SKKN Nâng cao hứng thú, kết quả học tập và phát triển năng lực cho học sinh trường THPT Thường Xuân 2 qua dạy bài 19 - Lịch sử lớp 10 tại khu di tích lịch sử Lam Kinh (Thọ Xuân, Thanh Hóa)

1. Mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài
Những năm gần đây, vấn đề đổi mới giáo dục đã và đang được Đảng, Nhà nước và nhân dân hết sức quan tâm. Đặc biệt từ năm 2013, khi Nghị quyết 29- NQ/TW “về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo nhằm đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” được Hội nghị TW8 (khóa XI) thông qua. Đổi mới được tiến hành toàn diện “từ quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đến mục tiêu, nội dung, phương pháp, cơ chế, chính sách, điều kiện bảo đảm thực hiện”[1]. Một trong những giải pháp trọng điểm là “đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ bản của giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực của người học”[1]. Nghĩa là, song song với việc đổi mới chương trình, các yếu tố nội dung, tài liệu học tập cần được đa dạng hoá, phương pháp dạy học tiếp tục phải đổi mới theo hướng hiện đại, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học, khắc phục lối truyền thụ áp đặt, một chiều, ghi nhớ máy móc, khuyến khích tự học, hình thức học tập cần đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khoá... Thêm vào đó, phải tăng cường các hoạt động trải nghiệm thực tế nhằm giáo dục đạo đức, lối sống và rèn luyện kỹ năng cho học sinh theo tinh thần Nghị quyết số 44/NQ-CP.
 Để đáp ứng được yêu cầu, mục tiêu đổi mới toàn diện giáo dục theo tinh thần Nghị quyết số 29 và 44 của Đảng và chính phủ, trong dạy học (nói chung) dạy học Lịch sử (nói riêng) việc đổi mới phương pháp dạy học, hình thức tổ chức dạy học được coi là một nhân tố quan trọng hàng đầu góp phần nâng cao hứng thú, kết quả học tập của học sinh tại các nhà trường. Tôi nhận thấy, việc sử dụng di sản văn hóa tại địa phương là giải pháp hữu hiệu bởi hệ thống di sản văn hóa tại địa phương tạo môi trường học tập mang tính thực tế với những hoạt động trải nghiệm sâu sắc, góp phần khắc phục lối dạy học nặng về truyền thụ lý thuyết một chiều, mang tính áp đặt và ghi nhớ máy móc, làm phong phú hơn nguồn tài liệu học tập và phương tiện trực quan trong dạy học, góp phần đa dạng hoá các hình thức học tập và hoạt động ngoại khoá, tạo hứng thú cho học sinh trong quá trình học tập, tăng cường cơ hội rèn luyện các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực của người học. Đồng thời, di sản văn hóa tại địa phương là môi trường thực tế nhất để giáo dục những giá trị truyền thống, lối sống, đạo đức cho học sinh.
	Tuy nhiên, sử dụng di sản vào dạy học Lịch sử và dạy học tại di sản hiện nay vẫn chưa được quan tâm đúng mức. Đa số các bài học đều được tiến hành trên lớp tại các nhà trường. Tôi nhận thấy, việc tổ chức bài học Lịch sử tại các di sản văn hóa là một hình thức dạy học có ý nghĩa lớn trong việc phát triển toàn diện học sinh và là một trong những giải pháp quan trọng góp phần đổi mới phương pháp dạy học ở trường phổ thông. Từ thực tế đó, tôi chọn đề tài “Nâng cao hứng thú, kết quả học tập và phát triển năng lực cho học sinh trường THPT Thường Xuân 2 qua dạy bài 19- Lịch sử lớp 10 tại khu di tích lịch sử Lam Kinh (Thọ Xuân, Thanh Hóa)” là vấn đề nghiên cứu của bản thân với hi vọng được chia sẻ cùng đồng nghiệp một hình thức dạy học hiệu quả.
1.2. Mục đích nghiên cứu
	Đề tài nghiên cứu nhằm:
- Khẳng định di sản văn hóa là một nguồn nhận thức, một phương tiện trực quan quý giá trong dạy học (nói chung) dạy học Lịch sử (nói riêng). Bởi vậy di sản văn hóa có vai trò to lớn trong việc nâng cao chất lượng giảng dạy môn Lịch sử ở trường THPT và phát triển năng lực cho học sinh.
- Khẳng định việc tổ chức dạy học tại di sản văn hóa là một hình thức dạy học quan trọng bên cạnh việc tiến hành bài học trên lớp và là một trong những giải pháp quan trọng góp phần đổi mới phương pháp dạy học ở trường phổ thông cần được chú ý khuyến khích thực hiện.
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là quá trình sử dụng di sản văn hoá tại địa phương trong dạy học Lịch sử ở trường THPT Thường Xuân 2 trong hình thức dạy học tại di sản. Trong đó, tập trung vào quy trình thực hiện và các biện pháp sử dụng.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
	Để thực hiện đề tài, tôi đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau:
- Nghiên cứu lý thuyết: Phân tích tổng hợp các tài liệu về phương pháp dạy học lịch sử, các tài liệu lịch sử, tài liệu văn hóa liên quan đến đề tài SKKN; Nghiên cứu chương trình, SGK Lịch sử lớp 10 (chương trình chuẩn) để xác định nội dung có thể dạy học tại di sản văn hóa.
- Nghiên cứu thực tiễn: Thông qua phiếu điều tra, phỏng vấn trực tiếp, quan sát dự giờ, kiểm tra đánh giá...để điều tra thực tế làm rõ thực trạng việc tiến hành dạy học tại di sản ở trường THPT tỉnh Thanh Hoá nói chung, trường THPT Thường Xuân 2 nói riêng
- Thực nghiệm sư phạm: Soạn bài để tiến hành thực nghiệm nhằm kiểm chứng những biện pháp SKKN đề xuất. 
- Phương pháp toán học thống kê: để xử lý kết quả thực nghiệm sư phạm. Việc so sánh các giá trị thu được giữa lớp thực nghiệm và lớp đối chứng là cơ sở để đánh giá hiệu quả của các biện pháp SKKN đề xuất.
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
	Các nhà khoa học nghiên cứu về lý luận và phương pháp dạy học lịch sử nước ta đã bàn nhiều đến ý nghĩa, vai trò, các hình thức, phương pháp sử dụng phương tiện dạy học, tư liệu và tài liệu lịch sử địa phương (trong đó có di sản văn hóa) trong dạy học lịch sử, coi đó như một phương tiện trong việc nâng cao hiệu quả dạy học bộ môn. 
 Trong giáo trình “Phương pháp dạy học lịch sử” (Phan Ngọc Liên, Nguyễn Thị Côi, Trịnh Đình Tùng, 2002, NXB ĐHSP Hà Nội ) đã khẳng định giá trị của di sản văn hóa, của phương tiện dạy học nói chung trong dạy học lịch sử. Trong “Một số vấn đề về đổi mới dạy học lịch sử ở trường phổ thông” tác giả Phan Ngọc Liên đã nêu rõ những yêu cầu của việc đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức dạy học trong đó cần “tăng cường tính khoa học, tính cụ thể của sự kiện lịch sử, nhân vật lịch sử”, “tổ chức cho học sinh tiếp cận nhiều hơn với các sử liệu”, tăng cường tổ chức các hoạt động ngoại khóa, thực hành bộ môn với các hoạt động như tham quan bảo tàng lịch sử cách mạng, nhà truyền thống, chiến trường xưa, dạy học tại thực địa, nghiên cứu, học tập lịch sử địa phương Tác giả Phạm Thị Cúc trong bài viết “Mấy suy nghĩ về nguyên nhân suy giảm chất lượng môn Sử- một vài giải pháp” đã chỉ ra một trong những nguyên nhân quan trọng là do giờ học lịch sử chưa được đổi mới nhiều, thường gò bó, khô khan, nặng về thuyết trình, nhồi nhét kiến thức, không gây được hứng thú cho học sinhTrên cơ sở đó, tác giả đề xuất một số biện pháp như “thay đổi không gian và hình thức học bằng việc tổ chức nhiều hoạt động ngoại khóa (dã ngoại, học lịch sử địa phương tại thực địa, học ở Viện bảo tàng, học bằng cách xem phim tài liệu, học ở phòng bộ môn” 
Ngoài ra, tác giả Hoàng Thanh Hải trong các bài “Di tích lịch sử và việc giảng dạy lịch sử ở trường phổ thông” (Tạp chí Xưa và nay 4/1996); “Sử dụng di tích lịch sử cách mạng trong dạy học lịch sử tại thực đại” (Tạp chí Nghiên cứu giáo dục, 2/1997); “Tổ chức hướng dẫn cho HS phổ thông tham gia các lễ hội xuân tại di tích lịch sử” (Tạp chí Nghiên cứu giáo dục, 5/1997); “Giáo dục ý thức tôn trọng, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa cho học sinh qua môn lịch sử” (Tạp chí Nghiên cứu giáo dục, Số 308, 2013)...; tác giả Ngô Thị Lan Hương với bài “Sử dụng di sản văn hóa vật chất nâng cao hiệu quả dạy học lịch sử ở trường THPT các tỉnh miền núi phía Bắc” (Tạp chí giáo dục số 321, 2013).... đều đề cập đến những khía cạnh khác nhau của việc sử dụng di sản văn hóa trong dạy học lịch sử.
Đặc biệt, trong bài “Dạy học lịch sử thông qua các di sản”của tác giả Phạm Mai Hùng - Hội khoa học lịch sử Việt Nam - đã khẳng định “Giáo dục thông qua các di sản (văn hóa) là phương pháp có tính phổ biến ở mọi quốc gia, không phân biệt chính trị- xã hội, nó được hình thành từ rất sớm và luôn có tính kế thừa, duy trì, phát triển cho tương thích với điều kiện cụ thể của từng quốc gia...”. Tác giả trình bày thuyết phục tiềm năng di sản văn hóa Việt Nam, đồng thời nhấn mạnh “Dạy và học lịch sử thông qua các di sản văn hóa là phương pháp trực quan, sinh động và thực sự có hiệu quả”,“đây là phương pháp tối ưu không chỉ giúp cho học sinh củng cố, mở rộng các kiến thức đã được truyền thụ trên lớp mà còn bồi dưỡng trực tiếp cho các em năng lực cảm nhận cái đẹp, cái hay... Đồng thời, giúp học sinh tích lũy vốn sống, kỹ năng lao động, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng ứng xử, tôn trọng quá khứ để vững bước vào tương lai...”....
Như vậy, những nguồn tài liệu nêu trên đã khẳng định vai trò, ý nghĩa của di sản văn hóa trong dạy học lịch sử ở trường phổ thông. Đồng thời cũng chỉ rõ những loại di sản thường sử dụng và ý nghĩa của việc phát huy di sản văn hóa trong dạy học nói chung, dạy học lịch sử nói riêng và nguyên tắc, hình thức tổ chức, phương pháp tổ chức cho học sinh học tập với các di sản văn hóa. Trên cơ sở tiếp thu, kế thừa kết quả nghiên cứu của các tác giả cộng với những kinh nghiệm mà tôi có được từ thực tiễn dạy học ở trường THPT, đề tài “Nâng cao hứng thú, kết quả học tập và phát triển năng lực cho học sinh trường THPT Thường Xuân 2 qua dạy bài 19- Lịch sử lớp 10 tại khu di tích lịch sử Lam Kinh (Thọ Xuân, Thanh Hóa)”tập trung vào việc thiết kế, tổ chức một giờ học tại di sản văn hóa ở một địa phương cụ thể ( Khu di tích lịch sử Lam Kinh, Thọ Xuân, Thanh Hóa) cho một đối tượng cụ thể (học sinh trường THPT Thường Xuân 2) nhằm nâng cao hiệu quả một giờ học lịch sử cụ thể ( Bài 19- Lịch sử lớp 10) với mong muốn góp phần vào việc đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao hiệu quả dạy học lịch sử ở trường phổ thông.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
	Bài 19- Những cuộc kháng chiến chống ngoại xâm ở các thế kỉ X-XV (LS 10) là bài trọng tâm trong chương trình lịch sử lớp 10 đặc biệt là giai đoạn lịch sử Việt Nam từ thế kỉ X đến thế kỉ XV. Nội dung chủ yếu đề cập đến các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm của nhân dân ta trong gần 6 thế kỉ đầu thời kì độc lập: Cuộc kháng chiến chống Tống thời Tiền Lê, cuộc kháng chiến chống Tống thời Lý, các cuộc kháng chiến chống xâm lược Mông –Nguyên ở các thế kỉ XIII, phong trào đấu tranh chống quân Minh và khởi nghĩa Lam Sơn. Do dung lượng bài khá dài nhưng thời lượng giảng dạy trong chương trình chỉ được bố trí 01 tiết nên nhìn chung đa số giáo viên gặp khó khăn trong việc truyền tải kiến thức, hình thành kĩ năng, thái độ và định hướng phát triển những năng lực cần thiết cho học sinh.
	Thực trạng chung khi dạy bài này là giáo viên cố gắng hệ thống, giúp học sinh hình dung một cách tổng thể bức tranh lớn của lịch sử dân tộc-lịch sử chống ngoại xâm giữ vững độc lập dân tộc trong giai đoạn đầu của nhà nước phong kiến độc lập tự chủ. Bài học chủ yếu được tiến hành trên lớp. Do thời lượng ít, nội dung dài nên giáo viên thường tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm để tìm hiểu những thông tin cơ bản về các cuộc kháng chiến: Tên cuộc kháng chiến, thời gian diễn ra, vương triều lãnh đạo, chống quân xâm lược nào, người chỉ huy, những trận quyết chiến chiến lược, kết quả, ý nghĩa.... Kết hợp việc sử dụng tranh ảnh về chiến trận hay về các anh hùng dân tộc, một số đoạn trích thơ văn, bản đồ lịch sử Việt Nam nơi có ghi các địa danh diễn ra những trận đánh lớn thế kỉ X-XV và việc thuyết trình của thầy, cô là phương pháp sư phạm mà giáo viên thường áp dụng để đạt được mục tiêu bài dạy.
	Thực trạng trên khiến giờ học Lịch sử trở nên “quá tải”. Bao chiến thắng huy hoàng của cha ông trong hơn nửa thập kỉ, hàng loạt các nhà chỉ huy quân sự tài năng, những danh hùng dân tộc, thời gian và các mốc sự kiện....chỉ được gói gọn trong gần 40 phút thực hành bài giảng là rất khó khăn. Như trên đã nói, học sinh chỉ nắm được những kiến thức cơ bản, ghi nhớ sự kiện một cách khô khan, việc hình thành biểu tượng, tạo hứng thú học tập, hình thành những kĩ năng cơ bản cho học sinh chưa đạt được như mong muốn. Thêm vào đó, việc phải ghi nhớ nhiều sự kiện dễ tạo cho học sinh tâm lí “sợ” học lịch sử vì lịch sử “nhiều” và “khó nhớ”.
	Tại trường THPT Thường Xuân 2 việc giảng dạy Lịch sử (nói chung), dạy bài 19 (nói riêng) còn gặp nhiều khó khăn, trở ngại. Ngoài những bất cập nêu trên, ở một trường miền núi, điều kiện tiếp cận với các kênh thông tin hạn chế, cơ sở vật chất còn nhiều thiếu thốn, trình độ của học sinh đa số ở mức trung bình, thậm chí dưới trung bình....Thêm vào đó, phương tiện gần như là duy nhất cung cấp kiến thức cho học trò là sách giáo khoa. Cho nên người thầy đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp kiến thức, truyền tải những thông tin hữu ích đến các em. Việc giảng dạy tại lớp với một khối lượng kiến thức lớn như bài 19 khiến học sinh khó tiếp thu bài học, khó hình thành biểu tượng và những kĩ năng cần thiết.
	Từ thực trạng nêu trên, căn cứ vào nội dung chương trình, dựa vào thực tế điều kiện của nhà trường, tôi đã đề xuất và được BGH nhà trường đồng ý cho tổ chức bài học tại di sản văn hóa (khu di tích lịch sử Lam Kinh) để thực hiện bài học nội khóa trong PPCT- Bài 19: Những cuộc kháng chiến chống ngoại xâm ở các thế kỉ X-XV (LS10) trong 2 năm học 2015-2016, 2016-2017.
2.3. Các sáng kiến kinh nghiệm hoặc các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
	Khi dạy bài 19- Những cuộc kháng chiến chống ngoại xâm ở các thế kỉ X-XV (LS10) tôi đã tổ chức tiến hành bài học tại di sản văn hóa (khu di tích Lịch sử Lam Kinh)
2.3.1. Lí do lựa chọn dạy học tại si sản:
- Mục III- Phong trào đấu tranh chống xâm lược Minh và khởi nghĩa Lam Sơn là nội dung kiến thức trọng tâm của bài 19. Để học sinh nắm được những kiến thức cơ bản: Nguyên nhân bùng nổ, những nét cơ bản về diễn biến, kết quả, ý nghĩa....ngoài việc sử dụng các phương pháp dạy học nêu vấn đề, thuyết trình, sử dụng tranh ảnh, lược đồ... để tổ chức bài học trên lớp như thông thường tôi nhận thấy nếu tổ chức bài học tại di sản sẽ đem lại hiệu quả cao trong việc nâng cao hứng thú, kết quả học tập và hình thành những kĩ năng cần thiết cho học sinh
- Di sản văn hóa mà tôi lựa chọn để tiến hành bài học Lịch sử là Khu di tích lịch sử Lam Kinh (Thọ Xuân, Thanh Hóa). Di sản văn hóa này phù hợp với mục tiêu, nội dung, thời lượng của bài học (Phong trào đấu tranh chống xâm lược Minh và khởi nghĩa Lam Sơn). Về điều kiện tiến hành, địa điểm di sản văn hóa gần địa bàn trường đóng (cách trường THPT Thường Xuân 2 khoảng 15km, cách nhiều gia đình học sinh từ 5-7km). Địa điểm lựa chọn phù hợp với cơ sở vật chất nhà trường, phương tiện đi lại cho học sinh, thuận lợi cho giáo viên trong quá trình tổ chức
2.3.2.Các biện pháp tổ chức thực hiện:
	Tại nơi có di sản, bài học do giáo viên đảm nhiệm có thể tiến hành theo 2 cách: Một là, giáo viên tiến hành dạy học bình thường như ở trên lớp tại 1 phòng riêng ở nơi có di sản, sau đó hướng dẫn học sinh tham quan những dấu vết, chứng tích, hiện vật liên quan đến bài học. Hai là, giáo viên tiến hành bài học tại phòng trưng bày hoặc nơi có những chứng tích, hiện vật của di sản. Khi dạy bài 19 (LS10) tôi lựa chọn cách thứ nhất giúp học sinh cụ thể hóa, củng cố, khắc sâu kiến thức, nội dung bài học, tạo hứng thú học tập và phát triển năng lực cho các em.
	Kế hoạch tiến hành bài học cụ thể tại Khu di tích lịch sử Lam Kinh:
BÀI 19: NHỮNG CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG NGOẠI XÂM Ở CÁC THẾ KỈ X-XV
I. Địa điểm tổ chức bài học: 
	Khu di tích lịch sử Lam Kinh( Thọ Xuân, Thanh Hóa)
II. Chuẩn bị: 
1. Giáo viên:
- Báo cáo BGH nhà trường, tổ nhóm chuyên môn về kế hoạch thực hiện bài dạy thực địa, xin ý kiến nhà trường về phương tiện di chuyển, việc cử giáo viên tham gia cùng (giáo viên cùng nhóm chuyên môn hoặc cán bộ Đoàn), y tế học đường tham gia hỗ trợ học sinh...
- Khảo sát thực địa, làm việc với ban quản lí khu di tích Lam Kinh để xác định cụ thể địa điểm tiến hành bài học, thời gian cụ thể, hướng dẫn điểm, những nội dung cần hỗ trợ...
- Chuẩn bị các nội dung kiến thức trọng tâm của bài học, những kiến thức liên quan đến di sản văn hóa.
- Chia nhóm: Chia lớp thành 4 nhóm, cử nhóm trưởng, định hướng những nội dung cơ bản để học sinh chủ động chuẩn bị cho buổi học tập, giao nhiệm vụ cho nhóm trưởng trong quá trình quản nhóm.
2. Học sinh:
- Chuẩn bị kiến thức về các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm từ thế kỉ X-XV? Những kiến thức về anh hùng dân tộc Lê lợi, khu di tích Lịch sử Lam Kinh, lễ hội Lam Kinh...
- Chuẩn bị trang phục, giầy dép....phù hợp với buổi học tập tại di sản, báo cáo với bố mẹ về lịch trình học tập.
III. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức: Sau bài học, HS cần:
- Biết được trong gần 6 thế kỉ đầu thời độc lập phong kiến, nhân dân ta đã liên tục tổ chức những cuộc kháng chiến lớn chống ngoại xâm, bảo vệ Tổ quốc.
- Nhận thức được tinh thần chiến đấu dũng cảm, truyền thống yêu nước của nhân dân ta
- Trình bày được được những trận quyết chiến chiến lược tiêu biểu và tên tuổi của các vị anh hùng dân tộc
2. Kỹ năng:
- Rèn luyện kỹ năng sử dụng lược đồ, bản đồ, hiện vật lịch sử
- Kĩ năng lập bảng thống kê, trình bày, phân tích sự kiện và rút ra nhận xét, đánh giá
- Kĩ năng quan sát, thu thập thông tin, kĩ năng làm việc nhóm, thuyết trình, tương tác....
3. Thái độ:
- Bồi dưỡng lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc .
- Bồi dưỡng tinh thần đoàn kết, lòng biết ơn đối với thế hệ cha anh đã quên mình vì độc lập của tổ quốc.
4. Định hướng phát triển năng lực:
- Năng lực chung: Năng lực giải quyết vấn đề, sử dụng ngôn ngữ, làm việc nhóm
- Năng lực riêng: Tái hiện kiến thức, thực hành bộ môn, nhận xét, đánh giá
IV. Tiến trình thực hiện: 
1. Chuẩn bị:
a.Giáo viên:
- Chuẩn bị nội dung bài dạy: Bài 19- Những cuộc kháng chiến chống ngoại xâm gồm 3 nội dung cơ bản:
	+ Các cuộc kháng chiến chống Tống xâm lược
	+ Các cuộc kháng chiến chống xâm lược Mông –Nguyên ở các thế kỉ XIII
	+ Phong trào đấu tranh chống quân Minh và khởi nghĩa Lam Sơn.
Phần kiến thức liên quan đến di sản là phong trào đấu tranh chống quân Minh và khởi nghĩa Lam Sơn. Vì vậy, để đảm bảo nội dung bài học tôi chọn hình thức dạy học tại phòng trưng bày của khu di tích Lam kinh
- Chuẩn bị điều kiện để tổ chức bài học tại di sản:
+ Báo cáo với BGH nhà trường, duyệt kế hoạch.
 + Liên hệ với Ban quản lí khu di tích Lịch sử Lam Kinh để được hỗ trợ về lịch trình, thời gian, hướng dẫn...
+ Thông báo cho PHHS và học sinh về kế hoạch tổ chức bài học
+ Chia nhóm học sinh, phân công tổ chức, giao nhiệm vụ định hướng nội dung để học sinh chuẩn bị
b. Học sinh:
- Chuẩn bị các kiến thức liên quan đến bài học, di sản văn hóa
- Hình thành nhóm theo sự phân công, giao nhiệm vụ cho các thành viên
2. Tiến trình bài học: 
	Hoạt động 1: Tổ chức học sinh tìm hiểu về các cuộc kháng chiến chống Tống và kháng chiến chông xâm lược Mông- Nguyên (25 phút)
	Phần này, tôi thực hiện dạy học bình thường tại Phòng trưng bày của khu di tích Lam kinh để học sinh nắm được những kiến thức trọng tâm. 
	 Mở đầu GV giới thiệu “Trong các thế kỉ đầu thời kì độc lập, nhân dân ta vừa xây dựng đất nước vừa tiến hành các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm để giữ vững nền độc lập Để tìm hiểu cụ thể hơn về các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm ở các thế kỉ X- XV chúng ta học bài 19”. Với cách vào bài như vậy, giáo viên vừa khái quát được nội dung bài học, đặt ra yêu cầu nhận thức cho các em trong quá trình tìm hiểu kiến thức mới.
	Vì nội dung kiến thức nhiều (2 cuộc kháng chiến chống Tống, 3 lần kháng chiến chống Mông- Nguyên) nên sau khi giáo viên giới thiệu khái quát, giáo viên sử dụng kĩ thuật mảnh ghép tổ chức học sinh tìm hiểu:
- Vòng 1: Giáo viên chia lớp thành 2 nhóm, phát phiếu học tập, giao nhiệm vụ: 
	+ Nhóm 1: Tìm hiểu về các cuộc kháng chiến chống Tống (Hoàn cảnh, thời gian, người lãnh đạo, những sự kiện chính, kết quả)
	+ Nhóm 2: Tìm hiểu về các cuộc kháng chiến chống Mông- Nguyên ( Hoàn cảnh, thời gian, người lãnh đạo, những sự kiện chính, kết quả)
- Vòng 2: Giáo viên tổ chức học sinh hình thành 2 nhóm mới, học sinh các nhóm chia sẻ kiến thức đã tìm hiểu ở vòng 1 và yêu cầu các nhóm rút ra nguyên nhân thắng lợi của các cuộc kháng chiến
	Học sinh thảo luận tìm câu trả lời, các nhóm học sinh bổ sung cho nhau. Giáo viên nhận xét và kết luận. (Giáo viên có thể sử dụng bả