SKKN Một số kinh nghiệm dạy tập viết trong tiết học vần lớp 1 ở một trường miền núi
Chữ viết là một trong những phát minh gây ấn tượng nhất, là thành tựu đánh dấu sự phát triển của nhân loại. Chữ viết còn thể hiện nền văn hóa, tinh hoa của mỗi dân tộc. Cùng với lời nói, chữ viết là phương tiện giao tiếp của con người. Chữ viết đúng, sạch, đẹp, rõ ràng không những giúp người đọc dễ hiểu mà còn tạo được thiện cảm với người đọc. Viết chữ đẹp là vấn đề được mọi người trong, ngoài ngành Giáo dục & Đào tạo quan tâm, lo lắng. Người xưa đã nói "Nét chữ - Nết người" có hàm ý hai vấn đề đó là: nét chữ thể hiện tính cách con người; thông qua rèn chữ viết mà giáo dục nhân cách con người. Trong thực tế, đôi khi chỉ nhìn qua chữ viết của một người ta có thể nhận ra một vài nét trong tính cách của họ. Từ xa xưa, trong truyền thống hiếu học của dân tộc, ông cha ta đã rất coi trọng nhân tài, đặc biệt là những người "Văn hay - chữ tốt"
Trong thời đại hiện nay, công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ, nó tác động không nhỏ tới đời sống mọi mặt của xã hội. Có nhiều người cho rằng "Chữ viết tay không quan trọng vì đã có máy tính, trong máy tính có hàng trăm font chữ đẹp. Thi cử thì hầu hết là trắc nghiệm.". Song thực tế chữ viết tay cực kì quan trọng, bởi vì: Với học sinh, sinh viên nếu bạn học tốt tất cả các môn học nhưng chữ viết quá xấu không thể hiện được nội dung các môn học đó thì kết quả học tập sẽ không cao. Với giáo viên, chữ viết đẹp là chuẩn mực giúp bạn tự tin đứng trên bục giảng, tự tin khi soạn bài. Với các bậc phụ huynh, chữ viết đẹp là tấm gương cho con cái noi theo, giúp bạn chỉnh được nét chữ và ý thức học tập cho con mình. Với mỗi doanh nghiệp chữ viết là văn hóa doanh nghiệp. Điều đó thể hiện rõ khi bạn nhận thư, fax viết tay mà chữ viết trên đó bạn không thể đọc được,.
1. Mở đầu 1.1. Lí do chọn đề tài Chữ viết là một trong những phát minh gây ấn tượng nhất, là thành tựu đánh dấu sự phát triển của nhân loại. Chữ viết còn thể hiện nền văn hóa, tinh hoa của mỗi dân tộc. Cùng với lời nói, chữ viết là phương tiện giao tiếp của con người. Chữ viết đúng, sạch, đẹp, rõ ràng không những giúp người đọc dễ hiểu mà còn tạo được thiện cảm với người đọc. Viết chữ đẹp là vấn đề được mọi người trong, ngoài ngành Giáo dục & Đào tạo quan tâm, lo lắng. Người xưa đã nói "Nét chữ - Nết người" có hàm ý hai vấn đề đó là: nét chữ thể hiện tính cách con người; thông qua rèn chữ viết mà giáo dục nhân cách con người. Trong thực tế, đôi khi chỉ nhìn qua chữ viết của một người ta có thể nhận ra một vài nét trong tính cách của họ. Từ xa xưa, trong truyền thống hiếu học của dân tộc, ông cha ta đã rất coi trọng nhân tài, đặc biệt là những người "Văn hay - chữ tốt" Trong thời đại hiện nay, công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ, nó tác động không nhỏ tới đời sống mọi mặt của xã hội. Có nhiều người cho rằng "Chữ viết tay không quan trọng vì đã có máy tính, trong máy tính có hàng trăm font chữ đẹp. Thi cử thì hầu hết là trắc nghiệm...". Song thực tế chữ viết tay cực kì quan trọng, bởi vì: Với học sinh, sinh viên nếu bạn học tốt tất cả các môn học nhưng chữ viết quá xấu không thể hiện được nội dung các môn học đó thì kết quả học tập sẽ không cao. Với giáo viên, chữ viết đẹp là chuẩn mực giúp bạn tự tin đứng trên bục giảng, tự tin khi soạn bài. Với các bậc phụ huynh, chữ viết đẹp là tấm gương cho con cái noi theo, giúp bạn chỉnh được nét chữ và ý thức học tập cho con mình. Với mỗi doanh nghiệp chữ viết là văn hóa doanh nghiệp. Điều đó thể hiện rõ khi bạn nhận thư, fax viết tay mà chữ viết trên đó bạn không thể đọc được,... Với những ý nghĩa giáo dục như đã nêu ở trên thì việc rèn chữ viết cho học sinh vẫn trở nên rất cần thiết, nó đã góp phần vào việc giáo dục toàn diện cho học sinh. Chính vì vậy mà phân môn Tập viết có tầm quan trong đặc biệt ở Tiểu học nhất là đối với học sinh lớp 1. Phân môn tập viết trang bị cho các em những yêu cầu kĩ thuật viết nhanh, viết đẹp trong học tập và giao tiếp. Dạy cho học sinh viết đúng, viết cẩn thận, viết đẹp là góp phần rèn luyện cho các em tính cẩn thận, lòng tự trọng đối với mình cũng như đối với thầy và bạn khi đọc bài vở của mình. Việc dạy Tập viết ở lớp 1 được phối hợp nhịp nhàng với dạy Học vần. Học sinh được luyện tập viết chữ dưới hai hình thức chủ yếu, (tập viết chữ trong các tiết học âm, chữ ghi âm, vần) và (tập viết theo yêu cầu kĩ thuật trong các tiết Tập viết). Dạy Tập viết trong các tiết Học vần lớp 1 là giúp cho học sinh có được những hiểu biết về đường kẻ, độ cao, cỡ chữ, hình dáng và tên gọi các nét chữ, cấu tạo chữ cái, khoảng cách giữa các nét chữ và giữa các chữ cái, chữ ghi tiếng, cách viết các chữ thường, dấu thanh. Viết đúng quy trình các nét, dấu thanh, viết chữ cái và liên kết chữ cái tạo chữ ghi tiếng theo yêu cầu liền mạch, viết thẳng hàng các chữ trên dòng kẻ. Ngoài ra học sinh còn được rèn tư thế ngồi, cách cầm bút, cách để vở. Do vậy, các thầy cô giáo nói chung, các thầy cô giáo Tiểu học nói riêng phải chú trọng bồi dưỡng thế hệ trẻ thành những con người "vừa hồng, vừa chuyên" tạo ra nền tảng vững chắc để các em tiếp tục học tốt hơn các môn học khác. Đó là việc làm vô cùng quan trọng. Từ những yêu cầu nêu trên và từ thực tế công tác của bản thân được giao nhiệm vụ giảng dạy và chủ nhiệm lớp 1A - Trường Tiểu học Xuân Thắng, tôi đã trăn trở và tìm ra phương pháp rèn chữ cho học sinh ngay từ đầu năm. Đặc biệt chú trọng dạy kĩ, cẩn thận ở phần Tập viết trong các tiết Học vần. Đây chính là "đòn bẩy" giúp các em viết đẹp không chỉ ở lớp 1 mà còn viết đẹp ở những lớp trên. Nhận thức được tầm quan trọng đó, tôi mạnh dạn đưa ra " Một số kinh nghiệm dạy tập viết trong tiết học vần lớp 1 ở một trường miền núi". 1.2. Mục đích nghiên cứu - Đọc tài liệu, tham khảo đồng nghiệp, kết hợp với kinh nghiệm thực tế dạy học tìm ra các phương pháp khả thi, tích cực để áp dụng khi dạy phần Tập viết trong tiết Học vần ở lớp 1 đạt hiệu quả. 1.3. Đối tượng nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu của đề tài là những biện pháp góp phần rèn chữ viết trong tiết Học vần cho học sinh lớp 1 ở trường tiểu học hiện nay nói chung và học sinh lớp 1A trường Tiểu học Xuân Thắng nói riêng. Lớp tôi chủ nhiệm có 27 em, trong đó trong đó nữ 10 em, dân tộc 10 em 1.4. Phương pháp nghiên cứu Khi tiến hành đề tài này, tôi sử dụng các phương pháp sau đây: + Phương pháp nghiên cứu lí luận. + Phương pháp điều tra, khảo sát, thu thập số liệu. + Phương pháp quan sát đối tượng + Phương pháp tổng kết kinh nghiệm 1.5. Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm - Điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm là Học sinh yêu thích tập viết, có ý thức viết đúng ngay từ đầu và tiến tới viết đẹp. - Giáo viên phân loại chữ cái theo các nhóm chữ có đặc điểm tương đồng như : nhóm chữ có nét khuyết, nhóm chữ có nét cong .... nên học sinh vừa dễ thuộc chữ cái, vừa nắm vững hơn về cách viết. Từ đó học sinh đã biết viết liền mạch mà không cần phải vừa viết vừa nhìn từng nét nên tốc độ viết đã nhanh hơn rất nhiều, chữ viết chuẩn hơn, đẹp và có tính thẩm mĩ hơn trước. 2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm 2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm Chữ viết là công cụ để giao tiếp và trao đổi thông tin, là phương tiện để ghi chép, trao đổi tri thức văn hóa, khoa học và đời sống. Ở lớp 1 việc dạy cho học sinh biết chữ và từng bước làm chủ chữ viết để phục vụ cho học tập và giao tiếp là yêu cầu quan trọng hàng đầu của môn Tiếng Việt. Dạy Tập viết nói chung và nhiệm vụ chủ yếu nói riêng của phần Tập viết trong tiết Học vần lớp 1 nhằm đáp ứng các nguyên tắc cơ bản sau: - Đảm bảo tính khoa học, tính hệ thống. - Có tính thẩm mĩ (đẹp trong sự hài hòa khi viết liền các con chữ) - Đảm bảo tính sư phạm (phù hợp với đặc điểm tâm lí, sinh lí lứa tuổi học sinh Tiểu học) - Có tính kế thừa và phát triển, phù hợp với thực tiễn (kế thừa vẻ đẹp của chữ viết truyền thống đồng thời tính đến sự thuận lợi khi sử dụng, viết nhanh, viết liền nét, phù hợp với điều kiện dạy và học ở Tiểu học (theo quyết định số 31/2002/QĐ - BGD&ĐT ngày 14/6/2006 của Bộ trưởng BGD&ĐT). Như vậy, môn Tiếng Việt lớp 1 là nền móng của bậc Tiểu học. Mục đích của việc dạy Tiếng Việt lớp 1 có nhiệm vụ rất lớn lao: trao cho các em chìa khóa để vận dụng chữ viết khi học tập, là công cụ để các em sử dụng suốt đời. Đối với học sinh lớp 1 yêu cầu cơ bản và quan trọng nhất trong học Tiếng Việt là đọc thông, viết thạo mà cần thiết hơn cả là chất lượng chữ viết. Vậy để viết đúng mẫu, viết đẹp thì học sinh phải biết xác định dòng kẻ, đường kẻ, phải viết đúng kích cỡ, độ cao, độ rộng... Nói chung phải dạy cho học sinh kĩ năng viết đúng quy trình, đây là cơ sở để các em viết chữ đẹp, rõ ràng, linh hoạt, đúng mẫu chữ ở các lớp trên. Kĩ năng viết được thực hành trước hết trong phần Tập viết của các tiết Học vần, trong các tiết Tập viết và được củng cố hoàn thiện ở các môn học khác. Đồng thời cùng với việc rèn chữ các em học sinh sẽ có cơ hội rèn luyện tính kiên trì, tính cẩn thận, sự khoa học, óc thẩm mĩ, tình yêu Tổ quốc, yêu đất nước và tiếng mẹ đẻ. Từ những mục tiêu, nhiệm vụ và cơ sở khoa học nêu trên khi được phân công dạy lớp 1 tôi đã tập trung nghiên cứu vạch ra kế hoạch một cách chi tiết, cụ thể về việc dạy Tập viết trong tiết Học vần ở lớp 1 và triển khai thực hiện. Bản thân tôi cũng coi đó là một trong những công việc trọng tâm trong dạy học sinh viết đúng, viết đẹp cho cả năm học. 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm a) Đặc điểm tình hình địa phương Trường Tiểu học nơi tôi công tác là một trường thuộc xã miền núi nghèo của huyện Thọ Xuân với số hộ nghèo chiếm tỉ lệ 20%, người dân tộc thiểu số là khoảng 50%. Do vậy, trình độ nhận thức của nhân dân chưa đồng đều. Phụ huynh học sinh thường gửi con cho ông bà để đi làm ăn xa nên chưa quan tâm đến việc học tập của con cái hoặc có quan tâm nhưng chưa đúng cách. Các em còn mải chơi, học chỉ là nghĩa vụ, học cho hết lớp. Trong mấy năm gần đây, Đảng bộ và chính quyền địa phương đã dần dần quan tâm giúp đỡ nhà trường trong việc giáo dục học sinh. b) Đặc điểm tình hình nhà trường Trong những năm gần đây cùng với việc nâng cao chất lượng học tập cho học sinh thì công tác "Giữ vở sạch - viết chữ đẹp " cho học sinh cũng được Ban Giám hiệu triển khai trong toàn trường. Đây là việc làm trọng tâm của hoạt động chuyên môn và được duy trì thường xuyên thành nếp để thực hiện trong suốt năm học. * Thuận lợi: Trong thực tế hiện nay ngay từ khi còn học Mầm non các em đã được tiếp xúc, làm quen với chữ cái. Một số gia đình quan tâm đến con cái cũng đã dạy các em tập viết... nên nhìn chung học sinh Tiểu học ngay từ đầu lớp 1 đã nhận được mặt chữ và viết được các chữ cái. - Về cơ bản các em viết tương đối đúng mẫu, đảm bảo đúng cỡ chữ quy định. - Khi viết đã thể hiện tính thẩm mĩ. * Khó khăn: Tuy nhiên các bậc phụ huynh chưa nắm vững cách viết chữ như: quy trình tập viết từng con chữ (về độ cao, độ rộng, tên gọi các nét..) mà mới chỉ quan tâm dạy các em về hình dáng các con chữ chứ chưa biết quan tâm đến dạy viết đúng quy trình, mẫu chữ. - Một bộ phận không nhỏ các em viết chữ chưa đúng mẫu, chưa đúng cỡ chữ, ghi dấu thanh không đúng vị trí. - Nhiều em viết chữ chưa đẹp, các nét chữ, con chữ chưa đều, thế chữ chưa ổn định, nghiêng, ngửa, ưỡn nét tùy tiện. - Một số học sinh còn chưa biết cách trình bày, chưa nắm được khoảng cách giữa các nét trong một con chữ; giữa các con chữ trong vần, chữ... - Một số học sinh cách cầm bút, để vở, tư thế ngồi chưa đúng quy định. * Nguyên nhân: Trước hết do nhận thức của người dạy, người học, nhận thức của cha mẹ học sinh chưa thấy rõ tầm quan trọng của việc dạy Tập viết đặc biệt là dạy Tập viết cho học sinh khi mới bắt đầu vào lớp 1. - Bản thân một số giáo viên chữ viết còn chưa đúng mẫu, chưa có kinh nghiệm hướng dẫn cho học sinh tập viết đúng mẫu, tỉ mỉ chu đáo, chưa sửa sai kịp thời cho học sinh. - Về phía học sinh rất nhiều yếu tố ảnh hưởng tới chữ viết của các em đó là: Do tư thế ngồi, cách cầm bút, để vở không đúng. Việc chuẩn bị dụng cụ học tập chưa tốt, chưa nắm chắc mẫu chữ và quy trình viết hoặc ý thức rèn chữ chưa tốt. Chưa nắm chắc quy tắc chính tả, nguyên tắc đánh dấu thanh hoặc đọc không đúng. c) Khảo sát chất lượng chữ viết của học sinh: Muốn học sinh viết đúng và đẹp trước hết người giáo viên phải tìm hiểu rõ tình trạng chữ viết của học sinh lớp mình như thế nào? Học sinh yếu những mặt nào? Mức độ yếu của học sinh ra sao? Do đó, vào cuối tháng 9 của năm học tôi tiến hành điều tra khảo sát kết hợp đàm thoại với các em tôi nhận thấy ngoài những học sinh viết đúng mẫu, đẹp vẫn còn một số tồn tại như sau: - Một số học sinh còn yếu về kĩ năng viết (chưa viết đúng quy trình mẫu chữ, khoảng cách. Đặc biệt một số học sinh viết sai độ cao, độ rộng con chữ ( viết chữ rộng quá hoặc hẹp quá). - Một số gia đình chưa chuẩn bị đầy đủ dụng cụ, đồ dùng học tập cho học sinh, bút chì gọt quá nhọn hoặc quá tù nên đã ảnh hưởng đến chất lượng chữ viết. - Một số học sinh chưa chịu khó tập viết, luyện chữ, chỉ cốt sao viết cho xong bài. - Đa số học sinh tư thế ngồi viết, để vở, cầm bút chưa đúng. Ví dụ: Con chữ o có độ cao 2 ô li (1 đơn vị), độ rộng 1,5 ô li nhưng các em thường viết con chữ o cao 2 ô li, rộng 2 ô li hoặc cao 2 ô li rộng 1 ô li. Một số học sinh còn viết sai quy trình: Ví dụ: con chữ o viết chưa đúng điểm đặt bút, dừng bút thậm trí còn viết con chữ o ngược. - Một số lỗi thường gặp khi học sinh viết các nhóm chữ. Ví dụ: + Nhóm chữ có nét khuyết: l, b, h, k, g, y. Học sinh thường mắc lỗi viết chữ ưỡn nét, gãy nét hoặc gù (vuông đầu), vị trí giao điểm của nét khuyết cao quá hoặc thấp quá. Nét móc 2 đầu choãi. + Nhóm chữ có nét cong: o, ô, ơ, x, e, ê, c . Học sinh thường mắc lỗi viết chữ rộng quá, hẹp quá hoặc chưa cân đối đầu trên bé, đầu dưới quá to (hay đầu trên to, đầu dưới lại bóp nhỏ lại), đặt bút sai vị trí. + Nhóm chữ có nét móc: m, n, u, ư, t, p, i . Học sinh thường mắc lỗi viết các nét xuôi, nét móc ngược, nét móc 2 đầu rộng quá, hẹp quá hoặc choãi nét. + Nhóm chữ có nét thắt: v, r, s. Học sinh thường mắc lỗi khi viết nét thắt thấp quá hoặc cao quá). + Một số em viết dấu chữ quá to chưa cân xứng với con chữ. + Đặc biệt, một số em lại viết dấu thanh chưa đúng vị trí, cao quá hoặc thấp quá hay khi viết dấu thanh lại viết ngược. Ví dụ: Dấu sắc các em không đưa từ trên xuống dưới, từ phải sang trái mà lại đưa ngược từ dưới lên trên từ trái sang phải. Kết quả khảo sát cụ thể: Thời điểm Số học sinh Viết đúng, đẹp Viết chưa đẹp Nhóm nét khuyết Nhóm nét cong Các lỗi khác Cuối tháng 9/2017 27 5 = 18,5% 10 = 37,1% 7 = 25,9% 5 = 18,5% Qua kết quả kiểm tra chữ viết của học sinh ở trên, tôi thấy rằng để học sinh viết đúng mẫu, đẹp cần phải tập trung rèn chữ cho học sinh lớp 1 ngay từ đầu năm. Cụ thể lớp 1A do tôi chủ nhiệm sẽ làm như sau: 2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề Sau khi đã xác định được những tồn tại và nguyên nhân học sinh viết còn yếu, tôi đã tiến hành thực hiện một số giải pháp rèn cho học sinh viết đúng mẫu và đẹp ở phần Tập viết trong tiết Học vần như sau: 2.3.1. Bồi dưỡng học sinh sớm có óc thẩm mĩ, lòng ham mê thích thú tập viết Đối với học sinh lớp 1 tâm lí cảm xúc khi viết ảnh hưởng nhiều đến chất lượng chữ viết. Nếu các em hứng thú tập trung khi viết thì chất lượng bài viết (chữ viết) sẽ tốt. Ngược lại, nếu các em mệt mỏi, viết với tâm lí qua quýt cho xong bài thì chắc chắn hiệu quả chất lượng chữ viết sẽ rất thấp. Chính vì vậy, mà khi hướng dẫn học sinh viết ở bảng lớp, tôi thường chuẩn bị chu đáo đồ dùng trực quan. Chữ mẫu đẹp tạo hứng thú cho học sinh. Sau đó, tôi viết mẫu cũng phải viết cẩn thận, đẹp, chú ý vị trí đứng viết sao cho tất cả học sinh đều nhìn thấy. Khi hướng dẫn học sinh viết bảng con tôi thường chọn những bài viết đúng đẹp để cho học sinh nhận xét và học tập. Trước khi cho học sinh viết bài vào vở tôi thường cho học sinh quan sát một số bài viết đẹp của những học sinh đã đạt giải cấp trường, huyện, tỉnh hoặc bài viết của các bạn năm trước viết đúng, đẹp để khích lệ các em. Vì qua thực tế khi nhìn thấy các trang vở viết đẹp các em thêm tin tưởng và quyết tâm tập viết đúng mẫu, đẹp. Động viên, khen ngợi thường xuyên dù là những tiến bộ rất nhỏ ở các em. Hơn nữa ở bậc học Mầm Non, các em chưa học viết chữ, lên đến lớp 1 mới bắt đầu làm quen với viết chữ, chính vì vậy mà tôi đã trú trọng tạo hứng thú cho học sinh ngay từ những chữ viết đầu tiên. Vì thế, nên các em đã ham mê, thích thú tập viết, dần nhận thấy được vẻ đẹp của chữ viết. 2.3.2. Chuẩn bị tốt đồ dùng, dụng cụ học tập trước khi viết Trước khi chuẩn bị vào năm học mới tôi thường nhắc nhở, tham mưu cho phụ huynh thấy rõ tầm quan trọng trong việc rèn chữ cho các em ngay từ lớp 1, để phụ huynh mua sắm và trang bị đầy đủ đồ dùng học tập cho con em mình như: bút, tẩy, bảng con, vở tập viết .. Vì kinh nghiệm cho thấy sự phối kết hợp chặt chẽ giữa phụ huynh và thầy cô giáo trong việc dạy học cho học sinh lớp 1 đặc biệt là dạy Tập viết cho các em là hết sức quan trọng. Để giúp học sinh lớp 1 viết đúng mẫu, đẹp thì các đồ dùng phục vụ học tập như: bảng con, phấn, bút, vở viết của học sinh rất quan trọng. Vì vậy tôi đã quy định thống nhất với phụ huynh mua cho học sinh loại bảng có kích thước 20 x 30cm (bảng Hồng Hà) có hàng kẻ giống với vở ô li của các em, bảng có độ ráp vừa phải giúp học sinh viết dễ dàng, đẹp, không làm trơn trượt phấn khi viết. Bút chì chọn loại bút tốt, mềm, chủ yếu là loại 2B. Hướng dẫn phụ huynh cách gọt bút vừa phải ngòi bút không nhọn quá, không to quá. Đối với bút mực, tôi hướng dẫn học sinh viết bằng bút máy, chọn loại bút nét nhỏ có thanh đậm. Vở Tập viết và vở ô li tôi động viên phụ huynh mua thống nhất một loại vở. Những đồ dùng này tưởng như là lẽ thường tình nhưng ở địa phương tôi công tác, nếu như không có sự định hướng của giáo viên khi bắt đầu bước vào năm học mới, nhất định phụ huynh sẽ không đáp ứng được những yêu cầu tối thiểu trên. Từ đó dẫn đến chất lượng chữ viết của các em cũng bị ảnh hưởng theo. Đầu năm học, học sinh lớp 1 viết bằng bút chì. Tôi hướng dẫn phụ huynh và học sinh chuẩn bị bút chu đáo trước khi viết sao cho đầu bút chì gọt hơi nhọn đúng tầm. Bởi vì nếu gọt quá nhọn sẽ dẫn đến nét chữ quá mảnh đôi khi chọc thủng cả giấy. Ngược lại, nếu ngòi bút chì quá to (tù) nét chữ sẽ to (xù nét) rất xấu. Để khỏi mất công gọt bút nhiều, vừa mất thời gian vừa chóng mòn hết ngòi bút, tôi đã hướng dẫn phụ huynh dán một mảnh giấy ráp số "0" vào ngay hộp bút để khi ngòi bút to các em tiện mài ngòi cho vừa độ nhọn. Cuối cùng 100% học sinh đã có đủ đồ dùng phục vụ cho việc học tập. 2.3.3. Rèn các tư thế chuẩn bị trước khi viết a) Rèn tư thế ngồi viết Đối với lớp 1 việc rèn tư thế khi ngồi viết là hết sức quan trọng. Tiết học đầu tiên, tôi cho học sinh quan sát tranh vẽ học sinh ngồi viết đúng tư thế và cho học sinh trả lời câu hỏi. Bạn ngồi viết như thế nào? Sau đó tôi làm mẫu rồi cho học sinh làm thử, kết hợp phân tích cho học sinh biết tư thế ngồi đúng. Cụ thể: + Tư thế ngồi: - Lưng thẳng - Không tỳ ngược xuống bàn - Khoảng cách từ mắt đến vở từ 25 đến 30cm - Tay phải cầm bút, tay trái tì nhẹ lên mép vở để giữ - Hai chân để song song thoải mái. + Tôi chú trọng rèn cho học sinh lớp mình có một tư thế ngồi chuẩn để có thể viết chữ đẹp lại không gây ra những dị tật để đời như: Cong vẹo cột sống, cận thị, viễn thị, loạn thị. + Ánh sáng phải đủ và thuận chiều chiếu từ bên phải sang, không bị sấp bóng. Nhờ có sự hướng dẫn và uốn nắn tư thế ngồi viết kịp thời nên học sinh lớp tôi đã có một tư thế ngồi viết đúng quy định và đẹp. b) Rèn cách cầm bút, để vở đúng quy định Trong thực tế rất nhiều bậc phụ huynh dạy con viết chữ rất sớm ngay từ Mầm non nhưng lại chưa chú ý đến cách cầm bút, để vở của các em như thế nào cho đúng. Điều đó rất khó cho giáo viên khi dạy lớp 1 và cũng ảnh hưởng nhiều tới chữ viết của các em. Do đó tôi đã uốn nắn và rèn cho các em cách cầm bút, để vở đúng quy định ngay từ buổi học đầu tiên và xuyên suốt cả năm học. Cụ thể: + Cách cầm bút: - Tay phải cầm chắc bút bằng 3 ngón (ngón cái, ngón trỏ, ngón giữa) đầu ngón trỏ cách đầu ngòi bút khoảng 2,5cm. Mép bàn tay là điểm tựa của cánh tay phải khi đặt xuống bàn viết, lúc viết điều khiển cây bút bằng cơ cổ tay và các ngón tay. Không để ngửa bàn tay quá tạo nên trọng lượng tì xuống lưng của 2 ngón tay út và áp út, ngược lại không úp quá nghiêng bàn tay về bên trái. - Khi viết dùng ba ngón tay di chuyển bút từ trái sang phải, cán bút nghiêng về bên phải cổ tay. Khuỷu tay và cánh tay cử động theo mềm mại, thoải mái. - Không cầm bút xuôi theo chiều ngồi, góc độ đặt bút so với mặt giấy khoảng 450. Tuyệt đối không cầm bút dựng đứng 900. Khi đưa bút cần đưa từ trái sang phải, từ trên xuống dưới, các nét đưa lên hoặc đưa sang ngang phải thật nhẹ tay. - Tôi quán triệt học sinh tuyệt đối không cầm bút tay trái để viết. Cách cầm bút, để vở không đúng sau này sẽ thành thói quen rất khó sửa nên tôi phải thực hiện uốn nắn cho học sinh từng li, từng tí và thực sự nghiêm túc khi các em viết bài. + Cách để vở: Tôi hướng dẫn học sinh để vở trên mặt bàn ngay trước mặt và thẳng với người, không để nghiêng vở về bên trái hoặc phải. Sau một thời gian luyện tập, 100% học sinh lớp tôi đã biết cầm bút và để vở đúng quy định. 2.3.4. Rèn cho học sinh viết đúng mẫu, đúng quy trình Qua thực tế dạy học và kinh nghiệm của bản thân, tôi đưa ra các phương pháp luyện chữ cho học sinh đặc biệt là học sinh lớp 1, đó là: a) Giúp học sinh nắm vững tên gọi và viết đúng các nét cơ bản Đây là yêu cầu cơ bản đối với giáo viên dạy lớp 1 và tôi đã thực hiện dạy kĩ, chắc từng nét cho học sinh, sửa sai tại chỗ kịp thời. Đầu tiên, tôi dạy cho học sinh viết tốt 2 nét (Nét sổ thẳng và nét ngang). Viết 2 nét trên cũng dễ và nó giúp cho học sinh sau này có chữ viết thẳng, ngay ngắn từ đầu. Sau khi rèn kĩ 2 nét trên tôi mới dạy tiếp các nét còn lại. Để trong quá trình dạy luyện viết được thống n
Tài liệu đính kèm:
- skkn_mot_so_kinh_nghiem_day_tap_viet_trong_tiet_hoc_van_lop.doc