SKKN Cách dạy văn bản“ Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê, theo hướng tích hợp liên môn cho học sinh lớp 9, trường THCS Thị trấn Thường Xuân

MỤC LỤC
Nội dung
Trang
1. Mở đầu
1
1.1. Lí do chọn đề tài 
1
1.2. Mục đích nghiên cứu 
1
1.3. Đối tượng nghiên cứu 
1
1.4. Phương pháp nghiên cứu 
1-2
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
2
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm 
2-3
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề 
3-16
2.4. Hiệu quả của sáng kiến đối với hoạt động giáo dục 
16-17
3. Kết luận, kiến nghị
17
3.1. Kết luận 
17
3.2. Kiến nghị
17-18
DANH MỤC VIẾT TẮT
THCS
GV
HS
GDCD
SKKN
GD&ĐT
CNTT
NXB GD
Trung học cơ sở
Giáo viên
Học sinh
Giáo dục công dân
Sáng kiến kinh nghiệm
Giáo dục và Đào tạo
Công nghệ thông tin
Nhà xuất bản Giáo dục
1. Mở đầu
1.1. Lí do chọ đề tài
Trong dạy học, tích hợp có thể coi là sự liên kết các đối tượng giảng dạy, học tập trong cùng một kế hoạch hoạt động để đảm bảo sự thống nhất, hài hòa, trọn vẹn của hệ thống dạy học nhằm đạt mục tiêu dạy học tốt nhất. Dạy học tích hợp là quá trình dạy học mà ở đó các nội dung, hoạt động dạy kiến thức, kĩ năng, thái độ được tích hợp với nhau trong cùng một nội dung và hoạt động dạy học để hình thành và phát triển năng lực thực hiện hoạt động cho người học; tạo ra mối liên kết giữa các môn học và tri thức, giúp học sinh phát triển tư duy sáng tạo và tính tích cực học tập. Bên cạnh đó môn Ngữ văn là môn học thuộc nhóm khoa học xã hội, điều đó nói lên tầm quan trọng của nó trong việc giáo dục quan điểm, tư tưởng, tình cảm cho học sinh. Môn Ngữ văn còn là môn học thuộc nhóm công cụ, điều đó nói lên mối quan hệ giữa môn Ngữ văn với các môn khác. Học môn Ngữ văn sẽ có tác động tích cực đến kết quả học tập các môn khác và các môn khác cũng sẽ góp phần giúp học tốt môn Ngữ văn. Việc giảng dạy theo quan điểm tích hợp không phủ định việc dạy học các tri thức, kỹ năng riêng của từng phân môn, đồng thời đó còn là sự tích hợp liên môn giữa môn Ngữ văn với các môn học khác như Lịch sử, Địa lí, GDCD, Âm nhạc,Vấn đề là làm thế nào để phối hợp các tri thức, kĩ năng thuộc các bộ môn học đó vào trong bài dạy thật nhuần nhuyễn nhằm đạt tới mục tiêu chung của môn Ngữ văn. Điều đó đòi hỏi người giáo viên bộ môn không chỉ nắm chắc môn mình dạy mà còn phải không ngừng trau dồi kiến thức các môn học khác để tổ chức, hướng dẫn các em giải quyết các tình huống, các vấn đề đặt ra trong môn học một cách nhanh nhất, hiệu quả nhất.
 Qua thực tế dạy học nhiều năm tôi nhận thấy việc kết hợp kiến thức giữa các môn học “tích hợp” vào để giải quyết một vấn đề nào đó trong một môn học là việc làm hết sức cần thiết. Chính vì vậy, là giáo viên nhận thức được tầm quan trọng và ý nghĩa của hoạt động này nên tôi trình bày và thực hiện thử nghiệm một dự án nhỏ đối với môn Ngữ văn. Trong khuôn khổ của bài viết này, tôi xin chia sẻ: Cách dạy văn bản“ Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê, theo hướng tích hợp liên môn cho học sinh lớp 9, trường THCS Thị trấn Thường Xuân. 
	1.2. Mục đích nghiên cứu
 Qua việc nghiên cứu này hi vọng giúp được bản thân và cho các em học sinh, đặc biệt là học sinh lớp 9 hiểu rõ được mối liên hệ giữa các môn học với bộ môn Ngữ văn, nhằm khắc sâu hơn nội dung bài học. 
	1.3. Đối tượng nghiên cứu
 - Văn bản " Những ngôi sao xa xôi" của Lê Minh Khuê, áp dụng dạy cho học sinh lớp 9- Trường THCS Thị trấn Thường Xuân – Thanh Hóa
	1.4. Phương pháp nghiên cứu
	- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết.
	- Phương pháp điều tra thực tế.
	- Phương pháp thu thập thông tin.
	 - Phương pháp thống kê.
	- Phương pháp dạy học thực nghiệm trên lớp.
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
	2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
 Tích hợp là hợp lại để thống nhất các mặt riêng lẻ thành một tổng thể, phối hợp tối ưu các hoạt động dạy học khác nhau, các kỹ năng, phương pháp của môn học khác nhau, nhằm đáp ứng mục tiêu, mục đích cụ thể, hướng đến một nội dung bao hàm cao hơn, sâu hơn.
 Môn Ngữ văn là môn học rất quan trọng trong trường phổ thông, có ý nghĩa trong việc hình thành, phát triển, định hướng nhân cách cho học sinh. Học văn là học làm người, học các phép tắc ứng xử trong cuộc sống. Mặt khác, đây là môn học nghệ thuật, kích thích trí tưởng tượng bay bổng, sức sáng tạo của người học. Để dạy và học tốt môn Ngữ văn, người dạy và người học phải không ngừng trau dồi kiến thức ngôn ngữ, từ vựng, các kiến thức liên quan về các hình thức nghệ thuật, các nhà văn, nhà thơ, các câu ca dao tục ngữ, lấy vốn đó làm vốn sống, kinh nghiệm cho bản thân.
 Việc vận dụng kiến thức liên môn Lịch sử, Địa lí, GDCD, Âm nhạc, và ứng dụng công nghệ thông tin làm cho hiệu quả của bài Ngữ văn được nâng cao, giúp cho học sinh học bài với niềm say mê, hứng thú. Đồng thời làm cho các em hình dung được một cách chân thực, sinh động cuộc sống xung quanh mình qua các môn học khác.
	2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
	2.2.1 Thuận lợi
	- Các em là những học sinh lớp 9 nên đã tiếp cận 4 năm học với kiến thức chương trình bậc THCS, không còn bỡ ngỡ, lạ lẫm với những hình thức kiểm tra đánh giá khi giáo viên đề ra.
	- Đối với học sinh lớp 9 các em đã được học rất nhiều bài từ lớp 6 có liên quan đến vấn đề Lịch sử, Địa lí, GDCD,... các tình huống liên quan thực tế mang tính giáo dục kĩ năng sống.
	- Đối với các môn học khác cũng vậy như môn Lịch sử, Địa lí, GDCD...các em đã được tìm hiểu về kiến thức liên quan đến kĩ năng sống, những phẩm chất tốt đẹp, những địa danh, những thời điểm lịch sử có liên quan đến tác phẩm văn học được tích hợp trong các bài học. Vì vậy, nên khi cần thiết kết hợp các kiến thức của một môn học nào đó vào bộ môn Ngữ văn để giải quyết một vấn đề trong bài học các em sẽ cảm thấy không bỡ ngỡ.
	 - Các em đều có SGK, nhiều em có tài liệu tham khảo, có điều kiện tra cứu thông tin trên mạng Internet qua máy tính nên việc học cũng rất thuận lợi.
	2.2.2 Khó khăn
	2.2.2.1. Về phía học sinh 
	- Đa số học sinh còn hạn chế trong việc tiếp thu và cảm thụ văn bản văn học.
	- Học sinh hạn chế việc nắm bắt các mối liên hệ giữa thời đại thông qua bộ môn Lịch sử với giá trị phản ánh của tác phẩm.
	- Một số ít học sinh không có nhiều tài liệu để tham khảo và cũng chưa có thói quen đọc sách tham khảo để bổ sung kiến thức môn học.
	- Một số văn bản dung lượng kiến thức dài so với thời lượng 45->90 phút nghiên cứu trên lớp, học sinh khó nắm bắt hết được toàn bộ các giá trị của văn bản văn học.
	- Kiến thức xã hội của học sinh còn hạn chế đặc biệt các các em chưa nắm vững tiến trình phát triển của lịch sử dân tộc cũng như lịch sử phát triển văn học; hạn chế về tư duy địa lí....
	- Học sinh ít và không có sự phối hợp với phụ huynh trình quá trình học, chuẩn bị bài ở nhà. Do vậy, không có sự hỗ trợ về kiến thức trong quá trình tiếp 
cận văn bản.
* Kết quả khảo sát học sinh trước khi dạy học văn bản“ Những ngôi sao xa xôi” theo hướng tích hợp các môn học:( Năm học 2016 - 2017)
TT
Lớp
Sĩ số
HS biết vận dụng kiến thức liên môn trong tiếp cận văn bản
HS chưa biêt vận dụng kiến thức liên môn trong việc tiếp cận văn bản
SL
Tỉ lệ
Số lượng
Tỉ lệ
1
9C
42
20
47,6%
22
52,4%
2
9D
43
10
23,2%
33
76,8%
	2.2.2.2. Về phía giáo viên
	- Có giáo viên chỉ tập trung chuyển tải một cách rập khuôn những thông tin có trong bài học mà chưa chú trọng khai thác những vấn đề liên quan.
	 - Giáo viên còn lúng túng khi đưa ra hệ thống câu hỏi khai thác cũng như phương pháp triển khai những văn bản văn học.
	 - Vẫn còn hiện tượng giáo viên thiếu nhiệt tình trong quá trình giảng dạy, quá trình tìm tòi, sưu tầm những kiến thức có liên quan bổ sung cho nội dung bài dạy dẫn đến khả năng tích hợp kiến thức còn hạn chế.
 - Một bộ phận giáo viên vẫn chưa nhận thức đúng mức vai trò của phương pháp dạy học theo hướng tích hợp kiến thức liên môn.
	Với những hạn chế, khó khăn trên, tôi đã chọn dạy một văn bản có sự tích hợp kiến thức một số môn học, hy vọng sẽ góp phần tạo hứng thú học tập cho học sinh và góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả của giờ dạy Ngữ văn.
	2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề 
	2.3.1. Các môn học được tích hợp
 Khi dạy bài: “ Những ngôi sao xa xôi” Tôi đã tích hợp với các môn học sau:
	* Tích hợp Ngữ văn- Địa lí: Giúp các em biết được vị trí địa lí của dãy Trường Sơn và vai trò giao thông huyết mạch của nó trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.
* Tích hợp Ngữ văn - Lịch sử: Giúp các em hiểu được cuộc kháng chiến chống Mĩ ác liệt của nhân dân Việt Nam và những tên tuổi góp phần làm nên thắng lợi của cuộc kháng chiến ấy.
* Tích hợp Ngữ văn - Giáo dục công dân: Giúp các em thấy được môi trường chiến tranh đã hủy diệt sự sống, đồng thời giáo dục cho học sinh lí tưởng 
sống, lòng biết ơn, tình yêu quê hương, đất nước.
* Tích hợp Ngữ Văn- Âm nhạc: giúp học sinh cảm nhận được một số ca khúc viết về thế hệ trẻ Việt Nam thời chống Mĩ.
	2.3.2. Định hướng tích hợp
 Để bài học sinh động, học sinh có thể nắm bài tốt hơn, chúng ta có thể thực hiện tích hợp theo những cách thức sau:
	- Tích hợp thông qua việc giới thiệu bài mới.
	- Tích hợp thông qua câu hỏi tìm hiểu bài.
	- Tích hợp thông qua phương tiện dạy học như máy chiếu, tranh ảnh, video về chiến tranh, bài hát . . .
	- Tích hợp thông qua hệ thống bài tập ( ở lớp cũng như ở nhà ).
	- Tích hợp thông qua hình thức kiểm tra đánh giá.
	- Tích hợp gắn với đời sống xã hội.
	2.3.3 Soạn giáo án cụ thể theo hướng tích hợp
TIẾT 141, 142: NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI
	 ( Lê Minh Khuê)
 	I. MỤC TIÊU 
* Sau bài học, HS cần đạt được:
	1. Kiến thức
	- Cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn trong sáng, tính cách dũng cảm, hồn nhiên trong cuộc sống chiến đấu nhiều gian khổ, hi sinh nhưng vẫn lạc quan của những cô gái thanh niên xung phong.
	- Thành công của tác giả trong việc miêu tả tâm lí nhân vật, lựa chọn ngôi kể, ngôn ngữ kể hấp dẫn.
	- Tích hợp với lòng biết ơn và lí tưởng sống của thanh niên trong thời đại ngày nay. 
	2. Kỹ năng
	- Đọc - hiểu một tác phẩm tự sự sáng tác trong thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước.
- Phân tích tác dụng của việc sử dụng ngôi kể thứ nhất xưng “ tôi”.
- Cảm nhận hình tượng nhân vật trong tác phẩm.
- Viết bài nghị luận theo yêu cầu.
- Rèn luyện tinh thần học tập chủ động, tích cực, sáng tạo. 
- Rèn kĩ năng khai thác vấn đề và hướng giải quyết những vấn đề đặt ra trong tương lai. Kĩ năng giải quyết tình huống thực tiễn rút ra từ bài học.
- Đồng thời trong tiết học này học sinh cần kết hợp kiến thức của các môn học như: Lịch sử, Địa lí, Giáo dục công dân, Âm nhạc  để thấy được hoàn cảnh ác liệt của cuộc kháng chiến chống Mĩ trên tuyến đường Trường Sơn, sự dũng cảm của các nữ thanh niên xung phong.
	3. Thái độ 
 - Giáo dục các em lòng yêu nước, biết ơn những con người đã hi sinh cả tuổi thanh xuân cho sự nghiệp thống nhất đất nước.
 - Có lí tưởng sống cao đẹp, có trách nhiệm đối với thế hệ cha ông, đối với đất nước. 
	II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
	1. Giáo viên
- Bản đồ giao thông vận tải Việt Nam. 
- Tranh ảnh, video về cuộc kháng chiến chống Mĩ trên tuyến đường Trường Sơn. Tranh ảnh về hậu quả và di chứng mà chiến tranh để lại đối với con người và dân tộc Việt Nam, chân dung nhà văn Lê Minh Khuê, các tác phẩm chính của bà, các bài thơ, bài hát về chiến tranh chống Mĩ...
- Máy chiếu.
	2. Học sinh
 - Soạn bài theo câu hỏi SGK.
 - Sưu tầm các bài thơ, tác phẩm truyện, bài hát viết về thế hệ trẻ Việt Nam thời chống Mĩ. 
- Tìm hiểu các vấn đề khác có liên quan đến bài học.
	III. CÁC HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP
	1. Kiểm tra bài cũ
	? Nêu nội dung và nghệ thuật của văn bản" Bến Quê" - Nguyễn Minh Châu?
	2. Bài mới 
 *GV giới thiệu bài:
“ Chuyện kể rằng em cô gái mở đường
Để cứu con đường đêm ấy khỏi bị thương
 Cho đoàn xe kịp giờ ra trận
 Em đã lấy tình yêu Tổ quốc của mình thắp lên ngọn lửa
 Đánh lạc hướng thù hứng lấy luồng bom”
Đó là những lời thơ mà Lâm Thị Mĩ Dạ ca ngợi các nữ thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn thời chống Mĩ. Hình ảnh của các chị thật đẹp bởi sự dũng cảm, bởi tình yêu Tổ quốc. Nhà văn Lê Minh Khuê cũng đã góp vào đề tài ấy một tác phẩm nghệ thuật đặc sắc: truyện ngắn “ Những ngôi sao xa xôi”. Bài học hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu tác phẩm này.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
 Hoạt động 1: Hướng dẫn HS tìm hiểu chung
? Dựa vào chú thích * SGK và những hiểu biết của mình, em hãy giới thiệu về tác giả Lê Minh Khuê?
 HS trả lời
GV: bổ sung, nhấn mạnh những nét chính và cho xuất hiện các hình ảnh minh họa tác giả, tác phẩm. 
Giáo viên trình chiếu Slides 1
Chân dung nhà văn Lê Minh Khuê
GV: Bom đạn và nỗi đau đâu phải khi vào chiến trường mới biết. Đối với nhà văn Lê Minh Khuê, khi còn là cô gái 15 tuổi đã biết đến mùi khói súng, xác chết, mùi bom nổ sát vách nhà. Năm 1964, tấm gương hi sinh của anh hùng Nguyễn Văn Trỗi đã tác động mạng mẽ đến ý thức, tư tưởng của lứa thanh niên cùng thời. Cô gái Minh Khuê mới tròn 15 đã tự khai thêm tuổi và gia nhập đội nữ thanh niên xung phong, có mặt ở biên giới Việt-Lào. Có lẽ vì thế nên chị hiểu và viết hay về những cô thanh niên xung phong.
 Giáo viên trình chiếu Slides 2 .
Các tác phẩm chính.
* Tích hợp: Lịch sử
? Bằng hiểu biết về lịch sử, em hãy cho biết hoàn cảnh ra đời của tác phẩm?
- HS trả lời
 GV: cho HS xem một đoạn video về sự ác liệt của Trường Sơn.
GV chuyển ý: Sự ác liệt của chiến tranh được thể hiện như thế nào trong tác phẩm, mời các em theo dõi vào văn bản SGK.
- GV hướng dẫn cách đọc->đọc mẫu một đoạn. Gọi HS đọc 1 đoạn.
? Qua phần đọc của bạn và sự chuẩn bị bài ở nhà, em hãy tóm tắt phần trích trong SGK?
 - HS tóm tắt -> HS khác nhận xét
 - GV tóm tắt lại đoạn trích
 - Giáo viên trình chiếu Slides3 .
- GV: Cho học sinh đọc phần chú thích và lưu ý các chú thích sau: Giáo viên trình chiếu Slides4 .
? Truyện ngắn được kể ở ngôi thứ mấy? Ai là người kể chuyện? Cách kể chuyện như vậy có tác dụng gì?
? Có thể chia bố cục của đoạn trích như thế nào?
- Giáo viên trình chiếu Slides5 .
GV bình, chuyển ý: Vậy để biết được hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn như thế nào ta chuyển sang phần II.
 Hoạt động 2: Hướng dẫn phân tích.
 HS theo dõi phần 1- SKG
? Phương Định đã giới thiệu về hoàn cảnh sống, chiến đấu của mình và đồng đội như thế nào?
* Tích hợp: Địa lí
- GV trình chiếu Slides 6 
? Dựa vào sự hiểu biết về địa lí, em hãy giới thiệu địa danh Trường Sơn?
 - HS xác định vị trí địa lí Dãy Trường Sơn trên bản đồ.
Dải Trường Sơn dài 1100 km, là xương sống của bán đảo Đông Dương, là đường phân thủy giữa lưu vực sông Mekong và các sông đổ vào Biển Đông, kéo dài từ thượng nguồn sông Cả trên đất Lào đến giáp miền Đông Nam Bộ, gồm 2 vùng Nam và Bắc Trường Sơn phân cách bởi vùng chuyển tiếp Quảng Nam – Đà Nẵng.
? Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba nữ thanh niên xung phong diễn ra trên những không gian nào?
( không gian mặt đường và không gian hang đá)
? Không gian mặt đường hiện lên qua những chi tiết nào? 
 - HS trả lời
 - GV cho HS quan sát hình ảnh trên máy chiếu Slides7.
Hình ảnh về sự tàn phá trong chiến tranh.
* Tích hợp (Lịch sử, GDCD): 
? Từ các chi tiết trong tác phẩm kết hợp với sự quan sát hình ảnh trên, em có suy nghĩ gì về môi trường, về chiến tranh? 
GV bình: Trong Chiến tranh Việt Nam, lực lượng quân sự Mỹ và Việt Nam Cộng hòa đã đánh phá hệ thống giao thông tuyến đường Trường Sơn bằng các chiến dịch bộ binh và không quân. Một hệ thống máy móc điện tử, thường được gọi là Hàng rào Điện tử MăcNamara, đã được sử dụng để giúp hướng dẫn máy bay ném bom. Ngoài ra, chất độc màu da cam cùng một số loại chất độc diệt cỏ khác đã được rải xuống nhiều vùng rừng trên đường Trường Sơn làm trụi lá cây, các dự án tạo mưa và các chất hóa học tạo bùn cũng được Mỹ sử dụng để phá đường.
- GV: cho HS quan sát hình ảnh trên máy chiếu Slides8 .
Hình ảnh máy bay Mĩ ném bom, rải chất diệt cỏ và chất độc màu da cam xuống những cánh rừng.
Môi trường chiến tranh ấy còn ảnh hưởng đến hôm nay. Đặc biệt ở vùng đất Quảng Trị, trong lòng đất còn âm ỉ những quả bom nổ chậm và di chứng của chất độc màu da cam với những nỗi đau sau chiến tranh đang cần sự sẻ chia của mọi người. Chiến tranh là tội ác
- GV: cho HS quan sát hình ảnh trên máy chiếu Slides9 .
Hình ảnh về bom mìn còn sót lại và di chứng của chất độc màu da cam trong chiến tranh.
? Giữa không gian chiến tranh ấy, hình ảnh con người hiện lên qua những chi tiết nào?
GV: Cho HS xem hình ảnh minh họa Slides10.
Hình ảnh ba cô gái san lấp hố bom, mở đường.
? Những chi tiết ấy gợi lên một cuộc sống như thế nào?
? Ngoài đường chiến tranh thật tàn khốc còn không gian trong hang đá được tác giả miêu tả bằng những chi tiết nào?
? Không gian này gợi cho em cảm nhận gì?
? Từ đó em có nhận xét gì về không gian mặt đường và không gian trong hang? 
( Tương phản đối lập giữa hai không gian
- Khốc liệt >< Bình yên
- Căng thẳng >< Êm dịu
- Đe dọa sự sống >< Bảo toàn sự sống)
* Tích hợp ( Lịch sử):
? Từ đó, em hiểu gì về hiện thực chiến tranh trên tuyến lửa Trường Sơn?
Tiết 2
GV bình chuyển ý: Giữa nơi khói lửa chiến tranh ác liệt tưởng chừng như sự sống bị hủy diệt thì tâm hồn con người lại tỏa sáng. Những cô gái còn rất trẻ, cá tính và hoàn cảnh riêng không giống nhau nhưng đều có những phẩm chất chung của những chiến sĩ thanh niên xung phong tình nguyện ở chiến trường. Họ là ai? 
? Hãy chỉ ra những nét tính cách, phẩm chất chung của họ?
GV: Đó là những phẩm chất vừa cao đẹp vừa bình dị, hồn nhiên, lạc quan của thế hệ trẻ Việt Nam trong chiến tranh chống Mĩ. Tuy nhiên, dù trong một tập thể nhỏ, mỗi người vẫn có một cá tính riêng. 
? Em hãy chỉ ra những nét riêng của Chị Thao và Nho?
? Trong ba nữ thanh niên xung phong, nhân vật nào được kể nhiều nhất?
 ( Phương Định)
 HS theo dõi SGK từ “ Bây giờ là buổi trưa” đến “ có ngôi sao trên mũ”
? Tìm những chi tiết miêu tả ngoại hình, sở thích của Phương Định?
? Phẩm chất chiến sĩ của Phương Định hiện lên rõ nhất vào lúc nào?
? Nêu diễn biến tâm lí của Phương Định trong một lần phá bom?
- GV: cho HS quan sát hình ảnh trên máy chiếu Slides 11.
? Phẩm chất gì của Phương Định được bộc lộ sau lần phá bom?
? Nhận xét về nghệ thuật miêu tả nhân vật của tác giả?
? Tình cảm của Định đối với đồng đội thể hiện qua những chi tiết nào?
? Nhận xét chung về thái độ, tình cảm của Phương Định đối với đồng đội?
? Cảm nhận của em về nhân vật này? 
Hoạt động 3: Hướng dẫn tổng kết
? Nêu những thành công về nghệ thuật của tác phẩm?
GV: Thảo luận nhóm( 3 phút): GV chia lớp làm 4 nhóm để thảo luận.
? Nhan đề “ Những ngôi sao xa xôi” có ý nghĩa gì? Từ đó hãy khái quát chủ đề của tác phẩm?
- Đại diện nhóm trình bày.
GV: Kết luận và bổ sung thêm - Nhan đề “ Những ngôi sao xa xôi” là một ẩn dụ tu từ dùng để chỉ những cô thanh niên xung phong dũng cảm, lạc quan, có tâm hồn trong sáng:
 “Đêm đêm tâm hồn em tỏa sáng
 Như những vì sao ngời sáng lung linh” 
? Từ hình ảnh những nữ thanh niên xung phong, em có suy nghĩ gì về thể hệ trẻ Việt Nam thời kì kháng chiến chống Mĩ?
	- HS tự bộc lộ.
GV bình: Ba nữ thanh niên xung phong đại diện cho hàng triệu thanh niên ưu tú ở Trường Sơn trong thời kì chống Mĩ. Khi cả nước dồn sức cho miền Nam với khí thế “ Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước” với tinh thần “ Đường ra trận mùa này đẹp lắm” thì thế hệ trẻ thanh niên nam nữ miền Bắc đã có mặt trên khắp mọi miền của Tổ quốc. Họ đã sống trọn cả tuổi thanh xuân của mình cho sự nghiệp cứu nước. Thông qua tác phẩm, nhà văn muốn ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn của tuổi trẻ Việt Nam thời đánh Mĩ đồng thời cũng cho người đọc một bài học về cách sống: Phải biết sống có lí tưởng, có mục đích cao cả.
* Tích hợp (Lịch sử, GDCD):
? Bằng những hiểu biết của em về lịch sử, hãy nêu một vài tấm gương thanh niên sống có lí tưởng trong cuộc cách mạng giải phóng dân tộc? 
- Lý Tự Trọng, Nguyễn Thị Minh Khai, Võ Thị Sáu, Nguyễn Thị Chiên, La Văn Cầu, Nguyễn Văn Trỗi, Nguyễn Viết Xuân, Mười cô gái Ngã ba Đồng Lộc
? Tình cảm của em đối với những tấm gương ấy?
 - Lòng biết ơn, ngưỡng mộ, tự hào.
GV: Thời đánh Mĩ, tuổi trẻ Việt Nam lấy lí tưởng sống của mình là giải phóng miền Nam thống nhất đất nước với câu nói nổi tiếng: Cuộc đời đẹ