SKKN Một số kinh nghiệm sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong tiết dạy sinh học lớp 8 ở trường THCS Trương Công Man

SKKN Một số kinh nghiệm sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong tiết dạy sinh học lớp 8 ở trường THCS Trương Công Man

Chương trình đổi mới giáo dục trên phạm vi toàn quốc trong những năm vừa qua đã và đang được cả xã hội quan tâm sâu sắc. Một trong những nhiệm vụ cơ bản của đội ngũ nhà giáo là không ngừng cải tiến phương pháp giảng dạy nhằm giáo dục học sinh lĩnh hội kiến thức một cách chủ động, sáng tạo. Chính vì thế, mà người giáo viên trực tiếp giảng dạy phải biết vận dụng các phương pháp hoạt động lên lớp một cách hợp lý, cụ thể phù hợp với từng đối tượng học sinh nhằm khơi dậy niềm say mê, sáng tạo và khả năng khám phá thế giới xung quanh. Hơn nữa trong lộ trình đổi mới đồng bộ phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá ở các trường phổ thông theo định hướng phát triển năng lực của học sinh trên tinh thần Nghị quyết 29-NQ/TƯ về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Mục tiêu dạy học phát triển năng lực học sinh, đòi hỏi phải yêu cầu học sinh vận dụng kiến thức vào giải quyết những vấn đề thực tiễn.

 Trong những năm gần đây, nghành giáo dục đã có nhiều lần thực hiện và triển khai đến giáo viên về đổi mới phương pháp dạy học. Thực hiện tinh thần chỉ đạo của Bộ GD-ĐT, sở GD-ĐT Thanh Hoá, phòng GD-ĐT Cẩm Thủy, BGH trường THCS Trương Công Man đã và đang tạo điều kiện, động viên, khuyến khích giáo viên tích cực đổi mới phương pháp dạy học, vận dụng có hiệu quả các chuyên đề về đổi mới phương pháp dạy học và kỹ thuật dạy học mới vào thực tiễn giảng dạy hàng ngày. Tuy nhiên, việc vận dụng các phương pháp, kỹ thuật dạy học trong môn học nói chung và đối với môn Sinh học nói riêng không phải là vấn đề đơn giản, nó phụ thuộc khá nhiều vào yếu tố khách quan như cơ sở vật chất, thiết bị dạy học . Vì vậy, với giáo viên ở nhiều trường, nhiều địa phương thì việc ứng dụng đổi mới phương pháp dạy học, các kỹ thuật dạy học tích cực vẫn là vấn đề khá mới mẻ, việc vận dụng vào thực tiễn chưa thật thường xuyên, nhiều nơi còn mang tính hình thức. Riêng đối với trường THCS Trương Công Man, việc ứng dụng đổi mới phương pháp dạy học nói chung và với môn Sinh Học nói riêng còn khá khiêm tốn, một phần do trang bị để phục vụ cho đổi mới phương pháp dạy học của giáo viên còn hạn chế đặc biệt là các trang thiết bị để thực hiện tiết theo phương pháp mới còn gặp nhiều khó khăn, phần vì điều kiện cơ sở vật chất, phần vì khả năng tiếp thu của học sinh, phần vì giáo viên còn ngại đổi mới.

Đổi mới phương pháp giảng dạy nói chung và đổi mới mới phương pháp giảng dạy môn Sinh học nói riêng là một vấn đề không phải là mới. Nhưng để thực hiện triệt để mục tiêu đổi mới phương pháp giảng dạy của ngành đặt ra không phải là dễ. Vấn đề cốt lõi của đổi mới phương pháp dạy học là hướng tới hoạt động học tập tích cực, chủ động, sáng tạo, chống lại thói quen học tập thụ động, tức là đổi mới nội dung và hình thức hoạt động của giáo viên và học sinh, đổi mới hình thức tổ chức dạy học. Bản thân tôi khi lựa chọn đề tài “ Một số kinh nghiệm sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong tiết dạy sinh học lớp 8 ở trường THCS Trương Công Man” đã vấp phải không ít khó khăn trong quá trình nghiên cứu và thực hiện. Phần vì kinh nghiệm giảng dạy của bản thân chưa nhiều, đối tượng học sinh, thiết bị dạy học còn nhiều hạn chế. Song bằng nỗ lực của bản thân, qua đề tài này tôi muốn có cái nhìn mới về đổi mới phương pháp giảng dạy trong giảng dạy ở nhà trường. Từ đó đưa ra một số kết luận và khuyến nghị qua quá trình thực hiện với hi vọng rằng đề tài này là một tài liệu tham khảo có ý nghĩa đối với các đồng nghiệp, đặc biệt là các đồng nghiệp trực tiếp giảng dạy môn sinh học ở trường THCS.

 

doc 28 trang thuychi01 15873
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số kinh nghiệm sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong tiết dạy sinh học lớp 8 ở trường THCS Trương Công Man", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
MỤC LỤC
Nội dung
Trang
MỤC LỤC
A - PHẦN MỞ ĐẦU
1
 1. Lí do chọn đề tài
1
 2. Mục đích nghiên cứu
3
 3. Đối tượng nghiên cứu
3
 4. Phương pháp nghiên cứu
3
B – NỘI DUNG
4
1. Cơ sở lý luận của SKKN
 4
1.1. Định hướng đổi mới phương pháp dạy học
4
1.2. Định nghĩa về phương pháp dạy học theo nhóm
4
2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng SKKN
5
3. Các giải pháp đã thực hiện giải quyết vấn đề
6
3.1. Phương pháp tổ chức thảo luận nhóm với phiếu học tập nhỏ
7
3.2. Phương pháp tổ chức thảo luận nhóm với phiếu học tập lớn
10
 3. 3.Phương pháp tổ chức thảo luận nhóm với sơ đồ tư duy
15
4. Hiệu quả của SKKN
18
C - KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
20
 1. Kết luận
20
 2. Kiến nghị
20
Tài liệu tham khảo
22
I - PHẦN MỞ ĐẦU
	1. Lí do chọn đề tài.
	Chương trình đổi mới giáo dục trên phạm vi toàn quốc trong những năm vừa qua đã và đang được cả xã hội quan tâm sâu sắc. Một trong những nhiệm vụ cơ bản của đội ngũ nhà giáo là không ngừng cải tiến phương pháp giảng dạy nhằm giáo dục học sinh lĩnh hội kiến thức một cách chủ động, sáng tạo. Chính vì thế, mà người giáo viên trực tiếp giảng dạy phải biết vận dụng các phương pháp hoạt động lên lớp một cách hợp lý, cụ thể phù hợp với từng đối tượng học sinh nhằm khơi dậy niềm say mê, sáng tạo và khả năng khám phá thế giới xung quanh. Hơn nữa trong lộ trình đổi mới đồng bộ phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá ở các trường phổ thông theo định hướng phát triển năng lực của học sinh trên tinh thần Nghị quyết 29-NQ/TƯ về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Mục tiêu dạy học phát triển năng lực học sinh, đòi hỏi phải yêu cầu học sinh vận dụng kiến thức vào giải quyết những vấn đề thực tiễn.
	Trong những năm gần đây, nghành giáo dục đã có nhiều lần thực hiện và triển khai đến giáo viên về đổi mới phương pháp dạy học. Thực hiện tinh thần chỉ đạo của Bộ GD-ĐT, sở GD-ĐT Thanh Hoá, phòng GD-ĐT Cẩm Thủy, BGH trường THCS Trương Công Man đã và đang tạo điều kiện, động viên, khuyến khích giáo viên tích cực đổi mới phương pháp dạy học, vận dụng có hiệu quả các chuyên đề về đổi mới phương pháp dạy học và kỹ thuật dạy học mới vào thực tiễn giảng dạy hàng ngày. Tuy nhiên, việc vận dụng các phương pháp, kỹ thuật dạy học trong môn học nói chung và đối với môn Sinh học nói riêng không phải là vấn đề đơn giản, nó phụ thuộc khá nhiều vào yếu tố khách quan như cơ sở vật chất, thiết bị dạy học. Vì vậy, với giáo viên ở nhiều trường, nhiều địa phương thì việc ứng dụng đổi mới phương pháp dạy học, các kỹ thuật dạy học tích cực vẫn là vấn đề khá mới mẻ, việc vận dụng vào thực tiễn chưa thật thường xuyên, nhiều nơi còn mang tính hình thức... Riêng đối với trường THCS Trương Công Man, việc ứng dụng đổi mới phương pháp dạy học nói chung và với môn Sinh Học nói riêng còn khá khiêm tốn, một phần do trang bị để phục vụ cho đổi mới phương pháp dạy học của giáo viên còn hạn chế đặc biệt là các trang thiết bị để thực hiện tiết theo phương pháp mới còn gặp nhiều khó khăn, phần vì điều kiện cơ sở vật chất, phần vì khả năng tiếp thu của học sinh, phần vì giáo viên còn ngại đổi mới......
Đổi mới phương pháp giảng dạy nói chung và đổi mới mới phương pháp giảng dạy môn Sinh học nói riêng là một vấn đề không phải là mới. Nhưng để thực hiện triệt để mục tiêu đổi mới phương pháp giảng dạy của ngành đặt ra không phải là dễ. Vấn đề cốt lõi của đổi mới phương pháp dạy học là hướng tới hoạt động học tập tích cực, chủ động, sáng tạo, chống lại thói quen học tập thụ động, tức là đổi mới nội dung và hình thức hoạt động của giáo viên và học sinh, đổi mới hình thức tổ chức dạy học. Bản thân tôi khi lựa chọn đề tài “ Một số kinh nghiệm sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong tiết dạy sinh học lớp 8 ở trường THCS Trương Công Man” đã vấp phải không ít khó khăn trong quá trình nghiên cứu và thực hiện. Phần vì kinh nghiệm giảng dạy của bản thân chưa nhiều, đối tượng học sinh, thiết bị dạy học còn nhiều hạn chế. Song bằng nỗ lực của bản thân, qua đề tài này tôi muốn có cái nhìn mới về đổi mới phương pháp giảng dạy trong giảng dạy ở nhà trường. Từ đó đưa ra một số kết luận và khuyến nghị qua quá trình thực hiện với hi vọng rằng đề tài này là một tài liệu tham khảo có ý nghĩa đối với các đồng nghiệp, đặc biệt là các đồng nghiệp trực tiếp giảng dạy môn sinh học ở trường THCS.
Xuất phát từ lí do trên tôi mạnh dạn chọn đề tài sáng kiến kinh nghiệm “Một số kinh nghiệm sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong tiết dạy sinh học lớp 8 ở trường THCS Trương Công Man” với hi vọng đáp ứng một phần vào việc đổi mới phương pháp giảng dạy mà ngành giáo dục đang thực hiện nói chung và của môn sinh học nói riêng trong nhà trường THCS.
2. Mục đích nghiên cứu:
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm “Một số kinh nghiệm sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong tiết dạy sinh học lớp 8 ở trường THCS Trương Công Man” đặt ra mục đích tìm hiểu và đánh giá tình hình đổi mới phương pháp giảng dạy nói chung và đổi mới phương pháp giảng dạy môn sinh học nói riêng. Qua đó đưa ra một số phương pháp giảng dạy nhằm nâng cao tinh thần trách nhiệm của giáo viên và khả năng chủ động, sáng tạo của học sinh, nhằm đạt được mục tiêu của ngành là chuyển từ lấy “Dạy” làm trung tâm sang lấy “Học” là trung tâm.
3. Đối tượng nghiên cứu: 
	- Hoạt động dạy và học nhằm phát huy “tính tích cực chủ động sáng tạo trong học tập của học sinh môn sinh học 8 ở trường THCS Trương Công Man”.
4. Phương pháp nghiên cứu:
	- Phương pháp nghiên cứu lí thuyết: Sử dụng để nghiên cứu Sách, báo, các tài liệu chuyên ngành có liên quan....
- Phương pháp thực nghiệm: Tiến hành thí nghiệm ở các giờ dạy trên lớp từ bản thân và các đồng nghiệp.
- Phương pháp phân tích: Sử dụng trong phân tích số liệu thu thập được trong thực nghiệm đề tài.
- Phương pháp tổng hợp: Sử dụng trong quá trình tổng hợp số liệu, kiến thức
- Phương pháp so sánh: Sử dụng trong so sánh giữa lớp thực nghiệm và lớp không thực nghiệm để tìm giải pháp thay thế.
- Phương pháp khái quát, tổng hợp lý thuyết: sử dụng trong nghiên cứu các tài liệu, lý luận khác nhau để tìm hiểu sâu sắc về đối tượng. 
- Phương pháp điều tra: Sử dụng trong điều tra số liệu, giải pháp, kỹ năng
- Phương pháp quan sát: Sử dụng trong quan sát tranh ảnh, tài liệu được sử dụng trong bài giảng 
II- NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIÊM
1. Cơ sở lý luận 
1.1. Định hướng đổi mới phương pháp dạy học:
Theo khoản 2, điều 28 của Luật Giáo dục năm 2005 đã ghi “Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy được tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc theo nhóm, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh”.
Chương trình giáo dục phổ thông ban hành kèm theo quyết định số 16/2006/QĐ-BGDĐT ngày 05/06/2006 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT đã nêu “phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc trưng môn học, đặc điểm đối tượng học sinh, điều kiện của từng lớp học, bồi dưỡng cho học sinh phương pháp tự học, khả năng hợp tác, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú và trách nhiệm học tập cho học sinh”
 “Con người” là đối tượng nghiên cứu của sinh học 8 ở trường phổ thông, một đối tượng gần gủi với học sinh là bản thân các em, là bạn bè xung quanh nên các em có thể có những hiểu biết thực tế liên quan đến đời sống đến hoạt động hàng ngày của mình. Do đó, giáo viên có thể khai thác những vốn hiểu biết đó trong quá trình dạy học bằng phương pháp thảo luận nhóm hoặc về phía học sinh có thể dùng những hiểu biết khoa học để tìm hiểu, giải thích những hiện tượng thường gặp trong đời sống. Chẳng hạn: Vì sao khi hoạt đông lao động hoặc chơi thể thao, nhịp hô hấp và nhịp tim lại tăng? Hoặc giải thích câu ” Trời nóng chống khát; trời mát chống đói”...
1.2. Định nghĩa về phương pháp dạy học theo nhóm và vai trò của phương pháp dạy học theo nhóm:
* Định nghĩa: Nhóm là tập hợp những cá nhân thỏa mãn 4 yếu tố sau:
- Có từ hai thành viên trở lên.
- Có thời gian làm việc chung nhau nhất định.
- Cùng chia sẻ hay thực hiện chung một nhiệm vụ hay một kế hoạch để đạt đến các mục tiêu mà cả nhóm kì vọng
- Hoạt động theo những quy định chung của nhóm.
* vai trò của phương pháp dạy học theo nhóm:
- Hoạt động nhóm mang lại những hiệu quả tốt nhất mà từng các nhân không thể làm được hay làm được mà hiệu quả không cao.
- Hoạt động nhóm cho phép những cá nhân nhỏ lẻ vượt qua những cản trở của cá nhân, để đạt được kết quả cao hơn. Đồng thời kéo theo sự phát triển cho các thành viên khác cùng tham gia nhóm.
- Tận dụng năng khiếu, kỹ năng của từng thành viên thành sức mạnh tập thể.
- Ảnh hưởng của nhóm giúp thay đổi, thái độ cá nhân theo chiều hướng tốt.
- Nhìn và giải quyết vấn đề sâu rộng hơn do có nhiều thành viên khác nhau, có kinh nghiệm và kiến thức khác nhau.
- Nhiều thành viên xẽ giúp đỡ được một cá nhân trong nhóm khắc phục những khó khăn đang gặp phải.
2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:
 	Trong những năm gần đây việc dạy và học môn Sinh học ở Trường THCS nói chung và tại trường THCS Trương Công Man nói riêng đã có nhiều chuyển biến theo hướng tích cực hoá hoạt động học tập của học sinh. Tuy nhiên trong quá trình dạy học ở trường, qua việc dự giờ các đồng nghiệp và qua các lần sinh hoạt cụm, tổ nhóm chuyên môn do nhà trường tổ chức tôi thấy việc dạy và tổ chức các tiết của một số GV còn đơn điệu, nhiều GV khi dạy học chỉ đơn thuần là hỏi – đáp, lớp học không sôi nổi, HS rèn luyện kỹ năng: Kỹ năng giao tiếp, kỹ năng hợp tác, kỹ năng làm việc nhómđặc biệt là kỹ năng thảo luận theo nhóm còn rất ít. Một số GV đôi khi còn ngại đổi mới phương pháp dạy học vì phải chuẩn bị nhiều đồ dùng Từ những nguyên nhân trên nên hiệu quả của tiết học chưa cao, nhiều học sinh chưa thích và chưa chú ý đến hoạt động học của mình, đặc biệt là các bộ môn như Sinh học, GDCD, Địa lí, Công nghệ, mỹ thuật.........
 	 Đối với giáo viên việc "Tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm” chưa thật sự được sử dụng thường xuyên bởi lẽ đây là hình thức dạy học đòi hỏi người giáo viên phải có sự chuẩn bị chu đáo cả về thời gian, kiến thức và cách thức tổ chức dạy học. Việc tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm trong tiết học chỉ với 45 phút giáo viên phải chuẩn bị nhiều đồ dùng dạy học có liên quan, nên nhiều giáo viên còn ngại không muốn tổ chức hoạt động dạy học này. Mặt khác do đời sống của nhiều giáo viên còn khó khăn nên chưa có điều kiện đầu tư thỏa đáng cho tiết dạy trên lớp mà mới chỉ dừng lại ở chỗ sử dụng các thiết bị hiện có trong nhà trường.
Đối với HS phần lớn các em không thích học môn Sinh học vì cho rằng đây là môn học phụ không quan trọng, các tiết học Sinh học trên lớp chưa mang lại hiệu quả trong học tập đối với các em nên các em chưa yêu thích môn học này. Mặt khác "Tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm trong các tiết dạy hàng ngày ” các em chưa được học thường xuyên nên cách học này còn mới mẻ, HS còn có nhiều bỡ ngỡ trong giao tiếp, lúng túng khi được giao nhiệm vụ, học sinh gặp phải khó khăn khi vừa tham gia thảo luận vừa phải lĩnh hội kiến thức mới, ôn lại các kiến thức cũ để giải đáp những yêu cầu của tiết học. 
 	Trên đây là một số vấn đề thực trạng ở môn Sinh học tại trường THCS Trương Công Man. Bằng sự yêu nghề, trăn trở, tâm huyết với chuyên môn tôi đã tiến hành khảo sát thực trạng để minh chứng cho nguyên nhân: Vì sao học sinh không thích học môn Sinh học, Cụ thế như sau:
 	Vào đầu năm học 2016-2017 tôi tiến hành khảo sát thăm dò ý kiến đối với môn Sinh học ở các lớp 8A, 8B, Trường THCS Trương Công Man và thu được kết quả sau:
Đặc điểm đối tượng nghiên cứu: 
	Về thuận lợi: Đối tượng nghiên cứu là học sinh lớp 8 trường THCS Trương Công Man đa số nằm trong độ tuổi 13-14, là lớp có nhiều học sinh chăm ngoan học giỏi có ý thức trong mọi hoạt động, có tinh thần tập thể và có trách nhiệm cao trong học tập, quan tâm giúp đỡ nhau cùng tiến bộ và cụ thể khối lớp 8, có 12 em có học lực giỏi chiếm 18,4 % và có 18 em có học lực khá chiếm 27,6%, 
Về khó khăn : Tỉ lệ học sinh trung bình và yếu kém còn cao, còn có học sinh có khả năng tiếp thu chậm, còn rụt rè và chậm chạp trong mọi công việc, chưa chịu khó trong phương pháp học tập tích cực.
 Kết quả khảo sát thăm dò ý kiến HS
Lớp
Sĩ số
Thích học môn Sinh học
Không thích học môn Sinh học
8B
32
11
21
8A
33
15
18
	Qua kết quả khảo sát thăm dò trên cho thấy: HS không thích học môn Sinh học chiếm tỷ lệ khá cao, ở nhiều học sinh hoạt động giao tiếp, kỹ năng sống rất hạn chế, chưa mạnh dạn trong các giờ học, không dám tranh luận nhất là với thầy cô giáo, chưa có thói quen hợp tác trong học tập đã ảnh hưởng không tốt đến việc học tập của HS. Có nhiều nguyên nhân cho những hạn chế trên nhưng nguyên nhân chủ yếu vẫn là do chưa vận dụng thường xuyên và hợp lí phương pháp, kỹ thuật dạy học phù hợp để cuốn hút học sinh học môn học này.
	Đồng thời với kết quả khảo sát thăm dò trên tôi tiến hành cho HS làm bài kiểm tra vào đầu năm học 2016-2017 ở lớp 8B,8A Trường THCS Trương Công Man và thu được kết quả sau:
 Kết quả thực trạng ban đầu khi GV tổ chức cho HS làm bài kiểm tra 
Lớp
Sĩ số
Giỏi
Khá
TB
Yếu
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
8A
33
3
9,0
7
21,2
17
51,8
6
18.0
8B
32
0
0,0
5
15,6
18
56,2
9
28,2
 Kết quả điểm bài kiểm tra GV tiến hành tổ chức vào đầu năm học 2016-2017 ở các lớp 8A, 8B rất thấp ( số HS đạt điểm khá, giỏi còn ít, số HS đạt điểm TB và yếu chiếm tỉ lệ cao)
Từ thực trạng trên bản thân tôi mạnh dạn ứng dụng"Một số kinh nghiệm sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong tiết dạy sinh học lớp 8 ở trường THCS Trương Công man’’. Trong quá trình thực hiện đề tài tôi được nhà trường, đồng nghiệp quan tâm và tạo nhiều điều kiện thuận lợi giúp đỡ.
3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết thực trạng:
Trong quá trình giảng dạy môn Sinh học tại trường THCS Trương Công Man đặc biệt khi áp dụng phương pháp tổ chức các hoạt động nhóm bản thân tôi đã tích cực sử dụng tối đa các phương pháp nhằm tạo hứng thú cho HS yêu thích môn học, đồng thời nâng cao chất lượng giảng dạy môn Sinh học. Các phương pháp chủ yếu được áp dụng là: Phương pháp tổ chức thảo luận nhóm với phiếu học tập nhỏ, Phương pháp tổ chức thảo luận nhóm với phiếu học tập lớn, phương pháp tổ chức thảo luận nhóm với thiết kế sơ đồ tư duy...... Các các phương pháp mà tôi áp dụng ở đề tài này chính là vận dụng, kế thừa và phát huy việc đổi mới phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực.
3.1. Phương pháp tổ chức thảo luận nhóm với phiếu học tập nhỏ:
	Tổ chức thảo luận nhóm với phiếu học tập nhỏ bản thân tôi thực hiện tại trường THCS Trương Công Man với hình thức: Học sinh các nhóm thảo luận, thống nhất ý kiến ghi vào phiếu học tập nhỏ những nội dung phù hợp, sau khi hoàn thành phiếu học tập, các nhóm tiếp tục thảo luận và đặt các phiếu vào vị trí trên bản đồ trống hoặc lên hình ảnh...... sao cho đúng nội dung, vị trí các đối tượng của các yêu cầu mà giáo viên đã đề ra. 
a. Xác định các tiết học ở cấp học THCS phù hợp để tiến hành tổ chức phương phát thảo luận nhóm với phiếu học tập nhỏ.
Tiết
Bài
Nội dung sử dụng phương pháp thảo luận nhóm với phiếu học tập nhỏ
`3
Bài 3. Tế bào
Mục I. Cấu tạo tế bào
7
Bài 7. Bộ xương
Mục I. Các phần của bộ xương người
8
Bài 8. Cấu tạo và tính chất của xương
Mục I/1. Cấu tạo xương dài
17
Bài 17. Tim và mạch máu
Mục I. Cấu tạo tim
42
Bài 40. Vệ sinh hệ bài tiết nước tiểu
Mục II. Xây dựng thói quen sống khoa học để bảo vệ hệ bài tiết nước tiểu tránh các tác nhân có hại.
44
Bài 42. Vệ sinh da
Mục II. Rèn luyện da
48
Bài 46. Trụ não, tiểu não, não trung gian
Mục I. Vị trí và các thành phần của não bộ
b. Cụ thể chi tiết một số bài vận dụng tổ chức phương phát thảo luận nhóm với phiếu học tập nhỏ.
VÍ DỤ TIẾT 17. BÀI 17. TIM VÀ MẠCH MÁU
Lớp tiến hành thử nghiệm đề tài; Lớp 8A; Tổng số HS của lớp 33 em.
Bước 1: Chuẩn bị đồ dùng để tổ chức hoạt động nhóm theo kế hoạch.
Chuẩn bị của giáo viên: Tranh vẽ hình 17.1. Hình dạng mặt ngoài phía trước của tim, Bảng phụ nghi nội dung bảng 17,1. Nơi máu được bơm tới từ các ngăn tim, các mảnh bìa nghi nội dung ( Cung động mạch chủ, động mạch phổi, động mạch chủ, tĩnh mạch phổi, tĩnh mạch chủ, tâm nhĩ phải, tâm nhĩ trái, tâm thất phải, tâm thất trái, động mạch vành phải, động mạch vành trái, tĩnh mạch chủ dưới), nam châm, bút dạ mực mầu đỏ.
Chuẩn bị của học sinh: Bút dạ, băng keo, (hoặc nam châm), thước kể.... bảng nhóm kẻ xẵn theo mẫu:
Các ngăn tim
Nơi máu được bơm tới
Tâm nhĩ trái co
Tâm nhĩ phải co
Tâm thất trái co
Tâm thất phải co
Bước 2: Giáo viên tiến hành tổ chức cho học sinh thảo luận theo yêu cầu:
- GV chia lớp thành ba tổ mỗi tổ được chia làm hai nhóm, mỗi nhóm có 5 đến 6 học sinh. 
- Lưu ý khi chia nhóm phải chú ý tỷ lệ HS nam và nữ; tỷ lệ HS giỏi, khá, trung bình, yếu.
- Nội dung giáo viên yêu cầu các nhóm thực hiện ở bài học cụ thể như sau:
Câu 1: Giao viên yêu cầu học sinh thảo luận nhóm hoàn thành sơ đồ câm 
Câu 2. Dựa vào kiến thức đã biết, quan sát H16.1; H17,1 hoán thành nội dung bảng sau:
Các ngăn tim co
Nơi máu được bơm tới
Tâm nhĩ trái co
Tâm nhĩ phải co
Tâm thất trái co
Tâm thất phải co
Câu 3: Căn cứ vào chiều dài quảng đường mà máu được bơm qua dự đoán xem ngăn tim nào có thành cơ dày nhất, và ngăn tim nào có thành cơ mỏng nhất?
- Giáo viên yều cầu các nhóm tiến hành theo trình tự sau:
Nội dung 1: các nhóm tiến hành thảo luận thống nhất ý kiến và điền vào sơ đồ câm mà giáo viên đã giao cho các nhóm.
Nội dung 2: các nhóm quan sát và tiến hành điềm kết quả vào các ô còn thiếu trong phiếu học tập của mỗi nhóm
Nội dung 3:các nhóm ghi câu trả lời của nhóm mình vào giấy A4 bằng bút dạ chữ to dễ quan sát
SẢN PHẨN CỦA HỌC SINH
Bước 3: Sau 15 phút GV yêu cầu các nhóm để nguyên sản phẩm thảo luận tại chỗ để GV chấm điểm sản phẩm, chỉnh sửa các ý đúng sai cho các nhóm sau đó GV bổ sung, chuẩn kiến thức trên màn hình ti vi để các nhóm cùng quan sát đối chiếu só sánh với sản phẩm của nhóm mình.
Câu 1:
Câu 2:
Các ngăn tim co
Nơi máu được bơm tới
Tâm nhĩ trái co
Tâm thất trái
Tâm nhĩ phải co
Tâm thất phải
Tâm thất trái co
Động mạch chủ
Tâm thất phải co
Động mạch phổi
Câu 3: 
- Thành tâm thất trái dày nhất
- Thành tâm nhĩ mỏng nhất
Bước 4: GV công bố kết quả cho các đội chơi.
	Qua áp dụng phương pháp tổ chức hoạt động nhóm ở trường THCS Trương Công man có thể thấy rõ trò phương pháp này tạo ra hoạt động đa dạng, phong phú. Trong hoạt động nhóm đòi hỏi học sinh phải tích cực nỗ lực tham gia và bị cuốn hút vào các hoạt động từ đó hoàn thành vai trò, trách nhiệm của mỗi cá nhân. Thông qua hoạt động này hình thành ở học sinh tính chủ động, năng động, linh hoạt, sáng tạo và tinh thần trách nhiệm cao trong học tập. Học sinh phát triển tối đa năng lực, tiềm năng của bản thân; HS được rèn luyện các kỹ năng hoạt động nhóm kết hợp với học kiến thức rất hiệu quả, các nhóm ai cũng đều muốn chiến thắng đã tạo cho các em nghi nhớ nhanh kiến thức. Đồng thời hình thành ở học sinh các kỹ năng giao tiếp, trình bày, hợp tác, giải quyết vấn đề
	Tuy nhiên để hoạt động nhóm có hiệu quả cần hình thành ở học sinh thói quen học tập hợp tác và những kỹ năng xã hội, tính chủ động, tinh thần trách nhiệm trong học tập. Cần lựa chọn nội dung phù hợp để tổ chức cách học này. Đồng thời giáo viên cần theo dõi quá trình hoạt động của các nhóm để đảm bảo tất cả mọi học sinh đều hiểu nhiệm vụ và hoàn thành nhiệm vụ kiến thức được giao.
	Bên cạnh hiệu quả học tập của học sinh trong giờ học, phương pháp tổ chức thảo luận nhóm với phiếu học tập nhỏ còn phát huy hiệu quả kỹ năng sử dụng dồ dùng học tập. Các sơ đồ trống, tranh ảnh, mảnh ghép...... được sử dụng để dạy và học trong nhiều năm.
3.2. Phương pháp tổ chức thảo luận nhóm với phiếu học tập lớn:
Tổ chức thảo luận nhóm với phiếu học tập lớn bản thân tôi thực hiện tại trường THCS Trương Công Man với hình thức: HS các nhóm thảo luận, thống nhất ý kiến, sau đó các nhóm thiết kế sản phẩm của mình bằng hình thức kẻ bảng và ghi nội dung kiến thức mà bài học yêu cầu sao cho phù hợp. 
Tổ 

Tài liệu đính kèm:

  • docskkn_mot_so_kinh_nghiem_su_dung_phuong_phap_thao_luan_nhom_t.doc