SKKN Vận dụng kiến thức liên môn trong dạy- Học tác phẩm đại cáo bình ngô, Ngữ văn 10

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ 
TRƯỜNG THPT LƯU ĐÌNH CHẤT
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN TRONG DẠY- HỌC TÁC PHẨM ĐẠI CÁO BÌNH NGÔ, NGỮ VĂN 10.
Người thực hiện: Hoàng Thị Thảo
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường THPT Lưu Đình Chất
SKKN thuộc môn: Ngữ văn
THANH HOÁ, NĂM 2016
MỤC LỤC
A. PHẦN MỞ ĐẦU
I. Lí do chọn đề tài.Trang 1 
II. Mục đích nghiên cứu.Trang 2
III. Đối tượng nghiên cứu..Trang 2
IV. Phương pháp nghiên cứu.Trang 2
B. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM. 
I. Cơ sở lí luận của vấn đề.Trang 2
II. Thực trạng của vấn đề ..............Trang 3
III. Các biện pháp đã tiến hành Trang 4
IV. Kết quả thực hiện.............Trang 14
C. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ .. Trang 16
TÀI LIỆU THAM KHẢO..Trang 18
A. PHẦN MỞ ĐẦU.
	I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI.
	Trong những năm gần đây, việc đổi mới giáo dục trong đó trọng tâm là đổi mới phương pháp dạy- học đang được Đảng, Nhà nước và Bộ giáo dục đặc biệt quan tâm với mục đích tạo nên những con người có nền tảng kiến thức toàn diện, biết kết hợp các kĩ năng để giải quyết tốt các vấn đề trong cuộc sống. Việc dạy- học môn Ngữ văn cũng nằm trong xu thế chung đó.
 Môn ngữ văn trong chương trình THPT là một môn học góp phần hình thành những con người có ý thức tự tu dưỡng, biết yêu thương quý trọng gia đình, bạn bè, có lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, biết hướng tới những tình cảm cao đẹp, lòng nhân ái, biết tôn trọng lẽ phải, căm ghét cái xấu và bước đầu có năng lực cảm thụ giá trị chân thiện mĩ...
 	Tác phẩm văn chương được đưa vào chương trình THPT bao gồm nhiều thể loại, ở nhiều giai đoạn lịch sử khác nhau gắn với từng chặng đường lịch sử của dân tộc.Trong đó văn học trung đại có vai trò, vị trí quan trọng trong tiến trình phát triển của văn học Việt Nam. Xã hội trung đại là một mảnh đất màu mỡ, nơi đây đã sinh ra những nhà văn, nhà thơ nổi tiếng, họ đã được lưu danh mình bằng những tác phẩm bất hủ. Trong suốt mười thế kỉ, một số lượng lớn tác phẩm đã ra đời, nó đã vượt qua thời gian và không gian để khẳng định vị thế của mình trong lòng người đọc và trở thành tài sản quý của nền văn học Việt Nam. Qua một số tác phẩm trong chương trình Ngữ văn 10 như Phú sông Bạch Đằng ( Trương Hán Siêu), Đại cáo bình Ngô ( Nguyễn Trãi )...học sinh không chỉ được tiếp thu những kiến thức về thể loại, mà còn qua đó thấy được truyền thống đấu tranh anh dũng của dân tộc, những trận đánh, những địa danh, những vị anh hùng đã đi vào lịch sử như một niềm tự hào của dân tộc ta. Chính vì cái hay và sức hấp dẫn như thế nên trong chương trình sách giáo khoa Ngữ văn, tác phẩm văn học trung đại chiếm vị trí không nhỏ. 
 	Tuy nhiên, thực tế hiện nay học sinh không còn yêu thích môn văn, cách tiếp cận, học tập môn văn còn thụ động. Đặc biệt với các tác phẩm văn học có khoảng thời gian lịch sử cách xa như văn học trung đại, học sinh không có hứng thú học tập. Ngay cả với một tác phẩm được coi là “ Áng thiên cổ hùng văn”, là bản tuyên ngôn độc lập lần thứ hai của dân tộc như Đại cáo bình Ngô ( Nguyễn Trãi) trong chương trình Ngữ văn 10, học sinh cũng khá thờ ơ, ngại học. Tác phẩm văn học bao giờ cũng là tổng hòa của ác yếu tố nghệ thuật, tư tưởng, văn hóa, phong tục tập quán, địa lý, lịch sử... Do đó, để giúp học sinh có hứng thú học tập, tiếp cận đúng các tác phẩm văn học trung đại, giáo viên phải cung cấp, rèn luyện, tạo cho các em thói quen học đa chiều, tích hợp liên môn để giải quyết tốt vấn đề.
	 Là một giáo viên trực tiếp giảng dạy, trong quá trình thực hiện chương trình Ngữ văn lớp 10, tôi thấy tính ưu việt của phương pháp dạy học tích hợp các kiến thức liên môn này hơn hẳn những phương pháp trước đây được vận dụng. Tính ưu việt của phương pháp thể hiện rõ qua thái độ, niềm say mê, kết quả tiếp nhận của học sinh trong từng bài học. Tiếp nối vấn đề đó, tôi mạnh dạn thực hiện đề tài “ Vận dụng tích hợp kiến thức liên môn trong dạy - học tác phẩm Đại cáo bình Ngô, Ngữ Văn 10”.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU.
 	Khắc phục những hạn chế, khó khăn khi giảng dạy các tác phẩm văn học trung đại. Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học phần văn bản văn học trung đại nói chung và cụ thể là tác phẩm Đại cáo bình Ngô của Nguyễn Trãi, đáp ứng nhu cầu đổi mới chương trình Ngữ văn THPT hiện nay.
III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU.
- Tác phẩm Đại cáo bình Ngô của Nguyễn Trãi trong chương trình Ngữ văn 10.
- Tôi tiến hành dạy văn bản ở hai lớp: 10B4;10B5 năm học 2015- 2016.
IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.
 	Để nghiên cứu đề tài này tôi đã sử dụng những phương pháp sau:
- Phương pháp quan sát: hình thức chủ yếu của phương pháp này là dự giờ đồng nghiệp từ đó tôi có thể rút ra những ưu, nhược điểm trong bài dạy của các đồng nghiệp.
- Phương pháp thực nghiệm, thống kê, so sánh: với phương pháp này tôi có thể phân loại, đối chiếu kết quả nghiên cứu.
 - Ngoài ra tôi còn sử dụng một số phương pháp hỗ trợ khác như: đọc tài liệu, thăm dò ý kiến học sinh, trao đổi kinh nghiệm cùng đồng nghiệp.
B. NỘI DUNG SKKN.
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN.
 	Nằm trong lộ trình đổi mới đồng bộ phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá ở các trường phổ thông theo định hướng phát triển năng lực của học sinh trên tinh thần Nghị quyết 29 – NQ/ TƯ về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, sau khi Quốc hội thông qua Đề án đổi mới chương trình, SGK giáo dục phổ thông, Bộ GD - ĐT tiếp tục chỉ đạo các cơ sở giáo dục tăng cường bồi dưỡng, nâng cao năng lực cho đội ngũ giáo viên sẵn sàng đáp ứng mục tiêu đổi mới, trong đó tăng cường năng lực dạy học theo hướng “tích hợp, liên môn” là một trong những vấn đề cần được quan tâm.
 Dạy học tích hợp, liên môn  xuất phát từ yêu cầu của mục tiêu dạy học phát triển năng lực học sinh, đòi hỏi phải tăng cường yêu cầu học sinh vận dụng kiến thức vào giải quyết những vấn đề thực tiễn. Khi giải quyết một vấn đề trong thực tiễn, bao gồm cả tự nhiên và xã hội, đòi hỏi học sinh phải vận dụng kiến thức tổng hợp, liên quan đến nhiều môn học. Vì vậy, dạy học cần phải tăng cường theo hướng tích hợp, liên môn. 
 	Trong dạy học, tích hợp liên môn được hiểu là sự kết hợp, tổ hợp các nội dung từ các môn học trong các lĩnh vực học tập khác nhau thành một môn học tổng hợp mới hoặc lồng ghép các nội dung cần thiết, có liên quan vào quá trình dạy học các môn học như: tích hợp giáo dục đạo đức, lối sống, giáo dục pháp luật; giáo dục chủ quyền quốc gia về biên giới, biển, đảo; giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, bảo vệ môi trường, an toàn giao thôngCòn dạy học liên môn là người dạy phải xác định các nội dung kiến thức liên quan đến hai hay nhiều môn học để dạy học, tránh việc học sinh phải học lại nhiều lần cùng một nội dung kiến thức ở các môn học khác nhau.
 	Phương pháp tích hợp kiến thức liên môn trong học văn nói chung, phần văn học trung đại nói riêng sẽ mang lại một cách tiếp cận đa chiều, đa kênh để học sinh bước vào tác phẩm một cách hiệu quả nhất. Bởi vì tác phẩm văn học nào cũng phản ánh một giai đoạn lịch sử , một vùng đất, một chiều sâu văn hóa của dân tộc. trong Văn có Sử, trong Văn có Địa, trong Văn có văn hóa, có âm nhạc, hội họa, có tư tưởng thẩm mỹ. Do đó, tích hợp kiến thức liên môn trong giảng dạy các tác phẩm văn học trung đại nói chung, Đại cáo bình Ngô ( Nguyễn Trãi ) nói riêng không còn là vấn đề đơn thuần nữa mà nó trở thành nhiệm vụ của mỗi một giáo viên dạy ngữ văn hiện nay.
II.THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ:
 	Văn học trung đại có một quá trình phát triển phong phú và kéo dài suốt 10 thế kỷ ( từ thế kỉ X- XIX ) và đã đạt được những thành tựu to lớn. Trong sách giáo khoa Ngữ văn 10, tác phẩm trung đại chiếm một số lượng không nhỏ. Việc dạy cho hay, hiểu cho đúng những tác phẩm này vẫn là một thách thức và là mục tiêu phấn đấu của mỗi giáo viên và học sinh.
 	 Qua thực tế quá trình dạy học văn học trung đại nói chung, tác phẩm Đại cáo bình Ngô của Nguyễn Trãi nói riêng tại trường THPT Lưu Đình Chất, tôi nhận thấy một số khó khăn sau:
1/Về phía học sinh:
- Thứ nhất là văn học trung đại nói chung và Đại cáo bình Ngô nói riêng được viết theo hệ thống thi pháp cũ, dùng nhiều điển tích, điển cố, mang tính ước lệ, tượng trưng, có nhiều từ ngữ cổ hiện nay ít sử dụng do đó học sinh khó thuộc, khó nhớ, thậm chí khó hiểu, trở thành rào cản để cảm nhận đầy đủ các lớp nội dung, ý nghĩa cũng như vẻ đẹp nghệ thuật của tác phẩm.
- Thứ hai: nhiều tác phẩm văn học trung đại, trong đó có Đại cáo bình Ngô là một văn bản “ hành chức” được sáng tác theo các thể loại mang tính chức năng như: chiếu, cáo, biểunên ít gây hứng thú cho học sinh ngày nay.
- Thứ ba: những tác phẩm văn học thời kì này đã trở nên cũ kĩ và xa lạ với tâm lí tiếp nhận của học sinh ngày nay.
- Thứ tư là ra đời trong thời kì Văn- Sử- Triết bất phân, văn học trung đại Việt Nam luôn có sự trung hòa của các yếu tố nghệ thuật, tư tưởng, văn hóa, phong tục tập quán, địa lý, lịch sử. nhiều học sinh chưa có thói quen 
tìm kiếm tư liệu để bổ sung kiến thức liên quan của môn học.
 	2/Về phía giáo viên:
 	Trên thực tế, việc giảng dạy các tác phẩm văn học trung đại ở trường THPT gặp không ít khó khăn, phần lớn giáo viên rất ngại giảng dạy giai đoạn văn học này nói chung và tác phẩm Đại cáo bình Ngô nói riêng. Việc rút ngắn khoảng cách thẩm mĩ để học sinh dễ dàng tiếp nhận là điều không hề đơn giản bởi vốn kiến thức, hiểu biết về văn hóa, văn học thời trung đại hạn chế. Tác phẩm dài, khô khan. Do đó, dẫn đến tình trạng không ít giáo viên đã hiện đại hóa tác phẩm, giảng dạy văn học trung đại cũng như giảng dạy văn học hiện đại.
- Giáo viên còn lúng túng khi đưa ra hệ thống câu hỏi khai thác cũng như phương pháp triển khai bài học.
- Vẫn còn hiện tượng giáo viên thiếu nhiệt tình trong quá trình tìm tòi, sưu tầm những kiến thức liên quan bổ sung cho nội dung bài dạy dẫn đến khả năng tích hợp còn hạn chế.
 	Bảng điều tra mức độ hứng thú học tập của học sinh trong tiết dạy ở hai lớp 10B4, 10B5, khi giáo viên chưa dạy tích hợp liên môn.
Lớp
Sĩ số
Hứng thú học tập
 Không có hứng thú
Số lượng
%
Số lượng
%
10B4
34
12
35,2
22
64,8
10B5
36
14
38,8
26
61,1
 	Bảng điểm bài kiểm tra 15 phút:
Lớp
Sĩ số
 Giỏi
 Khá
 Trung bình
 Yếu
Số lượng
%
Số lượng
%
Số lượng
%
Số lượng
%
10B4
34
2
5,9
5
14,7
24
70,5
3
8,9
10B5
36
2
5,6
6
16,7
25
69,4
3
8,3
 	Chính vì những lý do trên nên tôi đã chọn đề tài này để nghiên cứu và thực hiện, hy vọng sẽ góp phần cùng với đồng nghiệp làm tăng dần chất lượng dạy và học văn, từ đó sẽ gây được hứng thú với giáo viên và học sinh. 
 	III.CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH. 
 Đại cáo bình Ngô là tác phẩm thuộc thể văn chính luận. Bên cạnh những đặc trưng có tính phổ quát của thể loại như tính lập luận chặt chẽ, dẫn chứng xác thực, sự uyên bác của người viết, giọng điệu hùng hồn; kết hợp hài hòa vẻ đẹp trí tuệ và vẻ đẹp tình cảm, cảm xúc; tác phẩm còn mang tính chất văn-sử-triết bất phân. Tính chất nguyên hợp này làm nên giá trị độc đáo của thể loại. Do đó, trong quá trình hướng dẫn học sinh đọc- hiểu, giáo viên phải nắm vững hệ thống tri thức thể loại và phương pháp tích hợp cũng như tri thức văn hóa để người dạy thực sự làm chủ đối tượng. Trên cơ sở đó tổ chức cho học sinh chủ động, tích cực khai thác bài học một cách có hiệu quả.
 	Khi dạy tác phẩm này tôi sẽ tích hợp các kiến thức có liên quan như sau:
* Tích hợp môn lịch sử.
 	Văn học là tấm gương phản ánh xã hội, văn học trung đại phản ánh lịch sử trung đại trong suốt chiều dài mười thế kỉ đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc ta. Quan niệm “ Văn – Sử bất phân” không phải là thiếu căn cứ. Một tác phẩm văn học bao giờ cũng ra đời trong một hoàn cảnh cụ thể và để hiểu được tác phẩm một cách sâu sắc và cặn kẽ rất cần thiết huy động những kiến thức có liên quan. Khi dạy tác phẩm Đại cáo bình Ngô ( Nguyễn Trãi ), tôi đưa ra những câu hỏi như sau:
GV: Em hãy trình bày hoàn cảnh ra đời của tác phẩm?
HS dựa vào SGK trả lời: Mùa đông năm 1427, cuộc kháng chiến chống giặc Minh hoàn toàn thắng lợi. Năm 1428, Lê Lợi lên ngôi hoàng đế, sai Nguyễn Trãi viết Bình Ngô đại cáo để bố cáo cho toàn dân được biết chiến thắng vĩ đại của quân dân trong 10 năm chiến đấu gian khổ, từ nay nước Việt đã giành lại được nền độc lập, non sông trở lại thái bình.
GV: Nguyên nhân nước ta rơi vào tay giặc Minh?
HS: Cuối thế kỉ XIV, nhà Trần suy vong, Hồ Quý Ly cướp ngôi và lập ra nhà Hồ năm 1400. nhà Hồ không được lòng dân, nhân dân oán giận. Nhân cơ hội đó giặc Minh núp dưới chiêu bài “ phù Trần diệt Hồ” nhưng thực chất là thực hiện ý đồ xâm lược. Đất nước ta rơi vào tay giặc Minh.
 	-> HS không chỉ biết được hoàn cảnh mất nước mà còn hiểu sâu sắc về bản chất , dã tâm xâm lược nước ta của giặc Minh.
 	Khi tìm hiểu đoạn 3 của tác phẩm, trên cơ sở công việc đã giao cho HS tìm hiểu cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, tôi tích hợp nội dung về “ Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn( 1418- 1427 )” SGK lịch sử lớp 7,bài 19.
GV: Hình tượng người chủ tướng Lê Lợi khắc họa như thế nào ?
HS: Hình tượng Lê Lợi là người anh hùng áo vải, xuất thân bình thường, có lòng yêu nước, quyết tâm đánh giặc.
GV cung cấp thêm: Đầu năm 1416, ban chỉ huy cuộc khởi nghĩa Lam Sơn được thành lập do Lê Lợi đứng đầu làm lễ thề ở Lũng Nhai, nguyện cùng sống chết có nhau, quyết tâm đánh giặc. Ngày 7-2-1418, Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa ở Lam Sơn tự xưng là Bình Định Vương, truyền hịch đi khắp nơi, kêu gọi nhân dân đứng lên đánh giặc cứu nước. Lê Lợi là linh hồn, là lãnh tụ tối cao của cuộc kháng chiến.
 	GV: Trong thời kì đầu của cuộc khởi nghĩa, nghĩa quân đã gặp những khó khăn gì?
HS: lực lượng nghĩa quân còn yếu, lương thực thiếu, quân Minh nhiều lần tấn công. Nghĩa quân đã ba lần rút lên núi Chí Linh.
 	Ở giai đoạn hai của cuộc khởi nghĩa, tác giả dựng lên toàn cảnh cuộc khởi nghĩa Lam Sơn với bút pháp nghệ thuật đậm chất anh hùng ca. Để học sinh hình dung rõ hơn về các trận đánh tiêu biểu tôi sẽ yêu cầu học sinh:
GV: Khí thế và những chiến thắng của nghĩa quân Lam Sơn được Nguyễn Trãi tái hiện qua những trận đánh tiêu biểu nào ?
HS: trận Tốt Động, trận Chi Lăng – Xương Giang.
GV cung cấp thêm thông tin:
+ Trận Tốt Động: tháng 10-1426, Vương Thông đem năm vạn viện binh kéo vào Đông Quan và mở cuộc phản công, quân ta phục sẵn ở Tốt Động và chúc Động, quân địch lọt vào trận địa bị dồn xuống cánh đồng lầy lội, ta tiêu diệt năm vạn tên, Vương Thông chạy về Đông Quan. Ta giành thế chủ động vây Đông Quan, giải phóng nhiều châu, huyện. Hai câu trong Đại cáo bình Ngô thể hiện rất rõ điều đó: 
 Ninh Kiều máu chảy thành sông, tanh trôi vạn dặm
 Tốt Động thây chất đầy nội, nhơ để ngàn năm
+ Trận Chi Lăng- Xương Giang: tháng 10-1427, mười lăm vạn viện binh bao gồm đạo quân chủ lực do liễu Thăng từ Quảng Tây tiến vào Lạng Sơn, đạo quân thứ hai do Mộc Thạnh chỉ huy từ Vân Nam tiến vào Lê Hoa.
Ban chỉ huy nghĩa quân quyết tâm tập trung tiêu diệt viện binh Liễu Thăng. Ngày 10- 8- 1427 ta phục kích ở Chi Lăng, Liễu Thăng bị chém đầu, Vương Thông nghe tin bại trận, vô cùng khiếp đảm, xin hòa. Chiến tranh kêt thúc.
 	=> Qua việc xem lược đồ các trận đánh, kết hợp với những nội dung tích hợp trên học sinh như cùng được sống trong không khí lịch sử hào hùng của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, giúp học sinh hiểu và khắc sâu được chủ đề của tác phẩm. 
* Tích hợp môn Địa lý:
 	Dạy- học văn không chỉ nhằm mục đích cung cấp những kiến thức về thể loại, nội dung mà quan trọng hơn là qua tác phẩm đó giáo viên sẽ truyền đến cho học sinh được tình yêu, niềm tự hào đối với quê hương, đất nước. Và sẽ càng tự hào hơn khi những địa dạnh đó nằm trên chính mảnh đất quê hương của các em. Khi dạy Đại cáo bình Ngô, tôi sẽ tích hợp theo hướng vận dụng kiến thức Địa lý địa phương về địa danh Lam Sơn- nơi Lê Lợi chọn làm đất “ dấy nghĩa”.Giáo viên chuẩn bị bản đồ Thanh Hóa, cho học sinh quan sát và nêu câu hỏi: 
GV: Qua quan sát bản đồ, em cho biết Lam Sơn thuộc địa bàn huyện nào của tỉnh Thanh Hóa?
HS: Lam Sơn nay thuộc huyện Thọ Xuân, cách thành phố Thanh Hóa 50 km về phía tây bắc.
GV cung cấp thêm thông tin: Lam Sơn xưa có núi rừng trùng điệp, nối liền một dải với rừng núi hiểm trở miền tây Thanh Hóa. Do đó Lê Lợi đã chọn nơi đây để dấy binh khởi nghĩa.
=> Học sinh tiếp cận tác phẩm một cách hào hứng và toàn diện hơn, củng cố thêm về kiến thức địa lý địa phương. Bồi dưỡng lòng tự hào đối với quê hương xứ Thanh, nơi đã sinh ra người anh hùng Lê Lợi. 
* Tích hợp Giáo dục công dân.
 	M. Gorki từng nói “ Văn học là nhân học”. Với đặc trưng môn học, môn Ngữ văn có rất nhiều lợi thế trong việc giáo dục cho học sinh những phẩm chất cao đẹp như tình yêu tổ quốc, quê hương, gia đình; tấm lòng nhân đạo yêu thương con người, đức hi sinh, lòng dũng cảm; lý tưởng sống cao đẹp nhân vănGiáo dục qua môn văn là giáo dục bằng hình tượng nghệ thuật nên không gò bó, khô khan mà mềm mại, tự nhiên và thấm thía. Hình thức này có thể thực hiện trong hầu hết các giờ dạy văn và đem lại hiệu quả rất lớn.
 	Đại cáo bình Ngô - tác phẩm được đánh giá là hiện tượng có một không hai trong lịch sử văn học trung đại Việt Nam. Với ngòi bút của người anh hùng Nguyễn Trãi, nhân vật toàn tài số một thời phong kiến, bài cáo không chỉ là sự tuyên bố về thắng lợi của sự nghiệp bình Ngô như mệnh lệnh của Lê Lợi giao phó. Hơn thế, tác phẩm đã trở thành áng “thiên cổ hùng văn” muôn đời bất hủ, là bản tuyên ngôn đanh thép, hùng hồn về nền độc lập và vị thế dân tộc. Điểm cốt lõi mà Đại cáo bình Ngô thể hiện cả ở hai tư cách ấy chính là tư tưởng nhân nghĩa mà nhân dân ta mãi mãi ngợi ca. Khi dạy về tư tưởng nhân nghĩa trong tác phẩm, tôi tích hợp kiến thức GDCD lớp 10, bài 13: Công dân với cộng đồng.
GV: Thế nào là nhân nghĩa?
HS: Nhân nghĩa là lòng yêu thương con người và đối xử với con người theo lẽ phải.
GV: Tư tưởng nhân nghĩa trong Đại cáo bình Ngô được thể hiện như thế nào?
HS: - Ở đoạn 1: tư tưởng nhân nghĩa thể hiện ở câu: “ Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân”: nhân nghĩa là phải làm cho “ yên dân”
- Đoạn 3: Khi giặc Minh thua cuộc ta cung cấp lương thực, tàu thuyền cho về nước, thể hiện tinh thần nhân đạo, hòa hiếu của dân tộc ta.
 	Giảng dạy các tác phẩm văn học trung đại phải đặt trong mối liên hệ với cuộc sống thực tại hôm nay. Sẽ vô cùng buồn tẻ nếu học sinh chỉ biết rằng mình đang học những tác phẩm của người xưa, những câu chuyện của cha ông trong quá khứ mà không tìm thấy ý nghĩa trong hiện tại. Từ hiện tại, giáo viên phải dẫn các em về với chân trời đầu tiên để khám phá, chiếm lĩnh tác phẩm. Từ chân trời đầu tiên ấy, chúng ta lại phải đưa các em về với hiện tại thì tác phẩm mới thực sự có ý nghĩa. Chân lí khách quan về sự tồn tại độc lập có chủ quyền của quốc gia Đại Việt trong Đại cáo bình Ngô sẽ giúp các em biết ý thức rằng mình phải có trách nhiệm trong việc gìn giữ độc lập chủ quyền của dân tộc trong thời điểm nhạy cảm hiện nay.
Kết thúc bài học, tôi tích hợp môn GDCD lớp 10,bài 14: Công dân với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Yêu cầu học sinh qua việc tìm hiểu tác phẩm, các em tự ý thức được trách nhiệm của cá nhân trong việc xây dựng và bảo vệ tổ quốc trong giai đoạn hiện nay.
* Mô tả qua cấu trúc bài học:
Tiết 59- 60: ĐẠI CÁO BÌNH NGÔ
 ( Bình Ngô đại cáo )
 Nguyễn Trãi
I. Mục tiêu bài học:
 	1. Về kiến thức:
- Môn Ngữ văn: Giúp các em:
+ Nắm được những giá trị lớn về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.
- Môn Lịch sử: Giúp các em:
 	+ Xác định được hoàn cảnh ra đời của tác phẩm .
 	+ Thấy được mười năm gian khổ và đi đến thắng lợi cuối cùng của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn dưới sự lãnh đạo của Bình Định Vương Lê Lợi.
- Môn Địa lý: Hiểu rõ địa danh Lam Sơn- nơi Lê Lợi dấy binh khởi nghĩa.
- Môn GDCD: Giúp học sinh:
 	+ Thấy được tư tưởng nhân nghĩa- một truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta. 
+ Xác định vai trò vai trò, trách nhiệm của bản thân trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước giai đoạn hiện nay.
2. Về kỹ năng:
- Rèn kĩ năng phân tích tác phẩm chính luận theo thể văn cổ- thể cáo.
- Giúp các em rèn thành thạo khả năng tư duy, nhận nhiệm vụ, thu thập thông tin, phân tích kênh hình, xử lí thông tin, liên hệ thực tế.
 3. Về thái độ: 
 - Bồi dưỡng ý thức độc lập, tự chủ, niềm tự hào dân tộc.
 - Giáo dục ý thức trách nhiệm với quốc gia, dân tộc.
* Giáo dục kĩ năng sống: 
- Tự nhận