SKKN Hướng dẫn học sinh lớp 9 phương pháp đưa dẫn chứng vào bài nghị luận xã hội theo hướng phát triển năng lực

1. MỞ ĐẦU
1.1 Lí do chọn đề tài: 
 	Cố thủ tướng Phạm Văn Đồng đã từng khẳng định “ dạy làm văn là chủ yếu dạy cho học sinh diễn tả cái gì mình suy nghĩ, mình cần bày tỏ một cách trung thành, sáng tỏ, chính xác, làm nổi bật được điều mình muốn nói”. Và để “ làm nổi bật được điều mình muốn nói ” trong bài văn Nghị luận xã hội không phải đơn giản mà cần một quá trình rèn luyện lâu dài. Nghị luận xã hội là dạng bài đưa người học về gần hơn với cuộc sống, đồng thời đòi hỏi ở người học khả năng tư duy độc lập, tự chủ, sáng tạo. Dạng bài này giúp người viết phát huy năng lực bản thân từ tư duy, suy nghĩ, huy động vốn hiểu biết đến năng lực trình bày một vấn đề xã hội nào đó sao cho giàu sức thuyết phục. Một trong những yếu tố để làm tốt bài văn nghị luận xã hội, thuyết phục được người đọc là cách đưa hệ thống dẫn chứng. Song thực tế cho thấy khi viết bài đa số học sinh còn lúng túng trong lựa chọn dẫn chứng nên thường mắc một số lỗi: dẫn chứng thiếu chính xác, không đúng trọng tâm, thiếu sự chọn lọc nên chưa tiêu biểu, có khi lại sa vào kể lể. 
	 Hiện nay có nhiều bài viết, sách tham khảo hướng dẫn về cách làm bài văn nghị luận xã hội. Tuy nhiên không có tài liệu nào tập trung tháo gỡ khó khăn cho học sinh về phương pháp đưa dẫn chứng vào bài nghị luận xã hội. Thêm vào đó, mặc dù kiểu bài Nghị luận xã hội học sinh đã được làm quen từ năm lớp 7 song đến năm lớp 9 mới có bài học riêng và thời lượng dành cho kiểu bài này cũng không nhiều (6 tiết) lại chủ yếu là lý thuyết, ít thực hành. Do vậy phần lớn học sinh viết bài theo lối diễn thuyết, rất ít liên hệ thực tế, có khi không có dẫn chứng trong bài viết Chính vì thế đã ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng bài làm của học sinh, chất lượng bài dạy. 	
Những năm qua, kiểu bài Nghị luận xã hội không chỉ được đưa vào trong cấu trúc đề thi học sinh giỏi Ngữ văn lớp 9 mà còn được đưa vào cấu trúc đề thi tuyển sinh vào Trung học phổ thông, dạng đề này chiếm 3 điểm trong thang điểm 10. Là giáo viên trực tiếp dạy Ngữ văn 9, tôi nhận thấy Nghị luận xã hội là kiểu bài quan trọng và có cái khó đặc thù là yêu cầu học sinh phải biết liên hệ thực tế, vận dụng vốn sống để lập luận, vì thế cần phải biết cách đưa dẫn chứng để bài viết có sức thuyết phục. Điều đó cũng có nghĩa là thông qua bài văn nghị luận, qua việc đưa dẫn chứng vào bài viết, học sinh rèn luyện được cả kĩ năng sống và giá trị sống, các em bày tỏ được thái độ, suy nghĩ, nhận xétcủa bản thân trước các vấn đề xã hội một cách đúng đắn, chân thực và sắc sảo góp phần làm phong phú thêm đời sống tâm hồn, tình cảm của học sinh. Từ những lí do đó bản thân tôi luôn trăn trở, tìm tòi phương pháp, cách thức hướng dẫn học sinh đưa dẫn chứng vào bài nghị luận xã hội sao cho hiệu quả. Do vậy, tôi chọn đề tài “Hướng dẫn học sinh lớp 9 phương pháp đưa dẫn chứng vào bài nghị luận xã hội theo hướng phát triển năng lực” để nghiên cứu nhằm góp phần nâng cao trình độ lí luận cho bản thân và vận dụng linh hoạt các phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực trong thực tiễn giảng dạy nhất là giúp học sinh viết được bài văn nghị luận xã hội sắc sảo, có luận điểm rõ ràng, luận cứ, luận chứng xác thực, đúng đắn, nhằm nâng cao chất lượng dạy - học bộ môn. 
1.2. Mục đích nghiên cứu
Tìm ra một số biện pháp thiết thực, khả thi để phát triển năng lực học sinh và nâng cao chất lượng, hiệu quả trong việc hướng dẫn học sinh cách thức đưa dẫn chứng vào bài nghị luận xã hội.
1.3 Đối tượng nghiên cứu: 
Để bồi dưỡng năng lực làm bài nghị luận xã hội, rèn kĩ năng, cách thức đưa
dẫn chứng vào bài viết của học sinh, tôi tiến hành nghiên cứu: 
- Phương pháp dạy - học kiểu bài Nghị luận xã hội. 
- Phương pháp dạy - học phát triển năng lực.
-Thực nghiệm ở lớp 9C Trường THCS Lê Hữu Lập – Hậu Lộc – Thanh Hóa. 
1.4 Phương pháp nghiên cứu: 
- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết: Thông qua việc nghiên cứu tài liệu, sách tham khảo liên quan đến đề tài nghiên cứu.
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin: Khảo sát năng lực học sinh qua bài viết.
- Phương pháp thực nghiệm: Tiến hành qua thực tiễn dạy học. 
- Phương pháp thống kê, xử lý số liệu, phương pháp kiểm tra, đối chiếu, so sánh: So sánh, đối chiếu kết quả trước và sau khi vận dụng đề tài. 
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Cơ sở lí luận: 
Phương pháp dạy - học theo quan điểm phát triển năng lực nhận thức học sinh được thể hiện rõ nhất trong Nghị quyết 29/NQ - TW với mục tiêu: Thay đổi “Phương pháp dạy học từ truyền thụ kiến thức sang tổ chức hướng dẫn định hướng phát triển năng lực nhận thức học sinh”. Phương pháp dạy - học theo quan điểm phát triển năng lực không chỉ chú ý tích cực hoá học sinh về hoạt động trí tuệ mà còn chú ý rèn luyện năng lực giải quyết vấn đề gắn với những tình huống của cuộc sống và nghề nghiệp, đồng thời gắn hoạt động trí tuệ với hoạt động thực hành, thực tiễn. Dạy học phải phát huy tính tích cực, tự giác của người học; hình thành, phát triển năng lực sử dụng sách giáo khoa, năng lực nghe nói, đọc viết, tìm kiếm thông tinTrên cơ sở đó học sinh trau dồi các phẩm chất linh hoạt, độc lập, sáng tạo của tư duy.Tăng cường việc học tập trong nhóm, đổi mới quan hệ giáo viên - học sinh theo hướng cộng tác nhằm phát triển năng lực xã hội cho các em. Dạy - học theo hướng phát triển năng lực học sinh được thể hiện rõ nét trong việc dạy - học thể loại văn nghị luận nói chung và dạng bài Nghị luận xã hội nói riêng bởi dạng bài này tính thực hành cao, khả năng vận dụng kiến thức đời sống nhiều nên học sinh sẽ vừa nắm vững nội dung kiến thức bài học vừa trau dồi cho bản thân kĩ năng sống. 
Nếu Nghị luận văn học là trình bày nhận xét, đánh giá về nội dung, nghệ thuậtcủa tác phẩm văn học thì Nghị luận xã hội là bày tỏ quan quan điểm của mình trước các vấn đề xã hội; phân tích, bàn bạc về các vấn đề liên quan đến các mối quan hệ của con người trong đời sống xã hội nhằm tạo ra những tác động tích cực đến con người và mối quan hệ giữa con người với con người trong xã hội mà cuộc đời xã hội thì muôn màu, muôn vẻ, phong phú, đa dạng nên có rất nhiều góc độ để soi chiếu. Bài Nghị luận xã hội được ứng dụng rộng rãi trong đời sống, nó giúp học sinh nhận thức một cách đầy đủ, cập nhật, khách quan các vấn đề liên quan trực tiếp đến đời sống hàng ngày. Để từ đó có định hướng đúng đắn cho sự phát triển tích cực của học sinh theo quy luật vận động của xã hội. Vì vậy học văn nghị luận xã hội là yêu cầu thiết thực trong quá trình học tập của học sinh THCS. 
Những năm gần đây, vấn đề đổi mới phương pháp dạy học môn Ngữ văn nói chung, phân môn Tập làm văn nói riêng đã được chú trọng nhiều, nhất là kiểu bài Nghị luận xã hội. Từ đó mở ra nhiều hướng suy nghĩ mới, yêu cầu giáo viên phải nghiên cứu vận dụng sáng tạo các phương pháp dạy học trong quá trình giảng dạy để nâng cao chất lượng dạy học. Một trong số những phương pháp đó là rèn luyện cho học sinh các kĩ năng viết tốt bài văn nghị luận xã hội. Muốn bài văn nghị luận xã hội có sức thuyết phục thì không thể không có dẫn chứng thực tế - đây là yêu cầu bắt buộc bởi không có dẫn chứng thì bài nghị luận xã hội gần như diễn thuyết suông, thiếu cơ sở thực tế, quá ít dẫn chứng, thiếu tin cậy, lạm dụng dẫn chứng thì bài văn lại chỉ là sự liệt kê dẫn chứng đơn thuần khiến bài viết bị loãng, vô hồn.Vậy nên, vấn đề đặt ra là: Lấy dẫn chứng như thế nào là phù hợp? Lấy bao nhiêu dẫn chứng thì đủ để bài văn thuyết phục nhất? Dẫn dắt dẫn chứng theo quy trình nào thì đạt hiệu quả nhất? Đây quả là thách thức đối với giáo viên và học sinh trong quá trình hướng dẫn và làm bài. 
 Việc lấy dẫn chứng đối với một bài văn Nghị luận xã hội (dù là nghị luận về một tư tưởng, đạo lý hay một hiện tượng đời sống) đều có vai trò đặc biệt quan trọng. Không có dẫn chứng bài văn sẽ thiếu “chất sống”, thiếu sự sinh động, hấp dẫn. Quan trọng hơn, nếu thiếu dẫn chứng, những lý lẽ đưa ra sẽ không còn sức thuyết phục. Lúc đó bài văn chỉ còn là những lời bàn luận chung chung, thiếu cơ sở, thiếu căn cứ và hoàn toàn mang tính lý thuyết suông. Bài văn nghị luận không thể chỉ có một dẫn chứng mà cũng không nên đưa tràn lan các dẫn chứng. Việc đưa ra dẫn chứng bao nhiêu tùy thuộc chúng ta xem xét vấn đề dưới những góc độ, phương diện, khía cạnh nào, càng nhiều phương diện tất yếu sẽ cần càng nhiều dẫn chứng.Thông thường cứ đưa ra một luận điểm cần phải có ít nhất một dẫn chứng để làm sáng tỏ luận điểm đó. 
Như vậy: Để học sinh nắm bắt và có khả năng thực hành, vận dụng nhuần nhuyễn cách thức đưa dẫn chứng trong bài Nghị luận xã hội thì vai trò định hướng của người giáo viên là vô cùng quan trọng. Giáo viên hướng dẫn thế nào, cách thức hoạt động ra sao sẽ quyết định chất lượng mức độ hiểu bài và vận dụng của học sinh như thế ấy.Tuy nhiên có giáo viên thành công và có nhiều kinh nghiệm trong việc hướng dẫn học sinh cách đưa dẫn chứng vào bài viết nhưng cũng có giáo viên chưa thành công, còn gặp nhiều lúng túng, hoặc định hướng chưa rõ ràng, hoặc hướng dẫn tràn lan, thiếu trọng tâm dẫn đến chưa phát huy được khả năng tư duy của học sinh. 
	Cách thức hướng dẫn của giáo viên là một trong những yếu tố quyết định chất lượng lĩnh hội kiến thức của học sinh. Thông qua câu hỏi, thông qua những yêu cầu của giáo viên, học sinh suy nghĩ, phát hiện kiến thức, phát triển nội dung bài học, kích thích sự sáng tạo của các em, từ đó phát triển tư duy. Vì thế, mỗi giáo viên phải rèn luyện cho mình có được phương pháp hướng dẫn, gợi mở sao cho học sinh dễ hiểu, nhớ nhanh, nhớ lâu kiến thức, và có thể thực hành tạo lập được văn bản theo yêu cầu. Đồng thời rèn luyện cho các em tính tích cực trong học tập, phát triển tư duy, rèn luyện kĩ năng làm văn và giáo dục tình yêu văn học, yêu cuộc sống, con người. 
2. Thực trạng: 
Có rất nhiều người có suy nghĩ rằng, một bài văn nghị luận xã hội chỉ cần đầy đủ các ý là sẽ đạt điểm cao, tuy nhiên chỉ đủ ý mà không có dẫn chứng thì bài văn nghị luận xã hội chỉ là một bài diễn thuyết, diễn nôm mà không mang tính thuyết phục. Dẫn chứng đóng một vai trò không thể thiếu trong bài văn Nghị luận xã hội.Trên thực tế, có rất nhiều học sinh nắm rất vững các kiến thức cơ bản, tự tin để giải quyết được các yêu cầu của một đề văn nghị luận xã hội. Tuy nhiên, các em lại gặp vấn đề trong việc đưa dẫn chứng cho bài văn của mình, phải luôn loay hoay trong các câu hỏi: lấy dẫn chứng ở đâu? Đưa bao nhiêu dẫn chứng là đủ? Đưa vào phần nào cho phù hợp? Nên đưa những dẫn chứng như thế nào để mang tính thuyết phục cao? Có cần phải khai thác sâu dẫn chứng hay không...?
Qua thực tế giảng dạy, bản thân nhận ra một số lỗi thường gặp khi đưa dẫn chứng trong bài viết của học sinh: 
Đưa quá ít hoặc quá nhiều dẫn chứng cho bài văn dẫn đến tình trạng bài văn thiếu thuyết phục hoặc bị loãng; Lấy dẫn chứng nhưng không phân tích dẫn chứng, điều này dẫn đến việc dẫn chứng không phát huy được hiệu quả; Lấy dẫn chứng không cân đối, có những luận điểm có đến hai hoặc ba dẫn chứng nhưng có luận điểm lại chẳng có dẫn chứng nào dẫn đến bài văn thiếu hài hòa, mất cân đối; Lấy dẫn chứng một cách chung chung, không tiêu biểu, nổi bật, sáo rỗng hoặc không liên quan đến vấn đề trình bàyTựu chung lại, thường khi viết bài nghị luận xã hội (nhất là dạng bài nghị luận về tư tưởng đạo lý), học sinh dễ mắc phải hai lỗi cơ bản sau: 
 Chọn dẫn chứng chưa phù hợp, hoặc dẫn chứng không liên quan đến vấn đề nghị luận, hoặc dẫn chứng chưa cụ thể, tiêu biểu, xác thực. Lỗi này có nguyên nhân do học sinh thiếu vốn dẫn chứng, có thể khắc phục bằng cách tổ chức các hoạt động cho học sinh sưu tầm. 
 Lỗi thứ hai khó sửa hơn, đó là học sinh tìm được dẫn chứng rồi nhưng viết dẫn chứng không đạt, chưa biết khai thác sâu dẫn chứng. Lỗi thường gặp nhất vẫn là sa đà, kể lể. Đối với học sinh khá thì lỗi hay mắc là các em chưa biết liên kết dẫn chứng với các lí lẽ và với vấn đề nghị luận. Nguyên nhân của lỗi thứ hai này là do các em viết đoạn văn một cách bản năng, cảm tính, chưa có sự hình dung về trật tự sắp xếp ý cũng như mối liên hệ giữa các ý trong mạch lập luận của mình.
Là người trực tiếp đứng lớp, qua trò chuyện, trao đổi với đồng nghiệp bản thân tôi nhận thấy rằng: ®æi víi ®ång nghiÖp©n. .. 2 n Nghị luận xã hội chiếm vị trí không nhỏ trong chương trình nhưng để dành thời gian hướng dẫn học sinh cách đưa dẫn chứng vào bài viết thì không phải giáo viên nào cũng lưu tâm, vốn kiến thức đời sống của học sinh còn nghèo, nên việc vận dụng để viết bài của học sinh còn gặp nhiều khó khăn. Nhiều đồng nghiệp có kinh nghiệm trong giảng dạy cũng khẳng định: “ Hướng dẫn học sinh cách đưa dẫn chứng vào bài nghị luận xã hội ” sẽ mang lại kết quả khá cao, tạo được hứng thú học tập cho học sinh song sẽ mất thời gian mà thời lượng dành cho dạng bài nghị luận xã hội không nhiều. Bản thân cũng có tư tưởng ngại hướng dẫn, thường hay cho rằng các em tự tích lũy được. 
Xuất phát từ yêu cầu đổi mới dạy – học bộ môn Ngữ văn trong nhà trường THCS nói chung và trường THCS Lê Hữu Lập nói riêng cùng với sự góp ý của tổ chuyên môn, của đồng nghiệp và nhằm phát triển năng lực học sinh, khơi dậy hứng thú học tập, sự yêu thích văn chương nhất là khả năng vận dụng kiến thức thực tế đời sống vào tạo lập văn bản nghị luận xã hội, chúng tôi đã soạn giáo án bồi dưỡng và lên lớp để thực nghiệm đề tài của mình và đã thu được kết quả tích cực. 
3. Giải pháp và biện pháp tổ chức thực hiện:
a. Giải pháp thực hiện:
Để thực hiện thành công đề tài, tôi đã sử dụng một số giải pháp sau: 
* Giải pháp 1: Hiểu rõ vai trò của dẫn chứng trong bài văn nghị luận xã hội để hướng dẫn học sinh cách thức đưa dẫn chứng vào bài viết sao cho hiệu quả. 
* Giải pháp 2: Nghiên cứu và lựa chọn các phương pháp dạy học tích cực, tích hợp cùng với việc ứng dụng công nghệ thông tin để bài dạy đạt kết quả cao.Vận dụng kĩ thuật dạy học tích cực, sử dụng hình thức tổ chức dạy học hợp lí, linh hoạt, đa dạng phong phú có sức hấp dẫn phù hợp với đặc trưng bài học, trình độ học sinh và điều kiện trường lớp.
* Giải pháp 3: Khai thác nhiều nguồn tài nguyên dạy học (Sách tham khảo, kiến thức trên mạng Internet,vốn sống, kinh nghiệm giảng dạy của đồng nghiệp...) để thiết kế giáo án, giảng dạy trên lớp.
* Giải pháp 4: Lên kế hoạch cụ thể trong việc hướng dẫn học sinh tích lũy kiến thức, sắp xếp tư liệu có thể làm dẫn chứng theo chủ đề, số lượng dẫn chứng trong bài viết như thế nào là đủ, hướng khai thác, phân tích dẫn chứng sao cho hiệu quả. 
b.Các biện pháp tổ chức thực hiện:
Hiểu được những lợi ích thiết thực của việc phát triển năng lực qua hướng dẫn học sinh đưa dẫn chứng vào bài nghị luận xã hội ở trường THCS, việc đầu tiên là khơi dậy trong các em tình yêu với môn Ngữ văn tiếp đến là những thay đổi về phương pháp: Thực tế, hữu ích với mục tiêu là học sinh biết vận dụng kiến thức đời sống vào việc tạo lập văn bản theo yêu cầu, sử dụng c©u tõ, c¸ch diÔn ®¹t chÝnh x¸c, dÔ hiÓu, ng¾n gän mµ râ rµng. Từ đó phát huy năng lực tiếp cận và xử lí thông tin, phát huy năng lực trình bày và góp phần bồi dưỡng tâm hồn các em hướng tới cái đẹp. Xuất phát từ những vấn đề trên, tôi tiến hành thực hiện một số biện pháp sau:
* Biện pháp 1: Giúp học sinh nhận thức rõ vai trò của dẫn chứng trong bài Nghị luận xã hội: 
Sức mạnh của văn nghị luận xã hội là sự sâu sắc của tư tưởng, tình cảm, sự thuyết phục của lập luận và sự sắc sảo trong cách đưa dẫn chứng. Việc lấy dẫn chứng cho một bài văn nghị luận xã hội có vai trò vô cùng quan trọng, kể cả nghị luận xã hội về một tư tưởng đạo lí hay nghị luận xã hội về một hiện tượng đời sống. Dẫn chứng là chứng cứ làm chỗ dựa cho lập luận. Dẫn chứng là “chất sống”, mang lại sự thuyết phục cũng như tính sinh động và hấp dẫn cho bài văn.Tuy nhiên, đối với học sinh lớp 9, tích lũy kiến thức văn học là việc làm thường xuyên nhưng việc tích lũy, bồi đắp kiến thức cuộc sống, những hiểu biết xã hội còn bị xem nhẹ trong khi đó các lĩnh vực đời sông làm đề tài cho bài văn nghị luận xã hội rất đa dạng, nên kiến thức phục vụ cho bài làm của học sinh là vô cùng phong phú. Vì vậy, giáo viên cần giúp học sinh nhận thức rõ vai trò của dẫn chứng trong bài nghị luận xã hội để các em hiểu và vận dụng có hiệu quả trong bài làm của mình. 
* Biện pháp 2: Hướng dẫn học sinh tích lũy dẫn chứng 
 Muốn có được hệ thống dẫn chứng cụ thể, xác thực trong bài viết thì yêu cầu người viết phải có vốn hiểu biết rộng, chịu khó tìm hiểu, học hỏi, đọc tài liệu...song nếu không được định hướng cụ thể thì học sinh cũng sẽ rất lúng túng ở khâu này. Vì thế vai trò hướng dẫn của người thầy là hết sức quan trọng. Có thể định hướng học sinh huy động kiến thức từ các nguồn sau đây: 
Kiến thức từ sách vở: Chủ yếu từ báo chí, sách tham khảo về các lĩnh vực của cuộc sống, từ văn học, lịch sử, khoa học, tôn giáo, sách về gương người tốt việc tốt"Hạt giống tâm hồn", "Hạt giống hạnh phúc", "Suy nghĩ của những người trẻ", Điều quan trọng là cùng các em tìm và lựa chọn sách cần thiết để học, biết cách đọc, biết hệ thống hóa kiến thức.
Kiến thức từ đời sống: Hiểu biết, tích lũy từ đời sống hàng ngày của bản thân người viết, yêu cầu học sinh có thói quen quan sát cuộc sống, những hoạt động, sự việc, những vấn đề từ cuộc sống xung quanh quan trọng hơn là biết suy nghĩ, suy xét những gì mình nghe được, quan sát được. Trên cơ sở đó, biết lựa chọn, nắm bắt lấy bản chất vấn đề.
Kiến thức từ trải nghiệm bản thân, đây sẽ là ví dụ minh họa sống động, có sức thuyết phục nếu nó được vận dụng vào bài văn một cách tự nhiên, chân thành.
Nhưng, điều quyết định là giáo viên hướng dẫn và khơi dậy trong các em ý thức quan sát, tìm hiểu, để tâm đến những vấn đề của đời sống xã hội; biết cách ghi chép, để vận dụng sao cho hiệu quả. Vì vậy, hãy theo dõi và cập nhật thông tin qua chương trình thời sự, các trang báo uy tín, tìm hiểu về các vĩ nhân, danh nhân,...để chuẩn bị cho mình một vốn dẫn chứng giàu có, đa dạng, thuyết phục và sắc sảo. Các dẫn chứng thường là: 
+ Các sự thật lịch sử và đời sống, bao gồm các sự kiện lịch sử, cuộc đời các nhân vật kiệt xuất, các nhà văn hóa của dân tộc và của thế giới, những nhà phát minh vĩ đại, các sự kiện đời sống được nhiều người biết
 + Các tư tưởng, lý luận của những nhà tư tưởng lớn như Khổng Tử, Các Mác, Hồ Chí Minh,
+ Các số liệu khoa học được công bố trên các báo, tạp chí về dân số, về số lượng HS trong cả nước, về thu nhập quốc dân, về sự phát triển kinh tế, kĩ thuật, Các định lý, định luật khoa học,
+ Các câu tục ngữ, thành ngữ, danh ngôn, châm ngôn, kết tinh trí tuệ của dân gian và nhân loại,  
Ví dụ: Giáo viên hướng dẫn học sinh sưu tầm dẫn chứng theo chủ đề: 
- Chủ đề về nghị lực sống : 
+ Nick Vujicic, diễn giả nổi tiếng sinh ra thiếu hai tay, hai chân, nhưng anh đã vượt qua trở ngại bệnh tật, tốt nghiệp đại học tài chính năm 2