SKKN Tăng cường hứng thú cho học sinh thông qua dạy học tích hợp liên môn chuyên đề “Hoạt động cách mạng của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc từ năm 1911 đến năm1930”

Dạy học tích hợp liên môn là định hướng dạy học trong đó giáo viên tổ chức, hướng dẫn để học sinh biết huy động tổng hợp kiến thức, kĩ năng,… thuộc nhiều lĩnh vực (môn học/HĐGD) khác nhau nhằm giải quyết các nhiệm vụ học tập; thông qua đó hình thành những kiến thức, kĩ năng mới; phát triển được những năng lực cần thiết, nhất là năng lực giải quyết vấn đề trong học tập và thực tiễn cuộc sống. Ở mức độ thấp thì dạy học tích hợp mới chỉ là lồng ghép những nội dung giáo dục có liên quan vào quá trình dạy học một môn học như: lồng ghép giáo dục đạo đức, lối sống; giáo dục pháp luật; giáo dục chủ quyền quốc gia về biên giới, biển, đảo; giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, bảo vệ môi trường, an toàn giao thông... Mức độ tích hợp cao hơn là phải xử lí các nội dung kiến thức trong mối liên quan với nhau, bảo đảm cho học sinh vận dụng được tổng hợp các kiến thức đó một cách hợp lí để giải quyết các vấn đề trong học tập, trong cuộc sống, đồng thời tránh việc học sinh phải học lại nhiều lần cùng một nội dung kiến thức ở các môn học khác nhau.
Việc dạy học theo chủ đề tích hợp liên môn có ưu điểm:
- Đối với học sinh, trước hết, các chủ đề liên môn, tích hợp có tính thực tiễn nên sinh động, hấp dẫn, có ưu thế trong việc tạo ra động cơ, hứng thú học tập cho học sinh. Học các chủ đề tích hợp, liên môn, học sinh được tăng cường vận dụng kiến thức tổng hợp vào giải quyết các tình huống thực tiễn, ít phải ghi nhớ kiến thức một cách máy móc. Điều quan trọng hơn là các chủ đề tích hợp, liên môn giúp cho học sinh không phải học lại nhiều lần cùng một nội dung kiến thức ở các môn học khác nhau, vừa gây quá tải, nhàm chán, vừa không có được sự hiểu biết tổng quát cũng như khả năng ứng dụng của kiến thức tổng hợp vào thực tiễn.
- Đối với giáo viên thì ban đầu có thể có chút khó khăn do việc phải tìm hiểu sâu hơn những kiến thức thuộc các môn học khác. Tuy nhiên khó khăn này chỉ là bước đầu và có thể khắc phục dễ dàng bởi hai lý do: Một là, trong quá trình dạy học môn học của mình, giáo viên vẫn thường xuyên phải dạy những kiến thức có liên quan đến các môn học khác và vì vậy đã có sự am hiểu về những kiến thức liên môn đó; Hai là, với việc đổi mới phương pháp dạy học hiện nay, vai trò của giáo viên không còn là người truyền thụ kiến thức mà là người tổ chức, kiểm tra, định hướng hoạt động học của học sinh cả ở trong và ngoài lớp học; vì vậy, giáo viên các bộ môn liên quan có điều kiện và chủ động hơn trong sự phối hợp, hỗ trợ nhau trong dạy học. Như vậy, dạy học theo các chủ đề liên môn không những giảm tải cho giáo viên trong việc dạy các kiến thức liên môn trong môn học của mình mà còn có tác dụng bồi dưỡng, nâng cao kiến thức và kĩ năng sư phạm cho giáo viên, góp phần phát triển đội ngũ giáo viên bộ môn hiện nay thành đội ngũ giáo viên có đủ năng lực dạy học kiến thức liên môn, tích hợp. Thế hệ giáo viên tương lai sẽ được đào tạo về dạy học tích hợp, liên môn ngay trong quá trình đào tạo giáo viên ở các trường sư phạm.
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO VĨNH PHÚC TRƯỜNG THPT BÌNH XUYÊN =====***===== BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN Tên sáng kiến: TĂNG CƯỜNG HỨNG THÚ CHO HỌC SINH THÔNG QUA DẠY HỌC TÍCH HỢP LIÊN MÔN CHUYÊN ĐỀ “ HOẠT ĐỘNG CÁCH MẠNG CỦA LÃNH TỤ NGUYỄN ÁI QUỐC TỪ NĂM 1911 ĐẾN NĂM 1930” Tác giả sáng kiến: Đào Minh Nguyệt Mã sáng kiến: 31.57.04 Bình Xuyên, năm 2019 1 Bình Xuyên, năm2018 Bình Xuyên, năm 2018 động liên tiếp có sự gắn kết với nhau, từ đó, góp phần làm tăng thời gian học tập của học sinh, giúp học sinh tiếp thu kiến thức nhanh hơn, ghi nhớ bài học sâu sắc hơn. - Giúp giáo viên xác định được những vấn đề cơ bản, chủ yếu nhất trong tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, phù hợp với những kiến thức cơ bản của bài học để từ đó có phương pháp tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh một cách thích hợp đồng thời giáo dục tư tưởng cho học sinh. Đối với học sinh: Giúp học sinh tích luỹ được vốn kiến thức phong phú, sinh động về những hoạt động cứu nước của Nguyễn Ái Quốc từ năm 1911 đến năm 1930, thông qua những kiến thức liên môn Lịch sử, Âm nhạc, Địa lý, Ngữ văn, Giáo dục công dân trong chương trình THPT và Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; hình thành cho học sinh thái độ biết ơn, quý trọng đối với Bác; từ đó, giúp các em nỗ lực trong học tập, rèn luyện để trở thành người công dân phát triển toàn diện, đóng góp sức mình trong công cuộc xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; phát triển các năng lực cho học sinh, đặc biệt là năng lực tự học, tự sáng tạo; năng lực lập kế hoạch hoạt động; năng lực hợp tác và năng lực vận dụng các kiến thức liên môn để giải quyết các vấn đề thực tiễn. Ngoài ra, còn phát triển một số năng lực chuyên biệt của môn Lịch sử như năng lực tái hiện sự kiện lịch sử, năng lực thực hành bộ môn, năng lực nhận xét, đánh giá sự kiện, vấn đề lịch sử, năng lực vận dụng và liên hệ thực tế; nâng cao hứng thú cho học sinh trong giờ học Lịch sử. Phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh; rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh. Như vậy, việc tham gia dự án dạy học này giúp phát triển cả về mặt kiến thức, kỹ năng, thái độ cũng như năng lực cho cả giáo viên và học sinh. Đối với đời sống xã hội: Sáng kiến khắc họa lại sinh động lịch sử Việt Nam từ năm 1911 đến năm 1930, gắn liền với hoạt động cách mạng, vai trò lịch sử của cá nhân kiệt xuất - lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc; từ đó, góp phần định hình ý thức và trách nhiệm của thế hệ trẻ trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay, đặc biệt là cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Trong những năm vừa qua, đã có không ít những công trình, đề tài, hội thảo khoa học, bài báo khoa học đề cập đến vấn đề dạy học tích hợp cho học sinh ở nhà trường phổ thông hiện nay; nhất việc tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh tôi xin dẫn ra một số ví dụ tiêu biểu như: Tác phẩm: Một số vấn đề về tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh trong giảng dạy môn Lịch sử ở nhà trường phổ thông, tác giả PGS.TS Nghiêm Đình Vỳ - Ban tuyên giáo trung ương. Trong tác phẩm này tác giả khái quát nội dung tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh, nhận thức về tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh, phân tích các giai đoạn hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh. 3 Dạy học tích hợp liên môn là định hướng dạy học trong đó giáo viên tổ chức, hướng dẫn để học sinh biết huy động tổng hợp kiến thức, kĩ năng, thuộc nhiều lĩnh vực (môn học/HĐGD) khác nhau nhằm giải quyết các nhiệm vụ học tập; thông qua đó hình thành những kiến thức, kĩ năng mới; phát triển được những năng lực cần thiết, nhất là năng lực giải quyết vấn đề trong học tập và thực tiễn cuộc sống. Ở mức độ thấp thì dạy học tích hợp mới chỉ là lồng ghép những nội dung giáo dục có liên quan vào quá trình dạy học một môn học như: lồng ghép giáo dục đạo đức, lối sống; giáo dục pháp luật; giáo dục chủ quyền quốc gia về biên giới, biển, đảo; giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, bảo vệ môi trường, an toàn giao thông... Mức độ tích hợp cao hơn là phải xử lí các nội dung kiến thức trong mối liên quan với nhau, bảo đảm cho học sinh vận dụng được tổng hợp các kiến thức đó một cách hợp lí để giải quyết các vấn đề trong học tập, trong cuộc sống, đồng thời tránh việc học sinh phải học lại nhiều lần cùng một nội dung kiến thức ở các môn học khác nhau. Việc dạy học theo chủ đề tích hợp liên môn có ưu điểm: - Đối với học sinh, trước hết, các chủ đề liên môn, tích hợp có tính thực tiễn nên sinh động, hấp dẫn, có ưu thế trong việc tạo ra động cơ, hứng thú học tập cho học sinh. Học các chủ đề tích hợp, liên môn, học sinh được tăng cường vận dụng kiến thức tổng hợp vào giải quyết các tình huống thực tiễn, ít phải ghi nhớ kiến thức một cách máy móc. Điều quan trọng hơn là các chủ đề tích hợp, liên môn giúp cho học sinh không phải học lại nhiều lần cùng một nội dung kiến thức ở các môn học khác nhau, vừa gây quá tải, nhàm chán, vừa không có được sự hiểu biết tổng quát cũng như khả năng ứng dụng của kiến thức tổng hợp vào thực tiễn. - Đối với giáo viên thì ban đầu có thể có chút khó khăn do việc phải tìm hiểu sâu hơn những kiến thức thuộc các môn học khác. Tuy nhiên khó khăn này chỉ là bước đầu và có thể khắc phục dễ dàng bởi hai lý do: Một là, trong quá trình dạy học môn học của mình, giáo viên vẫn thường xuyên phải dạy những kiến thức có liên quan đến các môn học khác và vì vậy đã có sự am hiểu về những kiến thức liên môn đó; Hai là, với việc đổi mới phương pháp dạy học hiện nay, vai trò của giáo viên không còn là người truyền thụ kiến thức mà là người tổ chức, kiểm tra, định hướng hoạt động học của học sinh cả ở trong và ngoài lớp học; vì vậy, giáo viên các bộ môn liên quan có điều kiện và chủ động hơn trong sự phối hợp, hỗ trợ nhau trong dạy học. Như vậy, dạy học theo các chủ đề liên môn không những giảm tải cho giáo viên trong việc dạy các kiến thức liên môn trong môn học của mình mà còn có tác dụng bồi dưỡng, nâng cao kiến thức và kĩ năng sư phạm cho giáo viên, góp phần phát triển đội ngũ giáo viên bộ môn hiện nay thành đội ngũ giáo viên có đủ năng lực dạy học kiến thức liên môn, tích hợp. Thế hệ giáo viên tương lai sẽ được đào tạo về dạy học tích hợp, liên môn ngay trong quá trình đào tạo giáo viên ở các trường sư phạm. 5 - Sử dụng bản đồ tư duy để phát triển các ý tưởng cá nhân về một chủ đề nào đó, biết cách sử dụng kĩ thuật K - W - L, biết sử dụng phần mềm Word, Power Point, chèn hình ảnh tạo nên sản phẩm báo cáo kết quả dự án học tập. - Thu thập, lưu giữ và xử lí thông tin từ nhiều nguồn khác nhau (Internet, sách báo ) và rút ra kết luận. - Phát triển kĩ năng trình bày vấn đề và thuyết trình trước đám đông. * Về thái độ: - Bồi dưỡng cho học sinh lòng kính yêu, khâm phục đối với lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc. - Giáo dục lòng biết ơn về công lao to lớn của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc; tự hào về những di sản tư tưởng, văn hóa, lịch sử mà Người để lại cho thế hệ trẻ ngày nay. - Giáo dục cho học sinh niềm tin tưởng vào con đường mà lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã lựa chọn cho cách mạng Việt Nam, vào sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày nay. - Giúp học sinh hiểu rõ vai trò của cá nhân kiệt xuất ở những bước ngoặt quan trọng của lịch sử. - Giáo dục cho học sinh có ý thức và trách nhiệm trong việc giữ gìn và bảo vệ cương vực lãnh thổ trên đất liền, trên biển và vùng trời của Tổ quốc; ý thức bảo vệ và giữ gìn các di tích lịch sử, danh thắng, bảo tàng lịch sử gắn liền với cuộc đời và hoạt động cách mạng của Nguyễn Ái Quốc. - Hình thành cho học sinh thái độ tôn trọng, ý thức giữ gìn và phát huy tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh, đặc biệt là hưởng ứng thực hiện cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh theo Chỉ thị 03 - CT/TW của Bộ Chính trị và Kế hoạch 03 - KH/TW của Ban Bí thư khóa XI, chủ đề năm 2015 là học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh: trung thực, trách nhiệm; gắn bó với nhân dân; đoàn kết, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh. Từ đó, các em vận dụng vấn đề đã học vào trong thực tiễn cuộc sống, hình thành hành vi và quen phù hợp với những giá trị đạo đức xã hội. - Giáo dục cho học sinh tinh thần vượt khó, lối sống có hoài bão, có lí tưởng. - Bước đầu hình thành và tiếp cận với phương pháp nghiên cứu khoa học. Bồi dưỡng khả năng tự học và tự học suốt đời, năng lực hợp tác cho học sinh. - Thái độ khách quan khi nhìn nhận, đánh giá sự vật, hiện tượng trong đời sống. - Linh hoạt trước các dạng đề thi THPT Quốc gia theo hướng đổi mới gắn liền nội dung lịch sử với thực tiễn. 7.2.2. Bảng mô tả định hướng năng lực và chuẩn kiến thức kĩ năng Trong dạy học lịch sử để giáo viên xác định đúng mục tiêu bài học và kiểm tra đánh giá theo các cấp độ tư duy thì cần chú ý tới các từ khóa tương ứng với các cấp độ tư duy như sau: - Nhận biết: Với các động từ: nêu, liệt kê, trình bày, kể tên, nhận biết... - Thông hiểu: Với các động từ: hiểu được, giải thích, phân biệt, tại sao, vì sao, hãy lí giải, khái quát... 7 những năm 1921 đến năm 1921 - 1930 1930. - Phân tích được tính đúng đắn, sáng tạo của Cương lĩnh chính trị đầu tiên. * Định hướng phát triển năng lực cho học sinh: - Năng lực chung: tự học, giải quyết vấn đề, sáng tạo, tự quản lí, giao tiếp, hợp tác, sử dụng công nghệ thông tin và sử dụng ngôn ngữ; đặc biệt là năng lực hợp tác. - Năng lực chuyên biệt: + Năng lực tái hiện sự kiện, nhân vật lịch sử: Trình bày tiểu sử của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc; trình bày hoạt động cách mạng của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc từ năm 1911 đến năm 1930. + Năng lực thực hành bộ môn lịch sử: sử dụng bản đồ Hành trình tìm đường cứu nước của Chủ tịch Hồ Chí Minh (1911 - 1941) để thấy rõ hành trình tìm đường cứu nước của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc từ năm 1911 đến năm 1930. + Năng lực nhận xét, đánh giá các vấn đề, các sự kiện, nhân vật lịch sử: Đánh giá ý nghĩa những hoạt động của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đối với cách mạng Việt Nam từ năm 1911 đến năm 1930; đánh giá vai trò của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đối với cách mạng Việt Nam từ năm 1911 đến năm 1930. + Năng lực vận dụng, liên hệ thực tế: thế hệ trẻ đã học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh như thế nào trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay. + Năng lực phát hiện, đề xuất, giải quyết các vấn đề trong học tập lịch sử: tra cứu và xử lí thông tin, nêu dự kiến giải quyết các vấn đề, tổ chức thực hiện dự kiến, vận dụng kiến thức vào thực tế cuộc sống. - Năng lực vận dụng kiến thức liên môn giải quyết vấn đề thực tiễn. - Để giải quyết các vấn đề đặt ra trong dự án học tập, học sinh còn cần học tập và vận dụng các kiến thức liên môn. Môn Bài liên quan đến chủ đề tích hợp Ghi chú Âm nhạc Bài hát “Thăm bến Nhà Rồng” - Nhạc sĩ Trần Hoàn. Ngữ văn Tác gia Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh - SGK Ngữ văn 12. “Một số thể loại văn học: Thơ, truyện” - SGK Ngữ văn 11 Cơ bản. “Một số thể loại văn học: Kịch, nghị luận” - SGK Ngữ văn 11 Cơ bản. 9
Tài liệu đính kèm:
skkn_tang_cuong_hung_thu_cho_hoc_sinh_thong_qua_day_hoc_tich.doc