SKKN Một số vấn đề nổi cộm trong việc dạy học phân môn Tiếng Việt hiện nay
Từ sau cách mạng tháng Tám, với sự ra đời của một nước Việt Nam độc lập, tiếng Việt đã chiếm giữ một vị trí xứng đáng của mình là ngôn ngữ chính thống của dân tộc. Là một giáo viên Tiểu học, tôi luôn mong muốn học sinh của mình nhận thức sâu sắc vế sự giàu đẹp của tiếng Việt và các em phải có ý thức giữ gìn và phát huy bản sắc tiếng Việt trong nhà tường thông qua các hoạt động giáo dục. Cụ thể là tôi luôn trăn trở, suy nghĩ để tìm ra biện pháp dạy - học tốt nhất để giúp học sinh nói và viết đúng chính tả tiếng Việt.
Mặt khác, trong chương trình cấp Tiểu học, môn Tiếng Việt có một vai trò hết sức quan trọng và chiếm thời lượng tương đối nhiều, trong đó phân môn chính tả với thời lượng 1 tiết/ tuần. Phân môn này có nhiệm vụ hình thành và phát triển kĩ năng viết và kĩ năng nói cho học sinh.
Để giúp học sinh viết đúng chính tả, các chuyên gia giáo dục đã rất coi trọng việc xây dựng chương trình, nội dung sách giáo khoa và các biện pháp hình thức dạy học theo hướng đổi mới là lấy người học là trung tâm. Song, vấn đề chính tả luôn là vấn đề khá phức tạp do ảnh hưởng phát âm của từng vùng, miền, do thói quen của người lớn trong gia đình phát âm theo tiếng địa phương dẫn đến học sinh cũng nói sai theo và dẫn đến viết cũng sai lỗi chính tả theo quy định.
MỤC LỤC: TT Nội dung Trang Ghi chú 1 A. MỞ ĐẦU I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CƯU 01 05 05 05 2 B. NỘI DUNG SÁNG KIÊN KINH NGHIỆM I.CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM II. THỰCTRẠNG CỦA VẤN ĐỀ TRƯỚC KHI ÁP DỤNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM III.CÁC GIẢI PHÁP Đà SỬ DỤNG ĐỂ GÓP PHẦN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY TẬP ĐỌC - Biện pháp 1: Xác định mục tiêu bài dạy Tập đọc; - Biện pháp 2: Xây dựng Tiêu chí để đánh giá kỹ năng đọc của HS; - Biện pháp 3: Xác định kỹ năng đọc hiểu; - Biện pháp 4: Dùng bảng quan sát để theo dõi, đánh giá kỹ năng đọc thành tiếng của học sinh; - Biện pháp 5: Xác định các biện pháp, hình thức, thời gian dạy học cho phù hợp; - Biện pháp 6: GV nâng cao tính tự học, phương pháp nghiên cứu, trao đổi ý kiến - Biện pháp 7: Tổ chức các hoạt động Giao lưu, sự kiện, gây dựng phong cách ham đọc, hứng thú cho HS thông qua các hoạt động tại thư viện nhà trường: - Biện pháp 8: Tăng cường sinh hoạt nhóm, tổ chuyên môn, chuyên đề cụm, rút kinh nghiệm chỉ đạo, đánh giá IV. HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM C. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ: 1. Kết luận 2. Kiến nghị * Tài liệu tham khảo * Phụ lục 05 06 07 08 09 11 12 12 14 14 15 16 17 18 20 21 A. MỞ ĐẦU I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Ở Tiểu học, môn Tiếng Việt có vai trò quan trọng trong việc hình thành những cơ sở ban đầu giúp học sinh chiếm lĩnh kiến thức. Những cơ sở đó là nghe, đọc, nói, viết. Phân môn Tập đọc là một trong những nội dung cơ bản giúp học sinh rèn kỹ năng đọc (đọc hiểu và đọc thành tiếng). Đọc và hiểu cũng là hai nhiệm vụ của phân môn Tập đọc luôn song hành và không thể tách rời nhau, luôn tác động và hỗ trợ lẫn nhau, có đọc tốt thì mới hiểu đúng và có hiểu đúng thì đọc càng tốt hơn. Học sinh không chỉ biết cách diễn đạt qua âm thanh mà còn hiểu được nội dung văn bản. Đối với lớp 4-5, học sinh không chỉ đọc (đọc rõ ràng, lưu loát, đúng văn bản) mà còn hiểu được, cảm thụ được nội dung văn bản, giá trị của nội dung văn bản. Chính vì vậy mà ở bậc tiểu học, Tiếng Việt lớp 4,5 giữ một vị trí quan trọng, chiếm thời lượng nhiều nhất trong các môn học (8 tiết mỗi tuần chiếm 1/3 thời lượng các môn học), trong đó phân môn Tập đọc cũng chiếm một thời lượng đáng kể trong môn Tiếng Việt (mỗi tuần 2 tiết chiếm 1/4 thời lượng môn Tiếng Việt). 1. Một số vấn đề nổi cộm trong việc dạy học phân môn Tiếng Việt hiện nay: Việc dạy học môn Tiếng Việt, trong đó có phân môn Tập đọc trong thời gian gần đây, đã có nhiều đổi mới đáng ghi nhận. Việc tăng cường đọc cá nhân và đọc theo nhóm... cũng đã giúp HS được rèn đọc nhiều hơn, sáng tạo hơn trong cách đọc, giúp học sinh có kỹ năng đọc, hiểu nội dung văn bản, giúp HS giao tiếp và biết giao tiếp tốt hơn. Tuy vậy, trong quá trình dạy tập đọc, tưởng chừng như ”không có gì là khó” ấy, dù đã được chỉ đạo sát sao từ các cấp quản lý; được tập huấn qua các chuyên đề đổi mới phương pháp dạy học, việc tổ chức dạy học phân Môn Tập đọc vẫn còn những vướng mắc sau: - Về phía giáo viên: Một bộ phận nhỏ giáo viên chưa quan tâm đúng mức đến rèn đọc cho học sinh, chưa có nhiều giải pháp căn cơ tích cực, hữu hiệu, thích hợp với từng đối tượng học sinh để khơi dậy hứng thú, khả năng đọc thành tiếng và đọc hiểu của học sinh nên chất lượng đọc còn hạn chế. Nhiều GV chưa thật sự coi trọng việc tìm hiểu mục tiêu cũng như nội dung bài đọc, chủ yếu là luyện đọc đúng, đọc trôi chảy văn bản là đủ, phần tìm hiểu bài chỉ lướt qua theo các câu hỏi trong SGK, vì thế HS hiểu văn bản còn mơ hồ, chưa thấy hết được giá trị cũng như ý nghĩa giáo dục của bài Tập đọc. Giáo viên chưa chuẩn bị, tìm hiểu đầy đủ nên chưa phát huy được giá trị nghệ thuật và nội dung của văn bản đọc, hệ thống câu hỏi chủ yếu bám vào sách giáo khoa và sách giáo viên, chưa linh hoạt sử dụng các câu hỏi gợi mở đối với các câu hỏi khó, câu hỏi quá dài trong sách giáo khoa. Khi giải nghĩa từ "mấu chốt", từ "khoá" để hiểu nội dung văn bản, GV chỉ giải nghĩa từ đó như trong chú giải mà không đặt từ trong văn cảnh (câu văn, câu thơ) của văn bản. - Về phía học sinh: Do khả năng tư duy của học sinh tiểu học còn ở mức độ đơn giản trực quan nên việc đọc hiểu, cảm thụ bài đọc của học sinh còn gặp nhiều khó khăn. Chất lượng đọc hiểu của học sinh chưa đồng đều dẫn đến chất lượng đọc diễn cảm chưa cao. Một số học sinh chỉ đọc vẹt chứ không chú ý đến tìm hiểu nội dung bài đọc. Một số học sinh còn coi nhẹ giờ Tập đọc, thiếu sự chuẩn bị bài trước khi đến lớp, chưa ham thích, chưa say mê môn học. Vốn sống và vốn kiến thức văn học của học sinh còn hạn chế, việc phụ huynh, HS mua, đọc thêm tài liệu, sách báo còn rất ít. Nguồn sách cung cấp chủ yếu cho các em là thư viện trường học. Hơn nữa không ít em chưa có thói quen đọc sách, ham đọc sách vì thế các em ít có sự say mê với việc tìm hiểu các tác phẩm văn học. Một số em có chất giọng kém cũng dẫn đến chất lượng đọc bị hạn chế. Một bộ phận học sinh có ngữ điệu đọc chưa phù hợp và kỹ thuật đọc còn chưa tốt. Nhiều em đọc chưa đúng các tiếng có dấu hỏi, ngã và các nguyên âm đôi ( ươ/ iê/ uô) do ảnh hưởng của phương ngữ. Một số em có tốc độ đọc chưa đạt yêu cầu đối với học sinh lớp 4,5. Một số em còn thiếu tự tin trong giao tiếp, rụt rè, nhút nhát, đây cũng là một yếu tố làm ảnh hưởng đến chất lượng rèn đọc của học sinh. - Về nhà trường: Một số nơi Ban giám hiệu nhà trường cũng chưa dành nhiều thời gian đến việc kiểm tra đọc, tổ chức các sinh hoạt chuyên môn về dạy học phân môn Tập đọc, ít tổ chức các Câu lạc bộ Em yêu Tiếng Việt, Giao lưu Kể chuyện, hùng biện, Tìm hiểu nội dung sách mới hay khen thưởng cho những em đọc tốt... Nhiều nơi, thư viện trường học có số lượng sách ít ỏi, ít được bổ sung khiến HS nhàm chán, giảm ham muốn đọc... - Về phụ huynh: Do cuộc sống lao động mưu sinh nên nhiều phụ huynh chưa quan tâm, phối hợp với nhà trường giáo dục con cái, chưa thường xuyên nhắc nhở hay hướng dẫn con cái học bài... Chính vì những khó khăn hạn chế nêu trên nên chất lượng đọc của học sinh tiểu học nói chung, học sinh lớp 4,5 chưa đạt kết quả như mong muốn. 2. Những vấn đề cấp thiết đặt ra cần giải quyết: Với yêu cầu đào tạo con người tiên tiến, hiện đaị, đáp ứng yêu cầu đổi mới và phát triển đất nước, thì việc giáo dục con người ngay từ ở cấp tiểu học đóng một vai trò quan trọng, là nền tảng cho sự phát triển, đi lên của HS sau này. Việc đào tạo một lớp người mới biết sử dụng thành thạo ngôn ngữ, diễn đạt một cách mới mẽ sáng tạo của tư duy là vô cùng cần thiết. Để chiếm lĩnh kiến thức vươn lên và phát triển nền kinh tế tri thức thì ngay từ cấp tiểu học học sinh phải ”đọc thông, viết thạo”. Vậy việc giúp cho học sinh đọc tốt không chỉ trong các giờ Tập đọc đã trở thành yêu cầu đối với công tác giáo dục hiện nay. Việc giảm HS đọc yếu, đọc vẹt, không đúng văn bản, đọc không hiểu nội dung cơ bản của văn bản... cũng luôn là sự trăn trở của các cấp quản lý, cán bộ, giáo viên trong quá trình dạy học hiện nay nhằm nâng cao chất lượng đọc. Qua việc luyện đọc và tìm hiểu nội dung bài đọc, học sinh có thêm hiểu biết về thiên nhiên, con người, xã hội, mở rộng vốn từ, nâng cao kỹ năng diễn đạt, trang bị một số hiểu biết ban đầu về tác phẩm văn họcTừ đó thêm yêu đất nước, con người, và mong muốn góp phần làm cho cuộc sống ngày càng tươi đẹp hơn. Tuy nhiên, hiện nay tài liệu hay việc nghiên cứu việc tổ chức dạy đọc cũng có rất ít, một số tài liệu cũng chỉ nói chung, khái quát nên việc vận dụng cho từng địa phương, từng trường bị hạn chế. Một số tài liệu đề cập đến những yêu cầu dạy Tập đọc khá cao khiến GV lúng túng và không có điều kiện về thời gian, trang thiết bị thực hiện. Nhiều nhà trường và giáo viên cũng chưa có nhiều các giải pháp quan tâm tới việc dạy Tập đọc thế nào cho tốt. Việc tổ chức các buổi sinh hoạt, hội thảo về việc dạy Tập đọc dường như rất ít. Việc đổi mới phương pháp dạy Tập đọc còn ít và chưa hiệu quả. Tiếng Việt là một trong những môn học bắt buộc trong trường Tiểu học. Nguyên tắc dạy học Tiếng Việt phải cụ thể hoá mục tiêu và nguyên tắc dạy học nói chung vào từng môn học. Vì thế việc dạy Tập đọc cho học sinh Tiểu học cần dựa trên cơ sở những quy luật và nguyên tắc để đề ra những phương pháp dạy học cũng như cách tổ chức quá trình dạy học cụ thể hơn, khoa học hơn, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện nề nếp tư duy sáng tạo của người học, từng bước áp dụng phương pháp tiên tiến, hiện đại vào quá trình dạy học đang là sự trăn trở của nhiều thầy cô và các nhà trường. Nhiều nơi chỉ thấy HS “đọc được” là được, còn đọc như thế nào?Tốc độ ra sao? Hiểu nội dung văn bản đến đâu và vận dụng thực tế như thế nào cũng chưa thực sự được chú ý. Vậy đâu là giải pháp cho GV dễ vận dụng với điều kiện thực tế hiện nay, giúp học sinh đọc tốt đang là câu hỏi đặt ra trong bối cảnh dạy Tập đọc ở tiểu học. Và đây cũng chính là những nội dung chính mà sáng kiến kinh nghiệm này được đề cập và chia sẻ. Trong quá trình chỉ đạo, tiếp thu và vận dụng các quan điểm và phương pháp dạy học mới của chương trình giáo dục phổ thông; qua kinh nghiệm dạy học và nghiên cứu, tìm hiểu; tôi đã đúc kết một số biện pháp nhằm giúp giáo viên tháo gỡ những khó khăn hiện nay, kết hợp các phương pháp dạy học, phân định được mục tiêu bài dạy và các yêu cầu dạy học phân môn tập đọc, nội dung cần đạt cho học sinh để từ đó có thể giúp giáo viên dạy tốt hơn những bài Tập đọc lớp 4,5. II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU: - Tập đọc là phân môn thực hành vì vậy nhiệm vụ của nó là hình thành kỹ năng đọc cho HS. Kỹ năng đọc có nhiều mức độ: đọc đúng (đọc đúng tiếng, từ câu; đọc trơn (mạch lạc); đọc rõ ràng ( lưu loát)...đọc hiểu ( hiểu được nội dung bài đọc); đọc diễn cảm (đọc biết nhấn giọng, ngắt nghỉ hơi ở các dấu câu...Vậy giúp cho GV có các biện pháp chủ động để nâng cao chất lượng đọc là góp phần giáo dục cho HS phát triển tư duy, biết cách đọc, hiểu văn bản; từ đó dần hình thành thói quen tự học, tự bồi dưỡng; tạo sự tin, hình thành thói quen giao tiếp chủ động hoạt bát trong cuộc sống. - Hơn nữa, trong xu thế phát triển của công nghệ thông tin hiện nay, việc giáo dục Kỹ năng đọc cho HS qua phân môn Tập đọc giúp HS không chỉ cảm nhận được cái hay, cái đẹp của ngôn ngữ, tiếp cận với các hình ảnh văn học, biện pháp nghệ thuật sơ giản mà còn giúp cho HS ham đọc sách, làm giầu vốn ngôn ngữ, thêm yêu tiếng Việt, yêu quê hương, yêu cuộc sống, mọi người.... - Giúp cho HS có thêm các kỹ năng sống cần thiết, biết lựa chọn sách đọc cho phù hợp, biết giới thiệu sách cho mọi người, biết vận dụng, làm theo trong thực tế cuộc sống, phù hợp với lứa tuổi. III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU - Đối tượng: Việc dạy học phân môn Tập đọc và các biện pháp góp phần nâng cao chất lượng dạy Tập đọc lớp 4,5 - Đối tượng khảo sát thực nghiệm: Học sinh lớp 4,5 trường TH.Hoằng Minh, Hoằng Cát. IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CƯU - Phương pháp nghiên cứu, thu nhận tài liệu; - Phương pháp thống kê, xử lý số liệu; - Phương pháp điều tra khảo sát thực tế; - Phương pháp thực nghiệm; - Trao đổi, góp ý với cán bộ quản lý, GV cốt cán, giáo viên chủ nhiệm lớp. B. NỘI DUNG SÁNG KIÊN KINH NGHIỆM I. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 1. Cơ sở tâm sinh lí lứa tuổi học sinh Tiểu học: Học sinh lớp 4,5 với cấu tạo đầy đủ các bộ phận của một cơ thể đang phát triển, trong đó, cơ quan cấu âm, ngôn ngữ phát triển mạnh phù hợp với sự tiếp nhận dễ dàng các hoạt động mới theo chức năng của chúng. Dạy Tập đọc cho học sinh Tiểu học bước đầu đem đến sự vận động khoa học cho bộ não, các cơ quan phát âm và ngôn ngữ; đem đến những kiến thức văn hoá, ngôn ngữ trong tâm hồn trẻ, rèn luyện tình cảm đạo đức, ý chí, ý thức hành động đúng cho trẻ, phát triển khả năng học các môn học khác, là điều kiện phát triển toàn diện cho học sinh tiểu học. Chính vì vậy, dạy đọc cho học sinh tiểu học phải phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí của học sinh Tiểu học đồng thời phải phù hợp với sự phát triển của khoa học xã hội. 2. Cơ sở ngôn ngữ học: Tiếng Việt là chữ ghi âm, nghĩa là viết như thế nào thì đọc như thế ấy. Đọc là một dạng hoạt động ngôn ngữ, là quá trình chuyển từ hình thức chữ viết sang hình thức nói có âm thanh và thông hiểu nó. Phương pháp của dạy Tập đọc phải dựa trên những cơ sở của ngôn ngữ học như: chính âm, chính tả, chữ viết, nghĩa của từ, câu, đoạn, văn bản, ngữ điệu, tình cảm ngôn ngữ. Đây cả là một nghệ thuật, nghệ thuật trong lao động dạy học sáng tạo của người thầy. Dạy Tập đọc sẽ càng tinh tế, càng sáng tạo, càng hiệu quả khi ta nghiên cứu vận dụng những thành tựu của ngôn ngữ học. 3. Cơ sở của phương pháp dạy học Tiểu học: Tập đọc là phân môn thực hành. Nhiệm vụ quan trọng của nó là hình thành năng lực đọc cho học sinh. Dạy cho HS biết cách đọc và cảm thụ được tác phẩm. Kĩ năng đọc có nhiều mức độ, tầng bậc khác nhau. Mức độ kĩ năng được tăng dần, hỗ trợ lẫn nhau và cái đích cuối cùng là kĩ năng đọc hiểu tức là đọc hiểu văn bản. Học sinh có hiểu văn bản thì mới giáo dục được sự ham đọc sách. Từ đó giúp các em làm giàu kiến thức về ngôn ngữ đời sống và văn học. Như vậy ta thấy phương pháp dạy Tập đọc nói chung và dạy Tập đọc ở lớp 4,5 nói riêng phải dựa trên cơ sở thực hiện các nhiệm vụ giáo dục, giáo dưỡng và phát triển. Đây là việc làm thiết thực mà mỗi giáo viên đứng lớp như chúng ta cần suy nghĩ tìm cách dạy như thế nào để nâng cao hiệu quả các giờ Tập đọc. Để học sinh hiểu đọc và hiểu được nội dung, cảm nhận được cái hay, cái đẹp trong bài đọc, trước tiên thầy (cô) giáo phải coi trọng việc tổ chức các bước lên lớp của mình trở thành kỹ năng, kỹ xảo; biết phối hợp nhịp nhàng các phương pháp dạy học, hình thức dạy học cho phù hợp với từng tiết dạy, từng yêu cầu và đối tượng HS thì tiết Tập đọc mới trở nên hiệu quả và có tác dụng thiết thực với HS. 4. Cơ sở bám sát vào mục tiêu, chương trình của môn Tiếng Việt và yêu cầu cần đạt của phân môn Tập đọc lớp 4,5. Mục tiêu của chương trình Tiếng Việt và của mỗi bài Tập đọc được xác định theo chuẩn kiến thức kĩ năng cần đạt- QĐ số 16/2006/QĐ-BGDĐT ngày 5 tháng 5 năm 2006 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo. Đó là: - Hình thành và phát triển ở học sinh tiểu học các kỹ năng sử dụng Tiếng Việt (đọc, viết, nghe, nói) và cung cấp những kiến thức sơ giản, góp phần rèn luyện cho học sinh các thao tác tư duy cơ bản (phân tích, tổng hợp, phán đoán..) - Cung cấp những hiểu biết sơ giản về xã hội, tự nhiên và con người, về văn hóa, văn học Việt Nam và nước ngoài để từ đó các em có vốn tri thức về cuộc sống. - Bồi dưỡng tình yêu, cái đẹp, cái thiện, lòng trung thực, lòng tốt, lẽ phải và sự công bằng xã hội; II.THỰC TRẠNG DẠY HỌC TẬP ĐỌC TRƯỚC KHI ÁP DỤNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM. 1.Thực tế dạy và học hiện nay vẫn còn những tồn tại sau: - Do ảnh hưởng của tiếng địa phương, HS thường đọc lẫn những tiếng có phụ âm đầu như: ch/ tr ; p/b; s/x; ng/ngh; Ví dụ: “mưu trí “ thành “mưu chí” ; “chim sâu” thành “chim xâu”... - Đọc sai những tiếng có thanh hỏi, thanh ngã như: “mũi tên”thành “ mủi tên” - Đọc sai do phát âm tiếng địa phương: những tiếng có nguyên âm đôi uô, iê, ươ; một số tiếng chứa vần “it” thành tiếng có vần “ich”. Ví dụ: “nguồn” thành “ngùn” “nhiên” thành “nhin” “thịt” thành “thịch” - Ngắt nghỉ ở một số câu văn dài chưa đúng, đọc sai nhịp thơ dẫn đến đọc ê a ngắc ngứ, đọc còn chậm. Bên cạnh đó một số em lại đọc liến thoắng và đọc chưa đúng ngữ điệu. - Một số em đọc quá nhỏ, lại có em đọc quá to, phần luyện đọc lại các em không thể hiện được giọng đọc của bài, khả năng thể hiện tâm tư tình cảm của tác giả qua giọng đọc còn hạn chế. - Một số HS có giọng đọc kém, rất sợ phải đọc bài vì sợ bạn khác chê cười hoặc chế nhạo. - Ngoài ra, nhiều tiết dạy tập đọc, phần tìm hiểu nội dung bài chưa thành công là do giáo viên có những sai lầm khi thiết kế và thực hiện giờ dạy. Xin nêu những lỗi thường gặp khi dạy tìm hiểu nội dung một bài Tập đọc như sau: + Lỗi đầu tiên thường thấy là GV phân phối thời gian không hợp lý. Việc phân phối thời gian không hợp lý tất dẫn đến tình trạng có những phần không quan trọng lại đi quá sâu (hoặc dông dài) không cần thiết, có phần lại hời hợt chưa đủ độ "cần" của bài giảng. + Nhiều giáo viên lúng túng trong xử lý phần tìm hiểu bài: chưa hiểu ý nghĩa của việc tìm hiểu nghĩa từ trong bài tập đọc, chưa cảm nhận được hình ảnh, biện pháp nghệ thuật...của bài học. + Vẫn sảy ra tình trạng có nơi: thầy cô vẫn chú trọng việc dạy đọc là chủ yếu; có nơi lại thiên về giảng giải nội dung bài, có nơi tìm hiểu nội dung lại khá sơ sài... + Năng lực đọc tốt (đọc đúng và diễn cảm) gây hứng thú và tạo mẫu (đọc mẫu) của một số giáo viên còn hạn chế. + Việc vận dụng các phương tiện như tranh ảnh, vật mẫu, băng đĩa.... hỗ trợ việc đọc cho học sinh cũng hạn chế. 2. Khảo sát thực tế chất lượng đọc- hiểu của HS đầu năm học 2015 – 2016: Qua kết quả khảo sát cho thấy vẫn còn một bộ phận HS vẫn chưa “đọc thông- viết thạo” ; việc dạy đọc- hiểu ở các nhà trường hiện nay là một thực tế còn nhiều trăn trở, đáng phải cân nhắc: Bảng tổng hợp kết quả khảo sát đọc - hiểu: Khối/Lớp Số HS Đọc rõ ràng, mạch lạc, bảo đảm tốc độ, diễn cảm Đọc rõ ràng, còn phát âm sai một số từ, ngữ Đọc rõ ràng, sai một số từ, một số câu chưa đúng ngữ điệu Đọc nhỏ, chậm, sai từ, chưa đúng ngữ điệu SL TL SL TL SL TL SL TL 4 108 21 20 34 30.9 40 36.4 13 12.7 5 93 17 19.4 29 30.7 35 37.1 12 12.9 Từ thực tế khảo sát, kết quả trên ta thấy vẫn còn một bộ phận học sinh ”đọc chưa thông”, phát âm tiếng địa phương, chưa hiểu được nội dung, ý nghĩa bài đọc, làm cho khả năng diễn đạt thiếu rành mạch, việc vận dụng liên hệ với thực tế bị hạn chế, nhiều học sinh thiếu tự tin khi giao tiếp...Không hiếm có nhũng HS sau khi đọc xong bài Tập đọc hỏi về nội dung bài vẫn không thể trả lời được. Từ kết quả nêu trên, chúng ta thấy rằng việc giảng dạy cũng như học Tập đọc còn có những nhược điểm. Đó là phương pháp dạy học chưa thực sự đổi mới, phương tiện dạy học còn nghèo nàn, đồ dùng dạy học chưa đầy đủ. Còn đối với học sinh ý thức học tập chưa cao, các em chưa thực sự nghiêm túc khi học tập môn học này, vốn sống của học sinh còn ít ỏi. III. CÁC BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC PHÂN MÔN TẬP ĐỌC LỚP 4,5 1. Biện pháp: Xác định mục tiêu bài dạy Tập đọc: a. Xác định mục tiêu chung: Để việc dạy Tập đọc được tốt, trước tiên giáo viên phải xác định được mục tiêu chung của chương trình Tiếng Việt khối 4,5. Mục tiêu của chương trình Tiếng Việt và của mỗi bài Tập đọc được xác định theo chuẩn kiến thức kĩ năng cần đạt- QĐ số 16/2006/QĐ-BGDĐT ngày 5 tháng 5 năm 2006 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo. b.Mục tiêu từng bài cụ thể: Đây là một việc làm quen thuộc của giáo viên khi tiến hành dạy tập đọc. Tuy nhiên với nhiều lý do, đôi khi không được chuẩn bị kỹ, hoặc do thói quen, sự máy móc, mục tiêu bị mờ đi nên khiến cho nhiều giáo viên chỉ dạy đọc – hiểu thông thường mà không thấy được giá trị biểu đạt cụ thể của từng bài. Ví dụ như mục tiêu tập đọc ở lớp 1,2,3 HS không chỉ đọc trơn được câu, hiểu được từ, nghĩa hiển ngôn trong văn bản, biết tóm tắt văn bản, rút được ý chính của bài thì ở lớp 4,5 ngoài việc thực hiện các yêu cầu trên, HS còn phải biết nêu nhận xét về nội dung và giá trị nghệ thuật, biết tìm cái đích ( ý nghĩa của văn bản) Ở phân môn Tập đọc lớp 4, GV phải xác định được yêu cầu rèn kỹ năng đọc cho HS, cụ thể như: a. Đọc thành tiếng: - Đọc trơn: HS biết ngắt hơi ở dấu phẩy, dấu hai chấmngắt hơi ở câu dài để tách ý, ở nhịp thơ - Đọc văn bản có độ dài khoảng 200- 250 tiếng với tốc độ khoảng 100-120 tiếng/phút (học kỳ 1: 100 chữ/phút, học kỳ 2: 120 chữ/ phút.) - Luyện đọc (diễn cảm): biết nhấn giọng ở từ ngữ thể hiện ý quan trọng, sự cảm xúc.. điều chỉnh giọng đọc phù hợp với nội dung văn bản để thể hiện tình cảm, cảm nhận của người đọc.. - Đọc thuộc: dành cho các bài phần thuộc lòng. Ví dụ: quan sát khi đọc bài “ tre Việt Nam” HS thường đọc: Đất xanh tre / mãi xanh màu / tre xanh. GVcăn cứ vào nghĩa và quan hệ cú pháp để giúp HS cách ngắt đúng nhịp như sau: Đất xanh / tre mãi / xanh màu tre xanh. b. Đọc thầm và hiểu: - Đọc thầm + Lướt mắt để tìm các từ và các ý theo
Tài liệu đính kèm:
- skkn_mot_so_van_de_noi_com_trong_viec_day_hoc_phan_mon_tieng.doc