SKKN Nâng cao hiệu quả dạy học một số bài tiếng việt trong nhà trường THPT bằng phương pháp thảo luận nhóm

SKKN Nâng cao hiệu quả dạy học một số bài tiếng việt trong nhà trường THPT bằng phương pháp thảo luận nhóm

Đổi mới phương pháp dạy học (PPDH) là yêu cầu bắt buộc đối với giáo viên giảng dạy THPT ở tất cả các môn học, trong đó có Ngữ văn. Gần đây, xuất hiện một loạt ý kiến bàn về việc đổi mới PPDH Ngữ văn – một vấn đề tuy đã được nói đến nhiều, song chưa bao giờ hết tính thời sự, nhất là hiện nay, khi những thông tin về việc dạy học , thi cử môn Văn ở nước ngoài không còn xa lạ, và khi bộ sách giáo khoa Ngữ văn mới được đưa vào giảng dạy trong nhà trường cũng đã khá lâu,thậm chí bộ Giáo Dục và Đào Tạo còn đang có phương án tiếp tục thay đổi một bộ sách giáo khoa cho phù hợp với sự phát triển của giáo dục nước nhà.

 Trên cơ sở nắm vững lí luận về đổi mới PPDH và thực tiễn giảng dạy, chúng tôi nhận thấy PPDH truyền thống bên cạnh một số ưu điểm còn có nhiều mặt hạn chế. Trong Luật giáo dục bổ sung trong Điều 28.2 có ghi “Phương pháp dạy học phổ thông phải phát huy tính tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc theo nhóm, vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui , hứng thú học tập cho học sinh”. Một trong những phương pháp đổi mới hiện được các trường THPT đánh giá mang lại hiệu quả cao là phương pháp thảo luận nhóm (TLN). Phương pháp này giúp người học tự giác, tích cực, chủ động tiếp thu kiến thức. Với cách dạy học này, học sinh có nhiều điều kiện bộc lộ những suy nghĩ của mình, tạo không khí học tập sôi nổi, kích thích tất cả học sinh tham gia vào quá trình học tập; đồng thời đáp ứng mục tiêu giáo dục đề ra: “lấy học sinh làm trung tâm”. Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm vào dạy học ngữ văn đặc biệt là phân môn tiếng việt cũng là tìm đến một phương pháp dạy học mới để giờ học tiếng việt sôi nổi,hào hứng, phát huy tính chủ động của học sinh,giúp học sinh nắm vững kiến thức ngay trong giờ học,góp phần nâng cao chất lượng dạy và học môn ngữ văn. Trên đây là những lý do khiến tôi quyết định nghiên cứu đề tài “Nâng cao hiệu quả dạy học một số bài tiếng việt trong nhà trường THPT bằng phương pháp thảo luận nhóm”

 

doc 35 trang thuychi01 10100
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "SKKN Nâng cao hiệu quả dạy học một số bài tiếng việt trong nhà trường THPT bằng phương pháp thảo luận nhóm", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
 MỤC LỤC
Nội dung
Trang
PHẦN A: MỞ ĐẦU
1
1. Lý do chọn đề tài
1
2. Mục đích nghiên cứu
2
3. Phạm vi nghiên cứu
2
4. Phương pháp nghiên cứu
2
PHẦN B: NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
3
I. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm
3
II. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
4
III. Các giải pháp thực hiện
5
1. Chọn đối tượng thực hiện đề tài
5
2.  Xây dựng kế hoạch dạy học có sử dụng phương pháp thảo luận nhóm
7
3. Tiến hành giờ dạy trên lớp 
8
3.1. Cấu trúc giờ học sử dụng phương pháp thảo luận nhóm
9
 3.2. Tiến hành thực hiện	
10
4. Tiến hành kiểm tra và chấm bài 
10
IV. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
11
1. Đối với hoạt động giáo dục 
13
2. Đối với bản thân 
14
3. Đối với đồng nghiệp và nhà trường
PHẦN C: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
16
1. Kết luận
16
2. Kiến nghị
17
Tài liệu tham khảo
18
Phụ lục
19
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ 
 TRƯỜNG THPT THẠCH THÀNH II
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
NÂNG CAO HIỆU QUẢ DẠY HỌC MỘT SỐ BÀI TIẾNG VIỆT TRONG NHÀ TRƯỜNG THPT BẰNG PHƯƠNG PHÁP THẢO LUẬN NHÓM
Người thực hiện: Trần Thị Hồng Duyên
Chức vụ: Giáo viên
SKKN thuộc lĩnh mực (môn): Ngữ Văn
THANH HOÁ, NĂM 2016
 A.PHẦN MỞ ĐẦU
I.Lý do chọn đề tài
 Â
A. PHẦN MỞ ĐẦU 
I . Lí do chọn đề tài 
Đổi mới phương pháp dạy học (PPDH) là yêu cầu bắt buộc đối với giáo viên giảng dạy THPT ở tất cả các môn học, trong đó có Ngữ văn. Gần đây, xuất hiện một loạt ý kiến bàn về việc đổi mới PPDH Ngữ văn – một vấn đề tuy đã được nói đến nhiều, song chưa bao giờ hết tính thời sự, nhất là hiện nay, khi những thông tin về việc dạy học , thi cử môn Văn ở nước ngoài không còn xa lạ, và khi bộ sách giáo khoa Ngữ văn mới được đưa vào giảng dạy trong nhà trường cũng đã khá lâu,thậm chí bộ Giáo Dục và Đào Tạo còn đang có phương án tiếp tục thay đổi một bộ sách giáo khoa cho phù hợp với sự phát triển của giáo dục nước nhà.
 Trên cơ sở nắm vững lí luận về đổi mới PPDH và thực tiễn giảng dạy, chúng tôi nhận thấy PPDH truyền thống bên cạnh một số ưu điểm còn có nhiều mặt hạn chế. Trong Luật giáo dục bổ sung trong Điều 28.2 có ghi “Phương pháp dạy học phổ thông phải phát huy tính tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc theo nhóm, vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui , hứng thú học tập cho học sinh”. Một trong những phương pháp đổi mới hiện được các trường THPT đánh giá mang lại hiệu quả cao là phương pháp thảo luận nhóm (TLN). Phương pháp này giúp người học tự giác, tích cực, chủ động tiếp thu kiến thức. Với cách dạy học này, học sinh có nhiều điều kiện bộc lộ những suy nghĩ của mình, tạo không khí học tập sôi nổi, kích thích tất cả học sinh tham gia vào quá trình học tập; đồng thời đáp ứng mục tiêu giáo dục đề ra: “lấy học sinh làm trung tâm”. Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm vào dạy học ngữ văn đặc biệt là phân môn tiếng việt cũng là tìm đến một phương pháp dạy học mới để giờ học tiếng việt sôi nổi,hào hứng, phát huy tính chủ động của học sinh,giúp học sinh nắm vững kiến thức ngay trong giờ học,góp phần nâng cao chất lượng dạy và học môn ngữ văn. Trên đây là những lý do khiến tôi quyết định nghiên cứu đề tài “Nâng cao hiệu quả dạy học một số bài tiếng việt trong nhà trường THPT bằng phương pháp thảo luận nhóm”
2.Mục đích nghiên cứu
 Quá trình nghiên cứu nhằm xác định những vấn đề có tính chất lí thuyết của phương pháp thảo luận nhóm, góp phần bổ sung cho hệ phương pháp dạy học văn ngày càng hiệu quả. 
Nghiên cứu cách vận dụng phương pháp thảo luận nhóm vào dạy học phân môn tiếng việt sẽ giúp người viết có được cái nhìn đúng đắn, sâu sắc và toàn diện về phương pháp dạy học này, để việc dạy và học môn tiếng việt ngày càng tốt hơn. 
3. Phạm vi nghiên cứu
Trong khuôn khổ của một đề tài sáng kiến kinh nghiệm, bài viết chỉ tập trung nghiên cứu vấn đề ở mức độ sơ lược trong phạm vi sau:
- Cơ sở lí luận của phương pháp thảo luận nhóm
- Thực trạng của việc vận dụng phương pháp thảo luận nhóm trong dạy phân môn tiếng việt ở trường trung học phổ thông
- Cách vận dụng phương pháp thảo luận nhóm vào việc giảng dạy Tiếng việt.
4. Phương pháp nghiên cứu
Thực hiện nghiên cứu đề tài này, ngoài phương pháp nghiên cứu khoa học chung còn sử dụng một số phương pháp chủ yếu như phương quan sát, phương pháp phân tích, tổng hợp, phương pháp thực nghiệm.
B.NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
I.Cơ sở lí luận.
Thảo luận nhóm là một phương pháp dạy học xuất hiện từ những năm 70 của thế kỷ 20, ở trường Đại học Sư phạm của một số nước tiên tiến, bắt đầu từ môn học “Năng động tập thể” (Group dynanies) - một môn học dạy cho sinh viên kỹ năng làm việc tập thể. Dần dần, môn học này chuyên rèn luyện kỹ năng làm việc theo nhóm, từ đó hình thành nên phương pháp thảo luận trong dạy học ở tất cả các cấp học. Ở Việt Nam, phương pháp này được áp dụng rộng rãi trong dạy học từ những năm cuối thế kỷ XX, đầu thế kỷ XXI.
Theo tác giả Nguyễn Văn Cường “Dạy học nhóm là một hình thức xã hội của dạy học, trong đó học sinh của lớp học được chia thành các nhóm nhỏ trong khoảng thời gian giới hạn, mỗi nhóm tự lực hoàn thành các nhiệm vụ học tập trên cơ sở phân công và hợp tác làm việc. Kết quả làm việc của nhóm sau đó được trình bày và đánh giá trước toàn lớp.” [1, 98]. Tác giả Phan Trọng Ngọ cũng cho rằng:“Thảo luận nhóm là phương pháp trong đó nhóm lớn (lớp học) được chia thành những nhóm nhỏ để tất cả các thành viên trong lớp đều được làm việc và thảo luận về một chủ đề cụ thể và đưa ra ý kiến chung của nhóm mình về vấn đề đó.” [6, 223]. Thống nhất với các quan điểm trên, Nguyễn Trọng Sửu trong công trình “Dạy học nhóm – phương pháp dạy học tích cực” viết: “Dạy học nhóm là một hình thức của xã hội học tập, trong đó học sinh của một lớp được chia thành các nhóm nhỏ trong khoảng thời gian nhất định, mỗi nhóm tự lực hoàn thành các nhiệm vụ học tập trên cơ sở phân công và hợp tác làm việc, kết quả làm việc của nhóm sau đó được trình bày và đánh giá trước lớp.”[7, 21]. 
Từ các định nghĩa trên, chúng ta có thể đi đến kết luận: thảo luận nhóm là một phương pháp dạy học hiện đại, lấy người học làm trung tâm.Với phương pháp này, người học được làm việc cùng nhau theo các nhóm nhỏ và mỗi một thành viên trong nhóm đều có cơ hội tham gia vào giải quyết các nhiệm vụ học tập trong một khoảng thời gian nhất định dưới sự hướng dẫn, lãnh đạo của giáo viên. 
 Hiện nay, xã hội ngày càng phát triển mạnh mẽ, đòi hỏi con người phải tiến kịp với sự tiến bộ xã hội. Yếu tố cốt lõi để tạo ra những con người nhanh nhạy đó chính là giáo dục. Chính vì vậy, việc giảng dạy trong nhà trường phải thường xuyên đổi mới cho phù hợp với sự phát triển xã hội. Như vậy, đổi mới chương trình giáo dục phổ thông phải là một quá trình đổi mới từ mục tiêu, nội dung, phương pháp, phương tiên và cách đánh giá chất lượng giáo dục; kể cả việc đổi mới cách xây dựng chương trình, từ quan niệm cho đến quy trình kĩ thuật.
Trước những đòi hỏi cấp thiết đó của riêng nghành Giáo dục,cùng với mục tiêu hội nhập và phát triển mà nhà nước đặt ra thì đổi mới giáo dục trong đó đổi mới PPDH là hết sức cần thiết. Như trong phần lí do chọn đè tài đã nói Luật giáo dục bổ sung, Điều 28.2 có ghi “Phương pháp dạy học phổ thông phải phát huy tính tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc theo nhóm, vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui , hứng thú học tập cho học sinh”. Theo PGS.TS Nguyễn Thị Phương Hoa ( ĐHQG Hà Nội) đã viết: “ Nhiệm vụ đầu tiên của lí luận dạy học là phát hiện và nhận biết những phương pháp dạy học nào làm cho giáo viên chỉ cần dạy ít mà học sinh học được nhiều và làm cho nhà trường bớt nhàm chán và bớt nhọc nhằn.
 Nghiên cứu của các chuyên gia về lí luận dạy học trên thế giới và ở Việt Nam đã khẳng định việc vận dụng PPDH phát huy tính tích cực trong dạy học ở chương trình phổ thông trong thời kì hiện nay sẽ đạt hiệu quả cao nhất. Một trong những phương pháp đổi mới hiện được các trường THPT đánh giá mang lại hiệu quả cao là phương pháp thảo luận nhóm (TLN). Nguyễn Trọng Sửu trong công trình “Dạy học nhóm – phương pháp dạy học tích cực” viết: “Dạy học nhóm là một hình thức của xã hội học tập, trong đó học sinh của một lớp được chia thành các nhóm nhỏ trong khoảng thời gian nhất định, mỗi nhóm tự lực hoàn thành các nhiệm vụ học tập trên cơ sở phân công và hợp tác làm việc, kết quả làm việc của nhóm sau đó được trình bày và đánh giá trước lớp.”[
Đây là phương pháp hạn chế tối đa lối dạy lí thuyết một chiều, chuyển quá trình thuyết giảng của GV thành những cuộc trao đổi, đàm thoại giữa thầy và trò, giữa HS và HS giúp các em tự tìm hiểu và đánh giá được mức độ tìm hiểu bài học của mình. Phương pháp TLN là một trong những phương pháp dạy học tích cực nhằm “Phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh trong hoạt động học tập để tự phát hiện, tự giải quyết các vấn đề trong học tập và trong cuộc sống, từ đó chiếm lĩnh và biết vận dụng các kiến thức và kĩ năng cơ bản với sự tổ chức và hướng dẫn của giáo viên” (Trích bài giảng Lý luận dạy học của TS. Ngô Thu Dung - ĐHQG Hà Nội).Mục đích chính của thảo luận nhóm là thông qua cộng tác học tập, nhằm: 
Phát huy tính tích cực, chủ động, tự lực của học sinh: trong thảo luân nhóm, học sinh phải tự giải quyết nhiệm vụ học tập, đòi hỏi sự tham gia tích cực của các thành viên; đồng thời, các thành viên cũng có trách nhiệm về kết quả làm việc của mình. 
Phát triển năng lực cộng tác làm việc của học sinh: học sinh được luyện tập kỹ năng cộng tác, làm việc với tinh thần đồng đội, các thành viên có sự quan tâm và khoan dung trong cách sống, cách ứng xử 
Giúp cho học sinh có điều kiện trao đồi, rèn luyện khả năng ngôn ngữ thông qua cộng tác làm việc trong nhóm, phát triển năng lực giao tiếp, biết lắng nghe, chấp nhận và phê phán ý kiến người khác. Đồng thời, các em biết đưa ra những ý kiến và bảo vệ những ý kiến của mình. 
Giúp cho học sinh có sự tự tin trong học tập, vì học sinh học tập theo hình thức hợp tác và qua giao tiếp xã hội - lớp học, cho nên các em sẽ mạnh dạn và không sợ mắc phải những sai lầm. 
Hình thành phương pháp nghiên khoa học cho học sinh: thông qua thảo luận nhóm, nhất là quá trình tự lực giải quyết các vấn đề bài học, giúp các em hình thành dần phương pháp nghiên cứu khoa học, rèn luyện và phát triển năng lực khoa học trong mọi vấn đề cuộc sống. 
Tăng cường tri thức, hiệu quả trong học tập: qua học nhóm, học sinh có thể nắm bài ngay trên lớp, hình thành những tri thức sáng tạo thông qua sự tự tư duy của mỗi thành viên. Áp dụng phương pháp này sẽ khích thích học sinh tìm kiếm những nguồn tri thức có liên quan đến vấn đề thảo luận. Trên cơ sở đó, các em sẽ thu lượm những kiến thức cho bản thân thông qua quá trình tìm kiếm tri thức. 
 Tuy nhiên, từ việc nghiên cứu, tìm hiểu về lí luận dạy học theo phương pháp TLN, đến việc vận dụng phương pháp vào từng khối lớp, từng đối tượng, từng bài thậm chí là từng phần kiến thức của bộ môn còn phụ thuộc rất nhiều vào tư duy, nhận thức và năng lực sư phạm của mỗi GV. Do vậy, mỗi GV cần nhận thức rõ tính cấp thiết cần phải đổi mới PPDH trong đó có TLN theo hướng tích cực thì mới nâng cao chất lượng dạy học, đáp ứng nhu cầu phát triển xã hội trong giai đoạn hiện nay.
II.Thực trạng sử dụng PPDH TLN trong hoạt động dạy và học Ngữ văn nói chung và phân môn tiếng việt nói riêng ở trường THPT Thạch Thành II
 Những năm gần đây, việc giảng dạy Ngữ văn ở trường THPT Thạch Thành II đã có chuyển biến theo hướng tích cực hoá hoạt động học tập của HS. Trong quá trình dạy học, dự giờ, chúng tôi nhận thấy những nỗ lực đáng kể trong việc thay đổi cách dạy của GV, đặc biệt là việc sử dụng phương pháp TLN trong dạy học ( chia lớp học thành nhiều nhóm, các thành viên trong nhóm trao đổi kiến thức, sau đó nhóm trưởng nêu ý kiến để cả lớp cùng thảo luận). Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc sử dụng phương pháp TLN của các GV chưa thực sự thường xuyên ở các khối lớp, việc áp dụng phương pháp TLN còn một số nhược điểm như sau:
 Về phía giáo viên
 Khi vận dụng phương pháp thảo luận nhóm, giáo viên còn lúng túng ở một số thao tác sau:
Thao tác lựa chọn vấn đề thảo luận: việc lựa chọn vấn đề thảo luận chưa mang tính chất tranh luận, hấp dẫn nên chưa khơi dậy tính tích cực của học sinh. Ví dụ, giáo viên đưa ra bài tập như sau: “Tấm chết là tại ai? Ông bụt hiện cứu Tấm mấy lần?”. Việc lựa chọn vấn đề thảo luân là khâu then chốt quyết định sự thành bại của phương pháp này. Vấn đề không hay, quá dễ hoặc quá khó không phù hợp với trình độ học sinh sẽ không huy động, thu hút được học sinh tập trung thảo luân, nếu có thì cũng chỉ mang tính chất đối phó.
Thao tác chia nhóm: có trường hợp chia nhóm quá lớn hoặc quá nhỏ, không phù hợp với vấn đề cần thảo luận và đặc điểm của lớp học. Việc chia nhóm còn đơn điệu, chủ yếu chia theo bàn (2 bàn/nhóm).
Thao tác chọn nhóm trưởng: nhóm trưởng không do nhóm tự bầu hoặc luân chuyển giữa các thành viên trong nhóm mà do giáo viên chọn một học sinh khá trong nhóm chuyên trách. Điều này khiến cho các học sinh khác trong nhóm mất đi cơ hội thể hiện mình cũng như cơ hội rèn luyện năng lực trình bày vấn đề trước nhóm và tập thể lớp.
Thao tác quan sát, hỗ trợ học sinh khi thảo luận: thông thường, các lớp đều có số lượng học sinh khá đông (trên 40 em). Một số giáo viên khi giao nhiệm vụ xong thường ngồi tai chỗ nên không quan sát, bao quát hết được học sinh trong lớp làm gì trong thời gian thảo luận, dẫn tới tình trạng có học sinh làm việc riêng, nói chuyện trong thời gian này. Giáo viên cũng không nắm bắt được những khó khăn, lúng túng của học sinh trong quá trình thảo luân để có sự gợi ý, hỗ trợ kịp thời.
Thao tác tổng kết: sau khi viết phương án trả lời ra bảng hoặc ra giấy, nhóm trưởng thay mặt nhóm đọc kết quả thảo luận trước lớp hoặc viết lên bảng. Giáo viên gọi học sinh khác nhận xét, bổ sung và kết luận. Thao tác này được lặp đi lặp lại khá đơn điệu, nhàm chán.
 Về phía học sinh
Trong thời gian thảo luận, chỉ có số ít học sinh làm việc thật sự (nhóm trưởng và HS khá, giỏi trong nhóm), còn lại các em thường ngồi chơi, nói chuyện, làm việc riêng. Một số học sinh không ý thức được sự cần thiết phải hợp tác để chiếm lĩnh tri thức nên nhiều khi các em biến hoạt động thảo luận thành cơ hội để tán gẫu, lãng phí thời gian, gây ồn ào, ảnh hưởng tới lớp khác.
Câu trả lời của học sinh thường lặp lại những kiến thức trong sách giáo khoa, thiếu sức sáng tạo.
Vì những hạn chế trên mà phương pháp thảo luận nhóm thường được vận dụng mang tính hình thức, đối phó, chủ yếu trong các giờ hội giảng, hầu như rất ít được vận dụng trong những giờ học bình thường. Mặt khác, thảo luận nhóm là phương pháp mất nhiều thời gian mà quỹ thời gian dành giờ dạy TPVC lại hạn chế và số lượng học sinh trong lớp quá đông cũng là nguyên nhân dẫn đến việc giáo viên ít vận dung phương pháp này. 
 Bên cạnh đó, hầu hết chúng tôi là những giáo viên trẻ, kinh nghiệm giảng dạy chưa nhiều, đôi khi còn chưa linh hoạt và sáng tạo trong việc sử dụng các PPDH tích cực. Và chúng tôi nhận thấy, việc sử dụng nhuần nhuyễn bất kì một PPDH tích cực nào đó không phải là việc một sớm một chiều, mà phải trải qua một quá trình nhận thức sâu sắc và trải nghiệm kĩ càng. PPDH TLN cũng nằm trong số đó.
* Phiếu điều tra tình hình sử dụng PPDH TLN trong dạy học Ngữ văn tại trường THPT Thạch Thành II (xem phần phụ lục).
III. Giải pháp thục hiện
 Để khắc phục những tình trạng đã nêu trên, khi việc sử dụng PPDH tích cực như TLN chưa thường xuyên và đồng đều giữa các GV của bộ môn, tổ chuyên môn cùng thảo luận để đưa ra giải pháp thay thế đó là : Nghiên cứu sâu một số PPDH theo hướng tích cực vận dụng có hiệu quả trong giảng dạy phân môn tiếng việt THPT. Giải pháp thực hiện trên quan điểm không xoá bỏ hoàn toàn PPDH truyền thống mà sẽ phát huy những ưu điểm của phương pháp này. Cụ thể ,người thực hiện đề tài này đã tiến hành các bước sau:
1.Chọn đối tượng thực hiện đề tài:
 Để thực hiện và hoàn thành được đề tài này ,tôi đó tiến hành khảo sát bằng những tiết học cụ thể ở 2 lớp 11(11B3,11B6)
 	Về tình hình thực tế ở 2 lớp này:
- Ưu điểm: Đa số các em có ý thức học tập, trên lớp chú ý nghe giảng, trong năm học 2014-2015, đa số các em đều đạt học lực TB trở lên. 
- Hạn chế: Đa số HS chưa ủng hộ nhiệt tình với PPDH tích cực, phương pháp TLN chưa được thực hành nhiều; kĩ năng đọc, nói, viết, trình bày một vấn đề chưa tốt, hoặc chưa mạnh dạn, tự tin trước thầy cô và bạn bè. Một số học sinh còn thờ ơ với môn Văn,đậc biệt là phân môn tiếng việt, chưa có ý thức tự giác trong học tập.
2.Xây dựng kế hoạch dạy học có sử dụng PPDH TLN ( trong một phần của tiết học).
 2.1. Trước khi tiến hành, chúng tôi xây dựng kế hoạch ở lớp thực nghiệm và lớp đối chứng: từ quan điểm dạy học để xác định vai trò của GV và HS, mục tiêu, nội dung, hình thức tổ chức TLN và đánh giá kết quả. Kế hoạch dạy học được thể hiện ở bảng sau:
Kế hoạch dạy học ở lớp 11B3(đối chứng)
Kế hoạch dạy học ở lớp 11B6 (thực nghiệm)
Quan điểm dạy học
- Học là quá trình tiếp thu, lĩnh hội, qua đó hình thành kiến thức, kĩ năng thái độ.
- Dạy là quá trình truyền đạt, chuyển tải nội dung đã được qui định trong SGK. 
- Học là quá trình tìm tòi, khám phá, phát hiện và xử lí thông tin, tự hình thành hiểu biết, năng lực và phẩm chất thông qua hoạt động học tập, dưới sự hướng dẫn của GV.
- Dạy là quá trình tổ chức và điều khiển các hoạt động nhận thức của HS để đạt mục tiêu giảng dạy.
. Vai trò của GV và HS.
Giáo viên nắm quyền lực tri thức, truyền thụ tri thức, chứng minh chân lí của kiến thức trong SGK và của GV.
HS thụ động theo dõi, ghi nhớ, bắt chước.
GV tổ chức, chỉ đạo, hướng dẫn, định hướng, kiểm tra hoạt động, nhận thức, kết luận, chốt lại kiến thức.
HS hoạt động nhóm, tìm hiểu và giải quyết nhiệm vụ học tập.
Phương pháp dạy học
Chủ yếu GV truyền thụ kiến thức một chiều, áp đặt.
Dạy học mang tính thông báo đồng loạt, yêu cầu cả lớp cùng thực hiện như nhau, ít quan tâm đến năng lực cá nhân HS.
Sử dụng PPDH TLN, qua đó HS tự lực nắm tri thức mới, đồng thời được rèn luyện về phương pháp tự học.
Thực hiện dạy học phân hoá theo trình độ năng lực HS, tạo sự thuận lợi cho sự bộc lộ và phát triển khả năng của mỗi học sinh, đem lại niềm vui, hứng thú trong học tập.
Hình thức tổ chức dạy học
Chủ yếu dạy học toàn lớp, GV đối diện với cả lớp.
Học theo nhóm: Lớp học được chia thành nhiều nhóm, mỗi nhóm giải quyết một vấn đề.
Phương tiện dạy học
Được sử dụng chủ yếu để minh hoạ, kiểm nghiệm những nội dung trong SGK. 
Dùng những phương tiện hiện đại hỗ trợ dạy học để HS hoàn thành nhiệm vụ học tập theo tiến độ phù hợp với năng lực.
-Ở lớp 11B3 (lớp đối chứng): Thiết kế bài học chủ yếu sử dụng các PPDH truyền thống, GV hỏi, HS trả lời, kết hợp quan sát tranh ảnh
-Ở lớp 11B6( lớp thực nghiệm): Thiết kế bài học ( một số bài) sử dụng PPTLN phối hợp linh hoạt với một số PPDH tích cực khác ( có sự tham khảo các bài giảng của đồng nghiệp và tổ chuyên môn).
2.2:Xây dựng kế hoạch chuẩn bị trước khi lên lớp thực nghiệm:
a) Về phía giáo viên cần chuẩn bị: 
- Mục tiêu của hoạt động nhóm trong bài này là gì?
- Những vấn để thảo luận trong nhóm là những vấn đề gì?
- Nên chia lớp ra làm mấy nhóm?
- Hoạt động này cần bao nhiêu thời gian?
- Dạy trên lớp hay dạy tại phòng máy đèn chiếu?
- Dự kiến tình huống xảy ra và cách giải quyết
- Học sinh phải chuẩn bị những gì?
- Soạn giáo án cho phù hợp với việc thảo luận nhóm
 b)    Về phía HS cần chuẩn bị : 
- Chuẩn bị những thứ cần thiết mà giáo viên đã dặn dò
-  Thuộc bài cũ và chuẩn bị bài mới (xem SGK)
-  Làm những bài tập của giờ  học lần truớc 
-  Chuẩn bị nội dung về vấn đề mà giáo viên đã dặn trước (đối với trưởng nhóm)-học sinh làm việc này chỉ khi nội dung thảo luận xoay quanh vấn đề lớn cần nhiều thời gian.
Thảo luận nhóm có thể thực hiện dưới hai hình thức:
1.Thảo luận nhóm lớn 
2.Thảo luận nhóm nhỏ (5-7 học sinh)
3.Tiến hành giờ dạy trên lớp:
3.1. Cấu trúc giờ học trên lớp có sử dụng PPDH TLN.
*Làm việc chung cả lớp.
 GV nêu vấn đề, xác định nhiệm vụ nhận thức

Tài liệu đính kèm:

  • docskkn_nang_cao_hieu_qua_day_hoc_mot_so_bai_tieng_viet_trong_n.doc