SKKN Tích hợp kiến thức về bệnh ung thư trong dạy học bài 21 - Di truyền y học - Sinh học 12 nhằm nâng cao ý thức về xây dựng cuộc sống không bệnh tật

MỤC LỤC
 I- Mở đầu..........................................Trang 2
1.1 Lí do chọn đề tài...........Trang 2
1.2 Mục đích nghiên cứu.....Trang 2
1.3 Đối tượng nghiên cứu....Trang 2
1.4. Phương pháp nghiên cứu.....Trang 2
II- Nội dung sáng kiến kinh nghiệm.......................Trang 2
2.1 Cơ sở lí luận..................Trang 2
2.2.Thực trạng của vấn đề...................................................Trang 2
2.3 Giải quyết vấn đề......................Trang 5
2.4. Kết quả nghiên cứu........................................................................ .Trang 20 
III- Kết luận, kiến nghị.....................Trang 20
3.1. Kết luận .............Trang 20
3.2. Kiến nghị ...........Trang 20
I- MỞ ĐẦU.
1. Lí do chọn đề tài. 
	Sức khỏe con người là vốn quý, người không có sức khỏe chỉ có một mơ ước còn người khỏe mạnh có mọi mơ ước. Trên thực tế thì chúng ta đang coi sức khỏe là vốn có nên đôi khi mải miết lo vào cuộc sống bận rộn làm việc và để quên nó, và khi nó lên tiếng thì cũng là lúc chúng ta thường bị sốc, suy sụp. Lúc trẻ gần như chúng ta đều khỏe mạnh chỉ khi tuổi ngày một cao thì các cơ quan và bộ phận trong cơ thể bắt đầu hoạt động yếu dần và hư tổn. Nhất là ở một bộ phận thế hệ trẻ chưa quan tâm tới sức khỏe hay phung phí sức khỏe thậm chí sống buông thả để hủy hoại sức khỏe của mình lúc nào không hay biết. Ở thời đại phát triển như hiện nay sức khỏe được quan tâm rất nhiều. Từ bệnh viện ngày một hiện đại, phát triển đến các trung tâm khám chữa bệnh tư nhân hay các phòng khám hiện đại với đội ngũ nhân viên giàu kinh nghiệm tư vấn trực tiếp qua các phương tiện thông tin đại chúng. Đặc biệt mấy năm trở lại gần đây ta thấy đảng và nhà nước ra tay quyết liệt về vấn đề thực phẩm bẩn, chất thải gây ô nhiễm môi trường sống. Trên sóng truyền hình vào các giờ vàng và trên các kênh nổi tiếng vấn đề này được nói đến rất nhiều. Điều đó đã giúp người dân giác ngộ ra rất nhiều.Vì vấn đề này đã âm ỉ từ rất lâu nhưng chưa có một cơ quan nào dám mạnh dạn đứng ra ngăn chặn. Chỉ khi sức khỏe lên tiếng chúng ta mới vào cuộc, gần đây nhất là việc chế biến rượu gây ngộ độc và mất mạng cho nhiều người, rồi thực phẩm thối rữa, chết thâm bầm, rau củ quả nhúng tẩm hóa chất độc hại...Xem xong những chương trình như thế gần như người dân bây giờ đều có một thói quen đề phòng và nói không với thực phẩm bẩn. Những thực phẩm sạch được chú trọng và quan tâm. Ý thức người dân đã thay đổi, họ đã biết chăm lo cho sức khỏe của mình cũng như người thân xung quanh và cộng đồng. Vì những căn bệnh hiểm nghèo không có thuốc chữa cướp đi tính mạng của những người thân một phần lớn xuất phát từ việc ăn uống phải thực phẩm bẩn, sống trong môi trường ô nhiễm. Trong đó có căn bệnh ung thư mà bất kì người nào khi nghe tới thôi cũng nghĩ ngay tới đường xuống âm phủ. Còn những người mắc phải căn bệnh này thì suy sụp tinh thần và nhanh chóng tuyệt vọng. Tại sao lại như thế. Ta biết ung thư là một trong những căn bệnh nguy hiểm nhất hiện nay. Mỗi năm ung thư cướp đi sinh mệnh của hơn 8 triệu bệnh nhân trên toàn thế giới. Thực trạng căn bệnh ung thư tại Việt Nam rất đáng báo động với khoảng 150.000 ca ung thư mới được phát hiện tại Việt Nam mỗi năm. Tỉ lệ tử vong do ung thư tại Việt Nam lên đến 74,8%, thuộc nhóm cao nhất trên thế giới. Thật là một căn bệnh đáng sợ. Nhưng để hiểu và biết về căn bệnh này để có biện pháp phòng tránh, chữa trị kịp thời thì đang còn bị hạn chế. Vì thế tôi quyết định chọn đề tài "Tích hợp kiến thức về bệnh ung thư trong dạy học bài 21- Di truyền y học - Sinh học 12 nhằm nâng cao ý thức về xây dựng cuộc sống không bệnh tật".
2. Mục đích nghiên cứu.	 
	Bệnh ung thư là một vấn đề rất rộng, nhiều và khó. Ở đây tôi chỉ đề cập đến một phần nhỏ của căn bệnh nhằm giúp các em tăng thêm kiến thức và sự hiểu biết về căn bệnh nguy hiểm này. Để ngay bản thân các em có một ý thức phòng bệnh tốt nhất cũng như tuyên truyền cho người thân và cộng đông xung quanh mình. Vì thế hệ trẻ nhất là học sinh lớp 12 rất cần một vốn kiến thức toàn diện để vào đời mà để làm được điều đó thì phải có một sức khỏe tốt nhất.
 3. Đối tượng nghiên cứu.
	Vấn đề ung thư trong bài 21 di truyền y học sinh học lớp 12 THPT. 
4. Phương pháp nghiên cứu.
	Trên cơ sở vấn đề đạt ra tôi sử dụng các phương pháp sau:
- Phương pháp nghiên cứu xây dựng lí thuyết. 
 + Nghiên cứu tài liệu về vấn đề dạy học tích hợp.
 + Nghiên cứu cấu trúc, nội dung bài 21.
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin.
- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp thực nghiệm.
- Phương pháp thống kê, xử lí số liệu.
	Sử dụng phương pháp thống kê toán học để thống kê, xử lí, đánh giá kết quả thu được.
II- NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM.
1. Cơ sở lí luận.
	Bộ GD & ĐT đang thực hiện chủ trương đổi mới căn bản và toàn diện trong giáo dục nhằm thực hiện mục tiêu đào tạo những chủ nhân tương lai của đất nước thành những con người chủ động, tích cực, sáng tạo. Có như vậy mới có được những thế hệ đủ sức đảm đương gánh vác những trọng trách của đất nước trong thời kì mới, thời kì hội nhập, thời kì mà nền kinh tế tri thức giữ vai trò chủ đạo. Những người trực tiếp đứng lớp làm nhiệm vụ giảng dạy trong thời gian gần đây được ngành giáo dục quan tâm, tạo điều kiện học hỏi, nắm bắt nhiều phương pháp giảng dạy mới để thực hiện mục tiêu nêu trên. Mà gần đây nhất là vấn đề lựa chọn môn học của học sinh theo định hướng nghề nghiệp, nhất là học sinh lớp 11,12. Trong đó một môn học bắt buộc cho học sinh mới nhất là học theo chủ đề.Việc tích hợp căn bệnh ung thư vào bài 21 như một chủ đề nhằm tăng hứng thú học tập cũng như việc cung cấp kiến thức sâu rộng cho các em là rất cần thiết. Trong khi chờ đợi bộ giáo dục thay mới sách giáo khoa. 
2. Thực trạng vấn đề.
2.1. Tình hình bệnh ung thư trên Thế giới và Việt Nam.
	Mỗi năm có khoảng 14,1 triệu người trên thế giới được chẩn đoán mắc bệnh ung thư và 8,2 triệu người chết vì căn bệnh này. Trong một so sánh tổng thể, cứ 4 người chết thì có 1 chết vì bệnh có bướu. Nam giới thường mắc bệnh ung thư phổi và phế quản và ung thư tuyến tiền liệt, ở nữ giới, ung thư vú là nguyên nhân gây tử vong nhiều nhất, tiếp theo là ung thư phổi và phế quản. Hiện khoảng 23 triệu người đang sống chung với ung thư. Nếu không có các biện pháp can thiệp kịp thời thì con số này sẽ lên tới 30 triệu vào năm 2020. Những việc phòng ngừa đúng cách và sống lành mạnh có thể giảm một phần ba những trường hợp mắc bệnh, một phần ba nữa có thể giảm qua việc thường xuyên kiểm tra sức khỏe và xét nghiệm sàng lọc sớm.
	Tại các nước phát triển, ung thư là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ hai sau tim mạch và hàng thứ ba sau bệnh nhiễm trùng, ký sinh trùng .Vào ngày ung thư thế giới năm 2010, người đoạt giải Nobel về y học Harald zur Hausen khởi xướng việc nâng cao ý thức của người dân toàn cầu, và đề nghị cha mẹ và ông bà trên thế giới nên nêu gương sống lành mạnh cho trẻ em và các cháu: "Lối sống sẽ góp phần đáng kể vào việc mà bạn và con bạn được khỏe mạnh. Ai sống phóng túng, nguy hiểm, không chỉ gây hại cho sức khỏe của chính mình, mà còn của con trẻ của mình... Một sự thay đổi lối sống lâu dài là có thể ngăn chặn khoảng một nửa trong số tất cả các bệnh ung thư".
	Theo thống kê của ngành Ung thư và Bộ Y tế, mỗi năm Việt Nam có khoảng 150 000 ca mới mắc và trên 75 000 trường hợp tử vong do ung thư. Trong bản đồ ung thư thế giới, tỷ lệ mắc ung thư ở nam giới Việt Nam được xếp vào nhóm nước cao thứ 3, với gần 200 ca mắc trên 100.000 người. Tuy nhiên, tỷ lệ nam giới tử vong do ung thư ở Việt Nam lại nằm trong nhóm nước dẫn đầu thế giới, với hơn 142 trường hợp tử vong trong số 100.000 người. Tại các nước phát triển, trên 80% ca bệnh ung thư có thể chữa khỏi được. Tại Việt Nam tỉ lệ này thấp hơn bởi lẽ, có tới 70% bệnh nhân ung thư ở Việt Nam đi khám và phát hiện ở giai đoạn muộn. Ước tính trong năm 2020 sẽ có ít nhất gần 200.000 ca ung thư mới mắc. Dẫn đầu ở nam là ung thư phổi, sau đó đến dạ dày, gan, đại trực tràng, thực quản, vòm họng, hạch, máu, tiền liệt tuyến... Tỷ lệ mắc mới ở nữ nhiều nhất lần lượt là ung thư vú, dạ dày, phổi, đại trực tràng, cổ tử cung, giáp trạng, buồng trứng...
2.2. Bệnh ung thư trong bài 21 di truyền y học.
	Qua nhiều năm giảng dạy tôi thấy bài 21 '' Di truyền y học" sinh học 12 có đề cập một phần về bệnh ung thư. Nhưng tôi thấy với nội dung còn đơn giản và ngắn gọn, chung chung. Cụ thể là bài học mới chỉ dừng lại ở mức độ giới thiệu từ khái niệm,nguyên nhân, cơ chế và hình ảnh minh họa còn đơn giản.
2.3. Hiểu biết của học sinh về bệnh ung thư.
	Bệnh ung thư đang là vấn đề rất quan trọng đối với toàn xã hội cũng như là vấn đề nhức nhối của nghành y học. Tuy nhiên sự hiểu biết ở gia đình các em có người bị căn bệnh này còn rất hạn chế, thậm chí còn nhầm lẫn tin vào số mệnh, bói toán rồi mê tín dị đoan, chữa bệnh bằng các phương pháp dân gian không đúng làm bệnh tiến triển nhanh lại càng gây hoang mang. Là cơ hội cho những kẻ lừa đảo chuộc lợi. Nhiều gia đình học sinh có người thân mắc bệnh thường không dám đối diện sự thật và hy vọng vào những bài thuốc thần tiên cải tử hoàn sinh nên đi khắp nơi tìm kiếm, gây tốn kém vất vả, tiền mất tật mang. Một mặt hạn chế nữa là điều kiện kinh tế của gia đình các em còn khó khăn, chỉ có một số có điều kiện lại tập trung ở các thành phố lớn. Các bệnh viện tuyến dưới còn nhều bất cập từ trang thiết bi phục vụ cho đến cơ sở vật chất còn thiếu và yếu, đội ngũ cán bộ y tế còn thiếu nhất là cán bộ có chuyên môn vững. Nên việc thăm khám và chữa trị kịp thời còn ít. Phần đa khi biết thì đang ở giai đoạn cuối và gần cuối. Việc điều trị lúc này rất khó khăn và bệnh nhân trong giai đoạn này phải ra bệnh viện trung ương.
	 Những thói quen học sinh sống không lành mạnh như tập hút thuốc, uống bia rượu, thức khuya, lười vận động ngày càng tăng cao. Do nhận thức của các em còn thiếu nên dễ bị bạn bè rủ rê cộng thêm thói đua đòi bắt trước và thể hiện mình là người lớn. Nhất là học sinh THPT khi các em đang bước vào giai đoạn phát triển tâm lí phức tạp dở con nít dở người lớn. Các em chưa biết trân trọng sức khỏe của chính bản thân mình cũng như mọi người xung quanh. Rồi những căn bệnh hiểm nghèo một phần xuất phát từ các thói quen xấu trong đời sống mà các em không hề hay biết nhất là bệnh ung thư.
	Để khảo sát sự hiểu biết về căn bệnh này sau khi học bài 21 với nội dung sách giáo khoa như bây giờ tôi thu được số liệu như sau:
TT
Nội dung
Số lượng HS
Mức độ nhận thức
Biết
Không biết
1
Ung thư là gì
100
20%
80%
2
Nguyên nhân gây ung thư
100
20%
80%
3
Đối tượng nào bị ung thư
100
15%
85%
4
Những thói quen nào gây ung thư
100
18%
82%
5
Loại thức ăn nào dễ gây ung thư
100
25%
75%
6
Cơ chế gây ung thư
100
10%
90%
7
Bệnh ung thư thường gặp
100
30%
70%
8
Hậu quả của ung thư
100
27%
73%
9
Các biện pháp điều trị ung thư
100
12%
82%
10
Các biện pháp phòng tránh ung thư
100
15%
85%
	Từ kết quả trên cho ta thấy được sự hiểu biết của học sinh đang còn thiếu, yếu. Vì thế nên tôi xây dựng đề tài này nhằm giúp các em tăng thêm kiến thức cũng như tuyên truyền cho cộng đồng xung quanh. Mục đích cuối cùng là chúng ta có một sức khỏe thật tốt. Đừng để cái chết oan uổng vì thiếu hiểu biết.
3. Giải quyết vấn đề.
	3.1 .Ung thư là gì?
- Ung thư là một loại bệnh đặc trưng bởi sự tăng sinh không kiểm soát được của một số loại tế bào trong cơ thể dẫn đến sự hình thành các khối u chèn ép các cơ quan trong cơ thể.
- Khối u có thể lành tính (không phải ung thư) hoặc ác tính (ung thư). Những khối u lành tính không xâm lấn vào các cơ quan và các mô xung quanh của cơ thể. Trong khi u ác tính sẽ phát triển, nó có thể giới hạn trong khu vực ban đầu. Nếu những tế bào này không được xử lý hay điều trị, chúng có thể xâm lấn ra ngoài phạm vi ban đầu và xâm lấn vào những mô xung quanh, trở thành ung thư xâm lấn.
Tế bào bình thường
Tế bào không bình thường
Tế bào không bình thường nhân lên
Ung thư ác tính hoặc xâm lấn
Ranh giới
Mạch bạch huyết
Mạch máu
Một số u lành tính là tiền ung thư và có thể tiến triển thành ung thư nếu không được điều trị. Nhưng đa số u lành tính không phát triển thành ung thư.
Ung thư xâm lấn như thế nào?
Ung thư ban đầu
Xâm lấn cục bộ
Sự hình thành mạch – Những khối u phát triển các mạch máu của chúng
Mạch bạch huyết
Ranh giới
Di căn – Những tế bào di chuyển từ u ban đầu và xâm lấn những phần khác của cơ thể qua mạch máu và mạch bạch huyết
Mạch máu
	Để một bệnh ung thư phát triển to hơn đầu đinh ghim, nó sẽ phải phát triển trong chính mạch máu của nó. Đôi khi các tế bào tách khỏi khối ung thư ban đầu, xuôi theo dòng bạch huyết hoặc theo dòng máu để tới những cơ quan khác của cơ thể. Khi những tế bào này tới vùng mới, chúng có thể tiếp tục phát triển và tạo ra một khối u tại vùng đó. Cái này gọi là ung thư thứ phát hay di căn.
- Ung thư không chỉ là một bệnh. Có nhiều loại ung thư, chứ đó không chỉ là một bệnh đơn thuần. Theo y học thì ung thư được phân chia ra làm nhiều nhóm lớn như:
+ Ung thư biểu mô- Carcinoma:  ung thư bắt nguồn trong da hoặc trong các mô lót hay phủ các cơ quan bên trong
+ Ung thư mô liên kết- Sarcoma: ung thư bắt nguồn trong xương, sụn, mỡ, cơ, mạch máu hay các mô liên kết khác.
+ Bệnh bạch cầu, bệnh máu trắng- Leukemia: ung thư bắt nguồn trong mô tạo máu như tủy xương và sản xuất ra một số lượng lớn các tế bào máu bất thường tiến vào dòng máu.
+ U tủy– Lymphoma và myeloma: Ung thư bắt nguồn trong các mô não và tủy sống.
2. Nguyên nhân.
2.1. Nguyên nhân khách quan.
	Khi tiếp xúc với tác nhân (vật lý, hóa học, sinh học) các tế bào bình thường có thể sẽ bị tổn thương ADN do đó trở nên đột biến, tăng sinh không kiểm soát (tăng sản, dị sản, loạn sản) và trở thành bệnh ung thư. 
- Các tác nhân vật lí như tia phóng xạ ,bức xạ cực tím ......
- Các tác nhân hóa học:
 + Một số chất tiêu biểu như :
* Dioxin: Đây là một chất được xếp vào loại cực độc. Việc đốt cháy túi nilon từ các hoạt động của con người là một trong các nguồn phát sinh chủ yếu của dioxin.
* Formol, hàn the: Đây là hợp chất hữu cơ rất độc nhưng lại bị lạm dụng trong chế biến các loại thực phẩm thông dụng như bánh phở, hủ tiếu, bún, để giữ tạo độ dai và lâu thiu.
* Styrene được dùng nhiều để sản xuất các loại hộp xốp, nhất là các loại hộp đựng thức ăn, bát, đũa, cốc dùng 1 lần
+ Một số chất khác như : Asen, Chì, Atrazine, PBDEs.........
- Các tác nhân sinh học: Nhóm tác nhân sinh học gây bệnh ung thư chủ yếu là virus, một phần nhỏ là vi khuẩn và kí sinh trùng.
+ Nhiễm virut viêm gan B sẽ dẫn tới viêm gan, ung thư gan. 
+ Nhiễm virut HPV thì sẽ gây ra ung thư cổ tử cung.
+ Kí sinh trùng gây ung thư.
* Sán máng (Schistosoma haematobium): Loại sán này thường gây bệnh ung thư bàng quang và một số ít ung thư niệu quản, thường gặp châu Á, châu Phi và Nam Mỹ đặc biệt là những người hay ăn ốc nước ngọt không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, bởi ấu trùng của loại sán này thường kí sinh trong ốc.
* Sán lá gan (Opisthorchis viverrini): Thói quen ăn cá sống dễ bị ung thư gan, đường mật do nhiễm sán lá gan. 
+ Vi khuẩn gây ung thư : Helicobacter Pylori (HP): Đây là loại xoắn khuẩn gram âm. Đường lây nhiễm chủ yếu là qua đường ăn uống, không đảm bảo vệ sinh. Chúng sống trong lớp nhày trên của niêm mạc dạ dày gây ra bệnh viêm loét dạ dày - tá tràng và bệnh ung thư dạ dày. 
2.2. Nguyên nhân chủ quan.
2.2.1. Khoảng 5 -10% ung thư có liên quan tới yếu tố di truyền.
2.2.2. Các thói quen xấu như: 
 Uống nhiều rượu bia
	Uống nhiều rượu bia sẽ làm tăng khả năng ung thư đại trực tràng, vú, thực quản, miệng, họng, thanh quản và gan. 90% lượng rượu được chuyển hóa ở gan, acetaldehyde trong quá trình chuyển hóa làm tế bào gan nhiễm độc tính rõ ràng, thời gian dài như vậy sẽ dẫn đến hoại tử và xơ hóa tế bào gan, nghiêm trọng hơn có thể dẫn đến bệnh xơ gan, từ đó mà phát triển lên dần thành ung thư gan.
	Hút thuốc lá có thể gây ung thư phổi: Thuốc lá là nguyên nhân của trên 30% trong tổng số các loại ung thư bao gồm ung thư phổi. Có tới trên 90% bệnh ung thư phổi có liên quan tới thuốc lá. Bên cạnh đó, các loại ung thư khác như khoang miệng, thực quản, hà họng tinh quản, thậm chí, ung thư vú, ung thư cổ tử cung ở nữ cũng có liên quan tới thuốc lá.
 Đồ thị biểu diễn tỷ lệ phát hiện ung thư phổi và hút thuốc có quan hệ chặt chẽ với nhau. (Theo:NIH).
 Chế độ dinh dưỡng không hợp lý: 
- Bỏ qua bữa sáng. Các nhà khoa học cảnh báo, bỏ qua bữa sáng thường xuyên dễ gây sỏi mật, ung thư túi mật. Nguyên nhân bởi sau 8 giờ nghỉ ngơi, dịch mật trong cơ thể khá dồi dào.Việc nạp năng lượng kịp thời góp phần ngăn cản quá trình tạo sỏi. Ngược lại, không ăn sáng dễ gây nên tình trạng tạo sỏi, hình thành ung thư túi mật.
- Chế độ ăn có quá nhiều chất đạm, mỡ, đặc biệt là mỡ động vật, ít hoa quả và rau xanh . Ăn thực phẩm chế biến sẵn gây ung thư vú. 
Ăn phải thực phẩm bẩn gây ung thư.
	 Theo giáo sư Nguyễn Bá Đức, phó chủ tịch Hội Ung thư Việt Nam, 35% số ca mới mắc có nguyên nhân do ăn phải thực phẩm bẩn chứa chất gây ung thư.
	Theo tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Khánh Hoà - Research Asociate (Phụ tá nghiên cứu), Đơn vị nghiên cứu Đái tháo đường, khoa Y, Đại học Manitoba, Canada, những tác nhân nào gây ung thư có mặt trong thực phẩm bẩn gồm có:
1. Độc tố của nấm: Aflatoxin–tác nhân gây ung thư thuộc nhóm 1 (Theo phân loại của IARC-WHO- Nhóm 1 là nhóm chắc chắn gây ung thư cho người.)
2. Thuốc chống thối Formaldehyde- tác nhân gây ung thư thuộc nhóm 1
3. Thuốc nhuộm màu Auramine O- tác nhân gây ung thư thuộc nhóm 1
4. Thuốc trừ sâu, diệt cỏ malathion, diazinon và glyphosate "có nhiều" khả năng gây ung thư (Nhóm 2A). Hai loại còn lại, tetrachlorvinpho và parathion, được coi là “có thể” (Nhóm 2B).
5. Một số virus viêm gan B, C. Tác nhân gây ung thư nhóm 1.
6. Kháng sinh: Cloramphenicol- tác nhân gây ung thư nhóm 2A (Có khả năng gây ung thư cho người).
Giới thiệu một số hình ảnh về thực phẩm bẩn.
Thịt chế biến sẵn
Thịt lợn bẩn
	Măng, sầu riêng ngâm hóa chất.
Thức khuya: Các chuyên gia sức khỏe phát hiện, phụ nữ và nam giới thường xuyên thức khuya có khả năng đối diện với ung thư vú, tiền liệt tuyến cao hơn so với bình thường. Cụ thể, phụ nữ đảm trách công việc ca đêm trong ba năm liên tiếp làm tăng khả năng mắc ung thư vú lên tới 40%. Trong khi đó, nam giới có khả năng đối diện với ung thư tiền liệt tuyến cao hơn 60%.
Lười vận động: Số liệu Tổ chức Y tế Thế giới chỉ ra, mỗi năm có hơn 200 triệu người đối diện với cái chết do thói quen ngồi suốt thời gian dài. Tổ chức ước tính năm 2020, khoảng 70% trường hợp mắc bệnh có thể bắt nguồn từ việc ngồi lâu, ít tập thể dục.
Quan hệ tình dục phóng khoáng. Thời gian gần đây, không ít bạn trẻ có quan niệm khá thoáng trong vấn đề tình dục. Điều này gây nên các vấn đề sức khỏe tiêu cực như làm tăng khả năng mắc ung thư cổ tử cung ở phụ nữ hơn 2 – 3 lần so với bình thường.
2.2.3. Sống trong môi trường bị ô nhiễm.
Ô nhiễm môi trường ở các làng nghề: Những hệ lụy ở “làng chì” Đông Mai Hà Nội.
Ô nhiễm môi trường sống
4. Cơ chế gây ung thư.
 4.1.Cơ chế gây ung thư do đột biến gen kiểm soát chu kì tế bào.
	 Có hai nhóm gen kiểm soát chu kì tế bào là nhóm gen quy định các yếu tố sinh trưởng và nhóm gen ức chế khối u. Bình thường, hai nhóm gen trên hoạt động hài hòa với nhau, song khi đột biến xảy ra ở những gen này có thể phá hủy cơ chế điều hòa quá trình phân bào dẫn đến ung thư.
Các ung thư được gây ra bởi một loạt các đột biến. Mỗi đột biến sẽ thay đổi đặc tính của khối u theo cách nào đó.
- Nhóm gen quy định các yếu tố sinh trưởng (các prôtêin  tham gia điều hòa phân bào).
  + Bình thường, các gen này tạo ra một lượng sản phẩm vừa đủ để đáp ứng nhu cầu phân chia tế bào một cách bình thường.
 + Khi đột biến (thường là đột biến trội), làm cho gen hoạt động mạnh hơn, tạo ra quá nhiều sản phẩm làm tăng tốc độ phân bào dẫn đến khối u tăng sinh quá mức mà cơ thể không kiểm soát được.
- Nhóm gen ức chế khối u:
 + Bình thường, các gen này ức chế khối u làm cho khối u không hình thành được.
 + Khi bị đột biến (thường là đột biến lặn), các gen này