SKKN Một số biện pháp xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường để nâng cao chất lượng giáo dục ở trường Tiểu học Ngư Lộc I

MỤC LỤC
Trang
I. MỞ ĐẦU
1
1. Lý do chọn đề tài
1
2. Mục đích nghiên cứu
2
3. Đối tượng nghiên cứu
2
4. Phương pháp nghiên cứu
2
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
3
1. Cơ sở lý luận
3
2. Thực trạng xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường tại trường Tiểu học Ngư Lộc I
4
2.1. Khái quát về tình hình địa phương, xã hội và nhà trường
4
2.2. Thuận lợi, khó khăn:
5
2.3. Kết quả của thực trạng
6
3. Các biện pháp xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường
7
3.1. Nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ, giáo viên và phụ huynh học sinh.
7
3.2. Tăng cường vai trò của cán bộ quản lý nhà trường, đặc biệt là đồng chí Hiệu trưởng cũng như phát huy sức mạnh tổng hợp của giáo viên và học sinh trong việc xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường
13
3.3. Xây dựng và thực hiện triệt để các chuẩn mực văn hóa (bộ quy tắc vàng) trong nhà trường
14
3.4. Tổ chức thực hiện các cuộc vận động và phong trào xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực một cách hiệu quả
15
3.5. Khích lệ phong trào học tập, nâng cao năng lực chuyên môn của đội ngũ giáo viên
16
4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
17
III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
19
1. Kết luận
19
2. Kiến nghị
20
TÀI LIỆU THAM KHẢO
 I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Với quan điểm “Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là mục tiêu, động lực phát triển bền vững đất nước”, Đảng ta đã xác định: Xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam phát triển toàn diện, hướng đến chân - thiện - mỹ thấm nhuần tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học. Văn hóa thực sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, là sức mạnh nội sinh quan trọng đảm bảo sự phát triển bền vững và bảo vệ vững chắc Tổ quốc vì mục tiêu dân giầu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.[2]
 Trong một tổ chức nói chung cũng như một nhà trường, văn hóa luôn tồn tại trong mọi hoạt động của tổ chức đó. Trong đó, văn hóa nhà trường được các nhà nghiên cứu định nghĩa: Văn hóa nhà trường có thể hiểu là nhất trí cơ bản, niềm tin và các giá trị được chia sẻ tạo nên cái tôi và cách làm việc của nhà trường, cũng như định hướng cách cư xử giữa các thành viên của nhà trường với nhau được phản ánh qua các hiện thực văn hóa.[1]
Về góc độ tổ chức, văn hóa nhà trường tạo ra môi trường quản lý ổn định, giúp cho nhà trường thích nghi với môi trường bên ngoài, tạo ra sự hòa hợp môi trường bên trong. Văn hóa nhà trường sẽ giúp nhà trường trở thành trung tâm văn hóa giáo dục, là nơi hội tụ sức mạnh của trí tuệ và lòng nhân ái trong xã hội, góp phần quan trọng tạo nên sản phẩm giáo dục toàn diện.
Đối với giáo viên, văn hóa nhà trường tạo dựng và nuôi dưỡng bầu không khí cởi mở, dân chủ, hợp tác, tin cậy và tôn trọng lẫn nhau; thúc đẩy sự sáng tạo cá nhân, tạo nên tình thương yêu chân thành giữa các thành viên và đảm bảo cho sự hợp tác vì mục tiêu chung. 
Đối với học sinh, văn hóa nhà trường tạo nên giá trị đạo đức và có vai trò điều chỉnh hành vi. Khi được giáo dục trong môi trường văn hóa và thấm nhuần hệ giá trị văn hóa, học sinh sẽ hình thành được những hành vi chuẩn mực mà quan trọng hơn là ẩn chứa trong tiềm thức các em niềm tin nội tâm sâu sắc vào những điều tốt đẹp; từ đó khao khát cuộc sống hướng thiện và sống có lý tưởng. Đồng thời văn hóa nhà trường giúp các em khả năng thích nghi với xã hội. Một con người có văn hóa thì trong con người đó luôn hội tụ đầy đủ những giá trị đạo đức căn bản, đó là khiêm tốn, lễ độ, thương yêu con người, sống có trách nhiệm với bản thân và xã hộiDo vậy, khi gặp những tình huống xã hội phát sinh, dù là chưa từng trải nhưng nhờ vận dụng năng lực văn hóa để điều tiết hành vi một cách hài hòa, các em có thể điều chỉnh phù hợp với hoàn cảnh, ứng xử hợp lẽ, hợp với lòng người và cuộc sống.
Như vậy, văn hóa nhà trường là một thứ tài sản lớn của nhà trường, góp phần tạo động lực làm việc cho các thành viên trong tổ chức, khuyến khích sự sáng tạo và đổi mới, khuyến khích giáo viên cải tiến phương pháp nâng cao chất lượng dạy và học, khuyến khích đối thoại và hợp tác, chia sẻ quyền lực và nâng cao tính tự chịu trách nhiệm của các thành viên. Bên cạnh đó, nó còn hỗ trợ điều phối, kiểm soát, hạn chế tiêu cực và xung đột; nâng cao chất lượng các hoạt động của nhà trường. Văn hóa nhà trường lành mạnh nuôi dưỡng bầu không khí cởi mở, dân chủ, mỗi cán bộ giáo viên đều hiểu rõ trách nhiệm, tích cực tham gia vào việc ra các quyết định dạy và học. Ở đó, con người được coi trọng, được cổ vũ hoàn thành công việc và công nhận sự thành công của mỗi nguời.[1] Đó là điều mà bất kỳ nhà trường nào cũng mong muốn phấn đấu đạt được.
Trong khi đó, việc tìm ra các biện pháp về đổi mới phương pháp quản lý, biện pháp chỉ đạo dạy - học trong nhà trường được nhiều nhà quản lý đầu tư nghiên cứu thì việc tìm ra các biện pháp xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường lại ít được quan tâm. Năm học 2013-2014, tôi được thuyên chuyển về công tác tại trường Tiểu học Ngư Lộc I. Từ việc tìm hiểu, làm quen với môi trường mới, tôi đã có những cảm nhận thú vị về nét văn hóa nhà trường, về phụ huynh, về tập quán của địa phương như cách quản lý của hiệu trưởng, về đội ngũ, về học sinh, về cảnh quan, về sự thân thiện, về những lễ hội của địa phương.Từ những cảm nhận đó đã làm tôi quan tâm tìm hiểu về văn hóa nhà trường và được biết đối với trường Tiểu học Ngư Lộc I thì việc xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường hầu như chưa được các thế hệ quản lý đưa vào tìm tòi, nghiên cứu thành một đề tài cụ thể.
Xuất phát từ mong muốn khai thác các vai trò to lớn của văn hóa nhà trường, mong muốn như là một sự mở đầu để các nhà quản lý của nhà trường nghiên cứu phát triển thành một đề tài rộng hơn về xây dựng văn hóa nhà trường và với mục tiêu tiếp tục nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo của nhà trường, góp phần đào tạo những con người có văn hóa, có kiến thức, thực hiện hiệu quả mục tiêu của Đảng đã đề ra, tôi xin được nghiên cứu về “Một số biện pháp xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường để nâng cao chất lượng giáo dục ở trường Tiểu học Ngư Lộc I”.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề tài nhằm đề xuất một số biện pháp xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà trường, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, giữ vững danh hiệu trường chuẩn quốc gia mức độ 2. 
3. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài này đi nghiên cứu nội dung, cách thức xây dựng văn hóa nhà trường; nghiên cứu thực trạng về văn hóa nhà trường và đúc kết thành các biện pháp xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường tại trường Tiểu học Ngư Lộc I.
4. Phương pháp nghiên cứu
Trong đề tài này tôi sử dụng nhóm các phương pháp:
- Phương pháp nghiên cứu cơ sở lý luận: nghiên cứu lý luận về văn hóa, văn hóa nhà trường, nghiên cứu về một số Nghị quyết, Chỉ thị của Đảng.
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin: Khảo sát về tình hình nhà trường, địa phương trước và sau khi vận dụng sáng kiến kinh nghiệm.
- Phương pháp thống kê, xử lý dữ liệu: đánh giá thực trạng của nhà trường và hiệu quả sau khi thực hiện sáng kiến kinh nghiệm để khẳng định tính đúng đắn của các biện pháp đã thực hiện.
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Cơ sở lý luận
Như chúng ta đã biết, văn hóa xuất hiện từ khi có loài người, có xã hội. Văn hóa tồn tại khách quan và tác động vào con người sống trong nó. Nếu môi trường tự nhiên là “cái nôi” đầu tiên nuôi sống con người, để loài người hình thành và sinh tồn thì văn hóa là “cái nôi” thứ hai giúp con người trở thành “người ” theo đúng nghĩa, hoàn thiện con người, hướng con người khát vọng vươn tới chân - thiện - mỹ. Mà để có được những con người văn hóa trước hết phải được bắt đầu từ văn hóa của gia đình, văn hóa của nhà trường. 
* Khái niệm văn hóa: Có nhiều định nghĩa về văn hóa nhưng tất cả đều tựu trung lại ở hai nghĩa là nghĩa rộng và nghĩa hẹp. Trong đó, UNESCO đã định nghĩa về văn hóa: 
- Văn hóa hiểu theo nghĩa rộng là một tổng thể các đặc trưng diện mạo về tinh thần, vật chất, tri thức, tình cảm, khắc họa lên bản sắc của một cộng đồng, gia đình, xã hội. Văn hóa không chỉ bao gồm nghệ thuật văn chương mà cả những lối sống, những quyền cơ bản của con người, những truyền thống tín ngưỡng . [1]
- Văn hóa hiểu theo nghĩa hẹp: Văn hóa là một tổng thể những hệ thống biểu trưng (ký hiệu) chi phối cách ứng xử và giao tiếp trong một cộng đồng khiến cộng đồng ấy có đặc thù riêng. Văn hóa bao gồm những giá trị để đánh giá một sự việc, một hiện tượng (đẹp hay xấu, có đạo đức hay vô đạo đức, đúng hay sai) theo cộng đồng ấy. [1]
Về chức năng và nhiệm vụ: Như một thuộc tính quan trọng bậc nhất, văn hóa chi phối toàn bộ quá trình hình thành và phát triển của con người. Văn hóa tổ chức và điều chỉnh xã hội, giúp con người giao tiếp và thông tin; văn hóa giáo dục và đưa con người gia nhập vào cộng đồng xã hội. Văn hóa vừa là nền tảng tinh thần của xã hội vừa là mục tiêu và động lực phát triển của xã hội xuyên suốt thời gian và không gian. Văn hóa là chất men gắn kết con người trong cộng đồng.
Văn hóa là sản phẩm của loài người, văn hóa được tạo ra và phát triển trong quan hệ qua lại giữa con người với xã hội. Song, chính văn hóa lại tham gia vào việc tạo nên con người, duy trì sự bền vững và trật tự xã hội. Văn hóa được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác thông qua quá trình xã hội hóa. Văn hóa được tái tạo và phát triển trong quá trình hành động và tương tác xã hội của con người. Văn hóa là trình độ phát triển của con người và của xã hội được biểu hiện trong các kiểu và hình thức tổ chức đời sống và hành động của con người cũng như trong giá trị vật chất và tinh thần do con người tạo ra.
* Khái niệm văn hóa tổ chức: Văn hóa tổ chức là tập hợp các giá trị và quy tắc được các cá nhân và các nhóm trong một tổ chức chia sẻ với nhau. Các giá trị và quy tắc này quy định cách ứng xử của mọi người với nhau và giữa những người trong tổ chức với các bên có liên quan nằm ngoài tổ chức.
* Khái niệm văn hóa nhà trường: Cũng như văn hóa, có nhiều định nghĩa về văn hóa nhà trường. Tuy nhiên có thể hiểu một cách tổng quát: Văn hóa nhà trường (school culture) là nhất trí cơ bản, niềm tin và các giá trị được chia sẻ tạo nên cái tôi và cách làm việc của nhà trường, cũng như định hướng cách cư xử giữa các thành viên của nhà trường với nhau, được phản ánh qua các hiện thực văn hóa.[1]
Văn hóa nhà trường liên quan đến toàn bộ đời sống vật chất, tinh thần của một nhà trường, nó biểu hiện trước hết trong tầm nhìn, sứ mạng, triết lý, mục tiêu, các giá trị, phong cách lãnh đạo, quản lýbầu không khí tâm lý. Tất cả được thể hiện thành hệ thống các chuẩn mực, các giá trị, niềm tin, quy tắc ứng xử được xem là tốt đẹp và được mỗi thành viên trong nhà trường chấp nhận.
Văn hóa nhà trường được xác định ở 3 yếu tố: Yếu tố hiện thực bao gồm các thành tố như biểu tượng, nghi lễ, giai thoại, các mẫu hành vi nhìn và nghe thấy; các giá trị niềm tin (ý thức về cái phải làm); các chức năng về hành vi (các nhất trí cơ bản).
Văn hóa nhà trường tác động đến mọi hoạt động của nhà trường, tạo nên động lực phát triển của nhà trường, nâng cao chất lượng giảng dạy của giáo viên và chất lượng học tập của học sinh, nâng cao vị thế của nhà trường đối với cộng đồng xã hội, giúp nhà trường tạo nên thương hiệu.
2. Thực trạng về xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường ở trường Tiểu học Ngư Lộc I.
2.1. Khái quát về tình hình địa phương, xã hội và nhà trường
2.1.1. Tình hình địa phương và xã hội hiện nay:
Ngư Lộc là xã nghèo bãi ngang ven biển, đông dân, đất đai chật hẹp (hơn 17 nghìn dân/ 0,56 km2 đất liền), là nơi tiếp giáp, giao lưu với nhiều địa phương khác. Nhân dân sống chủ yếu bằng nghề đánh bắt, chế biến và buôn bán hải sản. Bên cạnh đó có một số hộ dân sống bằng nghề kinh doanh hay làm dịch vụ khác; một bộ phận đi làm ăn ở nước ngoài hoặc địa phương khác bằng các nghề buôn bán, lao động giúp việc. 
Địa phương có truyền thống hiếu học, nét phong tục tập quán đặc sắc, hàng năm có tổ chức lễ hội Cầu ngư và 5 năm lại có hội đua thuyền. Người dân có lối sống mộc mạc, nói năng suồng sã kiểu “ăn sóng, nói gió”. 
Xã hội phát triển, việc sử dụng mạng xã hội rộng rãi, có thể nói tất cả các độ tuổi đều tham gia cộng đồng mạng. Trong khi đó, việc sàng lọc các thông tin, hình ảnh đưa lên mạng xã hội nói chung chưa chặt chẽ. 
2.1.2. Tình hình nhà trường:
Trường Tiểu học Ngư Lộc I là một trong 4 trường của xã Ngư Lộc. Trường nằm ở vị trí trung tâm của xã, cạnh trường Trung học cơ sở Ngư Lộc và trường Tiểu học Ngư Lộc II.
Về quy mô, cơ cấu của trường: Nhà trường có đầy đủ các tổ chức theo quy định. Đó là: Chi bộ Đảng có 34 đảng viên; Nhà trường có 45 cán bộ, giáo viên, trong đó có 41 đồng chí đạt trình độ trên chuẩn, 4 đồng chí có trình độ đạt chuẩn; Chi đoàn thanh niên có 21 đồng chí; có 777 học sinh, chia thành 25 lớp.
 Về cơ sở vật chất: có 25 phòng học cao tầng; 1 phòng đa năng; 1 phòng dạy Mỹ thuật, 1 phòng dạy Âm nhạc, 1 phòng truyền thống, 1 phòng y tế, 1 phòng sinh hoạt Đoàn – Đội. Khu hiệu bộ gồm phòng hiệu trưởng, phòng phó hiệu trưởng, phòng các bộ phận; Có khu vệ sinh đúng quy cách, có nước sạch và nước tinh khiết cho giáo viên và học sinh sinh hoạt.
2.2. Thuận lợi, khó khăn:
2.2.1. Thuận lợi:
- Nhà trường thường xuyên nhận được sự chỉ đạo kịp thời của Phòng Giáo dục - Đào tạo Hậu Lộc, sự quan tâm của các cấp lãnh đạo chính quyền địa phương, Hội cha mẹ học sinh. Bên cạnh đó, nhà trường nhận được sự ủng hộ to lớn về vật chất của một số doanh nghiệp trên địa bàn xã và sự ủng hộ của phụ huynh học sinh. 
- Nhà trường có cơ sở vật chất khang trang, trang thiết bị dạy học tương đối đầy đủ. 
- Nhà trường có truyền thống dạy tốt, học tốt, đội ngũ giáo viên có trình độ chuẩn, yêu nghề. Cán bộ quản lý của nhà trường có sự đoàn kết nhất trí, hỗ trợ nhau hoàn thành nhiệm vụ, cùng làm việc. Các em học sinh cơ bản ngoan ngoãn, lễ phép, chất lượng đại trà hàng năm đều đạt 100%. Trường nhiều năm đạt tập thể tiên tiến.
- Phong tục tập quán địa phương có nhiều nét đặc sắc.
Đây là tiền đề để nhà trường tiếp tục giành những kết quả cao hơn và thực hiện tốt công tác xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường.
2.2.2. Khó khăn:
- Vẫn còn một số giáo viên và phụ huynh học sinh có nhận thức chưa thực sự đúng đắn. Giáo viên còn nóng vội trong giáo dục, giảng dạy. Một số giáo viên còn xa lạ với khái niệm văn hóa nhà trường.
- Tâm lý lứa tuổi học sinh tiểu học còn non nớt, dễ tiếp thu những thói hư tật xấu ngoài xã hội. Trong khi, do đặc thù nghề nghiệp và vị trí địa lý, địa phương có điều kiện phát triển kinh tế, tiếp thu những tiến bộ của xã hội nhưng cũng tiềm ẩn việc tiếp thu không chọn lọc cả những thói hư tật xấu từ địa phương khác; một số người dân nói năng suồng sã, một bộ phận thanh thiếu niên có biểu hiện đua đòi, ăn mặc chưa đẹp mắt, nói năng chưa lịch sự, có những ảnh hưởng nhất định đến cách sử dụng ngôn ngữ của học sinh hàng ngày cũng như ảnh hưởng đến điều kiện học tập của các em. Một số phụ huynh chưa quan tâm đến việc học tập của con em mình, chưa chú ý đến việc phải mẫu mực từ lời ăn tiếng nói, cách ăn mặc, cách giao tiếp hằng ngàycho con em mình noi theo. Một số học sinh cá tính rụt rè nhưng chưa được giáo viên và phụ huynh khích lệ, đưa các em vào nhiều hoạt động giao tiếp. 
 - Địa phương còn chưa được công nhận xã đạt chuẩn văn hóa.
2.3. Kết quả của thực trạng:
 Để có được biện pháp thực hiện một cách phù hợp, hữu hiệu, tôi đã tiến hành khảo sát, thu thập các thông tin về chất lượng giáo dục, về những biểu hiện văn hóa của nhà trường. Kết quả thu được rất đáng khích lệ nhưng cũng khiến tôi không ít trăn trở.
2.3.1. Về chất lượng giáo dục: 
Bảng 1- Kết quả sự hình thành và phát triển năng lực, phẩm chất của học sinh năm học 2015-2016
Số HS
Sự hình thành và phát triển phẩm chất
Đạt về sự hình thành và phát triển năng lực
Số huy chương trong các kỳ giao lưu SCTT cấp huyện
Số giải TDTTvà văn nghệ, kể chuyện cấp huyện
Đạt 
Chưa đạt
Đạt 
Chưa đạt
734
734
0
734
0
12
11 
Bảng 2: Chất lượng đội ngũ năm học 2015-2016
TS
Trình độ đào tạo
Năng lực
GVG các cấp
ĐH
CĐ
THSP
Giỏi
Khá
TB
Yếu
Tỉnh
Huyện
Trường
45
39
2
4
11
24
10
0
0
6
20
2.3.2 Biểu hiện văn hóa tích cực:
Qua quan sát các yếu tố hiện thực nhà trường đã định hình văn hóa nhà trường theo các tiêu chuẩn của đơn vị văn minh, nhà trường văn hóa, trường học thân thiện, học sinh tích cực, như:
- Cảnh quan trường học xanh - sạch- đẹp, đảm bảo các tiêu chí của trường học thân thiện, học sinh tích cực. Các lớp học trang trí đẹp, mô phạm.
- Tập thể cán bộ giáo viên có tinh thần tương thân tương ái cao.
- Nhà trường thể hiện sự quan tâm, có mối quan hệ chặt chẽ và thu hút được các lực lượng xã hội cùng tham gia vào công tác giáo dục.
- Một số đông cán bộ giáo viên yêu nghề, có trách nhiệm với nghề, với học sinh, luôn đề cao đạo đức, danh dự nghề nghiệp, toàn tâm toàn ý vì sự phát triển của nhà trường, luôn mong muốn cùng tập thể đưa nhà trường lên một bước phát triển cao hơn nữa.
Về các giá trị niềm tin và nhất trí cơ bản, bước đầu khảo sát có nhiều ý kiến khác nhau, bản thân tôi nhận thấy một trong những yếu tố được đa số mọi người thừa nhận là khi họ có một niềm tin vào môi trường giáo dục lành mạnh, khi họ tin tưởng vào người lãnh đạo sống trong sáng, hết mình vì tập thể, biết tôn trọng nhân viên, họ sẽ cố gắng làm việc và cống hiến cho nhà trường. Theo thời gian, nhiều giá trị đã được giáo viên và học sinh thừa nhận và tôn trong như: tính dân chủ, sự đề cao các giá trị nhân văn, lòng trung thực, tính kỷ luật, tính thực chất trong dạy và học. Một số giá trị mà đội ngũ cán bộ giáo viên mong muốn xây dựng và đạt được trong thời gian tới là sự đổi mới, hợp tác và chia sẻ trong công việc.
2.3.3. Những mặt hạn chế: 
Bên cạnh những biểu hiện tích cực thì văn hóa nhà trường ở trường Tiểu học Ngư Lộc I cũng còn bộc lộ một số hạn chế sau:
- Một số giáo viên chưa phát huy tính tích cực sáng tạo của học sinh; một số giáo viên còn trách mắng học sinh khi thấy các em chậm tiến bộ trong học tập hay làm việc riêng trong giờ học.
- Trong nội bộ giáo viên vẫn còn hiện tượng thiếu sự hợp tác, thiếu sự chia sẻ học hỏi lẫn nhau; một bộ phận giáo viên thiếu chủ động trong công việc, thiếu sự hỗ trợ nhau; một bộ phận giáo viên chưa tích cực tham gia các hoạt động văn hóa xã hội.
- Còn hiện tượng xuề xòa trong coi, chấm thi, trong góp ý giờ dạy ở các tiết thao giảng. Chất lượng giảng dạy của các lớp chưa đồng đều. Một số giáo viên bằng lòng với kết quả hiện tại của bản thân và nhà trường mà chưa có ý chí vươn lên.
- Một vài giáo viên chưa chú trọng nhiều về hình thức khi đến trường.
- Một số học sinh còn rụt rè trong giao tiếp, chưa mạnh dạn trước đông người. Đôi lúc vẫn còn một vài học sinh cách nói năng, xưng hô với bạn bè chưa đúng mực.
3. Các biện pháp xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường.
Việc xây dựng văn hóa nhà trường được xác định gồm 8 nội dung. Xuất phát từ kết quả khảo sát, từ 8 nội dung xây dựng văn hóa nhà trường, từ những việc mà nhà trường và bản thân đã làm, tôi xin đưa ra nhóm các biện pháp xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường. 
3.1. Nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ, giáo viên và phụ huynh học sinh.
Như ta biết, khi nhận thức đúng là có hành động đúng. Mục đích của biện pháp này là để đội ngũ cán bộ, giáo viên, phụ huynh hiểu ý nghĩa tốt đẹp, tầm quan trọng của xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường, hiểu được những nội dung, công việc để xây dựng cũng như phát triển văn hóa nhà trường. Trên cơ sở đó, mỗi người sẽ xác định trách nhiệm của mình, tự giác tham gia một cách tích cực vào hoạt động này. Việc nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên, phụ huynh học sinh thông qua các việc làm sau:
3.1.1. Thông qua hình thức tuyên truyền vận động;
Tuyên truyền vận động có tác dụng rất tích cực đến việc thay đổi nhận thức con người. Do vậy, đối với cán bộ, giáo viên, thông qua việc học nhiệm vụ năm học, Hội nghị công chức, viên chức, người lao động và các ngày kỷ niệm, lãnh đạo nhà trường đã đưa ra nhiệm vụ xây dựng và phát triển văn hóa nhà trường để mọi người cùng nắm được và cùng trao đổi, cùng xác định đó là nhiệm vụ của mỗi cán bộ, giáo viên, nhân viên trong nhà