SKKN Rèn luyện kỹ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội cho học sinh lớp 12 trong kỳ thi thpt quốc gia

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ 
TRƯỜNG THPT PHỔ THÔNG HẬU LỘC 3
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
RÈN LUYỆN KỸ NĂNG VIẾT ĐOẠN VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI CHO HỌC SINH LỚP 12 TRONG KỲ THI THPT QUỐC GIA
 Người thực hiện: TRẦN THỊ LAN
Chức vụ: Tổ trưởng chuyên môn
 SKKN môn: Ngữ văn
THANH HOÁ, NĂM 2017
 THANH HOÁ NĂM 2017
MỤC LỤC
I. MỞ ĐẦU...01
1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI............01
1.2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU .........................................................01 
1.3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 01
1.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU...01
II. NỘI DUNG ....02
2.1. CỞ SỞ LÍ LUẬN..02
2.2 THỰC TRẠNG.................................................................................02
2.3. GIẢI PHÁP...03
2.3.1. PHẦN LÍ THUYẾT .03
2.3.2.VỀ ĐOẠN VĂN..............................................................................03
2.3.3. CÁC BƯỚC VIẾT ĐOẠN VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI..03
2.3.4. DUNG LƯỢNG CHO TỪNG PHẦN CỦA ĐOẠN VĂN 
200 CHỮ THEO YÊU CẦU ĐỀ THI....04
2.3.5. BÀI TẬP THỰC HÀNH.......04
2.3.5.1. THỰC HÀNH TRÊN LỚP........04
2.3.5.2. BÀI TẬP VỀ NHÀ....................................................................09
2.4. HIỆU QUẢ....11
III. KẾT LUẬN: .12
.
MỤC LỤC	 
A. MỞ ĐẦU.
I.Lý do chọn đề tài.
II. Mục đích nghiên cứu: 
III. Đối tượng nghiên cứu:
VI.Phương pháp nghiên cứu:
B. NỘI DU
I. MỞ ĐẦU.
1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.
 Môn Ngữ văn là môn Khoa học xã hội chiếm vị trí quan trọng trong nhà trường ở mọi cấp họ. Môn học được chia làm nhiều phân môn như Tiếng Việt, Đọc văn, Làm văn và tùy từng cấp học mà sắp xếp chương trình từ dễ đến khó. Với mỗi người Việt được sinh ra, lớn lên và trưởng thành đều không thể phủ nhận môn Ngữ văn là một chiếc chìa khóa vạn năng để giúp ta đi đến thành công. Bởi ta đọc được tiếng Việt , viết được tiếng Việt , tạo lập được các văn bản trong giao tiếp bằng tiếng Việt là nhờ vào bộ môn Ngữ văn. Ngay cả tâm hồn ta trong sáng, thánh thiện, nhân ái cũng có sự góp phần không nhỏ của chức năng văn học ở môn Ngữ văn.
 Môn Ngữ văn còn có mặt trong tất cả các kì thi quan trọng của đời học sinh mà kì thi quan trọng nhất là kì thi THPT Quốc gia. Năm học 2016 -2017, môn Ngữ văn là môn duy nhất thi tự luận. Tuy không có biến đổi nhiều như môn Toán ( chuyển từ tự luận sang trắc nghiệm), nhưng Bộ giáo dục và đào tạo đã có những đổi mới về cấu trúc và nội dung của đề thi môn Ngữ văn, đặc biệt ở phần Nghị luận xã hội ( câu 1 phần Làm văn). Theo đề thi truyền thống THPT Quốc gia , từ nhiều năm nay môn văn chiếm thời lượng là 180 phút và phần nghị luận xã hội là một bài văn hoàn chỉnh. Nhưng năm 2017, thời lượng cho đề thi rút xuống còn 120 phút và cấu trúc đề , yêu cầu của đề ra cũng từ đó mà thay đổi theo. Thay đổi nhiều nhất là phần Nghị luận xã hội, từ một bài văn rút xuống còn một đoạn văn 200 chữ. Đây là điểm mới đối học sinh, vì thế trong khi làm bài các em tỏ ra khá lúng túng. Làm như thế nào để đoạn văn viết đúng yêu cầu về hình thức, đảm bảo về nội dung và đạt điểm cao quả là không dễ với học sinh. Trước thực tiễn đó, những giáo viên như chúng tôi rất trăn trở để rồi lại bám sát đề thi minh họa của Bộ soạn giảng cách làm bài Nghị luận xã hội theo tinh thần đổi mới cho học sinh lớp 12.
 Trong phạm vi bài viết này, tôi cũng xin chia sẻ kinh nghiệm của bản thân đã rèn kĩ năng viết đoạn văn Nghị luận xã hội cho HS lớp 12 trong kì thi THPT Quốc gia năm học 2016 – 2017.
1.2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU. 
 Với đề tài này, bản thân nhưng người giáo viên dạy văn như tôi muốn học sinh khối 12 nắm chắc kĩ năng về đoạn văn, cách triển khai đoạn văn nghị luận xã hội dài khoảng 200 trăm chữ, trọng tâm vấn đề cần triển khai của đoạn văn nghị luận xã hội .
1.3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU.
 - Thực tế, không có tài liệu chính thống nào cho cách viết đoạn văn nghị luận xã hội này. Giáo viên phải bám vào đề thi minh họa của Bộ giáo dục cùng với kinh nghiệm trong quá trình giảng dạy của bản thân để đưa ra phương pháp, cách thức hướng dẫn học sinh làm bài. Vì vậy phần đối tượng nghiên cứu này sẽ có cả lí thuyết chung và hệ thống bài tập rèn kĩ năng cho học sinh.
1.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.
- Phần 1: Giúp HS năm lí thuyết 
- Phần 2: Rèn kĩ năng qua hệ thống bài tập thực hành.
II. NỘI DUNG .
 2.1. CỞ SỞ LÍ LUẬN.
Phần làm văn nghị luận xã hội được đưa vào nhà trường trong lần thay sách gần đây nhât. Tuy vậy đây lại là phần kiến thức rất thú vị với người học. Bởi nó giáo dục kĩ năng sống rất ý nghĩa và hiệu quả cho học sinh. Khi phải làm phần này, học sinh buộc phải huy động vốn kiến thức thực tiễn cùng với trải nghiệm của bản thân để làm bài. Qua đó giúp các em nhận thức được những điều hay, lẽ phải của cuộc sống, tránh những thói hư tật xấu để có cách ứng xử và hành động đúng đắn ngay trong chính cuộc sống của bản thân.
Mặc dù theo cấu trúc đề thi THPT Quốc gia mới nhất của Bộ giáo dục, từ một bài văn Nghị luận xã hội rút xuống còn một đoạn văn Nghị luận xã hội 200 chữ nhưng về chức năng giáo dục của nó vẫn không thay đổi. Hơn thế trên bước đường đời của các em trong tương lai sẽ có rất nhiều bài luận bàn về nhiều vấn đề trong công việc, trong xã hội, và bài nghị luận văn học hôm nay sẽ là cơ sở vững chắc để các em biết cách thức triển khai .
2.2. THỰC TRẠNG.
 Thực tế Bộ giáo dục đổi mới yêu cầu đề ra,nhưng sách giáo khoa vẫn là những bài dạy cũ. Điển hình trong SGK lớp 12 là hai bài : Nghị luận về một tư tưởng đạo lí; Nghị luận về một hiện tượng đời sống. Vậy nên không có một cơ sở lí thuyết khoa học nào hướng dẫn cụ thể về kĩ năng viết đoạn văn nghị luận xã hội 200 chữ. Đó là một khó khăn và bất cập lớn đối với giáo viên dạy văn ôn thi cho HS thi THPT môn văn.
 Hơn nữa từ lớp 8 đến thời điểm đổi mới cấu trúc đề thi THPT Quốc gia 2017, học sinh đang quen viết bài văn NLXH không giới hạn về thời lượng câu chữ, nay rút xuống như vậy rất nhiều học sinh không thích ứng kịp thời. Các em hoang mang không biết mình sẽ viết những gì, viết như thế nào cho đủ ý mà vẫn đảm bảo số câu chữ và đảm bảo thời gian cho toàn bài thi. Có em theo thói quen và ham kiến thức viết thật dài. Vì tâm lí bỏ cái gì cũng tiếc. Dẫn đến mất thời gian cho câu khác mà số điểm vẫn không tăng lên.
 Có em, do tâm lí thi cử nên cứ làm theo thói quen, vẫn viết thành bài văn ngắn, có cấu trúc 3 phần rất mạch lạc. Đến lúc giáo viên chấm, sửa bài mới biết mình sai về hình thức, nhưng lần sau lại tiếp diễn.
 Một khó khăn nữa để người dạy như tôi chọn đề tài này. Đó là câu Nghị luận xã hội không còn là câu có kiến thức độc lập mà liên quan rất lôgic đến phần Đọc hiểu. Nhiều khi các em đọc mà không hiểu nội dung của ngữ liệu, hoặc không xác định được vấn đề trọng tâm ngữ liệu đưa ra hoặc hiểu sai vấn đề là dẫn đến thất bại ở phần làm văn nghị luận xã hội. Như vậy học sinh dễ dàng mất điểm ở câu này.
 Một bất cập nữa là trong phân phối chương trình, các tiết của bài dạy trong sách giáo khoa đã kín. Sở giaó dục Thanh Hóa có cho nhà trường tự chủ về thời gian và bài dạy . Nhưng những giáo viên như chúng tôi không dám thực hiện vì nhỡ bài mình giảm tải lại rơi vào trong chương trình thi THPT Quốc gia , lúc ấy lại thiệt thòi cho học sinh. Nhưng rồi vì tương lai của học sinh, vì trách nhiệm nghề nghiệp chúng tôi cũng đã làm mọi cách để cung cấp đến các em kĩ năng cơ bản để các em đạt hiệu quả cao trong kì thi THPT Quốc gia.
2.3. GIẢI PHÁP
2.3.1. LÍ THUYẾT .
2.3.2. VỀ ĐOẠN VĂN. [ 1]
- Khái niệm: Đoạn văn là đơn vị trực tiếp tạo nên văn bản.
- Đặc điểm:
+ Về hình thức: Bắt đầu bằng cách viết hoa lùi đầu dòng. Kết thúc bằng cách chấm xuống dòng
 +Về nội dung: Biểu đạt một ý tương đối hoàn chỉnh.
2.3.3 CÁC BƯỚC VIẾT ĐOẠN VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
* Bước 1. Đọc kỹ đề.
+ Theo như đề thi mẫu – phần nghị luận xã hội sẽ lấy một ý nhỏ trong bài đọc hiểu để làm đề thi viết đoạn văn 200 từ (cũng có khi là không). Nếu đề Nghị luận xã hội mà nằm trong đọc hiểu thì trước hết học sinh phải đọc kỹ bài đọc hiểu, nắm được cốt lõi nội dung, từ đó xem đề nghị luận 200 từ họ yêu cầu mình bàn về vấn đề gì? Nhất là phải xác định được vấn đề đó thuộc về Tư tưởng đạo lý hay Hiện tượng đời sống.
+ Ví dụ: “Leo lên đỉnh núi không phải để cắm cờ mà là để vượt qua thách thức, tận hưởng bầu không khí và ngắm nhìn quang cảnh rộng lớn xung quanh. Leo lên đỉnh cao là để các em có thể nhìn ngắm thế giới chứ không phải để thế giới nhận ra các em. Hãy đến Paris để tận hưởng cảm giác đắm chìm trong Paris chứ không phải lướt qua đó để ghi Paris vào danh sách các địa điểm các em đã đi qua và tự hào mình là con người từng trải. Tập luyện những suy nghĩ độc lập, sáng tạo và táo bạo không phải để mang lại sự thỏa mãn cho bản thân mà là để đem lại lợi ích cho 6,8 tỷ người trên trái đất của chúng ta. Rồi các em sẽ phát hiện ra sự thật vĩ đại và thú vị mà những kinh nghiệm trong cuộc sống mang lại, đó là lòng vị tha mới chính là điều tốt đẹp nhất mà các em có thể làm cho bản thân mình. Niềm vui lớn nhất trong cuộc đời thực ra lại đến vào lúc các em nhận ra các em chẳng có gì đặc biệt cả. Bởi tất cả mọi người đều như thế.” [ 2] 
+ Câu nghị luận xã hội cho là: Hãy viết 01 đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến được nêu trong đoạn trích ở phần Đọc hiểu: “Leo lên đỉnh cao là để các em có thể nhìn ngắm thế giới chứ không phải để thế giới nhận ra các em.”
+ Như vậy câu trên là một câu trong bài đọc hiểu. Vậy phải đọc kỹ bài Đọc hiểu để hiểu được câu trên nằm trong một chỉnh thể mà ở đó tác giả đã dạy chúng ta về cách cảm nhận thế giới và thái độ ứng xử văn hóa trước thế giới, trước cuộc đời.
* Bước 2: Xây dựng câu mở đoạn
+ Câu mở đoạn có thể dùng 1-3 câu để mở đoạn (giống như phần mở bài vậy). Phần này phải có cái nhìn tổng quát, khái quát được nội dung mà đề thi yêu cầu. Phải hiểu được đề thi bàn về vấn đề gì?
+ Nên viết theo hướng: nêu nội dung khái quát rồi dẫn câu nói vào (hoặc không dẫn nguyên câu thì trích vào cụm từ khóa). Ví dụ theo đề trên ta có thể viết như sau: Thành công luôn là khao khát của mỗi con người trên hành trình chinh phục những ước mơ và khát vọng – nhưng khi lên đến đỉnh của thành công, điều quan trọng nhất vẫn là để “ngắm nhìn thế giới” chứ không phải là để cho ai đó nhận ra mình.
* Bước 3. Xây dựng thân đoạn
- Phải giải thích các cụm từ khóa, giải thích cả câu (cần ngắn gọn, đơn giản)
- Bàn luận:
+ Đặt ra các câu hỏi - vì sao - tại sao - sau đó bình luận, chứng minh từng ý lớn, ý nhỏ.
+ Đưa ra dẫn chứng phù hợp, ngắn gọn, chính xác . 
+ Đưa ra phản đề - mở rộng vấn đề - đồng tình, không đồng tình.
* Bước 4 - viết kết đoạn: Rút ra bài học nhận thức và hành động.
2.3.4. DUNG LƯỢNG CHO TỪNG PHẦN CỦA ĐOẠN VĂN 200 CHỮ THEO YÊU CẦU ĐỀ THI.
 - Các câu mở đoạn: Giới thiệu vấn đề (khoảng 2 - 4 dòng).
- Các câu phát triển đoạn: Giải quyết vấn đề (12 - 16 dòng). 
- Câu kết đoạn: Kết thúc vấn đề - rút ra bài học (2 - 4 dòng) 
2.3.5. BÀI TẬP THỰC HÀNH.
2.3.5.1. THỰC HÀNH TRÊN LỚP.
GV sẽ làm đề ( hoặc sưu tầm ) theo tinh thần của đề thi THPT Quốc gia, photo phát cho học sinh và hướng dẫn học sinh thực hành sau khi đã nắm vững về lí thuyết. GV sẽ hướng dẫn HS thực hành 3 đề bám sát theo đề thi minh họa 3 lần của Bộ giáo dục.
* Bài tập 1:ĐỀ 1: ( Bám theo tinh thần đề thi minh họa Quốc gia lần 1 của Bộ giáo dục).
- Ngữ liệu:
 “Một con tàu du lịch gặp nạn trên biển, trên thuyền có một đôi vợ chồng rất khó khăn mới lên đến trước mũi thuyền cứu hộ, trên thuyền cứu hộ chỉ còn thừa duy nhất 1 chỗ ngồi. Lúc này, người đàn ông để vợ mình ở lại, còn bản thân nhảy lên thuyền cứu hộ.Người phụ nữ đứng trên con thuyền sắp chìm, hét lên với người đàn ông một câu...
Kể đến đây, thầy giáo hỏi học sinh: "Các em đoán xem, người phụ nữ sẽ hét lên câu gì?"Tất cả học sinh phẫn nộ, nói rằng: "Em hận anh, em đã nhìn nhầm người rồi."
Lúc này thầy giáo chú ý đến một cậu học sinh mãi vẫn không trả lời, liền hỏi cậu bé. Cậu học sinh nói: "Thầy ơi, em nghĩ người phụ nữ sẽ nói: Chăm sóc tốt con của chúng ta anh nhé!"
Thầy giáo ngạc nhiên hỏi: "Em nghe qua câu chuyện này rồi ư?"
Học sinh lắc đầu: "Chưa ạ, nhưng mà mẹ em trước khi mất cũng nói với bố em như vậy."
Thầy giáo xúc động: "Trả lời rất đúng."
Người đàn ông được cứu sống trở về quê hương, một mình nuôi con gái trưởng thành. Nhiều năm sau, anh ta mắc bệnh qua đời, người con gái lúc sắp xếp kỷ vật, phát hiện quyển nhật ký của bố. Hóa ra, lúc mẹ và bố ngồi trên chiếc tàu ấy, người mẹ đã mắc bệnh nan y, trong giây phút quyết định, người chồng đã giành lấy cơ hội sống duy nhất về mình. Trong nhật ký viết rằng: "Anh ước gì anh và em có thể cùng nhau chìm xuống đáy biển, nhưng anh không thể. Vì con gái chúng ta, anh chỉ có thể để em một mình ngủ giấc ngủ dài dưới đáy đại dương sâu thẳm. Anh xin lỗi."
Kể xong câu chuyện, phòng học trở nên im ắng, các em học sinh đã hiểu được ý nghĩa câu chuyện này: Thiện và ác trên thế gian, có lúc lắm mối rối bời, khó lòng phân biệt, bởi vậy đừng nên dễ dàng nhận định người khác.”
[ 3]
- Câu hỏi cho phần nghị luận xã hội : Hãy viết một đoạn văn khoảng 200 chữ trình bày suy nghĩ của anh, chị về ý kiến được nêu trong đoạn trích ở phần Đọc hiểu : “Thiện và ác trên thế gian, có lúc lắm mối rối bời, khó lòng phân biệt, bởi vậy đừng nên dễ dàng nhận định người khác”.
- Giáo viên hướng dẫn học sinh thực hành.
+ Xác định vấn đề cần nghị luận: câu trên là một câu trong bài đọc hiểu. Vậy phải đọc kỹ bài Đọc hiểu để hiểu được câu trên nằm trong một chỉnh thể mà ở đó tác giả đã dạy chúng ta: Muốn đánh giá một ai đó tốt hay xấu, thiện hay ác cần có suy nghĩ, nhìn nhận thấu đáo với sự suy xét kĩ càng. 
+ Về kĩ năng:
- HS biết cách triển khai đoạn văn và trình bày được một đoạn văn hoàn chỉnh theo dung lượng đề ra (200 chữ)
- Vận dụng tốt các thao tác lập luận trong văn nghị luận ( giải thích, bình luận, chứng minh)
+ Về kiến thức:
1. Mở đoạn: Cuộc sống muôn màu với những mảng tối, sáng đối lập nhau. Nhiều khi ta nhận ra vẻ bề ngoài mà không thể nhận ra sự thật ẩn đẳng sau những những mảng màu ấy. Bởi tất cả có thể được che đậy bởi chiếc mặt nạ hoàn hảo. Vì phân biệt, bởi vậy đừng nên dễ dàng nhận định người khác”.
2. Thân đoạn : 
a.Giải thích: 
+ Thiện và ác trên thế gian, có lúc lắm mối rối bời, khó lòng phân biệt: Cái tốt đẹp và cái xấu xa, độc ác có lúc lẫn lộn làm cho con người ta bối rối không phân biệt được.
+ đừng nên dễ dàng nhận định người khác: Đừng nên đánh giá người khác một cách đơn giản, dẽ dãi, vội vàng 
=> Câu nói mang đến cho người đọc một thông điệp sống: Muốn đánh giá một ai đó tốt hay xấu, thiện hay ác cần có suy nghĩ, nhìn nhận thấu đáo với sự suy xét kĩ càng .
b. Bàn luận:
* Vì sao Thiện và ác trên thế gian, có lúc lắm mối rối bời, khó lòng phân biệt?
- Cái thiện và cái ác nhiều khi nó chỉ là bề nổi, là mặt nạ bên ngoài mà chúng ta rất dễ nhận ra. Nó thể hiện qua một cử chỉ, một hành động nhất thời trong một hoàn cảnh nào đó. Khi ấy, ta chứng kiến nó ta thường đánh giá luôn bản chất của người đó là tốt hoặc xấu, thiện hoặc ác.
- Đằng sau mỗi cử chỉ, hành động, việc làm đó là gì, nguyên do từ đâu nó thường làm ta bối rối, ta khó lòng phân biệt. Có thể đằng sau một hành động đẹp là cả một âm mưu độc ác với những toan tính vụ lợi. Có thể đằng sau một việc làm xấu lại là một nỗi khổ tâm vì bị hoàn cảnh xui khiến.
* Tại sao đừng nên dễ dàng nhận định người khác? Vì:
- Nếu vội vàng, hấp tấp khi đánh giá người khác qua một cử chỉ, hành động sẽ khó phân biệt được đâu là tốt đâu là xấu“ vàng thau lẫn lộn”.
- Đánh giá đúng về người khác cần hiểu được hoàn cảnh, lý do, nguyên nhân sâu xa dẫn đến hành động ấy.
- Muốn đánh giá đúng về bản chất của cái thiện và cái ác cần phải có: kinh nghiệm sống, cần phân tích vấn đề thấu đáo hành vi của người khác, cần một cái nhìn nhận đa chiều, đa diện, cần đi sâu vào bản chất vấn đề hơn là hiện tượng bên ngoài.
3. Kết đoạn: Bài học : Câu nói định hướng cho chúng ta cách nhìn nhận đúng đắn về con người và cuộc sống.
	* Bài tập 2: Bám theo tinh thần đề thi minh họa Quốc gia lần 2 của Bộ giáo dục).
- Ngữ liệu: GỬI CON
                       ..
“  Người chìa tay và xin con một đồng. Lần thứ nhất con hãy tặng người ấy hai đồng. Lần thứ hai hãy biếu họ một đồng. Lần thứ ba con phải biết lắc đầu.
 Và đến lần thứ tư con hãy im lặng, bước đi.
..
Đừng vui quá. Sẽ đến lúc buồn
Đừng quá buồn. Sẽ có lúc vui
Tiến bước mà đánh mất mình. Con ơi, dừng lại
Lùi bước để hiểu mình. Con cứ lùi thêm nhiều bước nữa
Chẳng sao
Hãy ngước nhìn lên cao để thấy mình còn thấp
Nhìn xuống thấp. Để biết mình chưa cao.
Con hãy nghĩ về tương lai. Nhưng đừng quên quá khứ
Hy vọng vào ngày mai. Nhưng đừng buông xuôi hôm nay
May rủi là chuyện cuộc đời. Nhưng cuộc đời nào chỉ chuyện rủi may
Hãy nói thật ít. Để làm được nhiều - những điều có nghĩa của trái tim.
Nếu cần, con hãy đi thật xa. Để mang về những hạt giống mới. Rồi dâng tặng cho đời. Dù chẳng được trả công.
..
Hãy hân hoan với điều nhân nghĩa
Đừng lạnh lùng trước chuyện bất nhân
Và hãy tin vào điều có thật:
Con người – sống để yêu thương.” [ 4]
- Câu hỏi cho phần viết đoạn văn nghị luận xà hội: Hãy viết 01 đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý nghĩa của 2 câu thơ trong văn bản ở phần Đọc hiểu:
Hãy hân hoan với điều nhân nghĩa
 Đừng lạnh lùng trước chuyện bất nhân.
- Giáo viên hướng dẫn học sinh thực hành.
+ Xác định vấn đề cần nghị luận: câu trên là một câu trong bài đọc hiểu. Vậy phải đọc kỹ bài Đọc hiểu để hiểu được câu trên nằm trong một chỉnh thể mà ở đó tác giả đã dạy chúng ta: Biết trân trọng những con người sống tình nghĩa và không nên im lặng, vô tình trước cái ác, cái xấu. 
+ Về kĩ năng:
- HS biết cách triển khai đoạn văn và trình bày được một đoạn văn hoàn chỉnh theo dung lượng đề ra ( 200 chữ)
- Vận dụng tốt các thao tác lập luận trong văn nghị luận ( giải thích, bình luận, chứng minh)
- Về kiến thức:
1. Mở đoạn: 
Bạn quan niệm như thế nào là sống đẹp, sống ý nghĩa? Với tôi, đây cũng là một cách lựa chọn:
Hãy hân hoan với điều nhân nghĩa
 Đừng lạnh lùng trước chuyện bất nhân
 ( Trích Gửi con- Bùi Nguyễn Trường Kiên)
2. Thân đoạn:
a. Giải thích:
- Hân hoan: vui mừng, phấn khởi; nhân nghĩa : người có lòng tốt với sự nhân hậu, bao dung.
- Lạnh lùng: vô tình, thờ ơ, bỏ qua; bất nhân: người làm điều xấu, điều ác, trái đạo lí.
=> Hai câu thơ trên có ý nghĩa: Ở đời , chúng ta cần biết sống có cái tình, đồng thời: ngợi ca, trân trọng, đề cao lối sống nhân nghĩa và không nên sống một cách vô tình trước cái xấu và cái ác.
b. Bình luận: 
- Trong cuộc sống, chúng ta phải biết nhận thức được đâu là tốt, đâu là xấu; đâu là thiện, đâu là ác. Khi ta nhận thức được, ta phải bày tỏ thái độ của mình một cách nghiêm túc để thể hiện mình sống có trách nhiệm với cuộc đời.
- Khi ta biết vui mừng phấn khởi trước điều nhân nghĩa là ta đang nhân rộng niềm vui , hạnh phúc, vẻ đẹp cho cuộc đời. Khi ta không thờ ơ, bỏ qua điều xấu và tội ác là ta đang loại trừ những gì còn tồn tại tiêu cực , xấu xa, đen tối để đời sống con người bình yên, tươi vui hơn.
- Phê phán một bộ phận người sống lạnh lùng, vô cảm, thiếu tinh thần trách nhiệm với cuộc sống.
	3. Kết đoạn: Bài học nhận thức và hành động. Cần có thái độ sống đúng đắn, tích cực để góp phần làm đẹp cho cuộc đời.
	* Bài tập 3: Bám theo tinh thần đề thi minh họa Quốc gia lần 3 của Bộ giáo dục).
- Ngữ liệu: 
 Đáng tiếc, hiện nay rất nhiều thanh niên lại vứt bỏ quyền lựa chọn tương lai của mình. Họ quen hoặc thích được người khác sắp xếp hơn, từ những việc nhỏ như thi vào trường đại học nào, học chuyên ngành gì, đến những chuyện lớn như đi đến nơi nào để phát triển sự nghiệp, lựa chọn ngành nghề nào, làm công việc gì.Người khác có thể lựa chọn cho chúng ta phương hướng của cuộc sống nhưng không ai có thể chịu trách nhiệm đối với kết quả của cuộc đời chúng ta. Không phải họ không muốn mà là không thể chịu trách nhiệm, kể cả 
bố mẹ chúng ta.
Giao tay lái chiếc xe cuộc đời mình vào tay người khác, chúng ta khó tránh được việc phải đóng vai hành khách.Kinh nghiệm của những người thành đạt cho chúng ta thấy, bất kì một cuộc sống lí tưởng, hạnh phúc, thành đạt nào, về cơ bản cũng đều được quyết định bởi những lựa chọn và hành động của chính 
bản thân họ. [ 5]
- Câu hỏi cho phần viết đoạn văn nghị luận xà hộ