SKKN Một số biện pháp chỉ đạo giáo dục kĩ năng giao tiếp về tính mạnh dạn, tự tin cho học sinh lớp 5
Hiện nay, nội dung giáo dục kĩ năng sống luôn được quan tâm, chú trọng và đã được nhiều quốc gia trên thế giới đưa vào dạy học cho HS trong các nhà trường phổ thông.
Ở Việt Nam chúng ta cũng vậy, vấn đề này được Bộ GD chỉ đạo dạy học lồng ghép, tích hợp một cách tích cực để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện thế hệ trẻ, đáp ứng nguồn nhân lực phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế và nhu cầu phát triển của người học, giáo dục phổ thông đã và đang được đổi mới mạnh mẽ theo bốn trụ cột của giáo dục thế kỉ XXI, mà thực chất là cách tiếp cận kĩ năng sống, đó là: học để biết, học để tự khẳng định mình và học để cùng chung sống. Mục tiêu GD phổ thông đang chuyển hướng từ chủ yếu là trang bị kiến thức sang trang bị những năng lực cần thiết cho các em học sinh. Đặc biệt, rèn luyện KNS cho HS được xác định là một trong những nội dung cơ bản của phong trào “ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” trong các trường phổ thông.
Bộ GD&ĐT đã phát động phong trào này với yêu cầu tăng cường sự tham gia một cách hứng thú của học sinh trong các hoạt động giáo dục trong nhà trường và tại cộng đồng với thái độ tự giác, chủ động và ý thức sáng tạo. Khi phong trào này được triển khai và hưởng ứng mạnh mẽ trong các cấp học, ngoài việc nâng cao chất lượng giáo dục, các đơn vị trường học ngày càng chú trọng tới công tác giáo dục đạo đức, kỹ năng sống cho học sinh, đặc biệt là học sinh Tiểu học.
Hưởng ứng phong trào đó cũng như thấm nhuần Nghị quyết 29 của Ban chấp hành TW Đảng về giáo dục toàn diện, nhận thức được tầm quan trọng của việc học đi đôi với hành, giúp học sinh biết vận dụng từ lí thuyết vào hoạt động thực tế; Huyện ủy- Ủy ban nhân dân huyện- Phòng GD- ĐT Quảng Xương đã chỉ đạo quyết liệt đề án 1615 về “ Xây dựng trường học gắn với thực tiễn và giáo dục kĩ năng sống”. Tuy năm đầu thực hiện, huyện mới yêu cầu các trường chỉ lựa chọn một số nội dung phù hợp với thực tế đơn vị song đề án đã thực sự đi vào cuộc sống, đã thức tỉnh các trường trong huyện phải hết sức chăm lo đến việc tổ chức các hoạt động thực tiễn và giáo dục kĩ năng sống cho HS. Trong tất cả các kĩ năng sống, kĩ năng nào cũng hết sức cần thiết và quan trọng song có lẽ tính mạnh dạn, tự tin sẽ chi phối, hỗ trợ nhiều cho các kĩ năng khác. Nó giúp học sinh luôn luôn chủ động trong nhiều hoạt động, làm tiền đề cho các em giải quyết các vấn đề một cách tự tin, dễ thích ứng được với các tình huống.
MỤC LỤC Nội dung Trang 1. Mở đầu 1 1.1. Lý do chọn đề tài 1 1.2. Mục đích nghiên cứu. 2 1.3. Đối tượng nghiên cứu 2 1.4. Phương pháp nghiên cứu 2 2. Nội dung 2 2.1. Một số vấn đề chung về GDKNS cho học sinh Tiểu học 2 2.2. Thực trạng 3 2.3.Một số biện pháp rèn KNS cho học sinh lớp 5 4 2.4. Kết quả đạt được 13 3. Kết luận và đề xuất 14 3.1. Kết luận 14 3.2. Kiến nghị, đề xuất 16 Tài liệu tham khảo 17 1. Mở đầu: 1.1. Lý do chọn đề tài. Hiện nay, nội dung giáo dục kĩ năng sống luôn được quan tâm, chú trọng và đã được nhiều quốc gia trên thế giới đưa vào dạy học cho HS trong các nhà trường phổ thông. Ở Việt Nam chúng ta cũng vậy, vấn đề này được Bộ GD chỉ đạo dạy học lồng ghép, tích hợp một cách tích cực để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện thế hệ trẻ, đáp ứng nguồn nhân lực phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế và nhu cầu phát triển của người học, giáo dục phổ thông đã và đang được đổi mới mạnh mẽ theo bốn trụ cột của giáo dục thế kỉ XXI, mà thực chất là cách tiếp cận kĩ năng sống, đó là: học để biết, học để tự khẳng định mình và học để cùng chung sống. Mục tiêu GD phổ thông đang chuyển hướng từ chủ yếu là trang bị kiến thức sang trang bị những năng lực cần thiết cho các em học sinh. Đặc biệt, rèn luyện KNS cho HS được xác định là một trong những nội dung cơ bản của phong trào “ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” trong các trường phổ thông. Bộ GD&ĐT đã phát động phong trào này với yêu cầu tăng cường sự tham gia một cách hứng thú của học sinh trong các hoạt động giáo dục trong nhà trường và tại cộng đồng với thái độ tự giác, chủ động và ý thức sáng tạo. Khi phong trào này được triển khai và hưởng ứng mạnh mẽ trong các cấp học, ngoài việc nâng cao chất lượng giáo dục, các đơn vị trường học ngày càng chú trọng tới công tác giáo dục đạo đức, kỹ năng sống cho học sinh, đặc biệt là học sinh Tiểu học. Hưởng ứng phong trào đó cũng như thấm nhuần Nghị quyết 29 của Ban chấp hành TW Đảng về giáo dục toàn diện, nhận thức được tầm quan trọng của việc học đi đôi với hành, giúp học sinh biết vận dụng từ lí thuyết vào hoạt động thực tế; Huyện ủy- Ủy ban nhân dân huyện- Phòng GD- ĐT Quảng Xương đã chỉ đạo quyết liệt đề án 1615 về “ Xây dựng trường học gắn với thực tiễn và giáo dục kĩ năng sống”. Tuy năm đầu thực hiện, huyện mới yêu cầu các trường chỉ lựa chọn một số nội dung phù hợp với thực tế đơn vị song đề án đã thực sự đi vào cuộc sống, đã thức tỉnh các trường trong huyện phải hết sức chăm lo đến việc tổ chức các hoạt động thực tiễn và giáo dục kĩ năng sống cho HS. Trong tất cả các kĩ năng sống, kĩ năng nào cũng hết sức cần thiết và quan trọng song có lẽ tính mạnh dạn, tự tin sẽ chi phối, hỗ trợ nhiều cho các kĩ năng khác. Nó giúp học sinh luôn luôn chủ động trong nhiều hoạt động, làm tiền đề cho các em giải quyết các vấn đề một cách tự tin, dễ thích ứng được với các tình huống. Kĩ năng giao tiếp rèn tính mạnh dạn, tự tin có vai trò vô cùng quan trọng như vậy song thực tế ở trường Tiểu học Quảng Long hiện nay còn xem trọng việc dạy chữ, chưa chú trọng một cách đúng mức về giáo dục kỹ năng sống, đặc biệt là tính tự tin cho HS. Nhiều em còn rụt rè, nhút nhát khi gặp khách hoặc một tình huống mới. Nguyên do chính là trong tư tưởng giáo viên, phụ huynh chỉ chú trọng đến việc dạy kiến thức, việc rèn kĩ năng sống cho học sinh còn chiếu lệ,... Trong khi đó, việc rèn kĩ năng sống cho học sinh được tiến hành bằng rất nhiều hình thức, thông qua nhiều môn học; đó là sự lồng ghép, sự tích hợp, sự rèn dũa thường xuyên, liên tục. Có như vậy thì học sinh mới có sự chuyển biến tích cực được. Nhận thức được tầm quan trọng của việc giáo dục kĩ năng sống về tính mạnh dạn, tự tin cho học sinh Tiểu học, với cương vị là một nhà quản lí giáo dục, tôi chọn nghiên cứu đề tài: “Một số biện pháp chỉ đạo giáo dục kĩ năng giao tiếp về tính mạnh dạn, tự tin cho học sinh lớp 5”. 1.2 . Mục đích nghiên cứu . Trên cơ sở nghiên cứu lí luận, thực tiễn của việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh lớp 5 nhằm đưa ra một số biện pháp để giúp học sinh lớp 5 mạnh dạn, tự tin. Qua đó góp phần nâng cao hiệu quả việc GD KNS cho HS lớp 5. 1.3. Đối tượng nghiên cứu: - Hệ thống kĩ năng sống được giáo dục cho học sinh lớp 5. - Tính mạnh dạn, tự tin của học sinh lơp lớp 5B trường Tiểu học Quảng Long- Quảng Xương. 1.4. Phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp điều tra, khảo sát thực tế: tôi đã tiến hành khảo sát bài tập làm văn thuyết trình trước lớp cho học sinh lớp 5 B trường Tiểu học Quảng Long - Phương pháp vấn đáp: Thông qua trao đổi bằng lời, vấn đáp trực tiếp đối với giáo viên, phụ huynh về vấn đề nghiên cứu - Phương pháp tổ chức các hoạt động thực tiễn: tổ chức cho học sinh trải nghiệm các hoạt động thực tiễn trong và ngoài giờ học - Phương pháp phân tích, xử lí số liệu: Sau khi có kết quả khảo sát, tôi tiến hành phân tích tình hình thực tế để có biện pháp phù hợp. 2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm: 2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm : Kỹ năng sống cần cho suốt cả cuộc đời và luôn luôn được bổ sung, nâng cấp để phù hợp với sự thay đổi, biến động của cuộc sống. Người trưởng thành cũng vẫn cần học kỹ năng sống. + GDKNS là trang bị cho HS những kiến thức, giá trị, thái độ, kỹ năng phù hợp. + Hình thành cho HS những hành vi, thói quen lành mạnh, tích cực; loại bỏ những hành vi, thói quen tiêu cực. + KNS giúp HS có khả năng ứng phó phù hợp và linh hoạt trong các tình huống của cuộc sống hàng ngày. + KNS giúp HS vận dụng tốt kiến thức đã học, làm tăng tính thực hành. + KNS tạo cơ hội thuận lợi để HS thực hiện tốt quyền, bổn phận của mình và phát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ, tinh thần và đạo đức. Rèn luyện KNS cho HS là nhằm giúp các em rèn luyện KN ứng xử thân thiện trong mọi tình huống; thói quen và KN làm việc theo nhóm, KN hoạt động xã hội. Đối với HS Tiểu học việc hình thành các KN cơ bản trong học tập và sinh hoạt là vô cùng quan trọng, ảnh hưởng đến quá trình hình thành và phát triển nhân cách sau này. [ 1] Đề án 1615 của Ủy ban nhân dân và Huyện ủy Quảng xương đã nêu sự cần thiết của việc giáo dục kĩ năng sống: Trong giai đoạn hiện nay, thế hệ trẻ thường xuyên chịu tác động đan xen các yếu tố tích cực và tiêu cực, luôn được đặt vào hoàn cảnh phải lựa chọn những việc gì nên làm và không nên làm. Do đó, tùy theo từng cấp học, bậc học các em học sinh trước khi ra trường cần được trang bị những kiến thức, hiểu biết xã hội, những kỹ năng cần thiết để bước vào cuộc sống và trở thành công dân tốt phù hợp với xu thế phát triển của xã hội. Đồng thời nhằm khắc phục có hiệu quả những hạn chế yếu kém nêu trên của ngành GD&ĐT huyện nhà, Ủy ban nhân dân huyện Quảng Xương xây dựng đề án: "Xây dựng trường học gắn với thực tiễn và giáo dục kỹ năng sống" trên địa bàn huyện. [ 2] Nghiên cứu gần đây về sự phát triển của não trẻ cho thấy rằng khả năng giao tiếp với mọi người, khả năng biết tự kiểm soát, thể hiện các cảm giác của mình, biết cách ứng xử phù hợp với các yêu cầu, biết giải quyết các vấn đề cơ bản một cách tự lập có những ảnh hưởng rất quan trọng đối với kết quả học tập của HS tại trường. 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm: Qua thực trạng việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh ở trường Tiểu học Quảng Long -Quảng Xương - Thanh Hóa nói chung, học sinh lớp 5B nói riêng: các em đã có hành vi, thói quen, kĩ năng tốt về phát triển bản thân, quan hệ bạn bè, ứng xử trong gia đình, ứng xử trong nhà trường, có nhận xét, đánh giá về đúng sự việc. Tuy vậy, việc thể hiện kĩ năng còn đại khái, chưa mạnh dạn thể hiện bản thân. Các em còn ngại nói, ngại viết; khả năng tự học, tự tìm tòi còn hạn chế đặc biệt là kĩ năng giao tiếp, tự bộc lộ bản thân vô cùng yếu. Nhiều em rụt rè, nhút nhát, không dám bày tỏ ý kiến, thái độ của mình trước một sự việc; nhất là trong hoạt động chung. Về phía phụ huynh và một bộ phận giáo viên khi được hỏi vấn đề này thì cho rằng với học sinh Quảng Long thì cũng chỉ được có vậy. Đây là một hướng suy nghĩ thiếu tích cực, cho rằng học sinh yếu về kĩ năng sống như vậy là đương nhiên, không cần phải nặng lòng nhiều. Bên cạnh đó, mặc dù ở một số môn học, các hoạt động ngoại khóa, GDKNS đã được đề cập đến. Tuy nhiên, do nội dung, phương pháp, cách thức truyền tải chưa phù hợp với tâm sinh lí của đối tượng nên hiệu quả chưa cao. Nắm bắt được tình hình, ngay từ đầu năm học, tôi đã tiến hành khảo sát bằng hình thức trắc nghiệm khách quan về kĩ năng thuyết trình kết quả của học sinh của lớp 5A ( lớp đối chứng) và lớp 5B ( lớp thực nghiệm) thông qua môn Tiếng Việt. Cụ thể như sau: Tập làm văn Tiết 4: Luyện tập làm báo cáo thống kê Khi tổ chức cho HS thuyết trình kết quả báo cáo thống kê về số học sinh trong lớp, tôi thu được kết quả về kĩ năng này của HS như sau: Lớp Số HS Thời gian Thể hiện thái độ bình tĩnh, tự tin, mạnh dạn Thể hiện thái độ mất bình tĩnh, thiếu tự tin Lớp đối chứng SL TL(%) SL TL(%) 30 Đầu năm học 9 em 30 21em 70 Lớp thực nghiệm 31 Đầu năm học 8 em 25,8 23 em 74,2 Kết quả trên cho thấy, số HS có kĩ năng bày tỏ ý kiến trước đám đông của học sinh còn hạn chế. Đa số các em thiếu bình tĩnh, kém tự tin. Chính vì vậy mà việc rèn kĩ năng giao tiếp, tạo tính mạnh dạn, tự tin cho học sinh là vấn đề vô cùng cần thiết. Từ thực tiễn trong quá trình giáo dục rèn kĩ năng giao tiếp về tính mạnh dạn, tự tin cho HS trường Tiểu học Quảng Long, trong công tác chỉ đạo, tôi đã tìm ra một số biện pháp như sau: 2.3. Một số biện pháp chỉ đạo việc rèn luyện tính mạnh dạn, tự tin cho học sinh lớp 5: 2.3.1. Tuyên truyền sâu rộng trong giáo viên và phụ huynh học sinh: nhận thức sâu sắc về việc giáo dục kĩ năng sống. Ngay từ đầu năm học, tôi triển khai cho GV học tập nghiên cứu chuyên đề rèn kĩ năng sống cho học sinh tiểu học, để GV nhận thức rõ ràng hơn trong việc rèn kĩ năng sống cho HS.; qua đó giúp GV hiểu được rằng chương trình học chính khoá thường cho HS tiếp xúc từ từ với các kiến thức văn hoá trong suốt năm học, còn thực tế HS sẽ học tốt nhất khi có được cách tiếp cận một cách cân bằng, biết cách phát triển các KN nhận thức, cảm xúc và xã hội. Vì thế, khi HS tiếp thu được những KN giao tiếp xã hội và các hành vi ứng xử cơ bản trong nhóm bạn, thì trẻ sẽ nhanh chóng sẵn sàng và có khả năng tập trung vào việc học văn hoá một cách tốt nhất. Đối với đề án 1615 của Huyện ủy Quảng Xương về Xây dựng trường học gắn với thực tiễn và giáo dục kĩ năng sống”, tôi nhấn mạnh lại để giáo viên và phụ huynh xác định rõ mục tiêu, yêu cầu của đề án cũng như trách nhiệm của gia đình và nhà trường. Từ đó, phụ huynh và giáo viên có sự phối hợp nhịp nhàng, chặt chẽ hơn. - Tạo được sự đồng thuận, phối hợp tham gia hoạt động giáo dục gắn với rèn kỹ năng sống trong toàn xã, trong đó nhà trường là lực lượng nòng cốt. - Thường xuyên đổi mới về nội dung, đa dạng về hình thức tuyên truyền nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức trong phụ huynh, làm động lực để đẩy mạnh công tác xã hội hóa giáo dục và tham gia trong quá trình xây dựng giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. Cùng với đó là tổ chức lấy phiếu thăm dò ý kiến phụ huynh về giáo dục kĩ năng sống cho học sinh để họ có dịp bày tỏ quan điểm đồng thời qua kênh này lan tỏa trong phụ huynh về tính cấp thiết của việc giáo dục kĩ năng sống cho các em. 2.3.2. Chỉ đạo giáo viên xác định những kĩ năng sống cơ bản và phân loại, lựa chọn kĩ năng mấu chốt để giáo dục cho học sinh- tính mạnh dạn, tự tin. Đối với tâm sinh lý trẻ em bậc tiểu học thì có nhiều KNS quan trọng mà HS cần phải biết như: sự hợp tác, tự kiểm soát, tính tự tin, tự lập, tò mò, khả năng thấu hiểu và giao tiếp, Việc xác định được các kĩ năng cơ bản phù hợp với lứa tuổi sẽ giúp giáo viên lựa chọn đúng những nội dung trọng tâm để dạy trẻ. Nói về kĩ năng sống thì có rất nhiều nhóm song dựa vào các lĩnh vực tâm lí kết hợp với Đề án 1615 của Huyện ủy Quảng Xương, tôi đã yêu cầu giáo viên phân loại các nhóm kĩ năng sống chính cần giáo dục cho học sinh lớp 5 như sau: - Kĩ năng giao tiếp: Rèn cho học sinh các kỹ năng giao tiếp thông thường; thuyết trình, hùng biện và tự tin nói trước đám đông; kỹ năng phản hồi và thể hiện cảm xúc; kỹ năng làm việc nhóm - Kĩ năng xử lý một số tình huống thường gặp trong cuộc sống: Rèn cho học sinh kỹ năng xử lý một số tình huống thường gặp trong cuộc sống: Sơ cấp cứu ban đầu; kỹ năng xử lý đuối nước; kỹ năng thoát hiểm khi có hỏa hoạn, động đất; kỹ năng tham gia giao thông an toàn... - Kĩ năng nhận thức: Kĩ năng ra quyết định, kĩ năng lập kế hoạch, kĩ năng giải quyết vấn đề, kĩ năng tư duy tích cực, kĩ năng tư duy có phê phán Trong mỗi nhóm kĩ năng lại có rất nhiều kĩ năng. Trên thực tế, với địa bàn Quảng Long- một xã thuộc vùng khó, vùng sâu của huyện Quảng Xương (chỉ cách huyện Nông Cống bởi con sông Sòng); tôi không dám tham vọng nhiều mà từng bước rèn từng kĩ năng cho các em sao cho đạt hiệu quả chứ không vội vàng, lựa chọn tràn lan. Chính vì vậy, năm học này tôi chỉ đạo giáo viên tập trung rèn cho học sinh tính mạnh dạn, tự tin trong kĩ năng giao tiếp. Bởi khi đã rèn luyện được kĩ năng này thì học sinh sẽ có nền tảng để rèn luyện các kĩ năng khác một cách dễ dàng hơn. Chẳng hạn, khi học sinh đã có tính mạnh dạn, tự tin thì trong bất cứ hoàn cảnh nào, các em đều có thể tự khẳng định mình, dám bày tỏ ý kiến, quan điểm, suy nghĩ, việc làm, hành động của bản thân; đồng thời các em sẽ tự tin, dám chịu trách nhiệm. Các em sẽ mạnh dạn trước đám đông, sẽ chủ động giao tiếp trong những trường hợp cụ thể mà không phải rụt rè, bẽn lẽn, tự ti. 2.3.3. Giáo dục tính mạnh dạn, tự tin cho HS bằng các phương pháp- kĩ thuật dạy học tích cực: Trong quá trình dạy học các môn học và tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp, chúng ta cần giáo dục cho HS thông qua các PPDH và kĩ thuật dạy học tích cực như : - Phương pháp – hình thức tổ chức dạy học tích cực: PPDH theo nhóm; PP giải quyết vấn đề; PP nghiên cứu trường hợp điển hình; PP đóng vai; PP trò chơi,... Ví dụ: phương pháp trò chơi, nhất là trò chơi phóng viên; nếu học sinh thường xuyên được thực hiện trò chơi này thì phát huy tính mạnh dạn của các em là rất cao. Học sinh được cử đóng vai phóng viên là những em rất nhanh nhẹn, hoạt bát. Đứng trước tập thể lớp phỏng vấn các bạn về một vấn đề nào đó, giao tiếp, trao đổi ý kiến qua lại cùng các bạn thì học sinh đó được tôi luyện rất tốt. Chính vì vậy khi tổ chức các trò chơi này, chúng ta nên luân phiên các vai để tất cả các học sinh đều được trải nghiệm, được phát huy mặt mạnh, khắc phục điểm yếu và chúng ta đã tạo cho tập thể học sinh ngày càng có “ bản lĩnh” hơn. - Một số kĩ thuật dạy học tích cực: Kĩ thuật chia nhóm; Giao nhiệm vụ; Kĩ thuật đặt câu hỏi; Các mảnh ghép, Kĩ thuật khăn trải bàn. Động não; Kỹ thuật trình bày 1 phút; Hỏi và trả lời; Hỏi chuyên gia; Kỹ thuật bản đồ tư duy; Viết tích cực; Đọc hợp tác (còn gọi là đọc tích cực); Nói cách khác; Phân tích phim; Tóm tắt nội dung tài liệu theo nhóm,... Chẳng hạn: với bất cứ một môn học nào ( khi vận dụng phù hợp), chúng ta thấy việc tổ chức cho học sinh học tập theo nhóm là vô cùng hiệu quả. Nó phát huy tối đa sự tự giác, chủ động, tích cực và hợp tác của các thành viên trong nhóm. Khi được phân công nhiệm vụ cụ thể, các em có trách nhiệm hoàn thành nhiệm vụ được giao để mang tính thi đua trong tổ, trong lớp đồng thời các em có ý thức thực hiện công việc của mình nên nắm bắt vấn đề, giải quyết bài học một cách chắc chắn, chủ động. Khi trình bày trong nhóm hoặc trước lớp, các em sẽ bình tĩnh, không e ngại. Do vậy, xây dựng được tính mạnh dạn, tự tin trong mỗi học sinh là khá cao. Ngoài ra, nó còn khuyến khích tinh thần học tập của học sinh rất tốt. Hình ảnh: Học sinh học nhóm và giáo viên sát sao trong dạy học - Các bước thực hiện một bài giáo dục kĩ năng sống nói chung, về rèn tính tự tin nói riêng: Một bài giáo dục kĩ năng sống thường được thực hiện theo 4 bước/giai đoạn sau: Khám phá Kết nối Thực hành, luyện tập 4.Vận dụng Để có hiệu quả cao, tôi đã chỉ đạo giáo viên tổ chức tốt các biện pháp sau: Đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính độc lập, sáng tạo của HS gắn với thực tiễn, có tài liệu bổ trợ phong phú, sử dụng thiết bị dạy học và ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học, luôn tạo cho các em tính chủ động, tích cực, hứng thú trong học tập; phát huy tính sáng tạo, tạo được bầu không khí cởi mở thân thiện của lớp, của trường. Trong giờ học, giáo viên cần tạo cơ hội cho các em được nói, được trình bày trước nhóm bạn, trước tập thể, nhất là những em còn hay rụt rè, khả năng giao tiếp kém . Qua đó góp phần tích lũy, rèn luyện tính mạnh dạn, tự tin cho các em. Tạo sự gần gũi và tạo mối thân thiện với học sinh. 2.3.4.Giáo dục tính mạnh dạn, tự tin tích hợp lồng ghép vào các môn học. Để giáo dục tính mạnh dạn, tự tin cho học sinh có hiệu quả, chúng ta cần vận dụng lồng ghép, tích hợp vào tất cả các môn học, tiết học, nhất là các môn: Tiếng Việt; Đạo đức; Toán .... để những giờ học sao cho các em được làm để học, được trải nghiệm như trong cuộc sống thực. Để việc giáo dục lồng ghép này đạt hiệu quả thì tôi yêu cầu giáo viên làm những việc như sau: * GV cần phải phân biệt được sự khác nhau giữa dạy các môn học với giáo dục kĩ năng sống: Đối với môn đạo đức: Chương trình giáo dục môn Đạo đức ở cấp tiểu học có một số nội dung trùng hợp với nội dung của giáo dục kĩ năng sống. Tuy nhiên, mục đích và phương pháp dạy các môn này không giống nhau hoàn toàn. Chẳng hạn như: Trong chương trình môn Đạo đức lớp 5 tuần 9 có bài: “ Tình bạn”. Mục tiêu của của môn đạo đức là: - HS biết được khái niệm thế nào là tình bạn; - Bạn bè phải đoàn kết, thân ái, giúp đỡ lẫn nhau, nhất là những lúc khó khăn, hoạn nạn. - Biết được ý nghĩa của tình bạn, cư xử tốt với bạn bè trong cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên trong việc dạy kĩ năng sống thì GV cần dạy cho HS các kĩ năng sau: - Kĩ năng tư duy phê phán ( biết phê phán, đánh giá những quan niệm sai, những hành vi ứng xử không phù hợp với bạn bè). - Kĩ năng ra quyết định phù hợp trong các tình huống có liên quan tới bạn bè. - Kĩ năng giao tiếp, ứng xử với bạn bè trong học tập, vui chơi và trong cuộc sống. KN thể hiện sự cảm thông chia sẻ với bạn bè. Đây là sự khác biệt cơ bản của việc giáo dục kĩ năng sống với các môn học khác (như môn Đạo đức) Khi mà học sinh thực hiện tốt các kĩ năng đó là chúng ta đã rèn được tính mạnh dạn, tự tin cho các em rất nhiều. * GV phải nắm được được nội dung và địa chỉ giáo dục kĩ năng sống, tính mạnh dạn, tự tin trong môn Đạo đức ở lớp 5 Là một môn học được dạy từ lớp 1 đến lớp 5 ở trường tiểu học. Môn đạo đức nhằm GD học sinh bước đầu biết cách sống và ứng xử phù hợp với các chuẩn mực xã hội. Dạy học môn Đạo đức kết hợp hài hoà giữa việc trang bị kiến thức với bồi dưỡng tình cảm, niềm tin và hình thành kĩ năng , hành vi cho HS. Bản thân môn đạo đức đã chứa đựng nhiều nội dung liên quan đến các kĩ năng như: - KN giao tiếp, ứng xử ( với ông bà, cha mẹ, anh chị em, bạn bè, thầy cô giáo và mọi người xung quanh) - KN bày tỏ ý kiến của bản thân - KN ra quyết định và giải quyết vấn đề phù hợp với lứa tuổi ( Trong các tình huống đạo đức ở gia đình, nhà trường và xã hội) - KN giữ gìn vệ sinh cá nhân - KN tự phục vụ - KN thu thập và xử lí thông tin về các vấn đề trong thực tiễn đời sống ở gia đình, nhà trường, cộng đồng có liên quan đến chẩn mực hành vi đạo đức,... Khả năng giáo dục kĩ năng sống của đạo đức không những thể hiện ở nội dung môn học mà còn được thể hiện ở PPDH đặc trưng của môn học. Thông qua các PP và kĩ thuật dạy học tích cực như: chơi trò chơi, đóng tiểu phẩm, múa hát, đọc thơ, vẽ tranh, hoạt động nhóm, ... ...đã tạo được cho HS có cơ hội để thực hành, trải nghiệm nhiều KNS cần thiết, phù hợp vơí lứa tuổi. Do các đặc trưng trên nên có thể khẳng định rằng Đạo đức là môn học có tiềm năng to lớn trong trong việc GDKSN cho HS tiểu học. * GV phải nắm được Mục tiêu GDKNS trong môn Đạo đức ở tiểu học nói chung, ở lớp 5 nói riêng. + Đạo đức GD cho HS bước đầu b
Tài liệu đính kèm:
- skkn_mot_so_bien_phap_chi_dao_giao_duc_ki_nang_giao_tiep_ve.doc