Báo cáo biện pháp Nâng cao năng lực nhận biết và kĩ năng thực hành phép tu từ so sánh cho học sinh Lớp 3 theo bộ sách Chân trời sáng tạo

BIỆN PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC NHẬN BIẾT VÀ KĨ NĂNG THỰC HÀNH PHÉP TU TỪ SO SÁNH CHO HỌC SINH LỚP 3 THEO BỘ SÁCH CHÂN TRỜI SÁNG TẠO 
BÁO CÁO 
PHÒNG GIÁO DỤC ĐÀO TẠO HUYỆN 
TRƯỜNG TH 
2. Thực hiện biện pháp 
2 
 Lý do chọn biện pháp 
1 
 Kết luận và đề xuất 
4 
BÁO CÁO 
Sáng kiến biện pháp dạy tốt môn Tin học ở cấp Tiểu học 
3. Hiệu quả của biện pháp 
3 
1. Đặt vấn đề 
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 
Lý luận 
Dạy biện pháp nghệ thuật so sánh cho học sinh thực chất là việc dạy cho các em cách sử dụng ngôn ngữ để tạo hiệu quả cao trong khi nói và viết 
 Đ òi hỏi giáo viên phải có kiến thức nhất định về phong cách học, hiểu biết sâu rộng và chính xác về biện pháp nghệ thuật so sánh 
Thực tiễn 
Đây là một trong những nội dung mới được đưa vào trong chương trình phân môn của môn Tiếng Việt 
T ài liệu tham khảo, tranh ảnh, đồ dùng để phục cho phân môn nói chung và nội dung về phép so sánh nói riêng còn quá ít ỏi, đơn điệu 
2. Mục đích đề tài 
Tìm hiểu thực trạng dạy và học phép tu từ so sánh ở lớp 3 
Thứ 1 
Đưa ra các giải pháp thực hiện nhằm nâng cao năng lực nhận biết và kỹ năng thực hành phép tu từ so sánh cho học sinh lớp 3 
Thứ 2 
11 
1. Thực trạng đề tài 
II. NỘI DUNG 
GV gặp không ít những khó khăn về cơ sở vật chất, phương tiện dạy học 
V iệc đánh giá kỹ năng về sử dụng phép so sánh ở mỗi học sinh cũng chưa có các tiêu chí cụ thể 
GV còn lúng túng trong việc lựa chọn các phương pháp phù hợp 
T ài liệu để tham khảo phục vụ cho phân môn còn quá ít ỏi, đơn điệu 
Vốn kiến thức văn học của các em còn nghèo 
Việc vận dụng cũng như sáng tạo thêm các hình ảnh so sánh còn hạn chế 
S ự hiểu biết về các biện pháp nghệ thuật như so sánh ở các em chưa có 
Các em chỉ mới nhìn nhận sự vật một cách cụ thể 
Về phía học sinh 
Về phía giáo viên 
z 
1. Thực trạng đề tài 
II. NỘI DUNG 
Qua khảo sát đầu năm về năng lực nhận biết cũng như kĩ năng thực hành phép tu từ so sánh của học sinh lớp 3A thu được kết quả như sau: 
Số học sinh đạt yêu cầu về nhận biết phép so sánh 
Số học sinh chưa có kĩ năng thực hành phép so sánh 
Số học sinh có kĩ năng thực hành phép so sánh 
30/30 = 100% 
23/30 = 76% 
7/30 = 24% 
2. Nội dung cần giải quyết 
01 
X ác định phương pháp dạy học sao cho phù hợp để học sinh nắm bắt kiến thức một cách chắc chắn, logic 
02 
Nâng cao năng lực nhận biết và kĩ năng thực hành phép tu từ so sánh cho học sinh lớp 3 theo bộ sách Chân Trời Sáng Tạo 
3 . Biện pháp giải quyết 
Nâng cao năng lực nhận biết phép tu từ so sánh cho học sinh lớp 3 
Dạy phép so sánh theo đúng quy trình 
Đọc kỹ đề bài. 
Xác định đúng yêu cầu bài tập. 
Phân tích yêu cầu của bài. 
Học sinh làm bài. 
So sánh, đối chiếu kết quả của học sinh với đáp án 
Ví dụ: Bài tập 1 (Trang 49 sách Chân trời sáng tạo tập 1) 
Sự vật so sánh 
Từ so sánh 
Sự vật được so sánh 
Dấu hiệu nhận biết 
Cái dấu hỏi 
Như 
Vành tai nhỏ 
Cong cong 
Hai bàn tay em 
Như 
Hoa đầu cành 
Hồng hồng 
3 . Biện pháp giải quyết 
Nâng cao năng lực nhận biết phép tu từ so sánh cho học sinh lớp 3 
Dạy “Tích hợp” phép so sánh trong các môn học 
Khi dạy bài Tập đọc “Mùa thu của em” ( trang 32 sách Chân trời sáng tạo tập 1) 
Giáo viên có thể đặt thêm câu hỏi: Em hãy tìm và nêu những hình ảnh so sánh trong bài thơ em được học? 
a. Tích hợp trong môn Tiếng Việt 
3 . Biện pháp giải quyết 
Nâng cao năng lực nhận biết phép tu từ so sánh cho học sinh lớp 3 
Dạy “Tích hợp” phép so sánh trong các môn học 
Khi dạy bài: “Các thế hệ trong gia đình’’, giáo viên có thể cho học sinh tìm những câu tục ngữ, ca dao, những câu thành ngữ nói về tình cảm của những người thân trong gia đình 
Anh em như thể tay chân. 
Con hơn cha là nhà có phúc. 
Công cha như núi Thái Sơn 
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra. 
b. Tích hợp trong môn Tự nhiên và xã hội 
Ví dụ: 
3 . Biện pháp giải quyết 
Nâng cao kỹ năng thực hành phép tu từ so sánh cho học sinh lớp 3 
Dạng 1: Bài tập theo mẫu (bài tập nhận biết) 
Dạng 2: Bài tập sáng tạo 
Cấu trúc dạng bài tập theo mẫu 
Mô hình 1: So sánh: Sự vật - Sự vật 
Mô hình 2: Sự vật - Con người 
Mô hình 3: Hoạt động - Hoạt động 
Mô hình 4: Âm thanh - Âm thanh 
3 . Biện pháp giải quyết 
Nâng cao kỹ năng thực hành phép tu từ so sánh cho học sinh lớp 3 
Ví dụ: Bài tập 1 (trang 62 sách Chân trời sáng tạo tập 1): 
Dạng 1: Bài tập theo mẫu (bài tập nhận biết) 
Phương án 1: Gạch chân các từ chỉ sự vật so sánh 
a. Mô hình 1: So sánh Sự vật - Sự vật 
Mô hình này có các dạng: A như B; A là B 
Phương án 2: Làm trên phiếu học tập 
Câu 
Sự vật 1 
Từ so sánh 
Sự vật 2 
a 
Trẻ em 
Như 
Búp trên cành 
b 
Trăng khuyết 
Giống 
Con thuyền trôi 
c 
Bông hoa 
Là 
Ngọn lửa hồng tươi 
3 . Biện pháp giải quyết 
Nâng cao kỹ năng thực hành phép tu từ so sánh cho học sinh lớp 3 
b. Mô hình 2: So sánh: Sự vật - Con người 
Ví dụ: Tìm các hình ảnh so sánh trong các câu thơ dưới đây: 
A có thể là con người. 
B sự vật đưa ra làm chuẩn để so sánh . 
A B 
chẳng bằng 
A B 
như 
A B 
là 
Dạng của mô hình so sánh này là: 
3 . Biện pháp giải quyết 
Nâng cao kỹ năng thực hành phép tu từ so sánh cho học sinh lớp 3 
c. Mô hình 3: So sánh: Hoạt động - Hoạt động 
Mô hình này có 1 kiểu so sánh: A như B 
Ví dụ: Trong các đoạn trích sau, những hoạt động nào được so sánh với nhau:	 
3 . Biện pháp giải quyết 
Nâng cao kỹ năng thực hành phép tu từ so sánh cho học sinh lớp 3 
d . Mô hình 4 : So sánh: Âm thanh – Âm thanh 
Mô hình này có 1 kiểu so sánh: A như B 
A là âm thanh thứ nhất, B là âm thanh thứ hai 
Ví dụ: Tìm những âm thanh được so sánh với nhau trong mỗi câu thơ, câu văn dưới đây: 
a 
"Côn Sơn suối chảy rì rầm 
Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai"	 
(Nguyễn Trãi ) 
b 
“ Mỗi lúc, tôi càng nghe rõ tiếng chim kêu náo động như tiếng xóc những rổ tiền đồng.” 
3 . Biện pháp giải quyết 
Nâng cao kỹ năng thực hành phép tu từ so sánh cho học sinh lớp 3 
Dạng 2: Bài tập sáng tạo 
a. Nhìn tranh đặt câu 
Ví dụ: Bài tập 3 (trang 62 sách Chân trời sáng tạo tập 1) 
b. Dạng bài tập điền khuyết 
Ví dụ: Tìm những từ ngữ thích hợp điền vào chỗ trống 
a. Công cha nghĩa mẹ được so sánh như..., như, 
b. Trời mưa, đường đất sét trơn như,... 
c. Ở thành phố có nhiều toà nhà cao như,... 
3 . Biện pháp giải quyết 
Nâng cao kỹ năng thực hành phép tu từ so sánh cho học sinh lớp 3 
Dạy phép tu từ so sánh dưới hình thức tổ chức “Trò chơi học tập” 
Ví dụ : Trò chơi “ Thử tài so sánh” 
Khâu chuẩn bị : 
Làm các bộ phiếu bằng giấy với kích thước khoảng 3 x 4 cm . Mỗi bộ phiếu gồm 3 - 5 từ chỉ hoạt động, trạng thái, đặc điểm, màu sắc của sự vật (tuỳ thời gian chơi hay nội dung bài học). 
Cách tiến hành: 
Cho học sinh xung phong lần lượt lên “thử tài” so sánh (1 bộ phiếu gồm 5 từ thì dành cho 5 bạn chơi). 
* Ví dụ: HS1: bốc thăm được từ trắng . Có thể nêu cụm từ có hình ảnh so sánh: trắng như tuyết, trắng như vôi, (hoặc: trắng như trứng gà bóc). 
Trọng tài cùng cả lớp chứng kiến và xác nhận kết quả Đúng- Sai 
Lần lượt 5 học sinh lên bốc thăm thử tài. 
Giáo viên cùng học sinh nhận xét, đánh giá và tổng kết sau mỗi cuộc thi 
4. Kết quả chuyển biến của đối tượng 
Qua một số lần kiểm tra cũng như các đợt khảo sát chất lượng, thu được kết quả về năng lực nhận biết và kỹ năng thực hành phép tu từ so sánh của học sinh như sau: 
Lớp 
Sĩ số 
Số học sinh nhận biết thành thạo phép tu từ so sánh 
Số học sinh có kỹ năng nhận biết và thực hành phép tu từ so sánh. 
Số lượng 
% 
Số lượng 
% 
3A (Lớp thực nghiệm) 
30 
30 
100 
25 
85,5 
3B (Lớp đối chứng) 
30 
17 
56,7 
5 
16,7 
Đề xuất – kiến nghị 
III. KẾT LUẬN 
Luôn có sự kiểm tra phần chuẩn bị bài của học sinh và phải có sự nhận xét, đánh giá đối với từng học sinh 
Chuẩn bị tốt nội dung bài dạy 
Phải sử dụng triệt để đồ dùng trực quan trong quá trình giảng dạy 
Giáo viên 
Cần phải có sự chuẩn bị kĩ bài trước khi đến lớp 
Đ ọc nhiều sách báo phù hợp với lứa tuổi, quan sát tranh... 
Khi làm bài tập c ần phải đọc kỹ đề bài, xác định đúng yêu cầu của bài, phân biệt được các dạng bài 
Học sinh 
đã lắng nghe 
CẢM ƠN THẦY CÔ