SKKN Phương pháp dạy văn bản “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê theo hướng tích hợp liên môn cho học sinh lớp 9, trường THCS Ngọc Khê

MỤC LỤC
Nội dung
Trang
1. MỞ ĐẦU
2
1.1. Lí do chọn đề tài 
2
1.2. Mục đích nghiên cứu 
2
1.3. Đối tượng nghiên cứu 
2
1.4. Phương pháp nghiên cứu 
2
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
3
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
3
2.2 Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm 
3
2.2.1. Thuận lợi 
3
2.2.2. Khó khăn 
4
2.2.2.1.Về phía học sinh 
4
2.2.2.2. Về phía giáo viên 
4
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề 
4
2.3.1. Các môn học tích hợp 
4
2.3.2. Định hướng tích hợp 
5
2.3.3. Soạn giáo án cụ thể theo hướng tích hợp
5-19
2.4. Hiệu quả của sáng kiến đối với hoạt động giáo dục 
19
2.4.1. Về phía học sinh
19
2.4.2. Về phía giáo viên
20
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
20
3.1. Kết luận 
20
3.2. Kiến nghị
20
TÀI LIỆU THAM KHẢO
22
MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài
 Trong cuộc sống ngày nay, đặc biệt là trong thời kì của nền kinh tế tri thức. Con người rất cần những kĩ năng cơ bản để ứng phó với thời cuộc. Một trong những kiến thức, kĩ năng cơ bản mà môn Ngữ văn ở THCS trang bị cho học sinh có tầm quan trong trong việc giáo dục quan điểm, tư tưởng, tình cảm cho học sinh. Văn chương vừa là khoa học vừa là nghệ thuật nhưng môn Ngữ văn còn là một môn học thuộc nhóm công cụ, điều đó nói lên mối quan hệ giữa môn Ngữ văn với các môn khác. Học môn Ngữ văn sẽ có tác động tích cực đến kết quả học tập các môn khác và các môn khác cũng góp phần giúp học tốt môn Ngữ văn. Việc giảng dạy theo quan điểm tích hợp không phủ định việc dạy học các tri thức, kỹ năng riêng của từng phân môn, đồng thời đó còn là sự tích hợp liên môn giữa môn Ngữ văn với các môn học như Lịch sử, Địa lí, GDCD, Âm nhạc, Mĩ thuật Vấn đề là làm thế nào để phối hợp các tri thức, kĩ năng thuộc các bộ môn học đó vào trong bài dạy thật nhuần nhuyễn nhằm hình thành, phát triển, định hướng nhân cách cho học sinh hướng tới những tình cảm ca đẹp như lòng nhân ái, tôn trọng lè phải, sự công bằng, lòng căm ghét cái xấu, cái ác Để làm được điều này, đòi hỏi người giáo viên bộ môn không chỉ nắm chắc môn mình dạy mà còn phải không ngừng trau dồi kiến thức các môn học khác để tổ chức, hướng dẫn các em giải quyết các tình huống, các vấn đề đặt ra trong môn học một cách nhanh nhất, hiệu quả nhất.
 Là giáo viên tôi nhận thức được tính ưu việt, tầm quan trọng và ý nghĩa của hoạt động này nên tôi trình bày và thực hiện thử nghiệm một dự án nhỏ đối với môn Ngữ văn. Trong khuôn khổ của bài viết này, tôi xin chia sẻ: Phương pháp dạy văn bản“ Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê theo hướng tích hợp liên môn cho học sinh lớp 9, trường THCS Ngọc Khê.
1.2. Mục đích nghiên cứu
 Qua việc nghiên cứu này hi vọng giúp được bản thân và cho các em học sinh, đặc biệt là học sinh lớp 9 hiểu rõ được mối liên hệ giữa các môn học với bộ môn Ngữ văn, nhằm khắc sâu hơn nội dung bài học. 
1.3. Đối tượng nghiên cứu
 - Trong bài viết này tôi trình bày vai trò, ý nghĩa, tầm quan trọng của cách thức tích hợp kiến thức liên môn trong tiết học Ngữ văn lớp 9, văn bản “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê tại trường THCS Ngọc Khê.
 - Bên cạnh đó, phương pháp này còn áp dụng ở các tiết học văn bản trong trường THCS.
 - Đối tượng áp dạy học: Lớp 9A1, 9A2 
1.4. Phương pháp nghiên cứu
 - Phương pháp nghiên cứu lí luận
 + Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết
 - Phương pháp thưc tiễn
	+ Phương pháp điều tra thực tế.
	+ Phương pháp thu thập xử lí thông tin.
 + Phương pháp thống kê 
	+ Phương pháp dạy học thực nghiệm trên lớp
 + Phương pháp nghiên cứu các sản phẩm hoạt động
 + Phương pháp tổng kết hoạt động giáo dục. 
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
 Tích hợp là hợp lại để thống nhất các mặt riêng lẻ thành một tổng thể, phối hợp tối ưu các hoạt động dạy học khác nhau, các kỹ năng, phương pháp của môn học khác nhau, nhằm đáp ứng mục tiêu, mục đích cụ thể, hướng đến một nội dung bao hàm cao hơn, sâu hơn.
 Môn Ngữ văn là môn học rất quan trọng trong trường phổ thông, có ý nghĩa trong việc hình thành, phát triển, định hướng nhân cách cho học sinh. Học văn là học làm người, học các phép tắc ứng xử trong cuộc sống. Mặt khác, đây là môn học nghệ thuật, kích thích trí tưởng tượng bay bổng, sức sáng tạo của người học. Để dạy và học tốt môn Ngữ văn, người dạy và người học phải không ngừng trau dồi kiến thức ngôn ngữ, từ vựng, các kiến thức liên quan về các hình thức nghệ thuật, các nhà văn, nhà thơ, các câu ca dao tục ngữ, lấy vốn đó làm vốn sống, kinh nghiệm cho bản thân.
 Việc vận dụng kiến thức liên môn Lịch sử, Địa lí, GDCD, Âm nhạc, và ứng dụng công nghệ thông tin làm cho hiệu quả của bài Ngữ văn được nâng cao, giúp cho học sinh học bài với niềm say mê, hứng thú. Đồng thời làm cho các em hình dung được một cách chân thực, sinh động cuộc sống xung quanh mình qua các môn học khác.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nhiệm
2.2.1 Thuận lợi
	- Các em là những học sinh lớp 9 đã tiếp cận 4 năm học với kiến thức chương trình bậc THCS nên không còn bỡ ngỡ, lạ lẫm với những hình thức kiểm tra đánh giá khi giáo viên đề ra.
	- Đối với học sinh lớp 9 các em đã được học rất nhiều bài từ lớp 6 có liên quan đến vấn đề Lịch sử, Địa lí, GDCD, Mĩ thuật, Sinh học.... các tình huống liên quan thực tế mang tính giáo dục kĩ năng sống.
	- Đối với các môn học khác cũng vậy như môn Lịch sử, Địa lí, GDCD, Sinh học... các em đã được tìm hiểu về kiến thức liên quan đến kĩ năng sống, những phẩm chất tốt đẹp, những địa danh, những thời điểm lịch sử có liên qua đến tác phẩm văn học được tích hợp trong các bài học. Vì vậy, nên khi cần thiết kết hợp các kiến thức của một môn học nào đó vào bộ môn Ngữ văn để giải quyết một vấn đề trong bài học và thực tế cuộc sống các em sẽ cảm thấy không còn bỡ ngỡ.
	 - Vài năm trở lại đây, Bộ giáo dục và đào tạo ra quy định môn Ngữ văn là một trong ba môn thi bắt buộc trong kì thi Tuyển sinh vào đại học nên thu hút được sự quan tâm của phụ huynh và các em học sinh nên các em có hứng thú hơn khi học môn Ngữ văn.
 - Các em đều có SGK, nhiều em có tài liệu tham khảo, có điều kiện tra cứu thông tin trên mạng Internet qua máy tính, nên việc học cũng rất thuận lợi.
2.2.2 Khó khăn
2.2.2.1. Về phía học sinh 
	- Đa số học sinh còn hạn chế trong việc tiếp thu và cảm thụ văn bản văn học.
	- Học sinh hạn chế việc nắm bắt các mối liên hệ giữa thời đại thông qua bộ môn Lịch sử với giá trị phản ánh của tác phẩm.
	- Một số ít học sinh không có nhiều tài liệu để tham khảo và cũng chưa có thói quen đọc sách tham khảo để bổ sung kiến thức môn học.
	- Một số văn bản dung lượng kiến thức dài so với thời lượng 45 đến 90 phút nghiên cứu trên lớp, học sinh khó nắm bắt hết được toàn bộ các giá trị của văn bản văn học.
	- Kiến thức xã hội của học sinh còn hạn chế đặc biệt các các em chưa nắm vững tiến trình phát triển của lịch sử dân tộc cũng như lịch sử phát triển văn học; hạn chế về tư duy địa lí....
	- Học sinh ít và không có sự phối hợp với phụ huynh trong quá trình học, chuẩn bị bài ở nhà. Do vậy, không có sự hỗ trợ về kiến thức trong quá trình tiếp 
cận văn bản.
* Kết quả khảo sát học sinh trước khi dạy học văn bản“ Những ngôi sao xa xôi” 
theo hướng tích hợp các môn học:( Năm học 2016 - 2017)
TT
Lớp
Sĩ số
HS biết vận dụng kiến thức liên môn trong tiếp cận văn bản
HS chưa biêt vận dụng kiến thức liên môn trong việc tiếp cận văn bản
SL
Tỉ lệ
Số lượng
Tỉ lệ
1
9A1
36
17
47%
27
 75 %
2
9A2
37
18
48,6%
25
65,5%
2.2.2.2. Về phía giáo viên
	- Có giáo viên chỉ tập trung chuyển tải một cách rập khuôn những thông tin có trong bài học mà chưa chú trọng khai thác những vấn đề liên quan.
	 - Giáo viên còn lúng túng khi đưa ra hệ thống câu hỏi khai thác cũng như phương pháp triển khai những văn bản văn học.
	 - Vẫn còn hiện tượng giáo viên thiếu nhiệt tình trong quá trình giảng dạy, quá trình tìm tòi, sưu tầm những kiến thức có liên quan bổ sung cho nội dung bài dạy dẫn đến khả năng tích hợp kiến thức còn hạn chế.
 - Một bộ phận giáo viên vẫn chưa nhận thức đúng mức vai trò của phương pháp dạy học theo hướng tích hợp kiến thức liên môn.
	Với những hạn chế, khó khăn trên, tôi đã chọn dạy một văn bản có sự tích hợp kiến thức một số môn học, hy vọng sẽ góp phần tạo hứng thú học tập cho học sinh và góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả của giờ dạy Ngữ văn tại trường THCS Ngọc Khê.
2.3.Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề 
2.3.1 Các bộ môn học được tích hợp
 Khi dạy bài: “ Những ngôi sao xa xôi” Tôi đã tích hợp với các môn học sau:
	* Tích hợp môn bộ Địa lí lớp 8. Tiết 47- . Miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ. Tiết 48- Miền Nam Trung Bộ và Nam Bộ: Giúp các em biết được vị trí địa lí của dãy Trường Sơn và vai trò giao thông huyết mạch của nó trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.
* Tích hợp bộ môn Lịch sử lớp 8, bài 29- Tiết: 47,48,49: Cả nước trực tiếp chống Mĩ cứu nước (1965 – 1973) Giúp các em hiểu được cuộc kháng chiến chống Mĩ ác liệt của nhân dân Việt Nam và những tên tuổi góp phần làm nên thắng lợi của cuộc kháng chiến ấy.
* Tích hợp bộ môn Giáo dục công dân lớp 9: Tiết 8. Nghĩa vụ bảo vẹ tổ quốc: Giúp các em thấy được môi trường chiến tranh đã hủy diệt sự sống, đồng thời giáo dục cho học sinh lí tưởng 
sống, lòng biết ơn, tình yêu quê hương, đất nước.
* Tích hợp bộ môn Âm nhạc lớp 7: Tiết 26. Bài hát đường chúng ta đi: Giúp học sinh cảm nhận được một số ca khúc viết về thế hệ trẻ Việt Nam thời chống Mĩ.
* Tích hợp bộ môn Mĩ thuật 8. Vẽ tranh theo chủ đề: Giúp học sinh cảm nhận nội dung, nghệ thuật của văn bản vẽ tranh theo đề tài chiến tranh. 
* Tích hợp với bộ môn sinh học lớp 9. Tiết 54,55: Ô nhiễm môi trường. Giúp các em thấy được hậu quả của bom mìn, các chất diệt cỏ đioxin vẫn còn tồn tại nằm trong lòng đất khu vực dãy Trường Sơn rất nhiề, gây ô nhiễm môi trường
* Tích hợp môn bộ môn Hóa học lớp 9. Tiết 5- Bài 10: Một số muối quan trọng – Kalinitrat (KNO3)
2.3.2 Định hướng tích hợp
 Để bài học sinh động, học sinh có thể nắm bài tốt hơn, chúng ta có thể thực hiện tích hợp theo những cách thức sau:
	- Tích hợp thông qua việc giới thiệu bài mới.
	- Tích hợp thông qua câu hỏi tìm hiểu bài.
	- Tích hợp thông qua phương tiện dạy học như máy chiếu, tranh ảnh, video về chiến tranh, bài hát . . .
	- Tích hợp thông qua hệ thống bài tập ( ở lớp cũng như ở nhà ).
	- Tích hợp thông qua hình thức kiểm tra đánh giá.
	- Tích hợp gắn với đời sống xã hội.
2.3.3 Soạn giáo án cụ thể theo hướng tích hợp
TIẾT 153, 154: NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI
	 ( Lê Minh Khuê)
I. MỤC TIÊU 
Sau bài học, HS cần đạt được:
1. Kiến thức
	- Cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn trong sáng, tính cách dũng cảm, hồn nhiên trong cuộc sống chiến đấu nhiều gian khổ, hi sinh nhưng vẫn lạc quan của những cô gái thanh niên xung phong.
	- Thành công của tác giả trong việc miêu tả tâm lí nhân vật, lựa chọn ngôi kể, ngôn ngữ kể hấp dẫn.
	- Tích hợp với lòng biết ơn và lí tưởng sống của thanh niên trong thời đại ngày nay. 
2. Kỹ năng
	- Đọc - hiểu một tác phẩm tự sự sáng tác trong thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước.
- Phân tích tác dụng của việc sử dụng ngôi kể thứ nhất xưng “ tôi”.
- Cảm nhận hình tượng nhân vật trong tác phẩm.
- Viết bài nghị luận theo yêu cầu.
- Rèn luyện tinh thần học tập chủ động, tích cực, sáng tạo. 
- Rèn kĩ năng khai thác vấn đề và hướng giải quyết những vấn đề đặt ra trong tương lai. Kĩ năng giải quyết tình huống thực tiễn rút ra từ bài học.
- Đồng thời trong tiết học này học sinh cần kết hợp kiến thức của các môn học như: Lịch sử, Địa lí, Giáo dục công dân, Âm nhạc  để thấy được hoàn cảnh ác liệt của cuộc kháng chiến chống Mĩ trên tuyến đường Trường Sơn, sự dũng cảm của các nữ thanh niên xung phong.
3. Thái độ 
 - Giáo dục các em lòng yêu nước, biết ơn những con người đã hi sinh cả tuổi thanh xuân cho sự nghiệp thống nhất đất nước.
 - Có lí tưởng sống cao đẹp, có trách nhiệm đối với thế hệ cha ông, đối với đất nước. 
II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC
1. Giáo viên
- Bản đồ giao thông vận tải Việt Nam – Địa lí lớp 8 
- Tranh ảnh, video về cuộc kháng chiến chống Mĩ trên tuyến đường Trường Sơn. Tranh ảnh về hậu quả và di chứng mà chiến tranh để lại đối với con người và dân tộc Việt Nam, chân dung nhà văn Lê Minh Khuê, các tác phẩm chính của bà, các bài thơ, bài hát về chiến tranh chống Mĩ...
- Máy chiếu.
2. Học sinh
 - Soạn bài theo câu hỏi SGK.
 - Sưu tầm các bài thơ, tác phẩm truyện, bài hát viết về thế hệ trẻ Việt Nam thời chống Mĩ. 
- Tìm hiểu các vấn đề khác có liên quan đến bài học.
III. CÁC HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP
1. Kiểm tra bài cũ
	? Nêu nội dung và nghệ thuật của văn bản" Bến Quê" - Nguyễn Minh Châu?
2. Bài mới 
Hoạt động 1: Khởi động – Giới thiệu bài
Trong dạy học nói chung, môn Ngữ văn nói riêng, phần giới thiệu bài thường chiếm lượng thời gian rất ít trong tiết dạy nhưng lại rất quan trọng. Vì giới thiệu bài mới sẽ tạo ra một “tâm thế”, là khúc nhạc dạo đầu đầy phấn chấn. Những giây phút không nhiều này sẽ bộc lộ sự sẵn sàng và tình cảm giữa giáo viên và học sinh, tạo nên một không gian rộng mở, say sưa, ru mình vào kho tàng kiến thức, vào bài học Ngữ văn, giúp cho các em nhập cuộc đi vào tìm hiểu và chiếm lĩnh nội dung, kiến thức, đây là sự tác động tâm lí tạo ra tiền đề nhận thức và có tính sư phạm để học sinh hướng chú ý tích cực vào mục đích học tập. Với đặc trưng của môn Ngữ văn vừa là khoa học vừa là nghệ thuật, việc đa dạng hóa lời giới thiệu bài rất có ý nghĩa. Đề tài này tôi áp dụng hình thức giới thiệu bài bằng clip âm nhạc có nội dung chủ đề gần gũi với văn bản được học.
 - Tích hợp với môn Âm Nhạc: GV trình chiếu đoạn video có hình ảnh minh họa cảnh ra khơi lồng trong lời bài hát “Cô gái mở đường” của nhạc sĩ Xuân Giao do ca sĩ Vũ Dậu trình bày. 
 Nghe lời hát và quan sát hình ảnh em hình dung ra cảnh tượng gì? (slides 1) 
 + Định hướng trả lời
 - Cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn trong sáng, tính cách dũng cảm, hồn nhiên trong cuộc sống chiến đấu nhiều gian khổ, hi sinh nhưng vẫn lạc quan của những cô gái thanh niên xung phong.	
GV giới thiệu: 
“ Chuyện kể rằng em cô gái mở đường
Để cứu con đường đêm ấy khỏi bị thương
 Cho đoàn xe kịp giờ ra trận
 Em đã lấy tình yêu Tổ quốc của mình thắp lên ngọn lửa
 Đánh lạc hướng thù hứng lấy luồng bom”
	Đó là những lời thơ mà Lâm Thị Mĩ Dạ ca ngợi các nữ thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn thời chống Mĩ. Hình ảnh của các chị thật đẹp bởi sự dũng cảm, bởi tình yêu Tổ quốc. Nhà văn Lê Minh Khuê cũng đã góp vào đề tài ấy một tác phẩm nghệ thuật đặc sắc trong truyện ngắn “ Những ngôi sao xa xôi”. Bài học hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu tác phẩm này.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
 Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chung
? Dựa vào chú thích * SGK và những hiểu biết của mình, em hãy giới thiệu về tác giả Lê Minh Khuê.
Giáo viên trình chiếu Slides 2 
 Chân dung nhà văn Lê Minh Khuê
GV: Bom đạn và nỗi đau đâu phải khi vào chiến trường mới biết. Đối với nhà văn Lê Minh Khuê, khi còn là cô gái 15 tuổi đã biết đến mùi khói súng, xác chết, mùi bom nổ sát vách nhà. Năm 1964, tấm gương hi sinh của anh hùng Nguyễn Văn Trỗi đã tác động mạng mẽ đến ý thức, tư tưởng của lứa thanh niên cùng thời. Cô gái Minh Khuê mới tròn 15 đã tự khai thêm tuổi và gia nhập đội nữ thanh niên xung phong, có mặt ở biên giới Việt-Lào. Có lẽ vì thế nên chị hiểu và viết hay về những cô thanh niên xung phong.
 Giáo viên trình chiếu Slides 3.
 Các tác phẩm chính.
* Tích hợp: Lịch sử lớp 8
? Bằng hiểu biết về lịch sử, em hãy cho biết hoàn cảnh ra đời của tác phẩm?
- HS trả lời
 GV: cho HS xem một đoạn video về sự ác liệt của Trường Sơn.
GV chuyển ý: Sự ác liệt của chiến tranh được thể hiện như thế nào trong tác phẩm, mời các em theo dõi vào văn bản SGK.
- GV hướng dẫn cách đọc->đọc mẫu một đoạn. Gọi HS đọc 1 đoạn.
? Qua phần đọc của bạn và sự chuẩn bị bài ở nhà, em hãy tóm tắt phần trích trong SGK?
 - HS tóm tắt -> HS khác nhận xét
 - GV tóm tắt lại đoạn trích
 - Giáo viên trình chiếu Slides 4 .
 ( Phần tóm tắt truyện)
- GV: Cho học sinh đọc phần chú thích và lưu ý các chú thích sau: Giáo viên trình chiếu Slides 5 .
- Chú thích 1. Cao điểm: Chỗ cao hơn mặt đất như gò, đồi núi hoặc trên món công trình kiến trúc cao.
- Chú thích 2. Trọng điểm: điểm, nơi được xác định là có vai trò quan trọng so với những điểm nơi khác.
? Truyện ngắn được kể ở ngôi thứ mấy? Ai là người kể chuyện? Cách kể chuyện như vậy có tác dụng gì?
? Có thể chia bố cục của đoạn trích như thế nào?
- Giáo viên trình chiếu Slides 6 .
 ( Phần bố cục)
GV bình, chuyển ý: Vậy để biết được hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn như thế nào ta chuyến sang phần II.
 Hoạt động 3: Hướng dẫn phân tích.
 HS theo dõi phần 1- SKG
? Phương Định đã giới thiệu về hoàn cảnh sống, chiến đấu của mình và đồng đội như thế nào?
* Tích hợp: Địa lí lớp 8.
? Dựa vào sự hiểu biết về địa lí, em hãy giới thiệu địa danh Trường Sơn?
- GV cung cấp Slides 7 
Dải Trường Sơn dài 1100 km, là xương sống của bán đảo Đông Dương, là đường phân thủy giữa lưu vực sông Mekong và các sông đổ vào Biển Đông, kéo dài từ thượng nguồn sông Cả trên đất Lào đến giáp miền Đông Nam Bộ, gồm 2 vùng Nam và Bắc Trường Sơn phân cách bởi vùng chuyển tiếp Quảng Nam - Đà Nẵng.
? Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba nữ thanh niên xung phong diễn ra trên những không gian nào?
( không gian mặt đường và không gian hang đá)
? Không gian mặt đường hiện lên qua những chi tiết nào? 
 - HS trả lời
 - GV cho HS quan sát Slides 8.
Hình ảnh về sự tàn phá trong chiến tranh.
* Tích hợp (Lịch sử 8, GDCD 9, Sinh học 9, Hóa học 8): 
? Từ các chi tiết trong tác phẩm kết hợp với sự quan sát hình ảnh trên, em có suy nghĩ gì về môi trường, về chiến tranh? 
GV bình: Trong Chiến tranh Việt Nam, lực lượng quân sự Mỹ và Việt Nam Cộng hòa đã đánh phá hệ thống giao thông tuyến đường Trường Sơn bằng các chiến dịch bộ binh và không quân. Một hệ thống máy móc điện tử, thường được gọi là Hàng rào Điện tử MăcNamara, đã được sử dụng để giúp hướng dẫn máy bay ném bom. Ngoài ra, chất độc màu da cam cùng một số loại chất độc diệt cỏ khác đã được rải xuống nhiều vùng rừng trên đường Trường Sơn làm trụi lá cây, các dự án tạo mưa và các chất hóa học tạo bùn cũng được Mỹ sử dụng để phá đường.
- GV: cho HS quan sát hình ảnh trên máy chiếu Slides 9 .
Hình ảnh máy bay Mĩ ném bom, rải chất diệt cỏ và chất độc màu da cam xuống những cánh rừng ở Việt Nam
Môi trường chiến tranh ấy còn ảnh hưởng đến hôm nay. Đặc biệt ở vùng đất Quảng Trị, trong lòng đất còn âm ỉ những quả bom nổ chậm và di chứng của chất độc màu da cam với những nỗi đau sau chiến tranh đang cần sự sẻ chia của mọi người. Chiến tranh là tội ác
- GV: cho HS quan sát Slides 10 .
Hình ảnh về bom mìn còn sót lại và di chứng của chất độc màu da cam trong chiến tranh.
? Giữa không gian chiến tranh ấy, hình ảnh con người hiện lên qua những chi tiết nào
GV: Cho HS xem hình ảnh minh họa 
 Slides 11.
Hình ảnh ba cô gái san lấp hố bom, mở đường.
? Những chi tiết ấy gợi lên một cuộc sống như thế nào.
? Ngoài đường chiến tranh thật tàn khốc còn không gian trong hang đá được tác giả miêu tả bằng những chi tiết nào?
? Không gian này gợi cho em cảm nhận gì?
? Từ đó em có nhận xét gì về không gian mặt đường và không gian trong hang? 
( Tương phản đối lập giữa hai không gian
- Khốc liệt >< Bình yên
- Căng thẳng >< Êm dịu
- Đe dọa sự sống >< Bảo toàn sự sống)
* Tích hợp ( Lịch sử 8):
? Từ đó, em hiểu gì về hiện thực chiến tranh trên tuyến lửa Trường Sơn?
Tiết 2
GV bình chuyển ý: Giữa nơi khói lửachiến tranh ác liệt tưởng chừng như sự sống bị hủy diệt thì tâm hồn con người lại tỏa sáng. Những cô gái còn rất trẻ, cá tính và hoàn cảnh riêng không giống nhau nhưng đều có những phẩm chất chung của những chiến sĩ thanh niên xung phong tình nguyện ở chiến trường. Họ là ai? 
? Hãy chỉ ra những nét tính cách, phẩm chất chung của họ?
GV: Đó là những phẩm chất vừa cao đẹp vừa bình dị, hồn nhiên, lạc quan của thế hệ trẻ Việt Nam trong chiến tranh chống Mĩ. Tuy nhiên, dù trong một tập thể nhỏ, mỗi người vẫn có một cá tính riêng. 
? Em hãy chỉ ra những