SKKN Phương pháp xây dựng hệ thống câu hỏi gợi mở trong dạy học chủ đề Ca dao lớp 10

MỤC LỤC
1.Mở đầu.......1
1.1 Lý do chọn đề tài..........2 
1.2. Mục đích nghiên cứu...2 
1.3. Đối tượng nghiên cứu..2
1.4. Phương pháp nghiên cứu.3 
1.5. Những đóng góp mới của đề tài..3
2.Nội dung sáng kiến kinh nghiệm. 3 
2.1 Cơ sở lý luận4 
2.2.Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.......4
2.3 Sáng kiến kinh nghiệm và giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề.........5
2.3.1.Câu hỏi gợi mở trong dạy học chủ đề.......5
2.3.1.1 Ý nghĩa của câu hỏi gợi mở trong dạy học chủ đề.5
2. 3.1.2. Yêu cầu đối với câu hỏi gợi mở trong dạy học chủ đề.5
2.3.1.3 Cách thức đặt câu hỏi gợi mở trong dạy học chủ đề..6
2.3.2. Câu hỏi gợi mở trong dạy học chủ đề Ca dao........ 6 
2.3.2.1.Vai trò, vị trí của Ca dao trong chương trình Ngữ văn THPT...7
2.3.2.2. Câu hỏi gợi mở trong dạy học chủ đề Ca dao ..7 
2.3.2.3 Giáo án thể nghiệm chủ đề Ca dao........8 
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường...19
3.Kết luận và kiến nghị..20
Tài liệu tham khảo.22
1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài
 Dạy học văn là quá trình đào sâu, tìm tòi, cảm nhận cái hay, cái đẹp trong văn chương, giải mã những gửi gắm, kí thác của tác giả trong tác phẩm. Cái hay, cái đẹp ấy không chỉ thể hiện trong văn học viết mà còn ở văn học dân gian mà văn học dân gian là những gì tinh túy nhất, là nơi gửi gắm tâm tư, tình cảm của người lao động xưa. Trong văn học dân gian thì ca dao là mảnh đất nuôi dưỡng và lưu giữ đời sống tinh thần của nhân dân lao động. Là thể loại trữ tình dân gian ngoài đặc điểm của loại hình trữ tình nói chung, ca dao còn có những đặc điểm riêng. Vậy làm sao để học sinh có thể cảm nhận, thẩm thấu được ca dao một cách tốt nhất, hiệu quả nhất là điều trăn trở của giáo viên đứng lớp. Vấn đề đặt ra là dạy - học ca dao như thế nào để vừa bảo đảm yêu cầu, vừa phù hợp với đặc trưng thể loại và phát huy được sự tích cực ở người học là vấn đề cần quan tâm của mỗi giáo viên Ngữ văn.
 Trong hoạt động dạy học nói chung và giờ dạy văn nói riêng, để phát huy tính tích cực của học sinh trong hoạt động học tập thì người giáo viên có nhiệm vụ tổ chức chỉ đạo hoạt động của trò. Lý luận dạy học đã có nhiều công trình nghiên cứu được áp dụng trong quá trình giảng dạy văn học đem lại hiệu quả cao. Trong các công trình đó các nhà nghiên cứu cũng đều chú trọng đến phương pháp gợi mở mà trong đó câu hỏi được sử dụng như một liệu pháp chính để phát huy tư duy, rèn luyện kĩ năng cho học sinh. Nhưng việc xây dựng và sử dụng câu hỏi như thế nào trong giờ dạy văn để đem lại hiệu quả cao đó là điều mà giáo viên dạy văn  trăn trở và suy nghĩ.
 Xuất phát từ mục tiêu đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển năng lực học sinh kiểm tra, đánh giá qua các bước như sau: xây dựng chuyên đề dạy học; biên soạn câu hỏi - bài tập; thiết kế tiến trình dạy học; tổ chức dạy học và dự giờ; phân tích, rút kinh nghiệm bài dạy. Như vậy việc biên soạn câu hỏi là một trong những khâu quan trọng của quá trình dạy học chủ đề.
1.2.Mục đích nghiên cứu:
 Xuất phát từ thưc tiễn giảng dạy: Năm học 2016 - 2017 chúng tôi đã xây dựng các chủ đề dạy học, trong đó các bài Ca dao cũng được xây dựng thành một chủ đề. Trong quá trình thực hiện dạy chủ đề này bản thân tôi nhận thấy khâu quan trọng nhất chính là khâu biên soạn câu hỏi. “ Biên soạn câu hỏi tốt sẽ tổ chức tốt hoạt động của học sinh và từ đó phát huy tính tích cực, chủ động, rèn luyện kĩ năng cho các em. Và cũng qua hệ thống câu hỏi chúng ta mới đánh giá được năng lực của từng đối tượng để có phương án hỗ trợ các em trong quá trình khai thác bài học. Có thể nói rằng phương pháp xây dựng hệ thống câu hỏi gợi mở có những ưu thế trong việc giảng dạy nêu vấn để và yêu cầu phát triển tư duy cho học sinh làm cho không còn không khí thụ động trong giờ học” (Phương pháp dạy học văn – Phan Trọng Luận – NXB Đại học Quốc Gia Hà Nội 1998) 
Xuất phát từ những lí do trên, đề tài này của tôi xin mạnh dạn đưa ra “Phương pháp xây dựng hệ thống câu hỏi gợi mở trong dạy học chủ đề Ca dao lớp 10”  để đáp ứng yêu cầu đổi mới dạy học như hiện nay.
1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
 - Đối tượng nghiên cứu: Học sinh lớp 10 – THPT Trần Ân Chiêm.
 - Đề tài này chỉ tập trung vào việc xây dựng hệ thống câu hỏi gởi mở để phục vụ cho dạy học chủ đề Ca dao (tập trung ở Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa) trong chương trình Ngữ văn lớp 10 - THPT.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
    Để thực hiện đề tài này, chúng tôi vận dụng:
    - Phương pháp nghiên cứu lí luận
    - Phương pháp so sánh - đối chiếu.
    - Phương pháp thực nghiệm trên lớp học.
2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lí luận
Câu hỏi trong dạy học là linh hồn của tiết học. Câu hỏi trong dạy học chính là vấn đề giáo viên đặt ra trên cơ sở lôgic bài dạy, yêu cầu học sinh thực hiện dựa trên nền tảng kiến thức sẵn có nhằm hoàn thành mục tiêu bài học. Câu hỏi trong dạy học có vai trò cực kỳ quan trọng: tạo môi trường giao tiếp; tạo môi trường học tập; là công cụ khai thác kiến thức, phát triển tư duy cho người học; đồng thời câu hỏi để kiểm tra, đánh giá kết quả của người học. Vậy thế nào là câu hỏi và thế nào là câu hỏi gợi mở?
 Câu hỏi là một mệnh đề trong đó chứa đựng cả cái đã biết và cái chưa biết. Câu hỏi đó là những bài làm mà khi hoàn thành chúng, học sinh phải tiến hành hoạt động tái hiện, bất luận là trả lời miệng, trả lời viết hoặc có kèm theo thực hành hoặc xác minh bằng thực nghiệm. Khái niệm câu hỏi cũng còn được diễn đạt dưới dạng khác như: câu hỏi là dạng cấu trúc ngôn ngữ, diễn đạt một yêu cầu, một đòi hỏi, một mệnh lệnh cần được giải quyết. Câu hỏi thuộc phạm trù khả năng; nó chứa đựng cả hai yếu tố, sự có mặt của cái không rõ và nguyện vọng nhu cầu của người muốn hỏi. Trong đời sống cũng như trong nghiên cứu khoa học, con người chỉ nêu ra thắc mắc, tranh luận khi đã biết nhưng chưa đầy đủ, cần biết thêm. Nếu khi không biết gì hoặc biết tất cả về sự vật nào đó, thì không có gì để hỏi về sự vật đó nữa. Sự tương quan giữa cái biết và cái chưa biết thúc đẩy việc mở rộng hiểu biết của con người.
Câu hỏi có thể được phân loại theo nhiều cách. Nếu theo cách đặt câu hỏi, có thể phân chia thành câu hỏi đóng và câu hỏi mở.
Hỏi mở là hỏi khi muốn nắm bắt ý kiến riêng của người được hỏi, đào sâu thêm thông tin, khơi gợi người được hỏi nói về những điều bạn chưa biết hay còn mơ hồ. Câu hỏi mở thường bắt đầu bằng từ để hỏi có dạng “vì sao, như thế nào, ở đâu, ý kiến của bạn về vấn đề đó”. Câu hỏi mở là những câu hỏi không có câu trả lời cố định, chúng kích thích suy nghĩ và mở ra những trao đổi hoặc tranh luận, người được hỏi không bị gò bó về câu trả lời. Trong câu hỏi mở thường người hỏi đã định hướng điều gì có giá trị và điều gì quan trọng, cũng như khơi gợi nhiều đáp án đa dạng hoặc kích thích trao đổi, thảo luận và tranh luận.
Trong dạy học gợi mở - vấn đáp là quá trình tương tác giữa giáo viên và học sinh, được thực hiện thông qua hệ thống câu hỏi và câu trả lời tương ứng về một chủ đề nhất định được giáo viên đặt ra. Qua việc trả lời hệ thống câu hỏi dẫn dắt của giáo viên, học sinh thể hiện được suy nghĩ, ý tưởng của mình, từ đó khám phá và lĩnh hội được đối tượng học tập. Đây là phương pháp dạy học mà giáo viên không trực tiếp đưa ra những kiến thức hoàn chỉnh mà hướng dẫn học sinh tư duy từng bước để các em tự tìm ra kiến thức mới phải học. Căn cứ vào tính chất hoạt động nhận thức của học sinh, người ta phân biệt các loại: vấn đáp tái hiện, vấn đáp giải thích minh họa và vấn đáp gợi mở, tìm tòi.
 Hệ thống câu hỏi được sắp đặt hợp lý nhằm phát hiện, đặt ra và giải quyết một số vấn đề xác định, buộc học sinh phải liên tục cố gắng, tìm tòi lời giải đáp. Trật tự logic của các câu hỏi kích thích sự tìm tòi, sự ham muốn hiểu biết. Giáo viên đóng vai trò người tổ chức sự tìm tòi còn học sinh thì tự lực phát hiện kiến thức mới, vì vậy kết thúc cuộc đàm thoại, học sinh có được niềm vui của sự khám phá. Cuối giai đoạn đàm thoại, giáo viên khéo léo vận dụng các ý kiến của học sinh để kết luận vấn đề đặt ra, có bổ sung, chỉnh lí khi cần thiết.
2.2 .Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
Nắm bắt ý nghĩa và tầm quan trọng của câu hỏi và câu hỏi gợi mở trong dạy học, mẫu Kế hoạch giảng bài (Giáo án) đồng nghiệp trong trường, đã thể hiện sự quan tâm đặc biệt đến hệ thống các câu hỏi mà giáo viên phải chuẩn bị. Đồng hành cùng các giáo án đó luôn có những giáo viên tâm huyết, coi các câu hỏi hiệu quả cao là linh hồn của tiết học; chịu khó đọc, suy nghĩ, chịu khó ghi chép để có thể tạo ra những câu hỏi hay, những câu hỏi thú vị, những câu hỏi làm các trụ cột chắc chắn cho bài dạy. Tuy nhiên vẫn đang còn có những giáo viên lúng túng trong việc xây dựng hệ thống câu hỏi cho bài dạy của mình. Hơn nữa đây là thời gian mà toàn nghành Giáo dục Việt Nam đang tích cực thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện Giáo dục mà dạy học theo chủ đề là một biểu hiện cụ thể. Vẫn còn rất nhiều những trăn trở, suy nghĩ, tìm tòi, mày mò của giáo viên khi dạy học chủ đề kể cả việc xây dựng chủ đề dạy học, biên soạn câu hỏi - bài tập, thiết kế tiến trình dạy học, tổ chức dạy học và dự giờ, phân tích, rút kinh nghiệm bài học. Tuy nhiên bất kì một giáo viên nào khi đứng lớp dạy học nói chung, dạy học chủ đề nói riêng đều công nhận một điều câu hỏi có tính chất quyết định đến thành công của bài dạy. Biên soạn câu hỏi và sử dụng câu hỏi là khâu quan trọng, then chốt để người giáo viên tổ chức hoạt động cho học sinh và là cơ sở để đánh giá năng lực của các em.
2.3. Sáng kiến kinh nghiệm và giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề 
2.3.1Câu hỏi gợi mở trong dạy học chủ đề
2.3.1.1 Ý nghĩa của câu hỏi gợi mở trong dạy học chủ đề
- Câu hỏi gợi mở trong dạy học chủ đề giúp lôi cuốn học sinh tham gia vào bài học, làm cho không khí lớp học sôi nổi, sinh động, kích thích hứng thú học tập và lòng tự tin của các em, rèn luyện cho các em năng lực diễn đạt sự hiểu biết của mình và hiểu ý diễn đạt của người khác. Câu hỏi gợi mở giúp học sinh mở rộng, đào sâu hoạt động nhận thức, thực sự động não để phân tích, bình giá các hiện tượng văn học.(Phương pháp dạy học văn – Phan Trọng Luận – NXB Đại học Quốc Gia Hà Nội 1998) 
- Với câu hỏi mở thì cùng một câu hỏi học sinh có thể trả lời theo mức độ hiểu biết của mình, nghĩa là câu trả lời có thể từ dễ đến khó. Chính vì thế học sinh nào cũng có thể tham gia trả lời câu hỏi, đáp ứng yêu cầu của dạy học chủ đề là không bỏ rơi học sinh nào trong quá trình dạy học và đánh giá được năng lực học sinh ở tất cả các mức độ.
- Cùng một câu hỏi gợi mở có thể huy động kiến thức của nhiều môn học khác nhau, đáp ứng yêu cầu tích hợp trong dạy học chủ đề.
- Câu hỏi mở kích thích hứng thú và sự sáng tạo của các em học sinh trong quá trình học chủ đề, đặc biệt là khi tổ chức các hoạt động. Ngoài ra nó còn tạo môi trường để học sinh giúp đỡ nhau trong học tập. Học sinh yếu kém có điều kiện học tập các bạn trong nhóm, có điều kiện tiến bộ trong quá trình hoàn thành các nhiệm vụ được giao.
- Câu hỏi gợi mở có ý nghĩa thúc đẩy hoạt động tích cực của học sinh, tránh được sự mệt mỏi, nhàm chán bởi thời lượng của một chủ đề thường dài.
- Câu hỏi gợi mở sẽ giúp học sinh chiếm lĩnh tri thức và rèn luyện kĩ năng chắc chắn, không mang tính áp đặt để giúp các em đọc – hiểu những tác phẩm được học chính thức trong sách giáo khoa mà cả những tác phẩm ngoài sách giáo khoa nhưng cùng một chủ đề (nghĩa là không nằm trong sách giáo khoa nhưng vẫn nằm trong chương trình học)
2.3.1.2. Yêu cầu đối với câu hỏi gợi mở trong dạy học chủ đề
- Chất lượng câu hỏi: Câu hỏi phải có nội dung chính xác, rõ ràng, sát với mục đích, yêu cầu của bài học, không làm cho người học có thể hiểu theo nhiều cách khác nhau. Câu hỏi phải sát với từng loại đối tượng học sinh. Câu hỏi có chất lượng là câu hỏi rơi đúng trọng tâm bài học; học sinh dễ dàng trả lời hoặc dễ dàng thực hiện hoạt động và kiến thức, kĩ năng học sinh chiếm lĩnh, thu nhận được là rất lớn. Câu hỏi có chất lượng là câu hỏi mà cùng một câu hỏi mà nhiều học sinh có thể tham gia trả lời và có thể đánh giá được năng lực học sinh ở tất cả các mức độ khác nhau.
- Mục đích của câu hỏi: Câu hỏi có chất lượng là câu hỏi mà mục đích phải rõ ràng, cụ thể. Tránh dạng câu hỏi mơ hồ, tối nghĩa hoặc một câu hỏi mà học sinh hiểu theo nhiều kiểu  khác nhau gây lúng túng cho học sinh và cho cả giáo viên.
- Chất lượng câu trả lời của học sinh: Có 3 tiêu chuẩn đánh giá câu trả lời của  học sinh cho một câu hỏi: Mức đặc trưng, cụ thể; Sự hoàn thiện; Sự đánh giá, minh chứng. Câu trả lời của học sinh đạt được những tiêu chuẩn nêu trên chứng tỏ câu hỏi của giáo viên đạt hiệu quả cao.
-  Mức độ hứng thú với các câu hỏi: Câu hỏi không được rập khuôn, cùng một mẫu mà phải linh hoạt, gây sự tò mò, kích thích hứng thú đối với học sinh. Câu hỏi cũng phải hướng tới sự đa dạng hóa các hoạt động của người học.
- Mức độ kiến thức học sinh thu nhận được và mức độ kĩ năng học sinh rèn luyện được sau giờ học. Câu hỏi gợi mở không chỉ là một câu hỏi độc lập mà đó là một hệ thống các câu hỏi. Chất lượng của câu hỏi vì thế không chỉ đánh giá chất lượng từng câu mà còn đánh giá trong tính tổng thể và kết quả cuối cùng của nó.
2.3.1.3. Cách thức đặt câu hỏi gợi mở trong dạy học chủ đề
-  Câu hỏi gợi mở trong dạy học chủ đề phải được xây dựng dựa trên cơ sở của bảng mô tả đánh giá năng lực học sinh; mục đích, yêu cầu cần đạt về cả kiến thức, kĩ năng, thái độ trong chủ đề.
- Câu hỏi gợi mở chỉ nên đặt ở trung tâm các hoạt động. Và mỗi hoạt động chỉ nên dành một số câu hỏi gợi mở. Hơn nữa trong dạy học chủ đề không phải tất cả các hoạt động đều phải tổ chức ở trên lớp mà có một số hoạt động có thể giáo viên sẽ giao cho học sinh thực hiện ở nhà. Chính vì thế cũng phải xác định câu hỏi mở cho hoạt động trên lớp và câu hỏi cho hoạt động ở nhà.
-  Câu hỏi ở trong dạy học chủ đề cần hướng tới yêu cầu đa dạng hóa các hoạt động của học sinh. 
-  Câu hỏi gợi mở trong dạy học chủ đề phải có sự hỗ trợ của hệ thống câu hỏi phụ và sử dụng khi cần thiết để dạy học đạt yêu cầu đề ra.
- Đặc biệt quan trọng trong dạy học chủ đề là hình thành kĩ năng đọc – hiểu. Chính vì thế hãy tiến hành đặt câu hỏi có hệ thống theo trình tự các bước để hình thành được một mô hình về cách thức đọc - hiểu cho các em sau khi học xong chủ đề.
2.3.2 Câu hỏi gợi mở trong dạy học chủ đề Ca dao 
2.3.2.1. Vai trò, vị trí của Ca dao trong chương trình Ngữ văn THPT.
 -  Ca dao là một bộ phận của văn học dân gian. Chính vì thế Ca dao vừa mang những đặc riêng của thể loại, vừa mang những nét đặc điểm chung của văn học dân gian: là những tác phẩm nghệ thuật ngôn từ  truyền miệng, là kết quả của quá trình sáng tạo tập thể. Và cũng chính vì thế trong đời sống nó rất gần gũi, dễ nhớ, dễ thuộc.
- Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa là phần thơ trữ tình dân gian, là tiếng nói tình cảm, cảm xúc của nhân dân lao động trong xã hội xưa và nay. Tiếng nói bên trong của  Ca dao vừa giống vừa khác với thơ. Cảm xúc trong Ca dao được thể hiện một cách hồn nhiên, chân thành, thoải mái. Tiếng nói tình cảm trong Ca dao là tiếng lòng chung của tất cả mọi người. Ca dao là “tiếng nói của vạn nhà”, là “tấm gương soi của tâm hồn dân tộc”. Đến với Ca dao là đến với phân hồn của dân tộc, đến với cốt cách con người Việt Nam từ buổi sơ khai cho đến ngày nay. Chính Ca dao đã đặt nền móng, có ảnh hưởng sâu sắc tới bộ phận thơ của văn học viết.
- Ca dao sử dụng những hình thức nghệ thuật quen thuộc, mang tính truyền thống, đậm màu sắc dân gian từ các các biện pháp tu từ, các hình ảnh biểu tượng đến kết cấu, ngôn ngữ...
- Ca dao kết tinh lời ăn tiếng nói hằng ngày của quần chúng nhân dân. Ngôn ngữ Ca dao là thứ ngôn ngữ nghệ thuật giản dị, đẹp đẽ, trong sáng, chính xác vì đã được chắt lọc qua bao thế hệ. Vẻ đẹp của ngôn ngữ Ca dao là “cái đẹp trong sự giản dị” (M,Gorki).
- Ca dao giáo dục nhân cách con người theo con đường riêng của nó. Từ những rung cảm thẩm mĩ, con người tự biết sống một cách nhân nghĩa, tốt đẹp hơn. Như vậy Ca dao không giáo dục theo cách của các nhà truyền giáo mà theo cách của người bạn đồng hành: nhẹ nhàng, tâm sự, ngăn chặn, cảnh tỉnh thông qua những hình tượng nghệ thuật thẩm mĩ. Nói cách khác Ca dao biến quá trình giáo dục thành quá trình tự giáo dục. Điểm độc đáo của nó là: hấp dẫn, vui tươi, không lên gân, không áp đặt.
- Ca dao nói riêng, văn học dân gian nói chung là phần mở đầu cho chương trình Ngữ văn phổ thông nói chung và cho chương trình Ngữ văn 10 nói riêng. Đến với Ca dao các em đến với phần tình cảm và sáng tạo nghệ thuật sơ khai nhất nhưng cũng rất tinh tế, sâu sắc của con người. Chủ đề Ca dao vừa có ý nghĩa rèn luyện kĩ năng đọc – hiểu ban đầu cho học sinh, vừa tạo không khí thoải mái để các em có hứng thú với Ngữ văn THPT.
2.3.2.2. Câu hỏi gợi mở trong dạy học chủ đề Ca dao 
-  Câu hỏi trong dạy học chủ đề Ca dao phải hướng đến phát hiện các đặc trưng của Ca dao như: nhân vật trữ tình, các biện pháp nghệ thuật đậm màu sắc dân gian, những sáng tạo riêng của người bình dân trong từng bài Ca dao, vẻ đẹp tâm hồn người bình dân trong Ca dao, vấn đề “tình” và ‘nghĩa” trong Ca dao...
- Giáo viên phải phân loại được đâu là câu hỏi dùng để đánh giá năng lực nhận biết, thông hiểu, đâu là câu hỏi dùng để đánh giá năng lực vận dụng để trong quá trình dạy học hỏi đúng đối tượng, lôi kéo được tất cả học sinh trong lớp tham gia vào bài học.
- Trong chủ đề Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa gồm rất nhiều bài Ca dao, chính vì thế câu hỏi vừa hướng tới phát hiện vẻ đẹp riêng của từng bài Ca dao, lại vừa hướng tới phát hiện đặc trưng của cả chủ đề.
- Sau khi định hướng cách thức đọc – hiểu chủ đề, hệ thống câu hỏi phải được sắp xếp theo một hệ thống vừa bám theo cách thức đã được định hướng, vừa rèn luyện cho học sinh kĩ năng đọc – hiểu, để cuối chủ đề học sinh vừa được hình thành tri thức vừa được thành thạo kĩ năng đọc - hiểu chủ đề Ca dao.
Chủ đề Ca dao là một chủ đề có thể dễ dàng đa dạng các hình thức hoạt động cho học sinh, chính vì thế câu hỏi đưa ra không phải cứ bắt buộc học sinh phải trả lời mà có những câu hỏi hướng tới định hướng hoạt động cho học sinh để tạo không khí vui vẻ, thoải mái.
2.3.2.3 Giáo án thể nghiệm chủ đề Ca dao 
Chủ đề Ca dao được xây dựng với tổng số tiết là: 2 tiết, với hai bài học: Ca dao thân thân, yêu thương tình nghĩa . Ở giáo án thể nghiệm này người viết chỉ dừng lại ở việc xây dựng hệ thống câu hỏi gợi mở cho dạy học bài Ca dao thân thân, yêu thương tình nghĩa trong chủ đề Ca dao.
Chủ đề
 CA DAO VIỆT NAM
Chuẩn kiến thức, kĩ năng
Giúp học sinh:
- Hiểu một số đặc điểm của Ca dao Việt Nam.
- Hiểu được những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của các bài Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa. Từ đó thấy được vẻ đẹp riêng của từng bài Ca dao.
- Biết cách đọc - hiểu các bài Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa theo đặc trưng thể loại.
- Biết vận dụng các tri thức và kĩ năng đã học vào làm văn nghị luận, văn thuyết minh, tiến hành các hoạt động văn hóa dân gian như hát dân ca, thảo luận về một vấn đề đặt ra trong Ca dao.
Từ đó học sinh có thể hình thành các năng lực sau:
Năng lực thu thập thông tin liên quan đến chủ đề, văn bản như: thông tin về các bài Ca dao cùng loại, các bài Ca dao cùng nội dung, các thông tin liên quan đến các bài Ca dao cụ thể.
- Năng lực giải quyết những vấn đề đặt ra trong văn bản như “tình” và “nghĩa” trong Ca dao Yêu thương, tình nghĩa, Vấn đề chiếc khăn trong bài Ca dao Khăn thương nhớ ai, Vấn đề vẻ đẹp tâm hồn người bình dân trong Ca dao, vấn đề người phụ nữ trong Ca dao và trong xã hội hiện nay.
- Năng lực đọc - hiểu Ca dao theo đặc trưng thể loại.
- Năng lực trình bày cảm nhận  của bản thân về ý nghĩa của các văn bản.
- Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận về giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản.
BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ ĐÁNH GIÁ CHỦ ĐỀ CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA THEO ĐỊNH HƯỚNG NĂNG LỰC
NHẬN BIẾT
THÔNG HIỂU
VẬN DỤNG
VẬN DỤNGTHẤP
VẬN DỤNGCAO
 Nhận diện được nhân vật trữ tình trong các bài Ca dao.
Hiểu được ý nghĩa và tác dụng của các từ ngữ, hình ảnh, chi tiết nghệ thuật, biện pháp tu từ với việc