính, một tấm gương đạo đức tuyệt vời vì suốt đời Người không ngừng hoàn thiện mình theo lý tưởng: chân, thiện, mỹ. Hồ Chí Minh là biểu tượng của sự kết hợp hài hoà tinh hoa văn hóa dân tộc và tinh hoa văn hoá của nhân loại, Đông và Tây. Từ nhỏ, Người đã hấp thụ văn hoá nhân đạo và dân chủ của phương Tây, đặc biệt là tinh thần tự do, bình đẳng, bác ái của truyền thống văn hoá cách mạng Pháp. Chính trí tuệ siêu việt, vốn văn hoá, vốn sống thực tế phong phú đồng thời trải qua nhiều năm học tập và rèn luyện, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng bước vươn lên tầm cao của trí tụê thời đại để từ đó vận dụng và phát triển, sáng tạo và đổi mới, đóng góp vào kho tàng văn hoá thế giới những giá trị văn hoá đặc sắc, in đậm dấu ấn Việt Nam - Hồ Chí Minh.[1] 
- Hiện nay, xã hội ta đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về tình trạng bạo lực học đường, sự suy giảm đạo đức trong một bộ phận học sinh (HS). Hơn nữa ở lứa tuổi này các em đang trong giai đoạn hình thành, phát triển nhân cách nhưng do sự hiểu biết còn nhiều hạn chế, thiếu kinh nghiệm sống các em thường xuyên chịu sự tác động của các yếu tố cả tích cực và tiêu cực, rất dễ bị lôi kéo vào các hành vi xấu, lối sống ích kỉ, thực dụng, chạy theo lối sống buông thả, lười học tập và tu dưỡng đạo đức, phai nhạt lý tưởng, thích hưởng thụ, ngại lao động, chuộng những sinh hoạt thiếu lành mạnh, xa vào các tệ nạn xã hội thậm chí là vi phạm pháp luật[2]. Đó không chỉ là vấn đề nhức nhối của riêng gia đình, nhà trường mà của toàn xã hội. Vì vậy, việc giáo dục tư tưởng, đạo đức cho các em ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường là điều rất cần thiết để giúp các em có định hướng đúng trong hình thành nhân cách và những phẩm chất tốt đẹp của những công dân tương lai. Trong tình hình đó việc giáo dục đạo đức cách mạng mà cụ thể là “học tập và làm theo tấm gương đạo dức Hồ Chí Minh” chính là một trong những mục tiêu giáo dục quan trọng mà Đảng ta đã xác định.
- “Văn học là nhân học” chức năng của văn chương là mang lại các giá trị nhận thức, giá trị giáo dục, giá trị thẩm mĩ [3]. Bên cạnh việc ủng hộ cuộc vận động “học tập và làm theo tấm gương đạo dức Hồ Chí Minh” bản thân tôi là giáo viên (GV) dạy văn tôi nhận thấy Ngữ văn – một môn học về khoa học xã hội và nhân văn rất phù hợp để tích hợp giáo dục cho học sinh (HS) các kĩ năng sống, bồi dưỡng tâm hồn, tinh thần yêu nước, tự hào những truyền thống quý báu của dân tộc, giáo dục, rèn luyện, hoàn thiện nhân cách đạo dức thông qua bài học được rút ra từ các tác phẩm văn học. Từ những lí do trên cùng với việc thực hiện nghiêm túc tinh thần dạy học theo phương pháp đổi mới đã được tiếp thu, bồi dưỡng qua các đợt tập huấn do Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức cộng với kinh nghiệm vốn có của mình, đã thúc đẩy tôi quyết tâm nghiên cứu đề tài “ KINH NGHIỆM LÔNG GHÉP GIÁO DỤC TƯ TƯỞNG, ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH TRONG DẠY HỌC TÁC PHẨM VĂN 12 NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIỜ DẠY VÀ HOÀN THIỆN NHÂN CÁCH HỌC SINH”. 
Tôi hy vọng, bước đầu sẽ giải quyết được những vấn đề đặt ra và góp phần nâng cao chất lượng trong giờ học văn, tạo hứng thú học tập để nâng cao sự hiểu biết của HS, giúp cho kho kiến thức của các em phong phú hơn, làm cho các em thích học văn hơn và đặc biệt góp phần vào hoàn thiện nhân cách ở HS.
1.2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Với việc nghiên cứu đề tài này, tôi mong muốn sẽ góp phần nâng cao hiểu biết, nhận thức của HS về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Phần nào giúp các GV tiến hành dạy học tác phẩm văn học, đặc biệt ở tác phẩm văn thơ Hồ Chí Minh lớp 12 được tốt hơn, HS tích cực, hứng thú hơn trong việc tiếp thu, lĩnh hội kiến thức của bài học, hiểu sâu sắc hơn về tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh góp phần giảm bớt số lượng HS yếu kém trong nhà trường về mặt đạo đức - Tạo điều kiện cho HS phát triển tính chủ động, tự giác trong việc lĩnh hội kiến thức từ một tác phẩm văn học cụ thể và áp dụng vào cuộc sống. 
1.3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 
Đề tài này đề cập đến một vài góc độ trong nội dung và tư tưỏng đạo đức Hồ Chí Minh. Đưa ra phương pháp lồng ghép mang tính khả thi và cần thiết trong việc giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh qua một số tác phẩm văn thơ ở lớp 12
1.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết qua tìm hiểu các cuốn sách về Hồ Chí Minh.
- Tổ chức, thiết kế các hoạt động phức hợp để HS học cách sử dụng phối hợp những kiến thức và kĩ năng đã thụ đắc trong “nội bộ các phân môn”.
 - Đặt HS vào trung tâm của quá trình dạy học để các em trực tiếp tham gia vào giải quyết các vấn đề, tình huống tích hợp; biến quá trình truyền thụ tri thức thành quá trình học sinh tự ý thức về cách thức chiếm lĩnh tri thức và hình thành kĩ năng.
- Phát huy tính tích cực chủ động và sáng tạo của HS; chú trọng mối quan hệ giữa HS với sách giáo khoa (SGK); phải buộc HS chủ động tự đọc, tự làm việc độc lập theo SGK, theo hướng dẫn của giáo viên (GV).
- Điều tra khảo sát thực tế - Trao đổi với học sinh: Điều tra bằng phiếu, bài thu hoạch qua các đợt vận động “ Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”.
II. NỘI DUNG 
2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN
- Trong lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc đã hình thành nên những chuẩn mực đạo đức, các giá trị đạo đức tốt đẹp. Đó là tình yêu quê hương đất nước, gắn bó với thiên nhiên, với cộng đồng, đoàn kết, thuỷ chung, dũng cảm, kiên cường, hiếu học, cần cù, sáng tạoTrong cuộc đấu tranh dành độc lập dân tộc, bảo vệ tổ quốc và xây dựng xã hội mới, Đảng ta và Bác Hồ kính yêu luôn chăm lo, giữ gìn và phát huy truyền thống đạo đức, vì đạo đức cách mạng đã trở thành một bộ phận quan trọng của nền tảng tư tưởng xã hội, là động lực, sức mạnh to lớn để toàn Đảng toàn dân ta vượt qua mọi thách thức, giành độc lập tự do, thống nhất Tổ quốc và xây dựng xã hội mới. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại cho dân tộc ta một di sản vô giá, đó là tư tưởng của Người, trong đó có tư tưởng về đạo đức. Bản thân Chủ tịch Hồ Chí Minh là một tấm gương sáng ngời về đạo đức. Đạo đức Hồ Chí Minh là đạo đức cách mạng, là truyền thống dân tộc và tinh hoa đạo đức nhân loại, có tác dụng và ý nghĩa trong hôm nay, ngày mai và mãi mãi sau này. Đảng ta xác định: “Tư tưởng Hồ Chí Minh soi đường cho cuộc đấu tranh của nhân dân ta giành thắng lợi, là tài sản tinh thần to lớn của Đảng và dân tộc ta” [4], trở thành những giá trị bền vững của dân tộc Việt Nam và lan toả ra thế giới.
- Trong sự nghiệp đổi mới đất nước, tư tưởng đạo đức của dân tộc đã được phát triển và bổ sung thêm những giá trị mới, tiến bộ, được xã hội thừa nhận như: Có ý thức làm chủ, ý chí chủ động lập thân lập nghiệp, sự năng động sánh tạo,dám nghĩ dám làm, dám chịu trách nhiệm, quyết tâm vượt khó, quyết chí làm giàu chính đáng, đoàn kết giúp nhau cùng phát triển, xây dựng đời sống văn hoá, nâng cao ý thức về nghĩa vụ quân đội.
- Ngày 27/3/2003, Ban bí thư có chỉ thị số 23CT/TW về đẩy mạnh nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong giai đoạn mới.
- Ngày 7/11/2006, Bộ chính trị có chỉ thị 06-CT/TW của BCT về tổ chức cuộc vận động “ Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, trên khắp cả nước, các nhà trường đã và đang phát động tổ chức thực hiện cuộc vận động này. Để góp phần tiếp tục đẩy mạnh cuộc vân động ấy tại trường THPT Nguyễn Thị Lợi, việc lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh là rất cần thiết. Nhà truờng chính là một môi trường tốt để truyền bá tư tưởng Hồ Chí Minh nhằm giáo dục thế hệ trẻ có niềm tin, nhận thức đúng đắn, tránh những tư tưởng sai lệch do những thông tin ngoài luồng, hay tác động tiêu cực từ xã hội. 
- Theo chỉ thị 40/2008/CT-Bộ GD&ĐT ngày 22/7/2008 với mục tiêu phát huy tính chủ động, tích cực, sáng tạo của học sinh trong học tập và các hoạt động xã hội một cách phù hợp, hiệu quả. Dạy học Văn theo xu hướng tích hợp, chúng tôi mạnh dạn đề xuất tích hợp tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh để nâng cao chất lượng giờ dạy, đáp ứng nhu cầu dạy học trong thời kì đổi mới, đồng thời góp phần hình thành và giáo dục nhân cách, đạo đức cho học sinh. Bởi thế mạnh của môn Văn là gắn với giáo dục đạo đức cho con người, nên việc tích hợp giáo đục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học văn là một việc làm hoàn toàn phù hợp với đặc trưng của bộ môn. Đặc biệt là khi dạy những tác phẩm của Hồ Chí Minh thì đây là một việc làm thiết thực và hiệu quả nhất để giáo dục đạo đức truyền thống, đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ theo tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh.
2.2. THỰC TRẠNG
2.2.1. Thực trạng về đạo đức của học sinh hiện nay
Trong những năm gần đây, khi xu thế toàn cầu hoá, hội nhập với thế giới, mở ra cho nước ta những thời cơ, vận hội mới. Nền kinh tế đã có những bước phát triển vượt bậc, đời sống nhân dân được nâng lên. Công tác giáo dục đã được Đảng và Nhà nước quan tâm chăm lo. Trong nhà trường, các tổ chức đoàn thể đã có nhận thức đúng về tầm quan trọng của công tác giáo dục đạo đức học sinh, chất lượng giáo dục ngày càng được nâng cao. Nhưng do những tác động xấu từ môi trường của thời kỳ mở cửa, hội nhập, những tư tưởng văn hoá xấu, ngoại lai; mặt trái của cơ chế thị trường vẫn còn có những hiện tượng suy thoái về đạo đức, mờ nhạt về lý tưởng, thích chạy theo lối sống thực dụng, thậm chí những hành động phạm pháp của người lớn đã tác động xấu trực tiếp đến học sinh. Các tệ nạn xã hội có nơi, có lúc đã xâm nhập vào trong trường học, thậm chí đánh thầy, gây án, giết người, cướp của,  số này tuy không phổ biến nhưng có xu hướng gia tăng, làm băng hoại đạo đức, tha hoá nhân cách; gây nỗi đau, đáng lo ngaị cho các bậc cha, mẹ; đã tác động xấu tới các giá trị đạo đức truyền thống, ảnh hưởng không nhỏ đến công tác giáo dục đạo đức học sinh, đến an ninh trật tự xã hội. Đặc biệt các thế lực phản động đang tìm mọi cách chống phá cách mạng XHCN ở Việt Nam. Với âm mưu “diễn biến hòa bình”, lợi dụng“Tự do, dân chủ, dân quyền, dân tộc, tôn giáo,...” để kích động gây rối trật tự, an ninh xã hội, lôi kéo đặc biệt là thanh niên, học sinh, ...[5]. Vì vậy, chúng ta cần phải tích cực giáo dục cho học sinh nhận thức được âm mưu thâm độc của kẻ thù, đồng thời nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng; tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng nói chung, giáo dục đạo đức nói riêng cho học sinh, cho thế hệ trẻ; là vấn đề cấp thiết, đặc biệt chú trọng trong giai đoạn hiện nay.
Vậy nên, với đề tài này, không tham vọng gì nhiều, chúng tôi chỉ muốn đưa ra một số kinh nghiệm của bản thân trong việc vận dụng kiến thức của các bộ môn cụ thể và tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh để giải quyết vấn đề nảy sinh trong quá trình dạy học tác phẩm văn học 12 chương trình cơ bản.
2.2.2. Những thuận lợi và khó khăn khi thực hiện đề tài: 
Công cuộc vận động “ học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Hồ Chí Minh” đã phát triển rộng khắp trong cả nước: trong các ngành nghề, các cơ quan đoàn thể và đặc biệt là ngành giáo dục. Sở giáo dục và đào tạo tỉnh Thanh Hóa nói chung và trường THPT Nguyễn Thị Lợi nói riêng đã quán triệt thực hiện cuộc vận động này và đưa vào kế hoạch dạy học trong nhiều năm nay ở tất cả các bộ môn. Ngoài những hoạt động ngoại khóa của đoàn trường thì giáo viên cũng đã tìm tòi vận dụng tích hợp vào trong bài dạy của mình đặc biệt là ở bộ môn Ngữ văn, Lịch sử, GDCD... Vì vậy, khi thực hiện đề tài này tôi cũng có thuận lợi nhưng cũng không ít khó khăn:
* Thuận lợi: Được sự hỗ trợ của chi bộ, ban giám hiệu nhà trường động viên, tạo điều kiện thuận lợi trong công tác giảng dạy. Hơn nữa phần lớn học sinh phổ thông đều có hiểu biết cơ bản về tư tưởng Hồ Chí Minh qua học tập các môn học khác, sinh hoạt Đoàn, tiếp nhận những thông tin đại chúng,... Ở mức độ nhất định, các em nhận thức được vai trò. công lao to lớn của Bác đối với dân tộc, nhân loại, gia đình và bản thân.
* Khó khăn: 
 - Về phía HS phổ thông có hiểu biết cuộc đời, hoạt động, tư tưởng Hồ Chí Minh nhưng chưa sâu sắc, còn một số nhầm lẫn, sai lầm về sự kiện. Hiểu biết của các em về Hồ Chí Minh và tư tưởng của Người còn đơn giản, nặng về cảm tính, tác động của tư tưởng Hồ Chí Minh đến suy nghĩ, hành động của HS chưa mạnh mẽ, hiệu quả chưa cao. Hơn nữa, trường THPT Nguyễn Thị Lợi tiền thân là bán công tỉ lệ tuyển sinh đầu vào thấp, đa số học sinh còn lười học nên sự say mê của các em với các môn học trong đó có Ngữ văn chưa cao. Phần lớn các em khi tiếp cận với thơ văn chỉ quan tâm đến nội dung và nghệ thuật cơ bản của tác phẩm.
- Thực trạng dạy học tích hợp hiện nay: Qua thực tế chúng tôi nhận thấy về vấn đề áp dụng tích hợp trong dạy học Ngữ Văn đã được GV tiếp cận nhưng chưa thật sự có chiều sâu. Sự tiếp cận ấy có thể chỉ dừng lại ở việc nắm được quan điểm, nguyên tắc xây dựng chương trình và SGK mới là theo định hướng tích hợp. Thế nhưng tích hợp như thế nào, với nội dung và phạm vi nào thì thực sự là vấn đề khó khăn với các giáo viên. Do vậy dẫn đến thực trạng là nhiều giờ dạy, GV chưa chú ý đến việc vận dụng quan điểm tích hợp, dẫn đến việc khai thác bài dạy thiếu tính hệ thống, thiếu chiều sâu, làm cho chất lượng bài dạy không đạt; nhiều giờ dạy, GV tích hợp một cách gượng gạo, các đơn vị kiến thức được tích hợp không có mối liên hệ gắn bó và lựa chọn đơn vị kiến thức tích hợp chưa trọng tâm, thiếu sự chuẩn bị kĩ, sử dụng tích hợp một cách tùy hứng dẫn đến hiệu quả tích hợp không cao.
2.3. GIẢI PHÁP LỒNG GHÉP GIÁO DỤC TƯ TƯỞNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH TRONG DẠY HỌC NGỮ VĂN
2.3.1. Vấn đề đặt ra
 Thực tế lâu nay khi giảng dạy các tác phẩm thơ văn giáo viên chỉ chú trọng kiến thức về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm. Tâm lí và suy nghĩ của học sinh khi học chỉ cần nắm vững nội dung và nghệ thuật của tác phẩm đã là quá đủ. 
 Là giáo viên không những cần có phương pháp dạy học phù hợp nhằm truyền đạt đủ kiến thức cho học sinh lĩnh hội và tiết học không bị nhàm chán mà còn hướng đến giáo dục tư tưởng nhân cách cho học sinh thông qua giờ dạy. Để đạt được điều đó người giáo viên phải giúp học sinh kiến tạo kiến thức dưới sự tác động của người thầy. Giáo sư Trần Đình Sử qua bài viết “Đọc hiểu văn bản – một khâu đột phá trong nội dung và phương pháp dạy văn hiện nay” đã nhận định: “Môn văn trong nhà trường là môn đọc văn. Dạy văn là dạy cho học sinh năng lực đọc, kĩ năng đọc để học sinh có thể đọc - hiểu bất cứ văn bản nào cùng loạitừ đó giúp các em phát triển năng lực tư duy sang tạo, tiếp nhận các giá trị cốt lõi: nhận thức, giáo dục, thẩm mĩ, cái hay, cái đẹp[6] thì việc lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong các bài day học văn là cần thiết và có nhiều ý nghĩa.
2.3.2. Sự chuẩn bị của giáo viên
 Đối với công việc dạy học nói chung, dạy học ngữ văn nói riêng, việc chuẩn bị của giáo viên là vô cùng cần thiết. Ngoài việc xác định mục đích, yêu cầu, đồ dùng dạy học liên quan đến bài dạy. Giáo viên còn dự kiến cho bài dạy, dạy mục nào, chuẩn bị đồ dùng dạy học gì, kiến thức cho mục đó ra sao Đối với những bài dạy liên quan đến việc lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh thì giáo viên phải xác định nội dung cần lồng ghép, thời điểm lồng ghép, cách lồng ghép như thế nào cho phù hợp với bài dạy dùng hình ảnh tư liệu, nội dung tài liệu liên quan đến chủ tịch Hồ Chí Minh. Bởi vì tư tưởng đạo đức của Bác là rộng, trên nhiều lĩnh vực Cần phải chọn lọc, linh hoạt vận dụng một tư tưởng nào đó để lồng ghép vào bài dạy. Khi áp dụng phải chú ý đến thời gian phân bố trong tiết học. Không được “tham” kiến thức, sa đà, không được biến giờ dạy ngữ văn thành tiết kể chuyện đạo đức Hồ Chí Minh.
2.3.3. Một số biện pháp lồng ghép cụ thể trong các bài dạy 
 Đối với việc lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh trong dạy học văn có thể thông qua nhiều hình thức. Bên cạnh các biện pháp đặc trưng của bộ môn, tích hợp ngang, tích hợp dọc với phân môn Tiếng Việt, Tập làm văn, tích hợp liên môn để phát huy tính chủ động, tích cực, sáng tạo của học sinh thì trong một bài dạy có thể dùng hình ảnh, tư liệu, phim tư liệu, kể chuyện đạo đức Hồ Chí Minh , trích dẫn những câu nói của Bác mang tính đúc kết để lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức của Bác đối với học sinh qua tác phẩm văn là phương pháp tối yêu. Giáo viên khéo léo trong việc tích hợp giáo dục tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh vào các bài học mà vẫn đảm bảo tính chính xác, khoa học, khắc sâu được kiến thức trọng tâm. Những thước phim tư liệu, hình ảnh minh hoạ về con người, cuộc đời giản dị của Bác lồng với những lời bình sâu sắc làm cho bài học trở nên nhẹ nhàng, xúc động, giúp học sinh hiểu sâu hơn về tư tưởng Hồ Chí Minh, tạo hứng thú khi tiếp cận và góp phần sáng tỏ vấn đề cốt lõi trong tư tưởng Hồ Chí Minh là tư tưởng đạo đức cách mạng. Khắc phục lối truyền thụ một chiều còn khá phổ biến hiện nay, chuyển sang dạy học phát huy tính tích cực của học sinh, bồi dưỡng năng lực tư duy sáng tạo của người học, khả năng vận dụng kiến thức đã biết vào các tình huống mới. Tạo không khí thoải mái, dân chủ, khuyến khích học sinh trình bày ý kiến riêng, chú trọng rèn luyện năng lực tự lập luận, trình bày vấn đề của học sinh. Nắm bắt những hiểu biết kinh nghiệm đã có của học sinh, những điều học sinh đang quan tâm, ham thích, tận dụng những điều đó trong quá trình hình thành kiến thức, kỹ năng mới. Sau đây là một số nội dung mà tôi đã thực hiện lồng ghép trong các bài dạy Ngữ văn 12.
1/ Về lòng yêu nước thương dân và tư tưởng độc lập tự do: Giáo viên (GV) tích hợp giáo dục cho HS tinh thần vì dân vì nước, tình yêu thiên nhiên, yêu Tổ quốc, tinh thần quốc tế vô sản, sự cần cù vượt lên trên những khó khăn gian khổ của Bác. Đây là tư tưởng xuyên suốt trong cuộc đời hoạt động của Bác, có thể lồng ghép qua nhiều văn bản:
a/ Văn bản Tuyên ngôn độc lập (TNĐL)
 	Đối với văn bản này gồm 2 phần, nội dung tích hợp rất rộng, giáo viên phải khéo léo vừa tích hợp được tư tưởng của Bác vừa không làm loãng trọng tâm của bài học. Trong văn bản này GV có thể lồng ghép giáo dục tư tưởng HCM ở bất cứ thời điểm nào miễn là phù hợp.
+ Phần một: Tác gia Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh 
++ Hoạt động I. Vài nét về tiểu sử. 
(Bước 1: Vài nét về hoàn cảnh lịch sử, xã hội, văn hóa)
Bước 2 GV hướng dẫn (HS) tìm hiểu quá trình hoạt động cách mạng của Bác có dấu mốc rất quan trọng vào năm 1911 Bác ra đi tìm đường cứu nước, GV có thể lồng ghép, kể cho các em nghe 1câu chuyện về Người vừa lôi cuốn, vừa giáo dục cho HS tinh thần yêu nước, ý chí quyết tâm tìm con đường cứu nước cho dân tộc. GV kể chuyện “Hai bàn tay”.
Khi vào Sài gòn Nguyễn Tất Thành gặp lại anh Tư Lê người quen cũ lúc còn ở Phan Thiết . Người tâm sự với Tư Lê: 
- Tôi muốn đi ra nước ngoài, xem nước Pháp và các nước khác. Sau khi xem xét họ làm như thế nào, Tôi sẽ trở về giúp đồng bào chúng ta...Anh muốn đi với tôi không
- Nhưng bạn ơi! Chúng ta lấy đâu ra tiền mà đi - Tư Lê nói lại. 
- Nguyễn Tất Thành vừa nói vừa giơ hai bàn tay - Đây, tiền đây. Chúng ta sẽ làm bất cứ việc gì mà sống và để đi Tư Lê không đủ can đảm để giữ lời hứa, Bác lấy tên là Văn Ba một mình làm phụ bếp trên tàu La-tu-sơ-trơ-rê-vin ra nước ngoài tìm đường cứu nước. Cũng chính “hai bàn tay” của mình, Bác đã phải làm rất nhiều nghề khác nhau: làm vườn tại miền Bắc nước Pháp, quét tuyết, vét bùn ở Luân Đôn