SKKN Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Trường Trung họa cơ sở
Như chúng ta được biết, việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh nói chung, học sinh THCS Công Liêm nói riêng là một việc làm cần thiết.Bởi trong xã hội phát triển mạnh mẽ đầy thách thức hiện nay, nếu thiếu kỹ năng sống sẽ thiếu khả năng phân tích xử lý các tình huống khó khăn, xuống cấp về đạo đức, nhận thức và ứng xử lệch lạc, có phản ứng tiêu cực, dễ rơi vào bế tắc, không tự mình kéo lên được,. Trong khi đó, chương trình giáo dục hiện nay còn nặng về kiến thức, chưa chú trọng đúng mức đến việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
Từ những năm học 2008 - 2009 với chủ trương xây dựng “Trường học thân thiện - Học sinh tích cực - Trường Xanh, Sạch, Đẹp" nội dung giáo dục KNS trong trường học lần đầu tiên được Bộ GD&ĐT nhắc đến. Tuy nhiên, ở một số trường học ngoài công lập, trường học quốc tế, việc giáo dục KNS đã được quan tâm sớm hơn một bước và đã trở thành một bộ môn chính khóa. Do vậy, đề tài “Giáo dục KNS cho học sinh THCS” đã thực hiện, nhằm hướng đến giáo dục toàn diện cho HS, giúp các em rèn luyện KNS vững vàng trong cuộc sống.
Đứng trước sự phát triển nhanh chóng của nhiều lĩnh vực xã hội thì giáo dục thời đại mới đã và đang phấn đấu đổi mới về nội dung, chất lượng và phương pháp sao cho đạt được 2 mục tiêu lớn là đào tạo nguồn nhân lực và đào tạo kỹ năng sống cho học sinh. Tuy nhiên bên cạnh những thành tựu đạt đuợc của toàn ngành thì gần đây chúng ta thường thấy thực trạng trẻ vị thành niên có xu hướng gia tăng về bạo lực học đường, về phạm tội, về liều lĩnh, ứng phó không lành mạnh, dễ mắc các tai tệ nạn xã hội, sống ích kỷ, vô tâm, khép mình, .Vì vậy việc rèn kỹ năng thực hành, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng giải quyết vấn đề, khả năng tự phục vụ bản thân cũng làviệc làm cần thiết Hơn thế nữa đứng trước thềm hội nhập quốc tế đòi hỏi thế hệ trẻ phải tự tin; phải nắm bắt kịp thời các cơ hội cũng như phải có một số kỹ năng: sống khỏe, sống lành mạnh, giỏi lập trình, giỏi tiếng Anh, giỏi ứng xử các tình huống xảy ra trong cuộc sống hàng ngày như khi thấy bạn bị đuối nước; khó thở do hít khí, bạn bị tai nạn trên đường đi.
Vấn đề học sinh thiếu kỹ năng sống, thiếu tính tự tin, tự lập, sống ích kỷ, vô tâm, thiếu trách nhiệm với gia đình và bản thân đang là những cản trở lớn cho sự phát triển của thanh thiếu niên khiến không ít các bậc cha mẹ phải phiền lòng vì con, trong một xã hội phát triển năng động như hiện nay.
Nhiều vị phụ huynh lo lắng trước tình trạng con của mình thiếu tự tin, luôn tỏ ra rụt rè khi có cơ hội thể hiện mình trước đám đông hoặc không biết cách xử lý tình huống dù là thật đơn giản như kêu gọi sự giúp đỡ từ người khác, tìm đường, định hướng.
TT Tên mục Trang I. PHẦN MỞ BÀI 1 1 Lý do chọn đề tài 02 2 2 Mục đích nghiên cứu 03 3 3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 03 4 a Đối tượng nghiên cứu 03 5 b Phạm vi nghiên cứu nghiên cứu 03 6 c Đối tượng khảo sát 03 7 4 Phương pháp nghiên cứu 03 8 a Phương pháp nghiên cứu tài liệu 03 9 b Phương pháp khảo sát, phỏng vấn 03 10 c Phương pháp thống kê toán học 03 11 d Phương pháp xử lý thông tin 03 12 e Phương pháp nghiên cứu lý luận 03 II. PHẦN NỘI DUNG ĐỀ TÀI 13 1 Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm 04 14 1.1 Khái quát về kỹ năng sống 04 15 a Kỹ năng sống là gì? 04 16 b Khái niệm về kỹ năng sống 04 17 1.2 Phân loại kỹ năng sống 04 18 1.3 Biện pháp giáo dục kỹ năng sống và sự cần thiết phải GD KNS cho học sinh THCS 05 19 a Giáo dục KNS là gì? 05 20 b Sự cần thiết phải giáo dục KNS cho học sinh THCS 05 21 2. Thực trạng về việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS nói chung và học sinh THCS Công Liêm nói riêng và nguyên nhân dẫn đến thực trạng đó 06 22 2.1 Thực trạng 06 23 2.2 Thực trạng tại Trường THCS Công Liêm 08 24 2.3 Nguyên nhân dẫn đến thực trạng đó 09 25 2.4 Vai trò và tác dụng của KNS đối với học sinh THCS 10 26 a Vai trò của KNS 10 27 b Tác động của KNS đối với học sinh THCS 10 28 3 Các giải pháp giải quyết vấn đề 11 29 a Phương pháp động não 12 b Phương pháp thảo luận nhóm 12 c Phương pháp đóng vai 12 d Phương pháp nghiên cứu tình huống 14 4 Hiệu quả biện pháp giáo dục KNS cho học sinh THCS Công Liêm 16 III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1 Kết luận 17 2 Kiến nghị 18 I. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Như chúng ta được biết, việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh nói chung, học sinh THCS Công Liêm nói riêng là một việc làm cần thiết.Bởi trong xã hội phát triển mạnh mẽ đầy thách thức hiện nay, nếu thiếu kỹ năng sống sẽ thiếu khả năng phân tích xử lý các tình huống khó khăn, xuống cấp về đạo đức, nhận thức và ứng xử lệch lạc, có phản ứng tiêu cực, dễ rơi vào bế tắc, không tự mình kéo lên được,... Trong khi đó, chương trình giáo dục hiện nay còn nặng về kiến thức, chưa chú trọng đúng mức đến việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. Từ những năm học 2008 - 2009 với chủ trương xây dựng “Trường học thân thiện - Học sinh tích cực - Trường Xanh, Sạch, Đẹp" nội dung giáo dục KNS trong trường học lần đầu tiên được Bộ GD&ĐT nhắc đến. Tuy nhiên, ở một số trường học ngoài công lập, trường học quốc tế, việc giáo dục KNS đã được quan tâm sớm hơn một bước và đã trở thành một bộ môn chính khóa. Do vậy, đề tài “Giáo dục KNS cho học sinh THCS” đã thực hiện, nhằm hướng đến giáo dục toàn diện cho HS, giúp các em rèn luyện KNS vững vàng trong cuộc sống. Đứng trước sự phát triển nhanh chóng của nhiều lĩnh vực xã hội thì giáo dục thời đại mới đã và đang phấn đấu đổi mới về nội dung, chất lượng và phương pháp sao cho đạt được 2 mục tiêu lớn là đào tạo nguồn nhân lực và đào tạo kỹ năng sống cho học sinh. Tuy nhiên bên cạnh những thành tựu đạt đuợc của toàn ngành thì gần đây chúng ta thường thấy thực trạng trẻ vị thành niên có xu hướng gia tăng về bạo lực học đường, về phạm tội, về liều lĩnh, ứng phó không lành mạnh, dễ mắc các tai tệ nạn xã hội, sống ích kỷ, vô tâm, khép mình,.Vì vậy việc rèn kỹ năng thực hành, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng giải quyết vấn đề, khả năng tự phục vụ bản thân cũng làviệc làm cần thiếtHơn thế nữa đứng trước thềm hội nhập quốc tế đòi hỏi thế hệ trẻ phải tự tin; phải nắm bắt kịp thời các cơ hội cũng như phải có một số kỹ năng: sống khỏe, sống lành mạnh, giỏi lập trình, giỏi tiếng Anh, giỏi ứng xử các tình huống xảy ra trong cuộc sống hàng ngày như khi thấy bạn bị đuối nước; khó thở do hít khí, bạn bị tai nạn trên đường đi..... Vấn đề học sinh thiếu kỹ năng sống, thiếu tính tự tin, tự lập, sống ích kỷ, vô tâm, thiếu trách nhiệm với gia đình và bản thân đang là những cản trở lớn cho sự phát triển của thanh thiếu niên khiến không ít các bậc cha mẹ phải phiền lòng vì con, trong một xã hội phát triển năng động như hiện nay. Nhiều vị phụ huynh lo lắng trước tình trạng con của mình thiếu tự tin, luôn tỏ ra rụt rè khi có cơ hội thể hiện mình trước đám đông hoặc không biết cách xử lý tình huống dù là thật đơn giản như kêu gọi sự giúp đỡ từ người khác, tìm đường, định hướng... Thêm nữa trước tình trạng bạo lực học đường ngày càng gia tăng thì kỹ năng tự bảo vệ mình cũng cần được coi trọng khi các nhóm trẻ xấu luôn lấy sức mạnh cơ bắp hoặc đám đông để bắt nạt, ức hiếp các trẻ hiền, ngoan, ít nói.... Nhiều em học sinh có cuộc sống khép kín với thực tại, đắm chìm trong thế giới ảo của Internet của thế giới game,... mà quên đi và đánh mất những cơ hội kết bạn, thể hiện những khả năng tiềm ẩn của mình, lo sợ, rụt rè khi tiếp xúc với cộng đồng, xã hội. Gắn với phong trào thi đua Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực. Trường chuẩn Quốc gia; Trước những yêu cầu hết sức thiết thực, với cương vị thủ trưởng một đơn vị tôi xin trình bày ra đây những điều rút ra được thực tiễn, mong muốn chia sẻ cùng đồng nghiệp nhằm đóng góp phần nào kinh nghiệm giáo dục cho con em chúng ta trở thành những con người toàn diện, năng động, sáng tạo hòa nhập cùng cộng đồng, và có ích cho xã hội. Với những lý do trên và thực tiễn tại trường THCS Công Liêm tôi mạnh dạn lựa chọn đề tài : “ Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Trường Trung họa cơ sở”. 2. Mục đích nghiên cứu. Đáp ứng mục tiêu giáo dục toàn diện; phù hợp với 4 trụ cột của giáo dục theo quan niệm của UNESCO: học để biết; học để làm; học để tồn tại và học để chung sống; Giúp học sinh thích ứng được với cuộc sống đầy những biến động khôn lường (những tác động của tự nhiên và xã hội hiện đại) Thúc đẩy những hoạt động mang tính xã hội, phát huy các nhân tố tích cực, hạn chế nhân tố tiêu cực, xây dựng môi trường trường học thân thiện, học sinh tích cực. Góp phần tích cực cho việc đổi mới phương pháp học tập của học sinh. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu a. Đối tượng nghiên cứu của đề tài là vấn đề giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS. b. Phạm vi nghiên cứu: Học sinh THCS c. Đối tượng khảo sát: Học sinh Trường THCS Công Liêm 4. Phương pháp nghiên cứu. a. Phương pháp nghiên cứu tài liệu. Phương pháp nghiên cứu tài liệu dùng để nghiên cứu các tài liệu, các đề tài về giáo dục KNS cho học sinh THCS, phân tích, đánh giá, tổng hợp tài liệu về vấn đề có liên quan đến đề tài. b. Phương pháp khảo sát, phỏng vấn . Phương pháp được thực hiện nhằm thu thập thông tin về thực trạng giáo dục KNS cho học sinh THCS. Để đo mức độ hình thành KNS cho học sinh THCS. c. Phương pháp thống kê toán học. Phương pháp thống kê toán học dùng để xử lý các kết quả khảo sát bằng phiếu hỏi. d. Phương pháp xử lý thông tin. Phương pháp xử lý thông tin: để xây dựng các luận cứ, khái quát hoá để phục vụ cho việc chứng minh. e. Phương pháp nghiên cứu lý luận. Nghiên cứu các đề tài, các văn bản, chỉ thị, nghị quyết của Đảng và Nhà nước về vấn đề giáo dục và giáo dục KNS cho học sinh THCS, phân tích, tổng hợp những tư liệu, tài liệu lý luận về giáo dục KNS. II. PHẦN NỘI DUNG 1. Cơ sở lý luận Dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và những quan điểm cùa Nhà nước ta về giáo dục kỹ năng cho HS.Qua khảo sát thực tế học sinh Trường THCS Công Liêm. 1.1. Khái quát về kỹ năng sống a. Kỹ năng là gì? Kỹ năng là năng lực hay khả năng chuyên biệt của một cá nhân về một hoặc nhiều khía cạnh nào đó được sử dụng để giải quyết tình huống hay công việc nào đó phát sinh trong cuộc sống. b. Khái niệm kỹ năng sống. Khái niệm KNS được hiểu theo nhiều cách khác nhau. Theo tồ chức UNESCO định nghĩa " kỹ năng sống" là: khả năng thích nghi và hành vi tích cực cho phép cá nhân có đầy đủ khả năng đối phó có hiệu quả với nhu cầu và thách thức của cuộc sống hằng ngày. Nói một cách dễ hiểu, đó là khả năng nhận thức của bản thân (giúp mỗi người biết mình là ai, sinh ra để làm gì, điểm mạnh, điểm yếu của bản thân, mình có thể làm được làm gì?) Đứng trước sự phát triển nhanh chóng của nhiều lĩnh vực xã hội thì giáo dục thời đại mới đã và đang phấn đấu đổi mới về nội dung, chất lượng và phương pháp sao cho đạt được 2 mục tiêu lớn là đào tạo nguồn nhân lực và đào tạo kỹ năng sống cho học sinh. Tuy nhiên bên cạnh những thành tựu đạt đuợc của toàn ngành thì gần đây chúng ta thường thấy thực trạng học sinh có xu hướng gia tăng về bạo lực học đường, về phạm tội, về liều lĩnh, ứng phó không lành mạnh, dễ mắc các tai tệ nạn xã hội, sống ích kỷ, vô tâm, khép mình,.Vì vậy việc rèn kỹ năng thực hành, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng giải quyết vấn đề, khả năng tự phục vụ bản thân cũng là nhu cầu cần thiết sống khỏe, sống lành mạnh, giỏi lập trình, giỏi tiếng Anhvà ứng phó các tình huống có thể sảy ra trong cuộc sống như khi thấy bạn bị đuối nước; khó thở do hít khí , bạn bị tai nạn trên đường đi.....Thì nên làm gì, làm như thế nào ? Vì tại Trường THCS Công Liêm trong những năm học qua vẫn còn tình trạng học sinh đuối nước nhưng những bạn đi cùng lại thiếu đi kỹ năng sống, kỹ năng ứng phó Ví dụ: Khi bạn N bị đuối nước em M đi cùng thấy bạn bị như vậy mà gần đó có các hộ nhà dân nhưng bạn M không gọi, không kêu cứu mà chạy một mạch về nhà khoảng 2 km để gọi bố mẹ và người thân ra cứu. Thì rất tiếc cho em N không được cứu kịp thời và em N đã ra đi vĩnh viễn.... 1.2. Phân loại kỹ năng sống. Kỹ năng sống được chia làm hai loại: kỹ năng cơ bản và kỹ năng nâng cao. Kỹ năng cơ bản gồm: Kỹ năng nghe, nói, đọc, viết, múa, hát, đi, đứng,... Kỹ năng nâng cao: Là sự kế thừa và phát triển các kỹ năng cơ bản dưới một dạng thức mới hơn. Nó bao gồm: các khả năng tư duy logic, sáng tạo, suy nghĩ nhiều chiều, phân tích, tổng hợp,... Ở các lớp THCS, kỹ năng nâng cao được xem trọng nhiều, còn kỹ năng cơ bản được xem trọng ở các lớp đầu cấp tiểu học. KNS được học qua 3 môi trường cụ thể, đó là: học từ những người truyền thụ trực tiếp kiến thức cho mình, học từ sách báo, truyền hình và các phương tiện truyền thông đại chúng khác, học từ những hiện tượng xảy ra trong tự nhiên xã hội. Hay nói cách khác, KNS có trong 3 môi trường: gia đình, nhà trường và xã hội. .... - Vấn đề học sinh thiếu kỹ năng sống, thiếu tính tự tin, tự lập, sống ích kỷ, vô tâm, thiếu trách nhiệm với gia đình và bản thân đang là những cản trở lớn cho sự phát triển của thanh thiếu niên khiến không ít các bậc cha mẹ phải phiền lòng vì con, trong một xã hội phát triển năng động như hiện nay. - Nhiều vị phụ huynh lo lắng trước tình trạng con của mình thiếu tự tin, luôn tỏ ra rụt rè khi có cơ hội thể hiện mình trước đám đông hoặc không biết cách xử lý tình huống dù là thật đơn giản như kêu gọi sự giúp đỡ từ người khác, tìm đường, định hướng,... 1.3. Biện pháp Giáo dục kỹ năng sống và sự cần thiết phải giáo dục kỹ năng sống cho học sinh THCS. Trước hết phải cho học sinh hiểu rõ: Bản chất việc GD KNS và việc cần thiết phải giáo dục KNS cho học sinh hiện nay a. Giáo dục KNS là gì? Giáo dục KNS là một quá trình với những hoạt động cụ thể nhằm tổ chức, điều khiển để học sinh biết cách chuyển dịch kiến thức đã được biết và thái độ, giá trị ( HS suy nghĩ, cảm thấy tin tưởng được) thành hành động thực tế một cách tích cực và mang tính chất xây dựng. Giáo dục KNS cho HS không phải là đưa ra những lời giải đơn giản cho những câu hỏi đơn giản, mà giáo dục KNS là việc hướng đến làm thay đổi các hành vi. Có nghĩa là, GD cho các em có cách sống tích cực trong xã hội, là xây dựng và thay đổi ở các em các hành vi theo hướng tích cực, phù hợp với mục tiêu phát triển toàn diện nhân cách người học dựa trên cơ sở giúp HS có tri thức, giá trị, thái độ và kỹ năng phù hợp. Mục tiêu giáo dục KNS cho học sinh THCS không dừng lại ở việc làm thay đổi nhận thức cho HS bằng cách cung cấp thông tin, tri thức mà tập trung vào mục tiêu xây dựng hoặc làm thay đổi hành vi của HS theo hướng tích cực, mang tính xây dựng đối với các vấn đề đặt ra trong cuộc sống. Học sinh THCS (12-16 tuổi) là lứa tuổi có nhiều thay đổi mạnh mẽ về thể chất, sức khỏe và tâm sinh lý. Tuổi dậy thì các em dễ thay đổi tình cảm, hành vi, chóng vui chóng buồn. b. Sự cần thiết phải giáo dục KNS cho học sinh THCS. Cuộc sống luôn tạo ra những khó khăn, thử thách để con người vượt qua. Vì vậy, mỗi con người cần phải trang bị cho mình những kỹ năng cần thiết để giải quyết các vấn đề gặp phải trong cuộc sống. Là một nhà giáo dục tương lai, một con người của xã hội, chúng ta cần phải thấy rõ vai trò của việc trang bị KNS cho HS. Mâu thuẫn giữa ý muốn thoát khỏi sự giám sát của bố mẹ, muốn khẳng định mình trong gia đình lẫn ngoài xã hội với ý thức “các em vẫn còn là trẻ con” trong suy nghĩ của các bậc cha mẹ, thầy cô đã nảy sinh những xung đột mà các em chưa được trang bị kỹ năng cần thiết để ứng phó và giải quyết. Đây là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng phạm pháp ở thanh thiếu niên, đặc biệt ở độ tuổi THCS, ngày càng gia tăng đến mức độ đáng báo động trong xã hội. Vì vậy, giáo dục KNS là con đường ngắn nhất, giúp các em định hướng về cách sống và hành động một cách tích cực. Nắm được KNS, các em sẽ dễ dàng áp dụng những kiến thức lý thuyết, những “cái mình biết”, “cái mình tin tưởng”,.. vào thực tiễn thành những hành động tích cực, giúp các em thích ứng nhanh nhẹn với những sự thay đổi ngày càng nhanh của xã hội, vững bước tương lai. Vì vậy đối với học sinh nói chung, học sinh THCS Công Liêm nói riêng cần cho các em hiểu rõ 10 nhóm kỹ năng sống mà các em cần phải biết đó là: - Kỹ năng tự phục vụ bản thân - Kỹ năng xác lập mục tiêu cuộc đời - Kỹ năng giao tiếp và ứng xử - Kỹ năng điều chỉnh và quản lý cảm xúc - Kỹ năng tự nhận thức và đánh giá bản thân - Kỹ năng thể hiện tự tin trước đám đông - Kỹ năng hợp tác và chia sẻ - Kỹ năng quản lý thời gian hiệu quả - Kỹ năng đánh giá người khác. - Kỹ năng đối diện và ứng phó khó khăn trong cuộc sống 2. Thực trạng về biện pháp giáo dục KNS cho học sinh THCS nói chung và học sinh Trường THCS Công Liêm nói riêng. Nguyên nhân dẫn đến thực trạng đó 2.1. Thực trạng về biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trung học cơ sở nói chung và học sinh thcs công liêm nói riêng hiện nay Thời gian qua, báo chí đã phản ánh khá nhiều về thực trạng thanh thiếu niên thiếu hụt về kỹ năng xử lý, ứng phó với tình huống xảy ra trong cuộc sống nên đã rơi vào bế tắc ví dụ như trường THCS Công Liêm trong những năm học qua vẫn còn tình trạng học sinh Đuối nước, dẫu có bạn đi bên cạnh nhưng vẫn không cứu sống được, các bạn không thể tự kéo bạn mình lên được hoặc thiếu đi rất nhiều kỹ năng cần thiết; Thực trạng cho nền giáo dục ở nước ta hiện nay là quá chú trọng vào việc giảng dạy kiến thức, sách vở, quản lý GD bằng những quy tắc cứng nhắc mà xem nhẹ việc GD về KNS, đạo đức cho học sinh. Chính vì thế mà Việt Nam là một trong những nước đứng đầu về bạo lực học đường. Công tác giáo dục KNS cho HS chưa được đầu tư đúng mức về tài liệu, cơ sở vật chất giảng dạy. Nội dung, cách thức giáo dục KNS đơn điệu, sơ sài, chưa thu hút được sự quan tâm tham gia của các em HS. Bản thân giáo viên cũng còn thiếu KNS nên khó đáp ứng tốt yêu cầu giáo dục KNS cho HS. Vì vậy, với không ít cơ sở GD, giáo dục KNS là nhiệm vụ bất đắc dĩ, và kết quả "được hay không thì tùy". Về phía các đoàn thể xã hội khác, nhìn chung đều có tham gia vào công tác này, nhưng chưa thực sự quan tâm đúng mức. Đặc biệt, về phía gia đình, vì nhiều nguyên nhân mà hầu hết các bậc phụ huynh đều đẩy việc giáo dục KNS con em mình cho nhà trường, không quan tâm đến con em mình trong nhận thức về KNS. Trong khi đó, GD trong gia đình là nền tảng đầu tiên và quan trọng nhất. Hầu hết đề tài nghiên cứu trước đây đều có chung nhận định: học sinh thời nay năng động, tự tin, mạnh dạn bày tỏ chính kiến của mình và thường có mức yêu cầu cao đối với bản thân. Kết quả nghiên cứu cho thấy các em bước đầu hình thành những quan niệm cơ bản về kỹ năng sống, phần đông nhận thức được kỹ năng sống là hành vi con người thể hiện khi ứng phó với những tình huống diễn ra trong cuộc sống, dựa trên những phẩm chất tâm lý và kinh nghiệm cá nhân. Bên cạnh đó, các em cũng nhận định được nguyên nhân chính dẫn đến việc thiếu kỹ năng sống là do chưa có sự hòa hợp trong giao tiếp giữa các em với cha mẹ, thầy cô. Đồng thời cũng bị ảnh hưởng bởi lối sống, quan niệm sống từ bạn bè cùng lớp, cùng trường và từ các phương tiện thông tin đại chúng (mạng Internet, báo chí, diễn đàn...). Tuy nhiên, chỉ mới dừng ở việc nhận thức, đa số học sinh vẫn chưa tiếp cận được những biện pháp rèn luyện để hình thành kỹ năng sống. Điều này cần sự nỗ lực từ nhiều phía: gia đình, nhà trường và chính bản thân học sinh. Có nhiều HS học rất giỏi, nhưng ngoài điểm số cao, các em chỉ biết ăn, ngủ, học và vui chơi, trong khi đó khả năng giao tiếp rất kém. Qua khảo sát thực nghiệm đối với nhóm HS trường THCS Công Liêm. Để có những nhận xét, đánh giá chính xác, Tôi đã mạnh dạn đưa ra một số phiếu khảo sát với nhiều câu hỏi nhằm tìm hiểu thực trạng và nhu cầu cần được giáo dục KNS cho học sinh THCS. Nội dung của phiếu như sau: PHIẾU TRẮC NGHIỆM KỸ NĂNG SỐNG CỦA HỌC SINH THCS ( Đánh dấu vào ô bạn chọn) Câu 1: Theo bạn, kỹ năng giao tiếp tốt sẽ quyết định bao nhiêu sự thành công của bạn trong công việc và cuộc sống? a. 20% b. 50% c. 85% d. 70% Câu 2: Trong tiết học, giáo viên có kết hợp giữa việc dạy kiến thức trong bài học với việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh hay không? a. Thường xuyên b. Thỉnh thoảng c. Hiếm khi d. Không bao giờ Câu 3: Giao tiếp không hiệu quả sẽ dẫn đến hậu quả như thế nào? a. Xảy ra hiểu lầm b. Mọi người không lắng nghe nhau c. Người nói không thể đưa ra những chỉ dẫn rõ ràng Câu 4: Cách tư duy nào sau đây sẽ luôn giúp bạn thành công hơn trong quá trình giao tiếp? a. Hãy luôn đơn giản hóa vấn đề b. Luôn nhìn người khác với con mắt tích cực d. Xem người khác sai gì để mình chỉ trách Câu 5: Bạn được rèn luyện kỹ năng sống ở đâu? a. Nhà trường b. Gia đình c. Bạn bè d. Tất cả Câu 6: Bạn kiểm soát những tình huống mới một cách khá thoải mái và dễ dàng? a. Không bao giờ b. Hiếm khi c. Thỉnh thoảng d. Thường xuyên e. Luôn luôn Câu 7: Tôi có khuynh hướng làm những gì tôi nghĩ mình có thể làm được hơn những gì tôi tin là đúng? a. Không bao giờ b. Hiếm khi c. Thỉnh thoảng d. Thường xuyên e. Luôn luôn Câu 8: Bạn thường rèn luyện kỹ năng sống của mình bằng cách nào? a. Trong hoạt động vui chơi với bạn bè b. Trong học tập ở nhà trường c. Trong mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình d. Trong công việc hàng ngày Câu 9: Bạn được trường tổ chức giáo dục kỹ năng sống bao lâu một lần? a. Thường xuyên (một tuần một lần) b. Thỉnh thoàng (một tháng một lần) c. Hiếm khi d. Không bao giờ * Kết quả điều tra 200 học sinh trong trường: Đánh giá tổng hợp (10 câu hỏi cho 200 HS): Nhận xét về kết quả điều tra cho thấy: hầu hết các em biết được tầm quan trọng của KNS trong cuộc sống hiện nay, và có những nhận thức đúng đắn về việc tiếp xúc và giải quyết các tình huống. Nhưng, hầu hết các em chưa được tiếp cận một cách thường xuyên và giáo dục đúng đắn về các KNS. Vì vậy, các em cần phải được rèn luyện và giáo dục đúng đắn về KNS. Những kĩ năng sống cần được giáo dục và rèn luyện đối với học sinh THCS: - Kĩ năng giao tiếp và thương thuyết (bao hàm tính tự kiềm chế) - Kĩ năng lựa chọn và quyết định (bao hàm phê phán và bác bỏ) - Kĩ năng hợp tác và tìm kiếm sự giúp đỡ (bao hàm yếu tố thân thiện, làm việc theo nhóm) . - Kĩ năng tự nhận thức(ta là ai là điều cực kì quan trọng) - Kĩ năng giải quyết các tình huống đặc biệt khó khăn trong cuộc sống - Kĩ năng tưởng như rất đơn giản nhưng thật sự cần thiết như + Kĩ năng nghe, nói, đọc, viết; không chỉ cho việc học ngoại ngữ mà cho mọi môn học, cho cuộc sống sau này; + Kĩ năng cấp cứu khi có người gặp tai nạn h
Tài liệu đính kèm:
- skkn_mot_so_bien_phap_giao_duc_ky_nang_song_cho_hoc_sinh_tru.doc