SKKN Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 25 - 36 tháng lớp D2 tại trường Mầm non Ngọc Sơn

SKKN Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 25 - 36 tháng lớp D2 tại trường Mầm non Ngọc Sơn

Ngôn ngữ là công cụ có vai trò rất lớn trong cuộc sống của con người. Nhờ có ngôn ngữ mà con người có thể trao đổi với nhau những hiểu biết, truyền cho nhau những kinh nghiệm tâm sự với nhau những nỗi niềm thầm kín.

Vốn từ là nền móng để phát triển ngôn ngữ, còn ngôn ngữ đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển về trí tuệ của trẻ. Vốn từ được sử dụng trong lời nói được coi là một phương tiện tác động rất tinh tế trong hệ thống xây dựng môi trường sư phạm có định hướng, bởi trong ngôn ngữ nói không chỉ có thông tin mà còn có cả ý nghĩa tình cảm. Ngôn ngữ nói có thể tạo nên hiện thực tâm lý có sức mạnh đặc biệt.

Trong công tác giáo dục mầm non cho đất nước, chúng ta càng thấy rõ vai trò của ngôn ngữ đối với việc giáo dục trẻ thơ. Ngôn ngữ góp phần đào tạo các cháu phát triển toàn diện. Trẻ chưa biết đọc chưa biết viết nên muốn người khác hiểu mình thì trẻ phải thể hiện bằng ngôn ngữ nói kết hợp nét mặt, cử chỉ, điệu bộ diễn đạt ý muốn của mình. Tục ngữ việt có câu “Trẻ lên ba cả nhà học nói” là một giáo viên chăm sóc giáo dục trẻ lứa tuổi 25-36 tháng tuổi, tôi thấy câu tục ngữ đó thật đúng. Một thời gian dài trong giáo dục truyền thống, người ta cho rằng sự phát triển vốn từ của trẻ phụ thuộc phần lớn vào tính tích cực nói của cô giáo và cha mẹ, những người xung quanh trẻ. Trong trường mầm non các cô còn quan tâm đến việc trẻ nói như thế nào? có biết giao tiếp không? có biết tìm đúng từ để thể hiện nhu cầu mong muốn, suy nghĩ của mình không? Trẻ ở lứa tuổi 25 - 36 tháng tuổi ngoài khả năng vận động còn yếu, phát triển chưa hoàn thiện thì khả năng ngôn ngữ của trẻ còn nhiều hạn chế. Muốn cho ngôn ngữ của trẻ phát triển thuận lợi, một trong những điều kiện quan trọng là trẻ đươc tích lũy nhiều vốn từ và trên cơ sở hiểu biết đầy đủ ý nghĩa của những từ đó, trẻ biết cách sử dụng số vốn từ đó một cách thành thạo.

Căn cứ vào đặc điểm vốn từ của trẻ phát triển theo giai đoạn, về mặt số lượng giai đoạn trẻ 25 - 36 tháng, vốn từ của trẻ có khoảng 243-286 từ. Nhưng trên thực tế vốn từ của trẻ ở trường còn rất hạn chế. Là một giáo viên dạy nhà trẻ tôi rất trăn trở làm thế nào để giúp các cháu phát triển vốn từ. Ngay từ đầu năm học, tôi đã áp dụng một số biện pháp triển vốn từ cho trẻ và đạt được kết quả khách quan. Xuất phát từ những lý do trên tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 25 - 36 tháng lớp D2 tại trường Mầm non Ngọc Sơn” làm đề tài nghiên cứu nhằm giúp trẻ có vốn từ phong phú tạo tiền đề cần thiết cho trẻ bước vào những lớp học cao hơn.

 

doc 19 trang thuychi01 15733
Bạn đang xem tài liệu "SKKN Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 25 - 36 tháng lớp D2 tại trường Mầm non Ngọc Sơn", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
A. MỞ ĐẦU
I. Lí do chọn đề tài
Ngôn ngữ là công cụ có vai trò rất lớn trong cuộc sống của con người. Nhờ có ngôn ngữ mà con người có thể trao đổi với nhau những hiểu biết, truyền cho nhau những kinh nghiệm tâm sự với nhau những nỗi niềm thầm kín. 
Vốn từ là nền móng để phát triển ngôn ngữ, còn ngôn ngữ đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển về trí tuệ của trẻ. Vốn từ được sử dụng trong lời nói được coi là một phương tiện tác động rất tinh tế trong hệ thống xây dựng môi trường sư phạm có định hướng, bởi trong ngôn ngữ nói không chỉ có thông tin mà còn có cả ý nghĩa tình cảm. Ngôn ngữ nói có thể tạo nên hiện thực tâm lý có sức mạnh đặc biệt.
Trong công tác giáo dục mầm non cho đất nước, chúng ta càng thấy rõ vai trò của ngôn ngữ đối với việc giáo dục trẻ thơ. Ngôn ngữ góp phần đào tạo các cháu phát triển toàn diện. Trẻ chưa biết đọc chưa biết viết nên muốn người khác hiểu mình thì trẻ phải thể hiện bằng ngôn ngữ nói kết hợp nét mặt, cử chỉ, điệu bộ diễn đạt ý muốn của mình. Tục ngữ việt có câu “Trẻ lên ba cả nhà học nói” là một giáo viên chăm sóc giáo dục trẻ lứa tuổi 25-36 tháng tuổi, tôi thấy câu tục ngữ đó thật đúng. Một thời gian dài trong giáo dục truyền thống, người ta cho rằng sự phát triển vốn từ của trẻ phụ thuộc phần lớn vào tính tích cực nói của cô giáo và cha mẹ, những người xung quanh trẻ. Trong trường mầm non các cô còn quan tâm đến việc trẻ nói như thế nào? có biết giao tiếp không? có biết tìm đúng từ để thể hiện nhu cầu mong muốn, suy nghĩ của mình không? Trẻ ở lứa tuổi 25 - 36 tháng tuổi ngoài khả năng vận động còn yếu, phát triển chưa hoàn thiện thì khả năng ngôn ngữ của trẻ còn nhiều hạn chế. Muốn cho ngôn ngữ của trẻ phát triển thuận lợi, một trong những điều kiện quan trọng là trẻ đươc tích lũy nhiều vốn từ và trên cơ sở hiểu biết đầy đủ ý nghĩa của những từ đó, trẻ biết cách sử dụng số vốn từ đó một cách thành thạo.
Căn cứ vào đặc điểm vốn từ của trẻ phát triển theo giai đoạn, về mặt số lượng giai đoạn trẻ 25 - 36 tháng, vốn từ của trẻ có khoảng 243-286 từ. Nhưng trên thực tế vốn từ của trẻ ở trường còn rất hạn chế. Là một giáo viên dạy nhà trẻ tôi rất trăn trở làm thế nào để giúp các cháu phát triển vốn từ. Ngay từ đầu năm học, tôi đã áp dụng một số biện pháp triển vốn từ cho trẻ và đạt được kết quả khách quan. Xuất phát từ những lý do trên tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 25 - 36 tháng lớp D2 tại trường Mầm non Ngọc Sơn” làm đề tài nghiên cứu nhằm giúp trẻ có vốn từ phong phú tạo tiền đề cần thiết cho trẻ bước vào những lớp học cao hơn.
II. Mục đích nghiên cứu
 Tôi nghiên cứu đề tài “Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 25-36 tháng tuổi lớp D2 trường mầm non ngọc Sơn” nhằm đưa ra một số biệ pháp phát triển vốn từ cho trẻ 25-36 tháng tuổi tại trường mầm non Ngọc Sơn.
	Nhằm giúp giáo viên có một số biện pháp linh hoạt, sáng tạo trong công tác tổ chức phát triển vốn từ cho trẻ một cách cao nhất.
Ghi chú: Trích dẫn tài liệu tham khảo
	Trong mục I: Câu “Trẻ lên ba cả nhà học nói” được tham khảo ở tài liệu số [6]
III. Đối tượng nghiên cứu
 Nghiên cứu những biện pháp giúp trẻ 25 - 36 tháng tuổi phát triển vốn từ trong trường Mầm non Ngọc Sơn
IV. Phương pháp nghiên cứu.
Để nghiên cứu đề tài này tôi chọn các phương pháp sau:
1. Phương pháp xây dựng cơ sở lý thuyết:
Tham khảo các tài liệu liên quan đến phát triển vốn từ cho trẻ 25- 36 tháng tuổi. Các môn học có liên quan đến SKKN.
2. Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin:
Khảo sát thực tế trên trẻ ở lớp nhà trẻ 25-36 tháng D2, thu thập thông tin cần thiết khi điều tra trên trẻ.
3. Phương pháp thống kê xử lý số liệu:
Điều tra và khảo sát được số liệu sau đó thống kê lại để xử lý số liệu phù hợp trong sáng kiến.
B .NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
I. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm
Như chúng ta đã biết, trẻ lứa tuổi nhà trẻ là lứa tuổi nhỏ nhất trong trường Mầm non, đến trường trẻ bắt đầu được học ăn học nói, ngôn ngữ nói là cơ sở đầu tiên giúp trẻ giao tiếp với mọi người, mở rộng hiểu biết về thế giới xung quanh. Vì vậy cần sự quan tâm chăm sóc đặc biệt của người lớn, của cô giáo để trẻ được phát triển về mọi mặt một cách tốt nhất.
 Các nhà nghiên cứu giáo dục đều khẳng định phát triển vốn từ là nền tảng quan trọng để phát triển ngôn ngữ, có ý nghĩa quan trọng quyết định đến mọi mặt sau này của trẻ. Ngôn ngữ chỉ có ở con người và cũng chính từ lao động con người tiến hóa từ vượn thành người và phát triển. V.I.Lênin nói : “Ngôn ngữ là phương tiện giao tiếp quan trọng nhất của con người”. Sống trong xã hội con người phải giao tiếp, mà khi giao tiếp con người phải sử dụng vốn từ để biểu đạt với những người xung quanh. Vốn từ của cá nhân phát triển thì ngôn ngữ cũng phát triển từ đó phương tiện giao tiếp quan trọng nhất mà xã hội loài người tồn tại và phát triển. 
Theo tinh thần đổi mới đã được nêu trong Nghị quyết của bộ chính trị về cải cách giáo dục lần thứ III để nâng cao chất lượng nuôi dạy trẻ cần phải phát triển vốn từ, đặt nền móng đầu tiên hình thành phát triển ngôn ngữ tạo tiền đề cần thiết cho trẻ bước vào những lớp cao hơn.[6]
Giáo dục mầm non với vị trí là bậc hoc đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân mà phát triển vốn từ cho trẻ là hết sức quan trọng, là một hoạt động tâm lý mà ở đó có một hoặc nhiều chủ thể cùng tham gia hoạt động. Nhờ hoạt động này mà ngôn ngữ mới hoàn thành được các chức năng: Chức năng giao lưu, chức năng truyền đạt, tiếp thu ghi nhận, chức năng biểu đạt những tên gọi các sự vật hiện tượng, chức năng biểu hiện ngôn ngữ và khái niệm chức năng biểu cảm, hiểu đối tượng giao lưu.
Hàng ngày, qua quan sát và thông qua hoạt động của trẻ tôi nhận thấy một số hạn chế ảnh hưởng đến khả năng phát triển vốn từ của trẻ như:
Về tâm lý trẻ mới đi học, mới được sinh hoạt trong môi trường tập thể rất bỡ ngỡ, lúc đầu đến lớp hay khóc nhè, khóc nhiều hơn nói, một số trẻ lại quá nhút nhát thường hay thu mình lại chỉ chơi một mình, khả năng giao lưu bằng ngôn ngữ kém.
Về sinh lý: Lứa tuổi này cơ quan phát âm chưa hoàn thiện trẻ hay bị nói ngọng, các câu nói của trẻ thường hay thiếu thành phần chủ ngữ hoặc vị ngữ, trẻ hay bị hụt hơi chưa nói được cả câu dài.
Số vốn từ: Trẻ 2 - 3 tuổi có số lượng từ tăng nhanh. Đặc biệt trẻ 22 đến 30 tháng tuổi trong vốn từ của trẻ phần lớn các danh từ, động từ, tính tư, đại từ  được xuất hiện ít và đươc tăng dần theo tháng tuổi của trẻ.
Với những đặc điểm phát triển vốn từ trên chúng ta cần hình thành và phát triển vốn từ cho trẻ bằng cách thường xuyên gần gũi, trò chuyện với trẻ : “Hãy thường xuyên nói với trẻ càng nhiều càng tốt”
Ghi chú: Trong mục I: Đoạn “ Như chúng ta....một cách tốt nhất” do tác giả viết; đoạn tiếp theo “Các nhà nghiên cứu... những lớp cao hơn” được tham khảo từ nguồn tài liệu số 6
- Câu “Hãy thường xuyên nói với trẻ càng nhiều càng tốt” được tham khảo trong tài liệu số 6
Làm giàu vốn từ cho trẻ: Phát triển vốn từ về chiều rộng, cung cấp thêm các từ tên gọi của các sự vật, hiện tượng, các hoạt động, trạng thái, các tính chất, đặc điểm của sự vật, hiện tượng
Nâng cao khả năng hiểu nghĩa của từ ở trẻ, dạy trẻ dùng từ chính xác; phát triển vốn từ đồng nghĩa, trái nghĩa; dạy trẻ dùng từ chính xác. Điều này giúp trẻ có khả năng lựa chọn và sử dụng từ chính xác.
Tích cực hóa vốn từ cho trẻ: Từ phải được sử dụng đúng cấu trúc câu. Một từ có thể sử dụng trong nhiều câu khác nhau, được tích cực hóa trong hoạt động giao tiếp. [1]
Từ cơ sở lý luận trên bản thân tôi nhận thấy việc phát triển vốn từ cho trẻ là vô cùng quan trọng vì vậy khi phụ trách lớp 25-36 tháng tuổi hàng ngày chăm sóc giáo dục trẻ tôi nhận thấy cần phải phát triển vốn từ cho trẻ để vốn từ của trẻ phát triển phong phú, mở rông vốn hiểu biết, giúp trẻ được phát triển toàn diện.
II. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
Trong quá trình nghiên cứu giúp trẻ 25 - 36 tháng lớp D2 trường mầm non Ngọc Sơn phát triển vốn từ, bản thân tôi găp những thuận lợi và khó khăn như sau:
1. Thuận lợi:
Được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của BGH nhà trường trong việc bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên, thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn, tổ chức các giờ dạy mẫu đặc biệt tổ chức các giờ thuộc lĩnh vực phát triển ngôn ngữ để giáo viên có điều kiện rút kinh nghiệm, học hỏi lẫn nhau.
Nhà trường tạo điều kiện cho giáo viên được tham gia các lớp tập huấn chuyên đề do phòng tổ chức.
Đội ngũ giáo viên nhiệt tình, năng động sáng tạo, có trình độ tay nghề. Nên thuận tiện cho bản thân được học hỏi, trao đổi kinh nghiệm trong công tác giảng dạy.
Bản thân có trình độ chuyên môn, có kỹ năng sư phạm, có phương pháp tổ chức các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ, đặc biệt khả năng tổ chức hoạt động phát triển vốn từ cho trẻ.
Một số trẻ tỏ ra thích được đến trường cùng cô giáo, mạnh dạn chơi với bạn trong các hoạt động ở trường.
Một số phụ huynh học sinh đã nhận thức được tầm quan trọng của giáo dục Mầm non nên có sự phối hợp với giáo viên cùng thực hiện chăm sóc giáo dục các cháu, đặc biệt quan tâm phát triển vốn từ cho con em mình. 
 2. Khó khăn
	Cùng với những thuận lợi trên thì bản thân tôi còn gặp những khó khăn trong việc phát triển vốn từ cho trẻ như là:
Đa số phụ huynh làm nghề nông, điều kiện phát triển kinh tế ở địa phương tuy đã được nâng lên, nhưng tỉ lệ hộ nghèo vẫn còn cao, trình độ hiểu biết của phu huynh còn hạn chế, nên phụ huynh chỉ chú trọng đến làm kinh tế chứ không mấy quan tâm đến chăm sóc giáo dục trẻ, nhiều phụ huynh đi làm ăn xa để con ở nhà với ông bà, nên chưa có điều kiện quan tâm đến việc dạy dỗ con cái mà giao phó hoàn toàn cho cô giáo ở trường.
__________________________
Ghi chú (Trích dẫn TLTK ở trang này):
- Trong mục 1: Đoạn từ “Làm giàu vốn từ................ hoạt động giao tiếp” được tham khảo nguyên văn trong tài liệu tham khảo số 1
Khả năng tâm lý của trẻ không đồng đều, có cháu sức khỏe yếu, có nhiều cháu nói ngọng gia đình chưa rèn cho trẻ thường xuyên, nhiều trẻ chưa nói rõ, một số cháu phát âm chưa chuẩn, còn có trẻ nói tiếng địa phương. 
100% các cháu đều là con em dân tộc thiểu số. Đa số các cháu mới đi học còn khóc nhiều, chưa quen với cô và các bạn, chưa thích nghi với sinh hoạt và các hoạt động ở lớp. Các cháu không cùng tháng tuổi, mỗi cháu đều có sở thích và tính cách khác nhau.
3. Thực trạng phát triển vốn từ của trẻ 25-36 tháng lớp D2 trường mầm non Ngọc Sơn:
Qua quá trình điều tra khảo sát thực trạng khả năng phát triển vốn từ cho trẻ 25-36 tháng tuổi D2 ở trường mầm non Ngọc Sơn. Bản thân tôi nhận thấy kết quả như sau:
Biểu 1:
Tổng số trẻ
Nội dung
Đạt
Chưa đạt
15 cháu
Số lượng từ (243-486)
10/15 = 67%
5/15=33%
Hiểu nghĩa của từ
11/15 = 74%
4/15=26%
Tích cực hóa vốn từ
10/15 = 67%
5/15=33%
Qua kết quả khảo sát trên tôi thấy vốn từ của trẻ còn yếu chưa phù hợp với yêu cầu của giáo dục mầm non hiện nay. Việc phát triển vốn từ cho trẻ 25-36 tháng tuổi là một việc hết sức cần thiết và vô cùng quan trọng. Bởi vậy mà tôi đã nghiên cứu để đưa ra một vài biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ, hy vọng là qua các biện pháp của tôi sẽ giúp cho vốn từ của trẻ phát triển tốt hơn. Cụ thể tôi đã áp dụng thực hiện các biện pháp sau để phát triển vốn từ cho trẻ 25-36 tháng tuổi lớp D2 trường mầm non Ngọc Sơn như sau:
III. Các biện pháp thực hiện 
Biện pháp 1: Phát triển vốn từ cho trẻ thông qua việc giáo viên phải tự học hỏi, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, tích lũy kinh nghiệm tổ chức các hoạt động giáo dục.
Bằng thực tế trong quá trình chăm sóc giáo dục trẻ bản thân tôi tự nhận thấy việc tự học hỏi, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệm vụ, tích lũy kinh nghiệm giảng dạy là một việc làm quan trọng và cần thiết.
Để phát triển vốn từ cho trẻ đạt kết quả tốt thì giáo viên cần phải học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, tích lũy kinh nghiệm về việc phát triển vốn từ cho trẻ và thông qua đó giáo viên nắm chắc được các phương pháp, biện pháp để áp dụng thực tế trên trẻ sao cho phù hợp nhất nhằm kích thích trẻ chú ý lắng nghe người khác nói, tự tin nói, tự tin giao tiếp với bạn bè, cô giáo, mọi người xung quanh. Qua đó vốn từ của trẻ được phát triển dần, góp phần phát triển toàn diện nhân cách trẻ.
 Đối với xã hội ngày càng một phát triển, giáo dục đào tạo cũng phát triển theo, đòi hỏi đội ngũ giáo viên phải có phẩm chất đạo đức, năng lực chuyên môn, trình độ đào tạo đáp ứng với yêu cầu giáo dục hiện nay. Chính vì vậy giáo viên phải tự học, tự bồi dưỡng nâng cao kiến thức cho bản thân mình như:
 Thường xuyên học hỏi nâng cao ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác giảng dạy, sử dụng giáo án điện tử, tích cực nghiên cứu tài liệu, học hỏi trên mạng Internet, học BDTX thông qua các môdun đã được quy định, lựa chọn nội dung phù hợp để áp dụng xây dựng được những giáo án hay, có sáng tạo, gây được hứng thú cho trẻ trong các hoạt động. 
	Ví dụ: Trong chủ đề “Tết và mùa xuân” ở chủ đề nhánh về các loại hoa có bài nhận biết hoa đào, hoa mai. Tôi đã lên mạng Internet để tải hình ảnh hoa đào, hoa mai và làm giáo án điện tử giúp trẻ học và quan sát một cách dễ dàng, hứng thú
Bên cạnh đó bản thân thường xuyên tham gia đầy đủ các buổi dự giờ đồng nghiệp. Qua đó bản thân rút ra nhiều kinh nghiệm để lựa chọn phương pháp phù hợp với nội dung và khả năng trẻ của lớp mình một cách có hiệu quả.
Ví dụ: Trong tiết dự giờ cô giáo Bùi Thị Lệ tổ trưởng chuyên môn nhà trẻ dạy tiết nhận biết “Con gà, con vịt” trong chủ đề những con vật đáng yêu, bản thân đã học hỏi được ở đồng nghiệp cách đặt câu hỏi ngắn gọn dễ hiểu, cách thức lôi cuốn trẻ nhận biết các con vật. 
 Qua các buổi sinh hoạt chuyên môn, bản thân học hỏi được kinh nghiệm của các đồng nghiệp đi trước, từ đó tích lũy thêm vốn kinh nghiệm cho bản thân trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục hàng ngày cho trẻ.
 Tham gia đầy đủ các lớp tập huấn của nhà trường, phòng giáo dục tổ chức, phối hợp với phụ huynh về vấn đề phát triển vốn từ cho trẻ.
Ngay từ đầu năm học, tôi đã xây dựng cho mình kế hoạch tự học, tự bồi dưỡng khoa học. Phải học cách quan sát tinh tế, nhạy cảm với học sinh. Hình thành khả năng quan sát, phán đoán và phản ứng trước thông tin thu được về trẻ, đây là một năng lực mới đặc biệt quan trọng đối với giáo viên, để hiểu sâu rộng hơn về vốn từ của trẻ, từ đó tìm ra nhiều cách phát triển vốn từ cho trẻ đạt hiệu quả cao nhất.
Đối với cô giáo nhà trẻ để phát triển vốn từ cho trẻ tốt thì ngôn ngữ của cô phải rõ ràng và chính xác bởi trẻ ở độ tuổi này trẻ hay bắt chước những cử chỉ và lời nói của người khác. Khi dạy trẻ cô giáo luôn phải dạy trẻ phát âm chuẩn, chính xác đúng tiếng Việt.
Khi áp dụng biện pháp này bản thân nhận thấy mình cần phải học hỏi nhiều hơn nữa, việc tự học phải luôn được duy trì mọi lúc mọi nơi qua nhiều năm, thángĐể thêm kiến thức, phẩm chất, đúc kết những kinh nghiệm cho quá trình nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ được tốt hơn. Nhờ vào biện pháp này mà tôi có thêm kinh nghiệm trong quá trình chăm sóc giáo dục đặc biệt kinh nghiệm trong hoạt động phát triển vốn từ cho trẻ. 
Biện pháp 2: Phát triển vốn từ cho trẻ thông qua một số hoạt động trong ngày ở trường của trẻ.
 Phát triển vốn từ cho trẻ thông qua các hoạt động ở lớp, ở trường là biện pháp quan trọng mang tính quyết định ở lứa tuổi mầm non, bởi ở trường trẻ tham gia rất nhiều hoạt động, thông qua các hoạt động giáo viên tiếp xúc và hiểu được vốn từ của từng trẻ. Qua đó có biện pháp phù hợp để áp dụng trên từng cá nhân trẻ nhằm giúp trẻ phát triển vốn từ theo hướng tích cực và dễ dàng nhất. Chúng ta có thể phát triển vốn từ cho trẻ thông qua một số hoạt động như:
 *Phát triển vốn từ qua Giờ đón trẻ - trả trẻ: 
Ở lớp cô nên có những phương pháp đón trẻ vừa tạo cho trẻ không khí hào hứng, vui vẻ tự nguyện vào lớp với cô giáo và các bạn song phải giúp trẻ phát triển vốn từ một cách tự nhiên.
 Khi đón trẻ, cô tăng cường trò chuyện với trẻ theo các chủ đề, nhắc nhở, hỏi trẻ những điều gần gũi đơn giản như:	
Ví dụ : Cô dạy trẻ: Con chào cô cô ạ, con chào bố, cháu chào bà 
Cùng với việc nhắc nhở trẻ chào cô giáo, chào bố mẹ cô quan tâm đến cách phát âm rõ lời, chính xác và nói đủ câu trong từng trường hợp để cô kịp thời sửa sai cho trẻ.
Ví dụ : Trẻ phát âm: “Chào bố !” cô sửa cho trẻ phát âm đúng là: “Con chào bố ạ!”
Hay trong giờ trả trẻ cô gợi hỏi để trẻ biết nhận ra đồ dùng cá nhân của mình và nói cùng cô tên các đồ dùng đó, dạy trẻ chào cô giáo, chào các bạn để chuẩn bị được bố mẹ đón về.
Chính vì vậy mà giờ đón trẻ - trả trẻ là thời điểm rất tốt để củng cố và phát triển vốn từ cho trẻ. 
 * Phát triển vốn từ cho trẻ thông qua hoạt động chơi- tập có chủ đích như:
 - Phát triển vốn từ cho trẻ trong giờ nhận biết: vì hoạt động nhận biết mục đích chính là cung cấp kiến thức kèm phát triển ngôn ngữ cho trẻ, ở lứa tuổi này trẻ không chỉ có khả năng nhận biết từng sự vật riêng lẻ mà còn có khả năng khái quát hóa đơn giản.Vì vậy, khi dạy trẻ nhận biết hay phân biệt cô nên sử dụng đồ dùng trực quan đa dạng như: vật thật, đồ chơi mua sẵn, đồ chơi tự tạo, để kích thích sự chú ý của trẻ. Khi trẻ quan sát các sự vật, cô đặt các câu hỏi rõ ràng, ngắn gọn gợi mở để định hướng sự chú ý của trẻ và phát huy tính tích cực chủ động đồng thời phát triển vốn từ cho trẻ. Trong khi trẻ trả lời tôi hướng dẫn trẻ nói rõ lời, không nói ngọng, nói lắp, sử dụng từ chính xác, nói đủ câu. 
Ví dụ : Chủ đề Những con vật đáng yêu: Dạy trẻ nhận biết “Con gà mái” -- Tôi hỏi trẻ: Đây là con gì?
- Trẻ: Đây là con Gà ạ!
- Tôi: Con Gà có những bộ phận gì?
- Trẻ: Có đầu, mình, đuôi
- Tôi: Con gà có ích hay có hại?
- Trẻ: Con gà có ích ạ!
(Trong quá trình hỏi, nếu trẻ không trả lời được thì tôi gợi mở giúp trẻ trả lời và sửa sai kịp thời.)
Trong tiết học cũng cần tạo tình huống để phát triển ngôn ngữ như: Sử dụng âm thanh tiếng kêu của con gà qua băng đĩa rồi cho trẻ đoán: Đó là tiếng kêu con gì các con?. 
Trong tiết phát triển nhận biết cô nên còn sử dụng trò chơi, câu đố, bài vè để ôn luyện và phát triển vốn từ cho trẻ. Đây là cách phát triển vốn từ rất hấp dẫn trẻ, bởi ở tuổi này trẻ rất thích chơi. Cô có thể thông qua các trò chơi như:
Ví dụ : Chủ đề Những con vật đáng yêu: Ở phần kết thúc tiết học NB: Nhận biết con chó, con mèo, con lợn. Tôi cho trẻ chơi trò chơi:‘‘Tìm chuồng” mục đích là phát triển vốn từ và sự nhanh nhẹn của trẻ, tôi chuẩn bị 3 Chuồng, lô tô các con vật con chó, con mèo, con lợn. Khi cho trẻ chơi tôi phát cho mỗi trẻ một lô tô con vật, yêu cầu trẻ có lô tô con vật nào thì khi có hiêu lệnh về chuồng phải chạy nhanh về chuồng con vật đó và phát âm rõ ràng lô tô trẻ cầm. Cô cho trẻ đổi lô tô cho nhau để trò chơi hấp dẫn hơn.
Để trẻ chơi các trò chơi này thì khả năng phát triển vốn từ của trẻ tăng lên rất nhiều mà không gây áp lực cho trẻ, phù hợp với tâm sinh lý của trẻ học thông qua chơi.
- Phát triển vốn từ cho trẻ qua giờ văn học: 
Dường như trong tâm hồn của mỗi đứa trẻ khi con thơ bé luôn có những hình ảnh rất đẹp về các nhân vật trong truyện cổ tích như: Hình ảnh Thạch Sanh dũng cảm, cô tấm xinh đẹp, dịu dàngChính vì thế mà giờ văn học là biện pháp rất tốt để phát triển vốn từ cho trẻ. Qua nội dung bài thơ, câu chuyện, cô sử dụng đồ dùng trực quan bằng nhân vật rối tay, rối dẹt, sa bàn, các hình ảnh động trên màn hình ti vi, trẻ rất hứng thú vào các hình ảnh đấy, qua đó cô hỏi trẻ về tên chuyện và nội dung truyện. Trẻ tích cực trả lời đồng thời thông qua môn học này giáo dục trẻ lễ phép, phát triển tình cảm cho trẻ. 
Tiết kể chuyện: Là tiết học được trẻ rất yêu thích và cũng rất hấp dẫn trẻ, vì vậy mà kể chuyện là một cách thức giáo dục rất lý thú có khả năng phát triển vốn từ rất tốt cho trẻ. Khi vào giờ học cô nên gây hứng thú của trẻ bằng nhiều cách khác nhau: Dùng thủ thuật hoặc câu hỏi gần gũi với truyện để gợi mở, hỏi trẻ nhiều, kích thích trẻ nói. Khi kể cho trẻ nghe cô phải thường sử dụng nhiều hình thức khác nhau: Kể bằng tranh minh họa, bằng sa bàn, các con rối, mô hình, vật thật... những hình thức này làm cho trẻ hứng thú nghe cô kể chuyện, hiểu nội dung, nhớ truyện lâu hơn, qua đó giúp trẻ tăng thêm vốn từ.
 Ở giờ kể chuyện, cô phải khai thác lựa chọn tối đa các tình huống để phát triển vốn

Tài liệu đính kèm:

  • docskkn_mot_so_bien_phap_phat_trien_von_tu_cho_tre_25_36_thang.doc