SKKN Một số kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi môn Địa lí ở trường THCS Thị Trấn Cẩm Thủy

SKKN Một số kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi môn Địa lí ở trường THCS Thị Trấn Cẩm Thủy

Hiền tài là nguyên khí quốc gia. Ở đâu cũng cần, ngành nào cũng cần, lúc nào cũng cần nhiều người tài giỏi để gánh vác giang sơn. Nguồn nhân lực hoàn toàn phụ thuộc vào nền giáo dục, đào tạo của mỗi quốc gia. Khẳng định tầm quan trọng của sự nghiệp giáo dục đào tạo, Nghị quyết Trung ương 2 khóa VIII đã chỉ rõ: “Cùng với khoa học và công nghệ, giáo dục – đào tạo là quốc sách hàng đầu nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài”[1]. Trong xu thế hội nhập quốc tế hiện nay, việc đào tạo, bồi dưỡng nhân tài là một trong những yếu tố cần thiết để có thể tiếp cận với tiến bộ khoa học công nghệ của các nước trong khu vực và trên thế giới.

Tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi là bước đi đầu tiên để đào tạo nhân tài cho đất nước, cho địa phương và cũng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của toàn ngành giáo dục ở nước ta hiện nay. Nhằm thực hiện tốt mục tiêu giáo dục mà Đảng và Nhà nước đề ra, trong các trường học phổ thông nói chung, THCS nói riêng, đồng thời với nhiệm vụ phổ cập giáo dục, nâng cao chất lượng đại trà thì việc chăm lo bồi dưỡng học sinh giỏi đã và đang được các cấp quản lí, chính quyền và nhân dân địa phương quan tâm, chú trọng. Tại Điều I - Quy chế thi học sinh giỏi ban hành theo Quyết định 3479/1997/ QĐ- BGD & ĐT ngày 1 tháng 11 năm 1997 đã nêu rõ: “Việc tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi và thi học sinh giỏi nhằm động viên khích lệ những giáo viên và học sinh trong dạy và học, góp phần thúc đẩy việc cải tiến, nâng cao chất lượng giáo dục, đồng thời phát hiện học sinh có những năng khiếu để tiếp tục bồi dưỡng ở cấp học cao hơn, nhằm đào tạo nhân tài cho đất nước”[2].

 

doc 25 trang thuychi01 5690
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi môn Địa lí ở trường THCS Thị Trấn Cẩm Thủy", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
 MỤC LỤC
TT
NỘI DUNG CÁC MỤC
TRANG
1
Mục lục
0
2
1. MỞ ĐẦU
1
3
1.1. Lí do chọn đề tài
1
4
1.2. Mục đích nghiên cứu
2
5
1.3. Đối tượng nghiên cứu
2
6
1.4. Phương pháp nghiên cứu
2
7
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
3
8
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
3
9
2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
3
10
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
5
11
2.3.1 Xây dựng kế hoạch cụ thể trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi
5
12
2.3.2 Tạo hứng thú học tập môn học cho học sinh:
5
13
2.3.3 Tuyển chọn đối tượng học sinh giỏi:
6
14
2.3.4 Xây dựng nội dung chương trình bồi dưỡng..
8
15
2.3.5 Sử dụng các phương pháp bồi dưỡng học sinh giỏi.
9
16
2.3.6 Rèn luyện các kỹ năng Địa lí ở học sinh giỏi
14
17
2.3.7 Hướng dẫn cách tự học, bồi dưỡng khả năng tự nghiên cứu cho học sinh.
15
18
2.3.8 Bồi dưỡng các kĩ năng làm bài.
17
19
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
18
20
3 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
19
21
3.1. Kết luận
19
22
3.2. Kiến nghị
20
23
 Tài liệu tham khảo
21
24
Danh mục các đề tài đã được công nhận
22
1. PHẦN MỞ ĐẦU
1.1 Lý do chọn đề tài
	Hiền tài là nguyên khí quốc gia. Ở đâu cũng cần, ngành nào cũng cần, lúc nào cũng cần nhiều người tài giỏi để gánh vác giang sơn. Nguồn nhân lực hoàn toàn phụ thuộc vào nền giáo dục, đào tạo của mỗi quốc gia. Khẳng định tầm quan trọng của sự nghiệp giáo dục đào tạo, Nghị quyết Trung ương 2 khóa VIII đã chỉ rõ: “Cùng với khoa học và công nghệ, giáo dục – đào tạo là quốc sách hàng đầu nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài”[1]. Trong xu thế hội nhập quốc tế hiện nay, việc đào tạo, bồi dưỡng nhân tài là một trong những yếu tố cần thiết để có thể tiếp cận với tiến bộ khoa học công nghệ của các nước trong khu vực và trên thế giới.
Tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi là bước đi đầu tiên để đào tạo nhân tài cho đất nước, cho địa phương và cũng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của toàn ngành giáo dục ở nước ta hiện nay. Nhằm thực hiện tốt mục tiêu giáo dục mà Đảng và Nhà nước đề ra, trong các trường học phổ thông nói chung, THCS nói riêng, đồng thời với nhiệm vụ phổ cập giáo dục, nâng cao chất lượng đại trà thì việc chăm lo bồi dưỡng học sinh giỏi đã và đang được các cấp quản lí, chính quyền và nhân dân địa phương quan tâm, chú trọng. Tại Điều I - Quy chế thi học sinh giỏi ban hành theo Quyết định 3479/1997/ QĐ- BGD & ĐT ngày 1 tháng 11 năm 1997 đã nêu rõ: “Việc tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi và thi học sinh giỏi nhằm động viên khích lệ những giáo viên và học sinh trong dạy và học, góp phần thúc đẩy việc cải tiến, nâng cao chất lượng giáo dục, đồng thời phát hiện học sinh có những năng khiếu để tiếp tục bồi dưỡng ở cấp học cao hơn, nhằm đào tạo nhân tài cho đất nước”[2].
Như vậy, việc đào tạo bồi dưỡng học sinh giỏi là vấn đề cần thiết và cấp bách, bởi vì hơn lúc nào hết, đất nước đang cần những con người tài năng, đón đầu tiếp thu những thành tựu khoa học mới, công nghệ hiện đại để phát minh ra những sáng kiến, đáp ứng yêu cầu của công cuộc đổi mới, hội nhập quốc tế hiện nay. Bồi dưỡng học sinh giỏi là phát huy hết khă năng phát triển tiềm tàng của học sinh, là đào tạo nguồn học sinh giỏi cho các cấp học tiếp theo, thực hiện chiến lược “Bồi dưỡng nhân tài cho đất nước”. Mặt khác, kết quả bồi dưỡng học sinh giỏi là một tiêu chí không thể thiếu để đánh giá năng lực chuyên môn của giáo viên, đánh giá chất lượng dạy học và sự phát triển của các nhà trường.
Trên thế giới, Địa lí là một môn học rất được coi trọng. Tuy nhiên ở Việt Nam môn học này vẫn được gọi bằng hai từ "môn phụ". Việc tuyển chọn học sinh vào đội tuyển học sinh giỏi địa lí cũng hết sức khó khăn. Thông thường những em học giỏi môn địa lí cũng là những em học sinh giỏi toàn diện hoặc giỏi về khoa học tự nhiên, do đó các em không mấy hứng thú khi được chọn môn địa lí để dự thi. Bên cạnh đó nhiều phụ huynh học sinh cho rằng đây là môn phụ nên ít khi được quan tâm, hoặc khi thấy con em mình đầu tư vào môn địa lý cũng lấy làm khó chịu và thậm chí tỏ thái độ không đồng tình.
Cẩm Thủy là một trong những huyện miền núi của tỉnh Thanh Hóa. Nhìn chung chất lượng học sinh đang còn chưa bằng các huyện miền xuôi của tỉnh. Vì vậy việc đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao chất lượng học sinh giỏi đã khó và việc lựa chọn, bồi dưỡng nâng cao chất lượng học sinh giỏi môn Địa lí lại càng khó hơn nữa.
	Từ thực tế trên, tôi mạnh dạn thực hiện đề tài "Một số kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi môn địa lí ở trường THCS Thị Trấn Cẩm Thủy " với hy vọng cùng chia sẻ kinh nghiệm của mình với đồng nghiệp góp phần nâng cao chất lượng học sinh mũi nhọn đặc biệt là đối với các huyện miền núi của tỉnh.
	1.2. Mục đích nghiên cứu:
	Nghiên cứu đề tài để làm rõ lí luận và thực trạng trong công tác giảng dạy và bồi dưỡng học sinh giỏi môn Địa lí ở cấp THCS
	Đề xuất một số biện pháp để đạt hiệu quả trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Địa lí ở cấp THCS.
	1.3. Đối tượng nghiên cứu:
	Nghiên cứu, tổng kết một số kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi môn địa lí ở trường THCS Thị Trấn Cẩm Thủy
	1.4. Phương pháp nghiên cứu:
	Để thực hiện được đề tài này tôi đã sử dụng một số phương pháp cơ bản như sau: 
	Phương pháp quan sát: Quan sát thực tế , thực trạng về công tác bồi dưỡng học sinh giỏi ở địa phương, quá trình học tập, chất lượng học tập của học sinh giỏi.
	Phương pháp nghiên cứu tài liệu, nghiên cứu sách, báo, giáo trình có liên quan đến công tác bồi dưỡng học sinh giỏi. Nghiên cứu chất lượng học sinh giỏi những năm trước
	Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
	2. PHẦN NỘI DUNG 
	2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm.
Ở nước ta việc dạy học nói chung và bồi dưỡng nhân tài nói riêng được chú trọng ngay từ khi dựng nước vì như Thân Nhân Trung đã nói "Hiền tài là nguyên khí quốc gia, nguyên khí thịnh thế nước lên, nguyên khí suy thế nước xuống". 
Đảng và Nhà nước ta cũng đã khẳng định " Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển, được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội "[3]. Nghị quyết TW IV đã nêu "Đổi mới phương pháp dạy học ở tất cả các cấp học, bậc học. Mục tiêu đào tạo phải hướng vào đào tạo những con người năng động, sáng tạo".
 Nghị quyết TW VIII cũng chỉ rõ "phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của người học. Bồi dưỡng năng lực tự học, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên"[3].
Hội nghị lần thứ 6 ban chấp hành Trung ương Đảng khóa IX cũng đã kết luận "Phát triển quy mô giáo dục cả đại trà và mũi nhọn"[4]. Như vậy giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, là điều kiện phát huy nguồn lực con người. Đây là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân trong đó nhà giáo và cán bộ giáo dục là lực lượng nòng cốt có vai trò quan trọng.
Hiện nay, trong các trường phổ thông, bên cạnh việc chú trọng nâng cao chất lượng giáo dục đại trà còn quan tâm đúng mức đến chất lượng giáo dục mũi nhọn. Đó là công tác phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi các bộ môn, trong đó có bộ môn Địa lí.
Môn Địa lí có khả năng bồi dưỡng cho học sinh một khối lượng tri thức phong phú về tự nhiên - kinh tế - xã hội và những kỹ năng, kỹ xảo hết sức cần thiết trong cuộc sống. Đặc biệt là kỹ năng về bản đồ mà không một môn học nào đề cập tới. Đồng thời còn có khả năng to lớn trong việc bồi dưỡng học sinh thế giới quan khoa học và những quan điểm nhận thức đúng đắn, khả năng hình thành cho học sinh nhân cách con người mới trong xã hội.
	2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
	Qua thực tế giảng dạy và bồi dưỡng học sinh giỏi môn Địa lí nhiều năm ở trường THCS Thị Trấn Cẩm Thủy, tôi nhận thấy bên cạnh những thuận lợi như: được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo: Phòng giáo dục, Ban giám hiệu nhà trường...; Các giáo viên bộ môn hầu hết đều nhiệt tình, luôn tích cực đổi mới phương pháp dạy học, ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy, luôn học tập, trao đổi kinh nghiệm qua các buổi hội thảo, chuyên đề.... Song công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Địa lí hiện nay ở trường THCS cũng bộc lộ những khó khăn, hạn chế nhất định như:
	* Đối với phụ huynh- học sinh: Do quan niệm sai lệch về vị trí, chức năng của môn Địa lí trong đời sống xã hội, một số phụ huynh và học sinh có thái độ xem thường, coi bộ môn Địa lí chỉ là môn học phụ, không cần phải đầu tư. Thậm chí có phụ huynh còn ngăn cản không cho con em mình tham gia vào việc bồi dưỡng môn học này, dẫn đến hậu quả học sinh không có hứng thú với môn học, gây khó khăn trong việc tuyển chọn và bồi dưỡng học sinh giỏi. 
	* Đối với giáo viên: Công tác dạy học môn Địa lí hiện nay ở các nhà trường THCS nói chung, còn thiếu nhiều trang thiết bị như: máy chiếu, các tư liệu, tranh ảnh... phục vụ giảng dạy. Một số trường thiếu giáo viên dạy Địa lí nên đã phân công giáo viên dạy chéo ban nên chất lượng giảng thấp. Một số giáo viên chưa thực sự tâm huyết đầu tư cho bài giảng, việc dạy chay, chưa phát huy được tính tích cực học tập của học sinh còn phổ biến trong các giờ dạy nên kết quả học tập của học sinh chưa cao, chưa đạt yêu cầu. Thực trạng trên, đã gây khó khăn cho giáo viên trong việc phát hiện và lựa chọn đối tượng học sinh có tiềm năng để bồi dưỡng học sinh giỏi. Vì vậy, nhiều giáo viên cũng không có hứng thú để đầu tư bồi dưỡng học sinh giỏi môn Địa lí, nên khi được phân công chưa đạt hiệu quả.
	Cẩm Thủy là một huyện miền núi của tỉnh Thanh Hóa. Chất lượng học sinh mũi nhọn trong những năm qua đã có nhiều tiến bộ nhưng đang còn đứng xa so với các huyện miền xuôi. Số lượng học sinh ít hơn nên việc lựa chọn đội tuyển học sinh giỏi gặp nhiều khó khăn. 
	Trường THCS Thị Trấn Cẩm Thủy mỗi khối chỉ có 2 lớp với khoảng 70 học sinh. Đa số phụ huynh cũng đều hướng cho con mình theo học các môn khoa học tự nhiên nên việc chọn lựa những học sinh có chất lượng vào đội tuyển cũng rất khó khăn. Năm học 2012 - 2013 khi bản thân tôi chưa về giảng dạy tại trường THCS Thị Trấn Cẩm Thủy thì nhà trường có số lượng và chất lượng học sinh giỏi môn Địa lí rất thấp, cụ thể như sau:
Năm học
Học sinh dự thi và được giải HSG cấp huyện
HS thi tỉnh
Lớp 8
Lớp 9
Số HS dự thi
Số HS đạt giải
Số HS dự thi
Số HS đạt giải
Số HS dự thi
Số HS đạt giải
2012 - 2013
0
0
2
1
0
0
 Từ năm học 2013 - 2014, Bản thân được điều động về trường THCS Thị Trấn Cẩm Thủy phụ trách giảng dạy môn địa lí, bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi của trường. Tôi đã không ngừng tìm tòi, nghiên cứu, đổi mới phương pháp nhằm nâng cao chất lượng học sinh giỏi.
 	Như vậy, việc nghiên cứu và đề xuất một số kinh nghiệm trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Địa lí cấp THCS là vấn đề thiết thực, phù hợp với yêu cầu và nhiệm vụ của ngành, của đồng nghiệp tâm huyết với bộ môn.
	2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
	Để nâng cao chất lượng học sinh giỏi, trong những năm qua bản thân đã thực hiện những giải pháp cụ thể như sau:
	2.3.1 Xây dựng kế hoạch cụ thể trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi
Đây là việc đầu tiên cần làm khi bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi. Vào đầu năm học giáo viên bồi dưỡng đội tuyển cần lên kế hoạch chi tiết cụ thể về thời gian bồi dưỡng, nội dung, thời lượng, số lượng học sinh bồi dưỡng, chỉ tiêu phấn đấu đạt giải... Giáo viên cần căn cứ vào chất lượng học sinh của từng khóa học để có kế hoạch phù hợp và thực hiện nghiêm túc theo kế hoạch đã đề ra.
	2.3.2 Tạo hứng thú học tập môn học cho học sinh:
	Trong dạy học nói chung, bồi dưỡng học sinh giỏi nói riêng, việc tạo hứng thú học tập cho học sinh đối với môn học là vấn đề cần thiết và quan trọng. Sự hứng thú và niềm đam mê môn học cùng với sự hướng dẫn nhiệt tình của thầy cô chính là cơ sở để học sinh phát huy tính tính cực, chủ động, kích thích sự tìm tòi, chiếm lĩnh tri thức trong học tập. Để tạo được sự hứng thú cho học sinh giỏi đối với môn Địa lí, giáo viên cần có một số giải pháp quan trọng sau:
	Thứ nhất là: Cần xây dựng cho học sinh thái độ và động cơ học tập tốt. 	Giáo viên phải giáo dục cho học sinh biết được tầm quan trọng, vai trò ý nghĩa của môn học đối với bản thân, đối với thực tiễn cuộc sống xã hội. Kết quả học tập và thành công của các em trước hết là của bản thân các em, nhưng đó cũng là sản phẩm của thầy cô, của nhà trường và gia đình.Vì vậy học sinh cần xác định rõ việc học tập, rèn luyện phấn đấu cho bản thân và cả gia đình, nhà trường và xã hội. Các em phải có hứng thú, say mê, yêu thích môn học, có ý thức tự học, tự nghiên cứu, suy nghĩ sáng tạo khi giải quyết vấn đề. Học sinh phải cần cù tích lũy và chăm chỉ học tập, tìm tòi, khám phá đọc sách tham khảo và các tài liệu để mở rộng kiến thức môn học. Có thái độ cởi mở với thầy cô, mạnh dạn đề xuất những đơn vị kiến thức mà mình chưa hiểu để kịp thời được bổ sung, điều chỉnh.
	Thứ hai là: Giáo viên phải có phương pháp dạy học chất lượng, lôi cuốn phát huy được tính tích cực, tự giác chủ động, sáng tạo của học sinh. Hứng thú học tập của học sinh được tăng cường phần lớn chịu sự ảnh hưởng của phương pháp dạy học ở giáo viên. Do đó trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi, giáo viên phải nắm chắc kiến thức chương trình môn học, không ngừng trau dồi kĩ năng, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, đảm bảo việc truyền thụ kiến thức một cách chính xác, hấp dẫn và có chất lượng. Giáo viên bồi dưỡng phải truyền được cảm hứng cho HS thông qua từng bài giảng. Tạo cho các em một phương pháp học tập đúng đắn, phù hợp, cùng với sự nhiệt tình hướng dẫn của giáo viên là động lực để các em đam mê môn học, phấn đấu để đạt kết quả học tập tốt nhất. 
	Thứ ba là: Phải xây dựng được một môi trường học tập thân thiện. Giáo viên phải xây dựng được mối quan hệ gần gũi, cởi mở, tin cậy và tôn trọng lẫn nhau giữa giáo viên với học sinh và giữa các học sinh trong lớp với nhau. Cần động viên và tạo cho các em một tâm lí học tập thoải mái, tự tin, không gây áp lực, căng thẳng. Học sinh không chỉ là đối tượng của dạy học, mà các em phải là chủ thể của quá trình dạy học, các em cần được tạo cơ hội để tham gia tích cực, được tương tác với thầy, với bạn, thông qua đó HS sẽ hứng thú, thông hiểu, ghi nhớ và chủ động chiếm lĩnh nội dung bài học.
	Thứ tư là: Cần phối hợp với gia đình – phụ huynh học sinh để tạo sự quan tâm, động viên, khích lệ các em trong học tập. Có thể nói, gia đình- phụ huynh học sinh có tác động rất lớn đến thái độ và kết quả học tập của HS. Vì vậy, giáo viên bồi dưỡng cần liên hệ, vận động, tuyên truyền để phụ huynh học sinh nhận thấy được vai trò, ý nghĩa của bộ môn Địa lí cũng như các môn học khác đều rất quan trọng và cần thiết đối với các em. Chất lượng và thành tích học sinh giỏi các môn học trong đó có môn Địa lí đều là niềm vinh dự, tự hào của học sinh, của nhà trường và gia đình. Từ đó giúp các em có thêm sự hứng thú, hăng say trong học tập. 
	Từ khi còn là học sinh phổ thông, tôi nhận thấy chính giáo viên là người có ảnh hưởng rất lớn đến sự yêu thích của học sinh trong mỗi môn học. Bản thân tôi trước đây là một học sinh chuyên văn nhưng vì yêu thích cách dạy cuốn hút của cô giáo địa lí tôi đã theo địa lí và cuộc đời mình gắn bó với bộ môn này cho tới ngày hôm nay. Từ trải nghiệm của bản thân, tôi hiểu được rằng muốn học sinh đam mê môn địa lí thì phải làm sao để các em yêu thích và trân trọng tiết dạy địa lí của mình mỗi tuần. Do đó tôi luôn chuẩn bị tốt nhất cho mỗi giờ lên lớp của mình. Trước hết là về hình thức, trang phục. Đôi khi vì bộn bề của cuộc sống thường nhật, chúng ta quên mất rằng một trang phục đẹp cũng gây được sự chú ý và tạo rất nhiều cảm hứng cho học sinh. Thứ hai là tôi cố gắng tạo được một dấu ấn ngôn ngữ cá nhân riêng. Một giọng nói đều đều và vô cảm sẽ hết sức nhàm chán nhưng nếu là sự bay bổng xướng trầm của ngôn ngữ nói, sự tư duy mạch lạc của ngôn ngữ viết sự biểu cảm của ngôn ngữ cơ thể sẽ tạo được sự hứng thú rất nhiều cho các em. Song điều quan trọng nhất tạo nên sự hứng thú đối với môn địa lí đó là dạy kiến thức phải gắn liền với thực tiễn. Liên hệ những điều đang học với thực tế cuộc sống hằng ngay sẽ giúp các em thấy được tầm quan trọng và yêu thích bộ môn. 
	2.3.3 Tuyển chọn đối tượng học sinh giỏi:
Trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi nói chung, bồi dưỡng HSG môn Địa lí nói riêng, khâu phát hiện và lựa chọn học sinh trong quá trình giảng dạy của giáo viên là một việc rất quan trọng. Nếu lựa chọn được những học sinh có tố chất phù hợp với đặc trưng của bộ môn thì việc bồi dưỡng của giáo viên sẽ thuận lợi và có khă năng đạt kết cao hơn. Ngược lại nếu coi nhẹ việc tuyển chọn, hoặc tuyển chọn sai đối tượng thì quá trình bồi dưỡng của giáo viên sẽ gặp rất nhiều khó khăn, thậm chí là không đạt kết quả. 
Để tuyển chọn chính xác đội tuyển học sinh giỏi, trước hết giáo viên cần chú ý đến việc điều tra học sinh có năng khiếu bộ môn. Trong quá trình giảng dạy trên lớp, chấm chữa bài kiểm tra của học sinh giáo viên cần phải: chuẩn bị chu đáo bài dạy, sử dụng linh hoạt các phương pháp dạy học, có hệ thống câu hỏi đưa ra phù hợp với mọi đối tượng nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh trong giờ học, nhằm cung cấp kiến thức cơ bản ở mỗi bài cho học sinh. Đồng thời có những hệ thống câu hỏi nâng cao nhằm phát hiện những học sinh có năng khiếu học giỏi bộ môn. Từ đó tiếp tục bồi dưỡng nâng cao kiến thức để phát triển tài năng sẵn có của học sinh.
Trong quá trình giảng dạy giáo viên cần chú ý phát hiện những đối tượng học sinh giỏi bộ môn địa lý. Đó là những em có niềm say mê, yêu thích bộ môn; Có tư chất bẩm sinh như tiếp thu nhanh, có trí nhớ bền vững, có khả năng phát hiện vấn đề và khả năng sáng tạo; Có kiến thức địa lí cơ bản, ham hiểu biết, thích khám phá tìm tòi. Chính điều này là cái cốt lõi nếu được sự dìu dắt chỉ bảo của giáo viên trong quá trình bồi dưỡng các em dễ dàng thắp sáng lên tiềm năng của mình và có những nhạy bén trong việc khám phá từ những khía cạnh sâu sắc của đề thi liên quan đến việc tìm tòi, sáng tạo, tư duy địa lí.
Thông thường những em học giỏi môn địa lí cũng là những em học sinh giỏi toàn diện hoặc giỏi về khoa học tự nhiên, do đó các em không mấy hứng thú khi được chọn môn địa lí để dự thi. Bên cạnh đó nhiều phụ huynh học sinh cho rằng đây là môn phụ nên ít khi được quan tâm, hoặc khi thấy con em mình đầu tư vào môn địa lý cũng lấy làm khó chịu và thậm chí tỏ thái độ không đồng tình. Ở trường THCS Thị Trấn Cẩm Thủy với đặc thù có nhiều con em gia đình cán bộ công nhân viên chức. Tâm lí phụ huynh thường muốn con em mình tham gia ôn thi học sinh giỏi những môn chính, các môn có liên quan đến khối thi để lựa chọn nghề nghiệp sau này. Nên việc chọn được đội tuyển học sinh giỏi lại càng khó khăn hơn nữa. Trong quá trình lựa chọn đội tuyển học sinh giỏi ở trường tôi thường chú ý đến những đối tượng học sinh đạt học lực khá bộ môn nhưng có niềm đam mê yêu thích bộ môn, những học sinh được loại ra từ đội tuyển toán, và đặc biệt chú ý đến những học sinh có năng khiếu nhưng gặp hoàn cảnh khó khăn nên kết quả học tập các môn không cao. 
Hiện nay ở huyện Cẩm thủy mới chỉ tổ chức thi học sinh giỏi cấp huyện ở lớp 8 và lớp 9. kỳ thi học sinh giỏi tỉnh tổ chức ở lớp 9. Vì vậy đội tuyển học sinh giỏi môn địa lí của trường được thành lập vào đầu năm lớp 8. Tuy nhiên, trong quá trình giảng dạy, ngay từ năm lớp 6, 7 qua các bài kiểm tra phát hiện học sinh có năng khiếu, có sự yêu thích môn địa lí tôi trực tiếp gặp các em để tìm hiểu tâm lí, khơi dậy ở học sinh niềm đam mê, giới thiệu các em tham gia vào đội tuyển để bồi dưỡng. Phân tích cho các em niềm tự hào, hãnh diện khi đỗ đạt. Đã là học sinh giỏi cấp huyện, cấp tỉnh có giải thì đương nhiên bất cứ môn học nào cũng được hưởng chế độ ưu tiên ngang nhau và vinh quang như nhau.
	2.3.4 Xây dựng nội dung chương trình bồi dưỡng.
	a. Xác định khung chương trình:
 	Nội dung chương trình bồi dưỡng học sinh giỏi môn Địa lí nằm trong cấu trúc tổng thể của chương trình môn Địa lí ở trường THCS. Tuy nhiên, giáo viên cần phải căn cứ vào cấu trúc, giới hạn đề thi trong từng năm theo hướng dẫn của Sở

Tài liệu đính kèm:

  • docskkn_mot_so_kinh_nghiem_boi_duong_hoc_sinh_gioi_mon_dia_li_o.doc