SKKN Một số biện pháp giúp học sinh lớp 3 ghi nhớ và nhận biết ký hiệu âm nhạc ở trường Tiểu học Nga Lĩnh, Nga Sơn
Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế nêu rõ mục tiêu tổng quát của giáo dục và đào tạo là giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào; sống tốt và làm việc hiệu quả [1]. Trong đó, nhà trường xác định việc đổi mới phương pháp dạy học là việc làm thiết yếu và quan trọng. Bởi nguyên tắc vàng trong dạy học ở Tiểu học là: Nhẹ nhàng, thoải mái, giờ học hiệu quả, học sinh hứng thú học tập.
Như chúng ta đã biết, giáo dục Tiểu học là bậc học rất quan trọng trong việc hình thành nhân cách học sinh. Mục tiêu hàng đầu của bậc Tiểu học là cung cấp những tri thức ban đầu về Tự nhiên, Xã hội, trang bị các phương pháp và kỹ năng ban đầu về hoạt động và nhận thức, hoạt động thực tiễn và bồi dưỡng tình cảm cho các em. Mục tiêu này chỉ được thực hiện thông qua việc dạy học các môn và thực hiện tốt các hoạt động có định hướng theo yêu cầu giáo dục. Trong các môn học ở bậc Tiểu học, ngoài những môn học chính như Toán, Tiếng việt, TNXH.thì môn Âm nhạc góp phần quan trọng trong việc hình tành nhân cách học sinh Tiểu học. Khi bắt đầu vào lớp 1, các em được làm quen rất nhiều điều mới lạ, rất nhiều môn học khác nhau với niềm say mê và hứng thú, trong đó có Âm nhạc.
Nội dung chương trình Âm nhạc lớp 3 (Chuẩn bị bắt đầu giai đoạn II của chương trình môn Âm nhạc bậc Tiểu học) học sinh không chỉ được học các bài hát mà còn có các nội dung như: Giới thiệu nhạc cụ dân tộc, kể chuyện âm nhạc, trò chơi âm nhạc. Tuy chưa yêu cầu học sinh lớp 3 tập đọc nhạc nhưng các em cần nhận biết và nhớ được một số kí hiệu âm nhạc. Đó là những yêu cầu mới và khó đối với học sinh lớp 3 và cũng là một trong những khó khăn cho giáo viên , dạy các nội dung đó cần hết sức linh hoạt, chủ động trong phần hướng dẫn cụ thể từng tiết học.
Vấn đề khó khăn còn đặt ra ở đây là một số kiến thức về kí hiệu âm nhạc mà học sinh lớp 3 cần nắm lại không có trong Tập bài hát của học sinh, phương tiện dạy học chưa đáp ứng được nhu cầu dạy và học dẫn đến chất lượng học tập của học sinh chưa được như mong muốn. Chính vì những lí do đã nêu trên, để giúp học sinh lớp 3 dễ dàng hơn trong việc lĩnh hội kiến thức, nắm vững các ký hiệu Âm nhạc và trên cơ sở mặt bằng khả năng giảng dạy của giáo viên, tôi nghiên cứu, lựa chọn viết đề tài: “Một số biện pháp giúp học sinh lớp 3 ghi nhớ và nhận biết ký hiệu âm nhạc ở trường Tiểu học Nga Lĩnh, Nga Sơn.” nhằm nâng cao chất lượng giáo dục Âm nhạc trong nhà trường.
MỤC LỤC TT Nội dung Trang 1 Mở đầu 1 1.1 Lí do chọn đề tài 1 1.2 Mục đích nghiên cứu 1 1.3 Đối tượng nghiên cứu. 1 1.4 Phương pháp nghiên cứu 2 2 Nội dung sáng kiến kinh nghiệm 2 2.1 Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm. 2 2.2 Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm. 2 2.3 Các biện pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề. 3 2.3.1 Biện pháp 1: Vận dụng linh hoạt các phương pháp, hình thức tổ chức dạy học và thực hiện việc dạy học tích hợp các môn học trong giáo dục âm nhạc. 3 2.3.2 Biện pháp 2: Giúp học sinh khắc sâu ký hiệu nốt nhạc qua sử dụng trò chơi vào dạy học âm nhạc. 6 2.3.3 Biện pháp 3: Vận dụng linh hoạt sáng tạo một số hình thức tổ chức và phương pháp dạy học tích cực nhằm thu hút sự chú ý của học sinh nâng cao hiệu quả giáo dục âm nhạc. 8 2.3.4 Biện pháp 4: Sử dụng các hình thức tổ chức dạy học bổ trợ nhằm luyện tập củng cố vị trí ký hiệu âm nhạc. 13 2.4 Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường. 16 3 Kết luận 17 3.1 Kết luận 17 3.2 Kiến nghị 17 1. Mở đầu. 1.1. Lý do chọn đề tài Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế nêu rõ mục tiêu tổng quát của giáo dục và đào tạo là giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào; sống tốt và làm việc hiệu quả [1]. Trong đó, nhà trường xác định việc đổi mới phương pháp dạy học là việc làm thiết yếu và quan trọng. Bởi nguyên tắc vàng trong dạy học ở Tiểu học là: Nhẹ nhàng, thoải mái, giờ học hiệu quả, học sinh hứng thú học tập. Như chúng ta đã biết, giáo dục Tiểu học là bậc học rất quan trọng trong việc hình thành nhân cách học sinh. Mục tiêu hàng đầu của bậc Tiểu học là cung cấp những tri thức ban đầu về Tự nhiên, Xã hội, trang bị các phương pháp và kỹ năng ban đầu về hoạt động và nhận thức, hoạt động thực tiễn và bồi dưỡng tình cảm cho các em. Mục tiêu này chỉ được thực hiện thông qua việc dạy học các môn và thực hiện tốt các hoạt động có định hướng theo yêu cầu giáo dục. Trong các môn học ở bậc Tiểu học, ngoài những môn học chính như Toán, Tiếng việt, TNXH....thì môn Âm nhạc góp phần quan trọng trong việc hình tành nhân cách học sinh Tiểu học. Khi bắt đầu vào lớp 1, các em được làm quen rất nhiều điều mới lạ, rất nhiều môn học khác nhau với niềm say mê và hứng thú, trong đó có Âm nhạc. Nội dung chương trình Âm nhạc lớp 3 (Chuẩn bị bắt đầu giai đoạn II của chương trình môn Âm nhạc bậc Tiểu học) học sinh không chỉ được học các bài hát mà còn có các nội dung như: Giới thiệu nhạc cụ dân tộc, kể chuyện âm nhạc, trò chơi âm nhạc. Tuy chưa yêu cầu học sinh lớp 3 tập đọc nhạc nhưng các em cần nhận biết và nhớ được một số kí hiệu âm nhạc. Đó là những yêu cầu mới và khó đối với học sinh lớp 3 và cũng là một trong những khó khăn cho giáo viên , dạy các nội dung đó cần hết sức linh hoạt, chủ động trong phần hướng dẫn cụ thể từng tiết học. Vấn đề khó khăn còn đặt ra ở đây là một số kiến thức về kí hiệu âm nhạc mà học sinh lớp 3 cần nắm lại không có trong Tập bài hát của học sinh, phương tiện dạy học chưa đáp ứng được nhu cầu dạy và học dẫn đến chất lượng học tập của học sinh chưa được như mong muốn. Chính vì những lí do đã nêu trên, để giúp học sinh lớp 3 dễ dàng hơn trong việc lĩnh hội kiến thức, nắm vững các ký hiệu Âm nhạc và trên cơ sở mặt bằng khả năng giảng dạy của giáo viên, tôi nghiên cứu, lựa chọn viết đề tài: “Một số biện pháp giúp học sinh lớp 3 ghi nhớ và nhận biết ký hiệu âm nhạc ở trường Tiểu học Nga Lĩnh, Nga Sơn.” nhằm nâng cao chất lượng giáo dục Âm nhạc trong nhà trường. 1.2. Mục đích nghiên cứu. Tìm ra những phương pháp dạy học ghi nhớ và nhận biết các kí hiệu âm nhạc có hiệu quả cho học sinh lớp 3. 1.3. Đối tượng nghiên cứu. Nghiên cứu, thực nghiệm các biện pháp dạy học ghi nhớ và nhận biết các kí hiệu âm nhạc cho học sinh lớp 3, để tìm ra biện pháp dạy học hiệu quả nhất. 1.4. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu lý thuyết: Nghiên cứu phương pháp dạy học âm nhạc, Tài liệu lý thuyết âm nhạc. - Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin; - Phương pháp thống kê, xử lý số liệu. 2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm. 2.1 Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm. Mục tiêu của dạy học Âm nhạc không phải là để đào tạo cho tất cả các em học sinh trở thành những ca sỹ, nghệ sỹ mà thông qua môn học này làm cho âm nhạc đích thực đi vào cuộc sống của các em, làm cho các em yêu thích, và hơn thế nữa còn tham gia tích cực vào việc sáng tạo nên cái hay, cái đẹp trong âm nhạc, bằng âm nhạc và qua âm nhạc. Giáo dục âm nhạc là một hình thức giáo dục nghệ thuật mang tính đặc thù. Nó có khả năng liên kết, sử dụng cũng như hỗ trợ xen lồng vào tất cả các hình thức nội dung giáo dục khác làm cho chúng đạt đến hiệu quả cao trong việc thực hiện những yêu cầu mục tiêu giáo dục Tiểu học. Nhưng với nhiệm vụ, chức năng chủ yếu của mình, giáo dục Âm nhạc trước hết thể hiện cho được mục tiêu, yêu cầu giáo dục “ trội bật” của mình là giáo dục thẩm mỹ. Giúp các em phát triển toàn diện về mọi mặt “ Đức - Trí - Thể - Mỹ” góp phần hình thành nhân cách học sinh, tạo cho các em một phong cách mạnh dạn, tự nhiên, tự tin hơn trong cuộc sống. Song làm thế nào để môn âm nhạc đến với các em một cách tự nhiên, hài hòa nhưng vẫn mang tính chất của môn học. Với mỗi giáo viên âm nhạc chúng ta vấn đề quan trọng không phải chỉ làm sao dạy được cho học sinh kiến thức trong chương trình, mà còn phải nắm vững khả năng giáo dục nhiều mặt của môn Âm nhạc. Có ý thức kế hoạch khai thác và khả năng giáo dục nhiều mặt của môn âm nhạc góp phần đào tạo học sinh thành những người có nhân cách và phát triển toàn diện. 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm. Từ năm học 2010- 2011 Trường Tiểu học Nga Lĩnh là trường Tiểu học đạt chuẩn Quốc gia mức độ 2, nên nhà trường được đầu tư thêm về cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học, có phòng dạy học âm nhạc riêng đó là điều kiện thuận lợi cho dạy và học. Mặt khác, giáo viên Âm nhạc của trường có lòng nhiệt huyết với nghề, yêu thương học sinh, nhiệt tình với công việc, có giọng hát truyền cảm, đàn và đệm hát tốt, được học sinh qúy mến. Tuy vậy, việc dạy và học môn Âm nhạc mà đặc biệt là phần dạy học sinh tập đọc nhạc vẫn còn bộc lộ một số điểm chưa hợp lý và tồn tại như sau: * Về nội dung, chương trình: Nội dung chương trình Âm nhạc lớp 3 có một số tiết yêu cầu học sinh nhận biết và nhớ ký hiệu Âm nhạc như: Tiết 16: Giới thiệu tên nốt nhạc, tiết 22: Giới thiệu khuông nhạc và khoá Son, tiết 23: Giới thiệu một số hình nốt nhạc, tiết 24: Tập nhận biết tên một số nốt nhạc trên khuông. Đó là những yêu cầu mới và khó đối với học sinh lớp 3 và cũng là một trong những khó khăn cho giáo viên trong quá trình giảng dạy bộ môn Âm nhạc lớp 3.Thế nhưng thời lượng dành cho học sinh luyện tập lại quá ít. Đến tiết 28, 29 học sinh mới được thực hành, tiết 31, 33 ôn tập. Song song với nội dung chương trình, tài liệu Hướng dẫn học Âm nhạc lớp 3 hiện nay hầu hết chỉ trình bày các bài hát và hình minh họa. Các kiến thức liên quan đến một số kí hiệu âm nhạc mà học sinh lớp 3 cần nắm thì tài liệu vẫn chưa thể hiện đầy đủ để phù hợp với chương trình Bộ Giáo dục quy định. Mặt khác, các thiết bị phục vụ cho việc dạy và học môn Âm nhạc lại chưa đầy đủ. Do vậy sau khi học xong lớp 3, qua thời gian nghỉ hè bắt đầu lên lớp 4, học sinh chẳng còn nhớ được bao nhiêu về các kí hiệu âm nhạc đã học. * Về phía giáo viên và học sinh: Qua nghiên cứu thực tế, tôi nhận thấy giáo viên đã giới thiệu tới học sinh những kí hiệu ghi nhạc nhưng học sinh chưa nắm vững, hay quên và Ứng dụng CNTT vào bài giảng còn hạn chế, vận dụng các phương pháp dạy học mới hiệu quả chưa cao. Hạn chế lớn nhất của học sinh là thói quen thụ động trong quá trình học tập, khi học phân môn học hát, các em chưa chủ động tìm hiểu bài mà chỉ trông chờ vào giáo viên để hát lại một cách máy móc. Đối với các kí hiệu Âm nhạc ghi trên bài hát, các em tỏ ra lúng túng trong việc ghi nhớ. Trong giờ học hát, có nhiều em học sinh còn rụt rè, nhút nhát không chủ động xây dựng bài, còn thiếu thốn đồ dùng học tập và một số đồ dùng khác. Để đưa ra nhận định một cách chính xác nhất về chất lượng học hát ở học sinh lớp 3, đồng thời làm cơ sở cho việc đánh giá khả năng tiếp thu kiến thức phân môn học hát của các em, tôi đã tiến hành điều tra, khảo sát chất lượng dạy học Âm nhạc lớp 3B, kết quả cụ thể như sau: Tên lớp SLHS HS biết các kí hiệu ghi nhạc HS chưa nhớ các kí hiệu ghi nhạc SLHS % SLHS % SLHS % 3B 25 100 13 52 12 48 Nhìn vào bảng số liệu trên cho thấy, tỷ lệ HS chưa nhớ các ký hiệu ghi nhạc còn cao. Điều đó làm bản thân tôi luôn suy nghĩ và trăn trở tìm ra các giải pháp khắc phục những hạn chế, tồn tại nêu trên để dạy học Âm nhạc thành công hơn. 2.3. Các biện pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề. Từ những thực trạng trên, là một giáo viên dạy Âm nhạc, tôi luôn trăn trở làm thế nào để giúp các em học một cách hiệu quả, và ghi nhớ những kiến thức, những ký hiệu âm nhạc một cách tốt nhất. Sau khi tìm hiểu thực trạng, khảo sát chất lượng của học sinh, tôi đã nghiên cứu được biện pháp giúp học sinh lớp 3B khắc phục khó khăn, nắm vững các nội dung theo yêu cầu của chương trình, tôi đã thực hiện các biện pháp như sau: 2.3.1. Biện pháp 1. Vận dụng linh hoạt các phương pháp, hình thức tổ chức dạy học và thực hiện việc dạy học tích hợp các môn học trong giáo dục Âm nhạc Trong mỗi giờ học Âm nhạc, người giáo viên cần lựa chọn và vận dụng linh hoạt, sáng tạo các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học phù hợp với nội dung tiết học. Giáo viên không chỉ sử dụng một vài phương pháp dạy học đơn thuần, truyền thống mà sử dụng nhiều phương pháp dạy học kết hợp cả truyền thống và hiện đại; Không chỉ sử dụng một hình thức cá nhân hay nhóm mà cần sử dụng đan xen, thay đổi để giờ học đỡ đơn điệu và nhàm chán. Giáo viên cần tạo cơ hội cho học sinh chủ động tự học, tự tìm hiểu kiến thức, trao đổi với bạn nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và khả năng của mỗi học sinh. Việc dạy học Âm nhạc có thể tích hợp hoặc liên môn với các môn học khác. Dạy học Âm nhạc được tích hợp ở rất nhiều môn, chẳng hạn như môn Tự nhiên xã hội, giáo viên có thể lồng vào tiết học cho học sinh hát đầu tiết hoặc cuối tiết về các con vật, cây cối, hiện tượng tự nhiên... cho giờ học thêm sinh động nhằm củng cố và khắc sâu kiến thức (Hiện tượng tự nhiên: Đếm sao; Một số bài hát về con vật: Con chim non, Chị ong nâu và em bé, Mèo đi câu cá); Hay trong môn Giáo dục Đạo đức, học sinh có thể hát vận dụng kiến thức Âm nhạc vào đóng vai, xử lý tình huống, luyện tập về hành vi đạo đức giúp giờ học nhẹ nhàng, thoải mái và hiệu quả. Ngược lại, sau mỗi bài học Âm nhạc các em đều được rút ra ý nghĩa giáo dục đạo đức. Hay ở môn Tiếng việt, Kể chuyện, nhiều câu chuyện được giáo viên vận dụng sáng tạo vào giảng dạy Âm nhạc. Ví dụ: Để giúp học sinh ghi nhớ thứ tự tên 7 nốt nhạc cơ bản và sự gắn kết giữa các nốt nhạc ở tiết 16 phần giới thiệu tên nốt nhạc tôi đã kể cho các em nghe một câu chuyện có tên “Bảy anh em”. Ngày xưa trong một gia đình nọ có bảy anh em. Người anh cả tên Đô, người anh thứ hai tên Rê, người anh thứ ba tên Mi, người anh thứ tư tên Pha, người anh thứ năm tên Son, người anh thứ sáu tên La và người em út tên Si. Khi mùa đông đến, một hôm trời rét đậm, người anh cả tên Đô và người anh thứ hai tên Rê phải đi vào rừng lấy củi đem về cho cả nhà sưởi ấm. Đến trưa mà vẫn không thấy hai anh Đô và Rê về, người anh thứ ba và thứ tư là Mi và Pha đã lên đường đi tìm hai người anh. Cũng như Đô và Rê, đến chiều mà Mi và Pha vẫn không về. Thấy thế, hai người anh còn lại là Son và La đã vội vã vào rừng tìm kiếm bốn người anh Đô, Rê, Mi, Pha. Chẳng khác gì số phận các người anh của mình, Son và La cũng biệt tăm. Chờ mãi, đã tối lắm rồi mà vẫn không thấy sáu người anh trở về, người em út tên Si trong lòng bồn chồn, đứng ngồi không yên , đã lo lắng lại càng lo lắng hơn. Nhưng vốn là người thông minh, tài trí Si đã quyết định lên đường tìm các anh của mình. Khi đi , ngoài các thứ cần thiết phải đem theo, Si đã cẩn thận bỏ vào túi một cái bật lửa, rồi đốt đuốc soi đường vào rừng tìm các anh. Đến nửa đêm Si đã lần lượt tìm đủ sáu người anh của mình: Đô, Rê, Mi, Pha, Son, La. Thì ra các anh dã bị cóng vì trời quá rét. Si đã đốt lửa sưởi ấm cho các anh. Sau đó bảy anh em lại đưa nhau về nhà. Sau khi kể chuyện, Giáo viên có thể hỏi học sinh vài câu hỏi như sau: - Em hãy kể lại tên bảy anh em trong câu chuyện trên theo thứ tự từ anh cả đến em út? (hoặc ngược lại) - Người em út tên gì? Người em út đã đi tìm những ai? kể theo thứ tự (Theo thứ tự nào tuỳ học sinh đúng là được, giáo viên có thể hỏi những câu hỏi khác, tuỳ theo điều kiện của lớp). Giáo viên có thể cho học sinh kể tóm tắt lại câu chuyện. Cuối tiết học giáo viên dặn dò học sinh tập kể cho người khác nghe, càng nhiều càng tốt. Qua việc nghe và kể chuyện nhiều lần sẽ giúp học sinh nhớ được thứ tự và tên 7 nốt nhạc đã học. Giáo viên và học sinh lớp 3B trường Tiểu học Nga Lĩnh trong hoạt động kể chuyện giới thiệu 7 nốt nhạc cơ bản Học sinh lớp 3B trường Tiểu học Nga Lĩnh kể lại câu chuyện “Bảy anh em” Như vậy, qua hình thức kể chuyện các em có thể dễ dàng nhớ và khắc sâu được 7 nốt nhạc cơ bản. Với hình thức này đồng thời giúp các em hứng thú, say mê tham gia học tập nhiều hơn. Tạo không khí lớp học trở nên nhẹ nhàng và đạt hiệu quả cao. Sử dụng trò chơi vào dạy học Âm nhạc giúp học sinh khắc sâu kiến thức, tạo hứng thú học tập và nâng cao hiệu quả dạy học Âm nhạc. 2.3.2.Biện pháp 2. Giúp học sinh khắc sâu ký hiệu nốt nhạc qua sử dụng trò chơi vào dạy học Âm nhạc. Ở nội dung này nhiều học sinh có thể nêu được tên nốt nhạc nhưng kể tên các nốt nhạc lại không đúng thứ tự. Về nhà, học sinh muốn luyện tập nhưng tập bài hát không có các nội dung đó. Điều này sẽ dẫn đến việc sau này học sinh dễ nhầm lẫn khi thực hành viết tên các nốt nhạc trên khuông nhạc . Để giải quyết khó khăn trên, sau khi giúp học sinh nắm được tên gọi của 7 nốt nhạc cơ bản (Đô - Rê - Mi - Pha - son - La - Si) tôi đã tổ chức cho học sinh thực hiện các hoạt động sau: * Tổ chức cho các nhóm chơi trò chơi “Tìm đường về nhà của bé” - Chuẩn bị: + Dùng giấy krô-ki cắt khoảng 7-8 mũi tên dài khoảng 20cm-25cm (hoặc dùng phấn màu) + Giáo viên trình bày trên 4 bảng phụ (hoặc giấy Krô- ki tuỳ theo điều kiện, từng cách lựa chọn phương pháp của từng giáo viên ) như sơ đồ dưới đây: Đô Pha La Son Rê Mi Si Bắt đầu - Tiến hành cho HS chơi như sau: học sinh sẽ chơi theo 4 nhóm. Giáo viên phát cho mỗi nhóm 1 bảng như đã chuẩn bị ở phần trên, 8 mũi tên (hoặc phấn màu). Sau đó yêu cầu các nhóm dùng mũi tên (hoặc phấn màu để vẽ) đính vào tên các nốt nhạc trên sơ đồ sao cho đúng thứ tự 7 nốt nhạc cơ bản đã học qua đó tạo thành đường đi về nhà của bé. Ví dụ như hình dưới đây: Bắt đầuĐô Pha La Son Rê Mi Si Sau khi có hiệu lệnh của giáo viên, các nhóm tiến hành chơi, giáo viên theo dõi. Nhóm nào xong đính lên bảng lớp. Sau đó giáo viên cho nhận xét, bình chọn xếp thứ tự thi đua, tuyên dương. Có thể thay đổi thành trò chơi tiếp sức: Giáo viên đính 4 bảng phụ (hoặc bảng bằng giấy krô-ki trình bày như phần chuẩn bị) lên bảng. Sau đó cho 4 nhóm chơi tiếp sức đính mũi tên (hoặc dùng phấn màu vẽ) vào các nốt nhạc trên sơ đồ sao cho đúng thứ tự các nốt nhạc đã học qua đó tạo thành đường đi về nhà của bé. Qua trò chơi này sẽ giúp học sinh nhớ lâu được tên và thứ tự 7 nốt nhạc * Trò chơi “Mưa dầm thấm lâu” GV chia lớp theo 7 nhóm và dựa vào điều kiện đó tôi đã cho các em bốc thăm thành lập ngẫu nhiên 7 nhóm, mỗi nhóm mang tên một nốt nhạc. Trong các hoạt động các nhóm được mời, gọi nhau bằng tên của nốt nhạc (Ví dụ: nhóm Son). Như thế sẽ hình thành ở học sinh thói quen gọi tên các bạn theo tên nhóm nốt nhạc, sau một thời gian có thể đổi lại tên. Quá trình gọi tên theo nốt nhạc được lặp đi lặp lại từ đó giúp học sinh nhớ đủ tên và nhớ đúng thứ tự 7 nốt nhạc theo yêu cầu. Giáo viên sử dụng giấy Krô-ki vẽ hình các nốt nhạc, ghi tên 7 nốt nhạc treo lên tường làm dụng cụ trực quan lúc nào học sinh cũng nhìn thấy. 2.3.3.Biên pháp 3: Vận dụng linh hoạt sáng tạo một số hình thức tổ chức và phương pháp dạy học tích cực nhằm thu hút sự chú ý của học sinh nâng cao hiệu quả giáo dục Âm nhạc. * Tổ chức cho học sinh nhận biết và nắm vững Khuông nhạc, Khóa Son. Những kiến thức đơn giản đầu tiên để học sinh làm quen và nhận biết một số kí hiệu Âm nhạc đó là giáo viên phải giới thiệu về Khuông nhạc và khóa Son. Giáo viên cần vận dụng một cách sáng tạo. Ví dụ ở Tiết 22: Giới thiệu Khuông nhạc và khóa Son Chúng ta thấy hầu hết các bài hát trong tập bài hát học sinh lớp 3 đều được viết theo khuông nhạc khoá Son. Vì thế khi dạy nội dung này, ngoài việc chuẩn bị bảng phụ kẻ sẵn khuông nhạc, khoá Son giáo viên cho học sinh quan sát trên màn hình trình chiếu bằng sử dụng giáo án điện tử, ứng dụng công nghệ thông tin bất kì một khuông nhạc nào trong các bài hát của tập bài hát lớp 3 (đây chính là hình ảnh trực quan thường xuyên xuất hiện nhất). Từ đó giáo viên giúp học sinh nhận ra khuông nhạc gồm có 5 dòng kẻ song song cách đều nhau, 5 dòng tạo thành 4 khe bằng nhau, Khóa Son đứng ở đầu khuông nhạc Sau khi học sinh nhận biết, nắm được hình khuông nhạc và khoá Son giáo viên kể cho học sinh nghe chuyện “ Bảy anh em đoàn kết”: Ngày xưa có bảy anh em Đô, Rê, Mi, Pha, Son, La, Si mồ côi cha mẹ. Họ luôn sống chung với nhau trong một khu rừng. Nơi đây thường xuyên xảy ra lũ lụt. Trong nhà họ lúc nào cũng có 5 tấm ván lớn. Được buộc chặt với nhau bằng một sợi dây Khoá Son tạo thành một con thuyền. Mỗi khi lũ đến họ đã cùng nhau lên thuyền căng buồm mang tên 4/4 bám chặt thuyền, nguyện sống chết có nhau. Nhờ thế mà họ đã tránh được sự hung hãn cuả các cơn lũ Vừa kể giáo viên vừa vẽ minh họa lên bảng nhằm thu hút sự chú ý của học sinh. Học sinh sẽ nhìn thấy 5 dòng kẻ, khoá son, số chỉ nhịp. Đây là động tác gây ấn tượng cho học sinh. Ngoài các biện pháp nêu trên, giáo viên còn sử dụng thêm đàn Or-gan để giúp học sinh nhận biết vị trí 7 nốt nhạc trên đàn Or-gan cũng như nhận biết thêm về âm thanh của chúng. * Tìm nốt nhạc vui Để giới thiệu hình nốt nhạc và tập viết hình nốt nhạc một cách hiệu quả và tạo cảm hứng thích thú cho học sinh thì giáo viên tiếp tục tổ chức 1 trò chơi vui vào Tiết 23: Giới thiệu một số hình nốt nhạc Các hình nốt nhạc cơ bản sau: Hình nốt trắng: Hình nốt móc kép: Hình nốt đen: Dấu lặng đen : Hình nốt móc đơn: Dấu lặng đơn: Cách 1: Chuẩn bị và tiến hành cho học sinh chơi như sau: - Giáo viên chuẩn bị các thanh cài giống các thanh cài trên bảng nỉ ở lớp 1(khoảng 4 thanh hoặc nhiều hơn hay ít hơn do giáo viên quy định số lượng nhóm chơi). Dùng giấy krô-ki cắt khoảng 40 hình nốt nhạc như đã học. - Tiến hành trò chơi (cho học sinh chơi tiếp sức theo 4 nhóm): + Giáo viên đính 4 thanh cài lên bảng lớp, yêu cầu mỗi nhóm cử 6 em lên xếp hàng trước bảng lớp . + Trong mỗi nhóm, giáo viên phát cho mỗi em 1 hình nốt nhạc đã học (không trùng nhau). Khi có hiệu lệnh của giáo viên như hình nốt đen (hoặc hình nốt móc đơn,) học sinh nào có thẻ hình nốt như giáo viên hô lập tức lên đính vào thanh cài của nhóm mình. Sau mỗi lần chơi giáo viên cho học sinh nhận xét, xếp thứ tự thi đua, tuyên dương. * Lưu ý : Có thể không dùng thanh cài, giáo viên chỉ phát cho mỗi nhóm khoảng 10 hình nốt nhạc. Sau đó cho học sinh trong mỗi nhóm tự đố nhau tìm đúng hình nốt nhạc vừa học, giáo viên theo dõi giúp các nhóm. Cách 2 : Chuẩn bị và tiến hành cho học sinh chơi như sau: - Dùng giấy krô-ki cắt khoảng 35- 40 hình nốt nhạc như đã học, 4 bảng giấy krô-ki rộng khoảng 50cm, dài khoảng 70cm (hoặc 4 bảng phụ) chia thành 2 cột, mỗi cột có 7 ô, trong mỗi ô dùng nhựa trong cứng bấm đè lên làm khe để dễ cài hình các nốt nhạc; 7 thẻ từ
Tài liệu đính kèm:
- skkn_mot_so_bien_phap_giup_hoc_sinh_lop_3_ghi_nho_va_nhan_bi.doc