SKKN Áp dụng kĩ thuật dạy học tích cực trong dạy học mĩ thuật ở cấp Trung học cơ sở

SKKN Áp dụng kĩ thuật dạy học tích cực trong dạy học mĩ thuật ở cấp Trung học cơ sở

Mĩ thuật là nghệ thuật tạo ra cái đẹp nhằm phục vụ nhu cầu vật chất và tinh thần của con người. Đúng thật như vậy, nhà văn hào lớn của giai cấp vô sản Mác Xim Goóc Ky đã nói: “Con người bản tính là nghệ sĩ, bất cứ ở đâu và vào lúc nào con người cũng muốn đưa cái đẹp vào cuộc sống”.

 Hàng năm, ngành giáo dục đều tổ chức thi học sinh giỏi môn Mĩ thuật nhằm phát huy tinh thần học tập và phát triển toàn diện về Đức - Trí - Thể - Mĩ nhằm phát hiện năng khiếu thực sự, từ đó có kế hoạch bồi dưỡng, hi vọng các em sau này sẽ trở thành hoạ sĩ, nhà điêu khắc, nhà kiến trúc sư trong tương lai. Để đạt được điều đó, ngoài năng khiếu bẩm sinh, sự say mê học tập của các em thì lòng nhiệt tình cũng như kinh nghiệm, kiến thức vững vàng của người thầy giáo rất cần thiết. Người thầy phải biết vận dụng linh hoạt các kĩ thuật dạy học tích cực cũng như đổi mới các phương pháp trong dạy học phù hợp với thời kì mới.

 Đổi mới phương pháp dạy học và ứng dụng các kĩ thuật trong dạy học là nhiệm vụ cấp thiết đang đặt ra cho ngành giáo dục hiện nay. Nghị quyết Đại hội đại biểu lần IX của Đảng đã chỉ rõ: “Đổi mới phương pháp dạy và học, phát huy tư duy sáng tạo và năng lực tự đào tạo của người học, coi trọng thực hành, thực nghiệm, ngoại khoá, làm chủ kiến thức, tránh nhồi nhét, học vẹt, học chay”. Đất nư¬ớc ta đang chuyển mình mang tầm vóc lịch sử, đang từng bư¬ớc hội nhập với khu vực và quốc tế. Hơn bao giờ hết cuộc cách mạng khoa học kĩ thuật đang diễn ra mạnh mẽ thì yêu cầu xây dựng một chiến l¬ược con ng¬ười trong công cuộc đổi mới giáo dục và đào tạo đã và đang đ¬ược toàn Đảng, toàn dân quan tâm. Công nghệ thông tin là ph¬ương tiện đ¬ược ứng dụng trong rất nhiều ngành nghề khác nhau. Công nghệ thông tin hỗ trợ đắc lực cho việc áp dụng các kĩ thuật trong dạy học hiện nay. Ngược lại, phương pháp dạy học và kĩ thuật dạy học của giáo viên cũng lại chịu sự tác động qua lại của các phương tiện dạy học hiện đại.

 

doc 30 trang thuychi01 5041
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "SKKN Áp dụng kĩ thuật dạy học tích cực trong dạy học mĩ thuật ở cấp Trung học cơ sở", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
 I. MỞ ĐẦU 
 1. Lí do chọn đề tài :
 Mĩ thuật là nghệ thuật tạo ra cái đẹp nhằm phục vụ nhu cầu vật chất và tinh thần của con người. Đúng thật như vậy, nhà văn hào lớn của giai cấp vô sản Mác Xim Goóc Ky đã nói: “Con người bản tính là nghệ sĩ, bất cứ ở đâu và vào lúc nào con người cũng muốn đưa cái đẹp vào cuộc sống”. 
 Hàng năm, ngành giáo dục đều tổ chức thi học sinh giỏi môn Mĩ thuật nhằm phát huy tinh thần học tập và phát triển toàn diện về Đức - Trí - Thể - Mĩ nhằm phát hiện năng khiếu thực sự, từ đó có kế hoạch bồi dưỡng, hi vọng các em sau này sẽ trở thành hoạ sĩ, nhà điêu khắc, nhà kiến trúc sư trong tương lai. Để đạt được điều đó, ngoài năng khiếu bẩm sinh, sự say mê học tập của các em thì lòng nhiệt tình cũng như kinh nghiệm, kiến thức vững vàng của người thầy giáo rất cần thiết. Người thầy phải biết vận dụng linh hoạt các kĩ thuật dạy học tích cực cũng như đổi mới các phương pháp trong dạy học phù hợp với thời kì mới.
 Đổi mới phương pháp dạy học và ứng dụng các kĩ thuật trong dạy học là nhiệm vụ cấp thiết đang đặt ra cho ngành giáo dục hiện nay. Nghị quyết Đại hội đại biểu lần IX của Đảng đã chỉ rõ: “Đổi mới phương pháp dạy và học, phát huy tư duy sáng tạo và năng lực tự đào tạo của người học, coi trọng thực hành, thực nghiệm, ngoại khoá, làm chủ kiến thức, tránh nhồi nhét, học vẹt, học chay”. Đất nước ta đang chuyển mình mang tầm vóc lịch sử, đang từng bước hội nhập với khu vực và quốc tế. Hơn bao giờ hết cuộc cách mạng khoa học kĩ thuật đang diễn ra mạnh mẽ thì yêu cầu xây dựng một chiến lược con người trong công cuộc đổi mới giáo dục và đào tạo đã và đang được toàn Đảng, toàn dân quan tâm. Công nghệ thông tin là phương tiện được ứng dụng trong rất nhiều ngành nghề khác nhau. Công nghệ thông tin hỗ trợ đắc lực cho việc áp dụng các kĩ thuật trong dạy học hiện nay. Ngược lại, phương pháp dạy học và kĩ thuật dạy học của giáo viên cũng lại chịu sự tác động qua lại của các phương tiện dạy học hiện đại.
 Mỗi kĩ thuật dạy học đều có những ưu điểm và hạn chế riêng; không thể có một kĩ thuật dạy nào tối ưu cho mọi trường hợp. Thêm vào đó, việc thực hiện có hiệu quả mỗi kĩ thuật dạy luôn đòi hỏi người dạy và người học phải có những phẩm chất, kĩ năng nhất định và những điều kiện cần thiết để đảm bảo thực hiện. Vì vậy, vấn đề không phải là cách dạy nào tốt hơn, mà là cách dạy, cách ứng dụng kĩ thuật nào phù hợp hơn. Tiêu chí hàng đầu trong việc lựa chọn kĩ thuật dạy học chính là cách học. Tuy nhiên, cách học không chỉ do những đặc điểm cá nhân của người học quy định, mà còn do tính chất và đặc điểm của nội dung học tập, mục đích học tập, cũng như điều kiện học tập quy định. Đồng thời, việc lựa chọn các kĩ thuật dạy còn phụ thuộc vào quan điểm và mục đích dạy học, cũng như trình độ và kỹ năng sử dụng các phương pháp dạy của người dạy. Vì vậy, để đạt được hiệu quả trong giảng dạy thi người giáo viên phải biết sử dụng các kĩ thuật dạy học một cách linh hoạt, không bị gò bó, phát huy hết năng lực tự học và sáng tạo của học sinh, tạo cho giờ học vui tươi.
 Thấy được vai trò và hiệu quả của các kĩ thuật trong dạy học, tôi đã nghiên cứu tài liệu và ứng dụng vào các tiết dạy học mĩ thuật. Các kĩ thuật dạy học tích cực được ứng dụng trong bài giảng tạo cho bài giảng sôi nổi hơn hẳn, các em học sinh tham gia các hoat động học một cách tích cực hơn. Vì vậy tôi đã nghiên cứu và lựa chon đề tài luận văn là: “Áp dụng kĩ thuật dạy học tích cực trong dạy học mĩ thuật ở cấp Trung học cơ sở” góp phần cho việc ứng dụng các kĩ thuật và phương pháp dạy học tích cực được tốt hơn, phù hợp với sự phát triển hiện nay.
 2. Mục đích nghiên cứu:
 Giáo dục mĩ thuật đóng vai trò rất quan trọng trong nền giáo dục hiện nay, nhưng vấn đề đáng quan tâm ở đây là dạy mĩ thuật như thế nào? với môn mĩ thuật trong trường trung học cơ sở có những phân môn như: Vẽ theo mẫu, vẽ trang trí, vẽ tranh, thường thức mĩ thuật. Vậy làm sao để học sinh hứng thú với môn mĩ thuật? làm sao để học sinh không cảm thấy nhàm chán và khô khan? đó là phụ thuộc ở người giáo viên, giáo viên nắm vững kiến thức điều hoà tốt các phương pháp dạy học kết hợp với sự sáng tạo trong dạy học, làm được như vậy người giáo viên sẽ làm chủ được mọi kiến thức và tình huống trong giảng dạy, thông qua đó học sinh sẽ cảm thấy được sự thích thú khi học môn mĩ thuật.
- Giáo viên nắm được tác dụng, cách tiến hành và yêu cầu sư phạm khi sử dụng một số kĩ thuật dạy học tích cực ở trường phổ thông.
- Có kĩ năng vận dụng có hiệu quả một số kĩ thuật dạy học tích cực vào các phân môn mĩ thuật ở phổ thông.
- Giáo viên phải có ý thức vận dụng các kĩ thuật dạy học tích cực trong quá trình dạy học mĩ thuật ở trường phổ thông. 
3. Đối tượng nghiên cứu:
 	Là hệ thống các kĩ thuật dạy học tích cực trong trường trung học cơ sở.
 	Giáo viên nghiên cứu để áp dụng các kĩ thuật dạy học tích cực trong giảng dạy mĩ thuật ở trường trung học cơ sở Hà vân nói riêng và cấp THCS nói chung.
4. Phương pháp nghiên cứu:
 Sử dụng phương pháp thu thập tài liệu, tự học, tự nghiên cứu qua tài liệu sách vở, các dự án đổi mới phương pháp dạy học.
 - Phương pháp tư duy: Thu thập thông tin, phân tích tổng hợp và xử lí thông tin. 
 II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:
1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm.
 1.1.Mục tiêu:
 Ngày nay cái đẹp đã trở thành một trong những nhu cầu thiết yếu của cuộc sống con người. Tất cả phục vụ cho con người đều cần đẹp về cả hình thể, màu sắc và khi cuộc sống ngày càng cao thì cái đẹp lại càng trở nên quan trọng. Có thể nói mĩ thuật đóng góp một phần đáng kể vào sự phát triển của nền kinh tế quốc dân. 
 Với mục tiêu là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân, giáo dục thẩm mĩ có mục tiêu là phát triển năng lực, thẩm mĩ cho mỗi thành viên trong xã hội, góp phần quan trọng vào việc hình thành con người mới, sự phát triển năng lực thẩm mĩ sẽ giúp con người biết nhận thức và đánh giá, biết vận động và sáng tạo theo quy định cái đẹp, giáo dục thẩm mỹ ở trường phổ thông được thực hiện chủ yếu trong các giờ chính khoá trong nhà trường. 
 Giáo dục mĩ thuật ở trường phổ thông không nhằm đào tạo hoạ sĩ hay những người chuyên làm nghề mĩ thuật mà giáo dục thẩm mĩ cho học sinh là chủ yếu, tạo điều kiện cho học sinh tiếp xúc, làm quen, thưởng thức cái đẹp, tập tạo ra cái đẹp, vận dụng cái đẹp vào sinh hoạt học tập hàng ngày và những công việc mai sau, môn mĩ thuật nâng cao năng lực, quan sát, khả năng tư duy hình tượng sáng tạo bồi dưỡng, phương pháp làm việc khoa học, nhằm hình thành ở học sinh phẩm chất con người lao động mới, đáp ứng đòi hỏi của xã hội phát triển ngày càng cao.
 1.2. Nhiệm vụ: 
 Giáo dục thẩm mĩ cho học sinh thông qua ngôn ngữ tạo hình: vẻ đẹp của bố cục, hình tượng, đường nét, màu sắc...Cung cấp một số kiến thức phổ thông về mĩ thuật để qua đó học sinh để giải quyết các bài tập trong chương trình theo khả năng nhận thức và cảm nhận riêng. Học sinh nhận thức sâu sắc hơn về vẻ đẹp và giá trị của nền mĩ thuật dân tộc. Bồi dưỡng nâng cao thị hiếu thẩm mĩ, năng lực nhận thức cái đẹp.
 Giúp học sinh tiếp thu có hiệu quả hơn tri thức ở các môn học khác vì các môn học có liên quan, móc nối với nhau, hơn nữa mĩ thuật tạo điều kiện cho học sinh suy nghĩ, sáng tạo để có nhiều cách thể hiện khác nhau cho bài tập sẽ giúp các em học tốt hơn các môn khác. 
 Định hướng cho một bộ phận nhỏ học sinh học tiếp ngành mĩ thuật, hay tạo điều kiện cho một số học sinh thi vào các trường chuyên nghiệp có liên quan đến mỹ thuật. Dạy mĩ thuật ở trường phổ thông nói chung, ở trưởng trung học cơ sở nói riêng là góp phần xây dựng thẩm mĩ cho xã hội, mọi người đều hướng đến cái đẹp, bíêt tạo ra cái đẹp, thưởng thức cái đẹp theo ý mình sẽ làm cho cuộc sống ngày càng trở nên tốt đẹp, phong phú và hài hoà hơn. 
 1.3.Nội dung môn mĩ thuật ở trường THCS: 
 Do đặc điểm của môn học, nên chương trình mĩ thuật ở trường THCS được cấu tạo theo hướng đồng tâm. Có nghĩa là những vấn đề đề cập ở lớp dưới sẽ được củng cố và nâng cao dần ở các lớp trên.
 Giáo dục mĩ thuật ở trường THCS được thực hiện chủ yếu trong các giờ học chính khoá trong nhà trường gồm các nội dung sau:
Vẽ theo mẫu: (32 tiết)
Luật xa gần, phương pháp vẽ theo mẫu,vẽ tĩnh vật bằng chì, bằng màu; Giới thiệu tỉ lệ mặt người; tỉ lệ người, tập vẽ chân dung, dáng người.
Vẽ trang trí: (31 tiết)
Cách sắp xếp trang trí; màu sắc và cách đùn màu trong trang trí; cách vẽ trang trí: Kẻ trục đối xứng và phác mảng, vẽ đậm nhạt, vẽ họa tiết, vẽ màu.; 
- Họa tiết trang trí, họa tiết dân tộc.
- Đơn giản và cách điệu.
- Chữ in hoa và cách kẻ chữ in hoa nét đều, nét thanh nét đậm.
- Tranh trí cơ bản: tranh trí hi9nhf vuông hình tròn, hình chữ nhật.
- Trang trí ứng dụng: Tranh trí thảm, khăn trải bàn, lọ cắm hoa, lều trại, bìa sách, bìa lịch, kẻ khẩu hiệu, vẽ biểu đồ, phóng tranh
Vẽ tranh: (34 tiết)
- Cách vẽ tranh: Tìm chọn nội dung đề tài, vẽ phác thảo mảng, vẽ hình, vẽ màu.
- Vẽ tranh sinh hoạt, lễ hội, phong cảnh, chân dung, tranh minh họa
Thường thức mĩ thuật:
- Sơ lược mĩ thuật việt Nam thời kĩ cổ đại; Sơ lược mĩ thuật thời Lý, Trần, thời Lê, thời Nguyễn.
- Sơ lược về mĩ thuật thế giới; Mĩ thuật Ai cập, Hi Lạp, La Mã thời cổ đại, thời phục hưng, thời hiện đại và mĩ thuật một số nước châu Á.
- Sơ lược mĩ thuật Việt Nam thời kì trước cách mạng tháng 8/1945; thời kì 1945 – 1975 và khuynh hướng mĩ thuật hiện đại Việt Nam.
 MỘT SỐ KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC:
- Kĩ thuật “đặt câu hỏi”. - Kĩ thuật động não công khai.
- Kĩ thuật bản đồ tư duy - Kĩ thuật bể cá.
- Kĩ thuật tranh luận ủng hộ – phản đối. - Kĩ thuật ổ bi.
- Kĩ thuật khăn trải bàn - Kĩ thuật tia chớp(Phỏng vấn nhanh)
- Kĩ thuật các mảnh ghép - Kĩ thuật động não viết
 Những hình thức làm việc trên hay còn gọi là kĩ thuật dạy học tích cực, mỗi hình thức có một đặc thù riêng, một ưu điểm riêng và mang lại hiệu quả rất cao trong giảng dạy không chỉ cho môn học mĩ thuật mà nó phù hợp với rất nhiệu môn học khác nhauTuy nhiên  áp dụng các kĩ thuật dạy học tích cực trong dạy học mĩ thuật như thế nào cho hiệu quả là một bài toán khó trong phương pháp dạy học đòi hỏi người giáo viên cần thường xuyên nghiên cứu và học hỏi. Để đạt được hiệu quả trong việc áp dụng các kĩ thuật dạy học cần phải một số lưu ý sau:
 - Yêu cầu đối với HS:    
- Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ học tập cho môn học.
- Biết giác ngộ mục đích học tập, tự giác trong học tập, có ý thức trách nhiệm về kết quả học tập
- Có tinh thần đoàn kết, tất cả học sinh đều phải nhiệt tình có trách nhiệm tham gia vào công việc được giao.
 - Yêu cầu đối với giáo viên:    
- Cần chuẩn bị tốt giáo án và các phiếu học tập.
- Cần có các phương tiện hỗ trợ như: Máy chiếu đa năng, tranh ảnh và các bài viết liên quan
- Sắp xếp bố cục lớp học sao cho phù hợp với các hình thức tổ chức dạy học và các kỹ thuật được ứng dụng. 
Mô hình các bước thiết kế bài dạy theo hướng này có thể là:
Bảng 1.1: Mô hình các bước thiết kế bài dạy theo hướng này có thể là:
Lựa chọn bài dạy.
Xác định mục tiêu của các kỹ thuật
Thiết kế các hoạt động dạy – học
Kế hoạch nhận xét, đánh giá.
Kỹ thuật dạy học phù hợp với từng bài.
Mức độ cần đạt được trong từng phần.
Lựa chọn thể hiện thông tin.
Xử lý thông tin.
HS tự đánh giá
Đánh giá của giáo viên.
 Như vậy, về mặt khách quan có thể phân tích nội dung dạy học theo quan điểm hoạt động làm cơ sở cho việc xác định kĩ thuật dạy học. Quan điểm hoạt động trong kĩ thuật dạy học có thể được triển khai như sau:
- Gợi động cơ cho các hoạt động hay hoạt động thành phần hành động học tập.
- Dẫn dắt HS chiếm lĩnh tri thức, đặc biệt là tri thức phương pháp như là phương tiện và kết quả của hoạt động.
- Phân bậc hoạt động/phân tích hoạt động thành các yếu tố thành phần để làm căn cứ điều khiển quá trình dạy học.
- Cho HS thực hiện và tập luyện những hoạt động và hoạt động thành phần tương thích với nội dung và mục tiêu dạy học.
1.4. Một số kĩ thuật dạy học tích cực góp phần đối mới phương pháp.
1.4.1. Khái niệm kĩ thuật dạy học:
 Kĩ thuật dạy học là những biện pháp, cách thức hành động của giáo viên và học sinh trong các tình huống hành động nhỏ nhằm thực hiện và điều khiển quá trình dạy học. Các kĩ thuật dạy học là những đơn vị nhỏ nhất của phương pháp dạy học. Các kĩ thuật dạy học tích cực là những kĩ thuật dạy học có ý nghĩa đặc biệt trong việc phát huy sự tham gia tích cực của học sinh vào quá trình dạy học, kích thích tư duy, sự sáng tạo và sự cộng tác làm việc của học sinh. 
 Các kĩ thuật dạy học tích cực được trình bày sau đây có thể được áp dụng thuận lợi trong làm việc theo nhóm. Tuy nhiên chúng cũng có thể được kết hợp thực hiện trong các hình thức dạy học toàn lớp nhằm phát huy tính tích cực của học sinh.
 Bảng 1.2: Một số kĩ thuật dạy học
1.4.2. Kĩ thuật: “Tranh luận ủng hộ – phản đối”
 a. Khái niệm: 
Tranh luận, ủng hộ - phản đối (tranh luận chia phe) là một kỹ thuật dùng trong thảo luận, trong đó đề cập về một chủ đề có chứa đựng xung đột. Những ý kiến khác nhau và những ý kiến đối lập được đưa ra tranh luận nhằm mục đích xem xét chủ đề dưới nhiều góc độ khác nhau.
 b. Ưu điểm, nhược điểm:
- Ưu điểm: Kích thích học sinh tranh luận sôi nổi. Không khí giờ học vui vẻ.
- Nhược điểm: Kĩ thuật tranh luận ủng hộ phản đối đòi hỏi thời gian nhiều, trong khi một giờ học ở trung học cơ sở chỉ có 45 phút.
- Kĩ thuật này đòi hỏi học sinh phải có kiến thức về bài học tôt, vì thế chỉ phát huy được một số em học được.
- Mục tiêu của tranh luận không phải là nhằm “đánh bại” ý kiến đối lập mà nhằm xem xét chủ đề dưới nhiều phương diện khác nhau. 
 1.4.3. Kĩ thuật “đặt câu hỏi”:
a. Khái niệm:
 Kĩ thuật đặt câu hỏi là cách thức đưa ra hệ thống câu hỏi trong các tình huống sao cho phù hợp, chính xác, đản bảo tính khoa học. 
 Đặt câu hỏi là một trong những kĩ thuật hết sức hữu ích mà giáo viên cần phát triển. Kĩ thuật đặt câu hỏi được ứng dụng trong hầu hết các phương pháp dạy học.Trong một buổi giảng, người giáo viên giỏi luôn biết sử dụng nhiều câu hỏi với nhiều mục đích khác nhau. Ở một chừng mực nhất định, việc đặt câu hỏi là quá đơn giản bởi đó là việc mà tất cả chúng ta làm hàng ngày.Tuy nhiên, người đặt câu hỏi cũng phải có kỹ năng và hiểu biết thì mới có thể diễn đạt câu hỏi một cách rõ ràng, chính xác, tung ra câu hỏi đúng thời điểm để đem lại hiệu quả tối đa, và khai thác câu trả lời để đặt câu hỏi tiếp theo. Những phân loại cơ bản sau đây sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn các mục đích sử dụng khác nhau của mỗi loại câu hỏi.
 Câu hỏi đóng là những câu hỏi mà chỉ có một câu trả lời đúng, thường là những câu hỏi tìm hiểu thực tế. Câu hỏi đóng có thể được sử dụng để kiểm tra sự hiểu bài, khuyến khích người học ôn lại những nội dung đã học, hoặc đưa ra một thông tin, nhưng giá trị sư phạm của loại câu hỏi này tương đối hạn chế. 
 Câu hỏi mở là những câu hỏi không có câu trả lời cố định, chúng kích thích suy nghĩ và mở ra những trao đổi hoặc tranh luận. 
b. Ưu điểm, nhược điểm:
Ưu điểm:
- Kĩ thuật đặt câu hỏi dễ sử dụng cho mọi giáo viên, giáo viên không sợ cháy giáo án cũng như mất nhiều thời gian đối với các hình thức học tập khác.
- Hệ thống câu hỏi chính xác, logic, hỏi đúng lúc, đúng chỗ tạo cho học sinh tự tin hơn trong giờ học.
Nhược điểm:
- Câu hỏi không rõ ràng, hoặc thách thức học sinh sẽ gây giờ học căng thẳng, nhàm chán.
- Câu hỏi rễ quá sẽ không kích thích học sinh tư duy, khó quá sẽ không thu hút được các em học yếu.
 1.4.4. Kĩ thuật sử dụng bản đồ tư duy:
a. Khái niệm bản đồ tư duy: 
 Bản đồ tư duy là một sơ đồ nhằm trình bày một cách rõ ràng những ý tưởng mang tính kế hoạch hay kết quả làm việc của cá nhân hay nhóm về một chủ đề. Sơ đồ tư duy có thể được viết trên giấy, trên bản trong, trên bảng hay thực hiện trên máy tính.
b. Ưu điểm – Nhược điểm:
Ưu điểm:
- Ôn tập và ghi nhớ hệ thống kiến thức sẽ hiệu quả và nhanh hơn.
- Mỗi giản đồ sẽ phân biệt nhau tạo sự dễ dàng cho việc gợi nhớ.
- Tạo ra thêm ý tưởng về sơ đồ tư duy.
- Dễ dàng nghiên cứu
- Tăng cường bộ nhớ
- Sử dụng toàn bộ não của bạn
Nhược điểm: 
- Mất thời gian.
- Các sơ đồ giấy thường khó lưu trữ, thay đổi, chỉnh sửa, tốn kém chi phí.
- Số học sinh yếu có thể không hình dung ra sơ đồ tư duy.
 Bản đồ tư duy là một kỹ thuật hình họa, với sự kết hợp giữa từ ngữ, hình ảnh, đường nét, màu sắc phù hợp, tương thích với cấu trúc, hoạt động và chức năng của não bộ. Bản đồ tư duy hoạt động dựa trên hai nguyên tắc chủ chốt là tưởng tượng và liên kết. Não bộ của con người chính là bộ máy nhân và nó nhân các ý tưởng bằng sự liên kết.
 Hình 1.1 Sơ đồ đồ tư duy
 1.4.5. Kĩ thuật “khăn phủ bàn”:
 a. Khái Niệm:
 Kĩ thuật "khăn phủ bàn" là hình thức tổ chức hoạt động mang tính hợp tác kết hợp giữa hoạt động cá nhân và hoạt động nhóm nhằm kích thích, thúc đẩy sự tham gia tích cực, tăng cường tính độc lập, trách nhiệm của người học và phát triển mô hình có sự tương tác giữa người học với người học.
- Kích thích , thúc đẩy sự tham gia tích cực của học sinh.
- Tăng cường tính độc lập, trách nhiệm của cá nhân học sinh
- Phát triển mô hình có sự tương tác giữa học sinh với học sinh
Hình 1.2 Sơ đồ khăn phủ bàn
b. Ưu điểm - Nhược điểm:
 Ưu điểm:
- Tăng cường tính độc lập và trách nhiệm của người học.
- Học sinh được tiếp cận với nhiều giải pháp và chiến lược khác nhau
- Rèn kĩ năng suy nghĩ, quyết định và giải quyết vấn đề
- Học sinh đạt được mục tiêu học tập cá nhân cũng như hợp tác
- Sự phối hợp làm việc cá nhân và làm việc theo nhóm nhỏ tạo cơ hội nhiều hơn cho học tập có sự phân hóa
- Nâng cao mối quan hệ giữa học sinh. Tăng cường sự hợp tác, giao tiếp, học cách chia sẽ kinh nghiệm và tôn trọng lẫn nhau.
- Nâng cao hiệu quả học tập
 Hạn chế:
- Tốn kém chi phí và khó lưu trữ, sửa chữa kết quả.
- Kĩ thuật khăn phủ bàn đòi hỏi tất cả các thành viên phải làm việc cá nhân, suy nghĩ, viết ra ý kiến của mình trước khi thảo luận nhóm vì vậy một bộ phận học sinh yếu sẽ ngại làm việc hoặc ỉ lại.
- Nhóm có số thành viên 4 là tốt nhất.
 2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm .
 2.1. Dạy học theo phương pháp truyền thống:
 Từ lâu, dạy học theo kiểu “đọc - chép” được coi là một phương pháp dạy học để truyền tải kiến thức cho học sinh và được sử dụng phổ biến ở nhiều trường trong cả nước. Ngành Giáo dục và Đào tạo cũng đã có nhiều cuộc hội thảo và cũng đã đưa ra nhiều phương pháp dạy học tích cực hơn nhưng hiện tại không ít giáo viên vẫn sử dụng cách dạy học theo kiểu “Thầy đọc – Trò chép”
 Phải nói rằng trong một tiết dạy, cũng có lúc giáo viên cần phải đọc cho học sinh chép như môn chính tả...Ở bậc Tiểu học,  đọc hoặc ghi lên bảng các công thức toán học, bảng cửu chương, một sự kiện lịch sử, một số yếu tố địa lý, đoạn thơ, các khái niệm...ở bậc Trung học, điều này không có nghĩa là giáo viên đã sử dụng phương pháp “đọc - chép”. 
 Cũng phải khẳng định rằng, trong giáo học pháp, chưa bao giờ trong trường học có phương pháp dạy học mang tên “đọc - chép”. Do đó “đọc” thế nào và học sinh “chép” ra sao mới là quan trọng. Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trương chống việc dạy học “chủ yếu qua đọc chép - nhìn chép” nghĩa là chống việc chỉ đọc chép, truyền thụ kiến thức một chiều trong cả một tiết lên lớp. 
 Với cách dạy này, người thầy đã máy móc, rập khuôn trong dạy học, dễ có tư tưởng phó mặc, không hứng thú trong cập nhật kiến thức, không sáng tạo trong việc tìm kiếm các phương án thiết kế bài dạy phù hợp với mọi đối tượng học sinh trong lớp mình phụ trách để kết quả giảng dạy đạt mức tối ưu. Người học theo cách này sẽ trở nên thụ động, chỉ biết thu nhận kiến thức một chiều, không động não suy nghĩ, không biết tự mình chiếm lĩnh tri thức, trở nên thui chột về tư duy, khó vận dụng kiến thức vào cuộc sống. 
 Hơn nữa, đã dạy theo kiểu “đọc - chép” thì đề thi phải ra theo kiểu học thuộc. Học sinh khi học, chép được điều gì thì lúc thi, lại chép những điều ấy vào bài làm, không có khả năng sáng tạo, học sinh hiểu bài một cách máy móc không sáng tạo, không thể hiện được “cái riêng” của mình

Tài liệu đính kèm:

  • docskkn_ap_dung_ki_thuat_day_hoc_tich_cuc_trong_day_hoc_mi_thua.doc