SKKN Kết hợp phương pháp dạy học truyền thống và phương pháp dạy học tích cực nhằm năng cao hiệu quả dạy học môn GDCD 11 - Phần hai

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ
TRƯỜNG THPT NGUYỄN THỊ LỢI
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
TÊN ĐỀ TÀI:
KẾT HỢP PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TRUYỀN THỐNG VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC NHẰM NĂNG CAO HIỆU QUẢ DẠY HỌC MÔN GDCD 11- PHẦN HAI
Người thực hiện: Nguyễn Thị Bảy
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: THPT Nguyễn Thị Lợi
SKKN thuộc lĩnh mực (môn): GDCD
THANH HOÁ, NĂM 2016
THANH HOÁ NĂM 2016
MỤC LỤC
I. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Giáo dục và đào tạo có vai trò quan trọng trong việc bồi dưỡng và phát huy nguồn lực con người - yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững. Đặc biệt đối với Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH cần phải tích cực đổi mới giáo dục đào tạo, trong đó có đổi mới phương pháp dạy- học có ý nghĩa chiến lược, góp phần đào tạo lớp người mới năng động, sáng tạo, đủ sức giải quyết những vấn đề đang đặt ra trong thực tiễn xây dựng đất nước.
 	Nghị quyết Hội nghị Ban chấp hành Trung ương 2 khoá VIII đã khẳng định: Phải đổi mới phương pháp giáo dục đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện nết tư duy sáng tạo của người học. Từng bước áp dụng phương pháp tiên tiến và phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học, đảm bảo điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu cho HS, nhất là sinh viên đại học. 
Đổi mới phương pháp dạy học trong nhà trường phổ thông là một yêu cầu cấp thiết trong quá trình phát triển giáo dục và đào tạo. Đổi mới phương pháp dạy học là kế thừa có chọn lọc các phương pháp dạy học truyền thống kết hợp với các phương pháp dạy học hiện đại, trên cơ sở áp dụng công nghệ tiên tiến như Internet, phần mềm, công cụ hỗ trợ, phòng học bộ môn
Ở nước ta, vấn đề đổi mới phương pháp dạy học được triển khai từ lâu với nhiều hình thức, quy mô khác nhau, góp phần phát huy được truyền thống hiếu học trong nhà trường. Quá trình đổi mới phương pháp dạy học được thực hiện theo hướng người dạy đóng vai trò chủ đạo tổ chức quá trình học tập, thúc đẩy, phát huy vai trò tích cực của người học.
Đổi mới phương pháp dạy học ở nước ta, trong những năm qua đã mang lại hiệu quả đáng kể, chất lượng dạy và học được nâng lên. Tuy nhiên, phương pháp dạy học về cơ bản vẫn còn tồn tại tình trạng dạy học thụ động, nặng đối phó với thi cử. Nhiều GV sử dụng phương pháp dạy học chưa phù hợp, lạm dụng trực quan và máy móc trong dạy học. Hiện tượng đọc chép và nhìn chép còn phổ biến. Chính vì vậy, việc đổi mới phương pháp dạy học không thể là một sớm, một chiều và cũng không thể chỉ một vài cá nhân hoặc một vài nơi triển khai, mà cần có sự đồng bộ và còn là trách nhiệm của từng thầy cô giáo, nhà trường, địa phương và cả ngành giáo dục. Quá trình đổi mới phương pháp dạy học đã sử dụng nhiều phương pháp khác nhau. Việc kết hợp phương pháp dạy học truyền thống và phương pháp dạy học tích cực là một trong những biện pháp để phát huy hiệu quả dạy học cao hơn. Do đó, nghiên cứu vấn đề này không chỉ là nhu cầu thiết thực về mặt lý luận đối với đội ngũ cán bộ quản lý mà còn có giá trị thực tiễn to lớn đối với đội ngũ GV đang trực tiếp dạy học. 
Phần hai: Công dân với các vấn đề chính trị - xã hội trong chương trình GDCD 11 là một phần khó với các kiến thức về tính tất yếu, đặc điểm của thời kỳ quá độ lên CNXH ở Việt Nam; Bản chất của nhà nước và nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ở nước ta; một số nội dung cơ bản về những chính sách lớn của Đảng và Nhà nước ta hiện nay, bước đầu HS mới được làm quen. Chính vì vậy, việc đổi mới phương pháp dạy học để nâng cao chất lượng dạy phần này là một yêu cầu cấp thiết. Một trong những giải pháp đó là kết hợp phương pháp dạy học truyền thống với phương pháp dạy học tích cực.
Với ý nghĩa trên, tôi chọn đề tài nghiên cứu “kết hợp phương pháp dạy học truyền thống và phương pháp dạy học tích cực nhằm nâng cao hiệu quả dạy GDCD lớp 11 phần hai” (Qua thực tế tại trường THPT Nguyễn Thị Lợi – Sầm Sơn – Thanh Hóa).
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở lý luận và thực tiễn của việc kết hợp phương pháp dạy học truyền thống và phương pháp dạy học tích cực trong dạy học môn GDCD lớp 11 và từ kết quả thực nghiệm tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn GDCD ở trường trung học phổ thông hiện nay. 
3. Đối tượng nghiên cứu	
	Đối tượng nghiên cứu: Đề tài chỉ nghiên cứu ở phạm vi kết hợp phương pháp dạy học truyền thống và phương pháp dạy học tích cực trong dạy học môn GDCD lớp 11- phần hai ở trường THPT Nguyễn Thị Lợi thị xã Sầm Sơn.
4. Phương pháp nghiên cứu 
Để thực hiện đề tài này, tôi đã tiến hành hai nhóm phương pháp nghiên cứu:
Nhóm phương pháp nghiên cứu lí thuyết bao gồm: Phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh, khái quát hoá.
	Nhóm phương pháp thực nghiệm: Gồm chuẩn bị thực nghiệm, tiến hành thực nghiệm, xử lí kết quả điều tra thực nghiệm và đưa ra kết luận khoa học.
II. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
Trong xã hội ngày nay yêu cầu đặt ra cho mỗi cá nhân không chỉ cần kiến thức, kinh nghiệm mà còn phải có rất nhiều kỹ năng, một trong những kỹ năng quan trọng nhất là kỹ năng tự học. Chính vì vậy, người giáo viên không chỉ đơn thuần là người truyền đạt tri thức cho học sinh mà quan trọng hơn là là phải dạy cho các em cách học, phải làm thế nào để khơi dậy những điểm mạnh vốn có của HS: đó là sự ham học hỏi, muốn khám phá bản thân và thế giới, tính độc lập, sáng tạo Đồng thời, trong quá trình đó người GV cũng cần khéo léo, linh hoạt tổ chức các hoạt động dạy học để vừa thu hút các em tham gia. Do đó, đổi mới phương pháp dạy học nhằm nâng cao chất lượng dạy và học môn GDCD ở trường THPT là vô cùng cần thiết. 
Tư tưởng dạy học tích cực và sáng tạo đã là một chủ trương quan trọng của Đảng, Nhà nước và của ngành giáo dục nước ta, đã được giới thiệu rộng rãi trên các bài báo và tạp chí khoa học chuyên ngành.
Đã có rất nhiều bài báo, cuốn sách, tạp chí trong thời gian qua nghiên cứu về vấn đề đổi mới phương pháp dạy học theo chiều hướng tích cực. Các tác giả đều khẳng định vận dụng phương pháp dạy học tích cực không có nghĩa là phương pháp dạy học truyền thống đã mất đi khả năng truyền đạt của mình đến người học, mà trái lại nó vẫn có một vị trí, ưu điểm nhất định trong quá trình dạy học. Phương pháp dạy học truyền thống sẽ phát huy được tính tích cực của nó nếu như trong quá trình dạy học người GV biết kết hợp một cách nhuần nhuyễn giữa phương pháp dạy học truyền thống với phương pháp dạy học tích cực. 
	Phương pháp dạy học truyền thống đã được sử dụng lâu đời trong các nhà trường và hiện nay nó vẫn phát huy được những ưu điểm của mình trong quá trình dạy học. Tuy nhiên, để phát huy tốt hơn nữa các phương pháp truyền thống, trong quá trình dạy học, người GV môn GDCD cần biết khai thác các yếu tố tích cực của các phương pháp truyền thống, đồng thời biết kết hợp với các phương pháp dạy học tích cực như vậy bài giảng mới đạt hiệu quả cao.
Phương pháp dạy học truyền thống là những cách thức dạy học quen thuộc được truyền từ lâu đời và được bảo tồn, duy trì qua nhiều Thế hệ. Về cơ bản, phương pháp dạy học truyền thống lấy hoạt động của người thầy là trung tâm. Thực hiện lối dạy này, giáo viên là người thuyết trình, diễn giảng, là "kho tri thức" sống, HS là người nghe, nhớ, ghi chép và suy nghĩ theo. Với phương pháp dạy học truyền thống, GV là chủ thể, là tâm điểm, HS là khách thể, là quỹ đạo. Giáo án dạy theo phương pháp này được thiết kế kiểu đường thẳng theo hướng từ trên xuống, do đó, nội dung bài dạy theo phương pháp truyền thống có tính logic cao.
Các phương pháp dạy học truyền thống đã được sử dụng: Phương pháp thuyết trình (giảng giải, diễn giảng, kể chuyện); phương pháp trực quan, phương pháp đàm thoại (tái hiện, giải thích – minh họa, tìm tòi); phương pháp nêu vấn đề; phương pháp củng cố-đánh giá
Các phương pháp dạy học truyền thống đã góp phần rất quan trọng vào việc truyền thụ tri thức môn GDCD. Tuy nhiên, ở mỗi phương pháp dạy học vẫn còn có những hạn chế nhất định. Để khắc phục những hạn chế của từng phương pháp đó thì việc kết hợp các phương pháp dạy học truyền thống trong quá trình dạy học là điều hết sức cần thiết. 
Phương pháp dạy học tích cực là cách thức dạy học theo lối phát huy tính tích cực, chủ động của HS. Ở đó, GV là người giữ vai trò hướng dẫn, gợi ý, tổ chức giúp cho người học tự tìm kiếm, khám phá những tri thức mới. GV có vai trò là trọng tài , cố vấn điều khiển tiến trình giờ dạy. Phương pháp dạy học này chú ý đến đối tượng HS, coi trọng việc nâng cao quyền năng cho người học. GV là người nêu tình huống, kích thích hứng thú, suy nghĩ và phân xử các ý kiến đối lập của HS; từ đó hệ thống hoá các vấn đề, tổng kết bài giảng, khắc sâu những tri thức cần nắm vững.
Phương pháp dạy học tích cực tập trung vào phát huy tính tích cực của người học chứ không phải là tập trung vào phát huy tính tích cực của người dạy.
Ưu điểm của phương pháp dạy học tích cực là rất chú trọng kỹ năng thực hành, vận dụng giải quyết các vấn đề thực tiễn, coi trọng rèn luyện và tự học. Đặc điểm của dạy học theo phương pháp này là giảm bớt thuyết trình, diễn giải; Tăng cường dẫn dắt, điều khiển, tổ chức, xử lý tình huống.
 	Yêu cầu của phương pháp dạy học tích cực: Có các phương tiện dạy học, HS chuẩn bị bài kỹ ở nhà trước khi đến lớp và phải mạnh dạn, tự tin bộc lộ ý kiến, quan điểm. GV phải chuẩn bị kỹ bài giảng, thiết kế giờ dạy, lường trước các tình huống để chủ động tổ chức giờ dạy có sự phối hợp nhịp nhàng giữa hoạt động của thầy và hoạt động của trò. 
Phương pháp dạy học tích cực có rất nhiều phương pháp như: Phương pháp thảo luận nhóm; Phương pháp dự án; Phương pháp động não; Phương pháp đóng vai; phương pháp trò chơi
Nếu so sánh một bài học thông thường với một bài học đổi mới theo theo tư tưởng dạy học hướng vào người học có thể thấy những điểm khác nhau dưới đây:
Dạy học truyền thống
Dạy học tích cực
- Trong quá trình dạy học GV nói nhiều hơn HS
- Phần thảo luận của HS tương đương, thậm chí nhiều hơn phần giảng của GV
- Giảng dạy chủ yếu bằng cách GV thuyết trình cho cả lớp
- Các hoạt động học tập được cá nhân tiến hành hoặc thực hiện trong các nhóm nhỏ
- Sách giáo khoa là tài liệu học tập chủ yếu
- Sử dụng nhiều loại tài liệu trong dạy học và cho phép HS sử dụng các tài liệu này một cách độc lập hay theo nhóm
- GV quyết định quy trình dạy học
- HS quyết định hướng đi của bài học thông qua sự hướng dẫn của GV
- Bàn ghế được sắp xếp hướng về phía bảng và GV
- Bàn ghế trong lớp được xắp xếp sao cho HS có thể hoạt động độc lập hoặc nhóm được thuận lợi
- HS không được tự do di chuyển chỗ ngồi
- HS có thể đi lại khi đang học trong trường hợp cần thiết
Tóm lại, mỗi phương pháp dạy học truyền thống hay tích cực cũng đều có những đặc điểm, ưu thế và nhược điểm riêng. Không có phương pháp dạy học nào là chìa khoá vạn năng. Việc nghiên cứu kỹ từng bài dạy, đối tượng người học để có sự phối kết hợp đa dạng các phương pháp dạy học là việc cần làm ngay của mỗi GV để nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước trong giai đoạn hiện nay. 
2. Thực trạng dạy học môn GDCD lớp 11 ở trường THPT Nguyễn Thị Lợi.
2.1.Thực trạng chung: 
Môn GDCD có nhiệm vụ hết sức quan trọng trong việc giáo dục cho HS những tri thức về thế giới quan một cách tương đối có hệ thống, toàn diện, giúp cho HS hiểu đúng quy luật phát triển tất yếu của tự nhiên, của xã hội và của tư duy; giúp cho HS nhận thức đúng đắn cuộc sống của cá nhân và cộng đồng ; biết sống trong điều kiện cụ thể của bản thân, gia đình và xã hội, luôn luôn có ý thức vươn tới cái đẹp. Chính trên cơ sở những tri thức đó, HS sẽ dần hình thành những quan điểm mới, những khuynh hướng tư tưởng mới, động cơ, hoài bão, lòng tin và hành vi tốt đẹp của con người. Đồng thời, thông qua tri thức của môn GDCD sẽ hình thành từng bước phương pháp nhận thức tư duy khoa học và phương pháp hành động đúng quy luật khách quan.
	Tuy nhiên, môn GDCD ở trường THPT hiện nay chưa được quan tâm một cách đầy đủ và nghiêm túc, đang đặt ra nhiều vấn đề đối với người dạy, người học và các cấp quản lý.
2.2.Về phía học sinh:
Bảng1: Kết quả học tập môn GDCD KHỐI 10 Và 11 ( điểm trung bình môn học HỌC KỲ I năm học 2015 - 2016)
Tổng số HS
Giỏi
>8,0 
Tỉ lệ
%
Khá
6,5-7,9
Tỉ lệ
%
TB
5,0-6,4
Tỉ lệ
%
Yếu <5,0
Tỉ lệ
%
481
25
5,2
111
23,1
279
58,0
66
13,7
Từ bảng trên cho thấy kết quả học học tập môn GDCD còn thấp, tỷ lệ HS khá giỏi chỉ chiếm 28,3%, tỷ lệ trung bình và yếu là 71,7% đây là sự phản ánh thái độ học tập chưa nghiêm túc, chưa tích cực và chưa chủ động trong quá trình học tập môn GDCD, HS chưa thấy được tầm quan trọng của môn học.	
2.3.Về phía giáo viên:
Từ thực trạng học tập môn GDCD ở Trường THPT Nguyễn Thị Lợi cho thấy nguyên nhân khiến HS ít hứng thú với môn học GDCD đó chính là phương pháp dạy và cách đánh giá của GV chưa có sự đổi mới. Đối với mỗi bài dạy GV gần như chỉ truyền thụ kiến thức cho HS chứ chưa tổ chức được môi trường cho HS chủ động suy nghĩ, tích cực khám phá, chiếm lĩnh tri thức. 
Về phương pháp đánh giá HS còn nặng về yêu cầu tái hiện kiến thức, chưa chú ý đến yêu cầu HS vận dụng kiến thức để giải quyết các vấn đề, tình huống thực tế. Việc kết hợp câu hỏi tự luận và trắc nghiệm khách quan trong kiểm tra đánh giá còn chưa hợp lý.
Các thiết bị dạy học, đồ dùng dạy học như sơ đồ, bảng biểu, máy chiếu băng hình trong dạy học bộ môn ít được sử dụng. Điều này cho thấy việc dạy học môn GDCD hiện nay vẫn đang còn dạy chay, GV chủ yếu dùng phương pháp truyền thụ tri thức một chiều, còn HS tiếp thu bài học một cách thụ động. Trong khi đặc điểm tri thức của môn GDCD lại mang tính khái quát cao và trừu tượng, để tăng tính hấp dẫn của môn học và đẩy nhanh quá trình tiếp thu nắm bắt kiến thức của HS thì rất cần đến sự hỗ trợ của thiết bị và phương tiện dạy học hiện đại.
3. Các giải pháp nhằm thực hiện tốt việc kết hợp phương pháp dạy học truyền thống và phương pháp dạy học tích cực trong dạy học môn GDCD LỚP 11 ở trường THPT.
	Việc kết hợp phương pháp dạy học truyền thống và phương pháp dạy học tích cực phải được xác lập trên những cơ sở nhất định, phải căn cứ vào nội dung của bài học, đặc điểm đối tượng HSTrong quá trình dạy học, việc kết hợp này của GV là rất phong phú tuỳ theo sự sáng tạo trong quá trình dạy học của mỗi GV. Để kết hợp tốt phương pháp dạy học truyền thống với phương pháp dạy học tích cực nhằm nâng cao hiệu quả dạy học phần công dân với các vấn đề chính trị - xã hội môn GDCD lớp 11 ở trường THPT phải thực hiện nhiều giải pháp, trong quá trình dạy học nếu GV biết khéo léo vận dụng, kết hợp các phương pháp dạy học truyền thống và các phương pháp dạy học tích cực thì dù ở điều kiện dạy học nào sự kết hợp đó cũng mang lại hiệu quả cao.
3.1.Về phía giáo viên
Về mặt đạo đức nghề nghiệp :
Người GV môn GDCD phải yêu nghề và yêu người, chịu khó mày mò, tìm tòi, khám phá những tri thức mới. Không ngại gian khó, học từ sách vở, từ đồng nghiệp, từ học sinh và từ thực tiễn phong phú có như vậy người giáo viên môn GDCD mới nắm vững được các kiến thức đầy đủ nhất, chắc chắn nhất, khoa học nhất để truyền tải cho học sinh của mình. 
Việc soạn bài, thiết kế bài dạy phải phù hợp với từng đối tượng HS, lựa chọn và sử dụng phương pháp, phương tiện dạy học cho đến việc tiến hành dạy học và kiểm tra đánh giá HS.	
Do đặc thù của bộ môn nên việc truyền thụ những tri thức phải nhằm giáo dục HS về mặt tư tưởng, tình cảm. Vì vậy, bản thân GV phải là tấm gương mẫu mực cho các em noi theo, do đó, phải có thái độ thân thiện, cởi mở, gần gũi, yêu quý tôn trọng HS, động viên, khích lệ, chia sẻ, giúp đỡ các em trong quá trình học tập cũng như trong cuộc sống thường ngày. 
Về mặt chuyên môn nghiệp vụ
	Hiểu được về các tri thức liên môn, các vấn đề chính trị - xã hội mang tính cập nhật, từ đó người GV mới có thể khai thác các thông tin từ các nguồn khác nhau để hỗ trợ cho quá trình dạy học của mình một cách có hiệu quả nhất. 
	Thường xuyên cập nhật các thông tin của đời sống xã hội, các vấn đề về lý luận và thực tiễn,phân tích, chọn lọc thông tin để phục vụ cho bài dạy của mình. 
GV môn GDCD phải hiểu rõ mục đích, bản chất, cách tiến hành cũng như ưu, nhược điểm của từng phương pháp để có thể khai thác, sử dụng phối hợp chúng với nhau một cách thành thạo, sáng tạo trong giờ lên lớp nhằm đạt hiệu quả.
	Tích cực tham gia các buổi chuyên đề, sinh hoạt chuyên môn để cập nhật thông tin về đổi mới phương pháp dạy học, việc sử dụng các phương pháp dạy học để đạt hiểu quả cao. chuẩn bị bài dạy chu đáo ; vận dụng các bước dạy học một cách linh hoạt, hợp lý, không máy móc, thường xuyên sử dụng đồ dùng dạy học trong quá trình dạy học.
Trong giờ học người GV nên tạo ra được tâm lý thoải mái ngay từ những phút đầu của bài học, có như vậy mới kích thích được HS tiếp thu bài giảng. Phải tạo không khí sáng tạo, cởi mở trong giờ học, khuyến khích các em làm việc, động viên, khích lệ các em giải quyết các vấn đề mà GV đưa ra.
GV phải tạo điều kiện để khuyến khích năng lực tư duy độc lập của học sinh, giúp các em phát huy đến mức tối đa sức sáng tạo của mình. Sáng tạo trong việc tìm ra con đường ngắn nhất để nắm bắt lấy tri thức; sáng tạo trong việc lựa chọn giải pháp tốt nhất để giải quyết vấn đề đặt ra; sáng tạo trong việc khám phá những tri thức mới hơn, sâu hơn những gì mình đã được học và sáng tạo trong việc nghi ngờ tri thức của người khác để tìm đến chân lý cho mình.
Sử dụng thành thạo các phương pháp dạy học trong việc kết hợp phương pháp dạy học truyền thống và phương pháp dạy học tích cực trong dạy học môn GDCD.
Trong quá trình dạy học phần công dân với các vấn đề chính trị - xã hội nếu được xen kẽ, kết hợp giữa các phương pháp dạy học truyền thống và phương pháp dạy học tích cực một cách hợp lý thì hiệu quả dạy học sẽ tăng lên. Chẳng hạn, để phát triển tư duy của HS, GV có thể xen kẽ phương pháp thuyết trình với vấn đáp, thảo luận; hay phương pháp thuyết trình với nêu vấn đề và động não nhằm giúp HS tìm ra vấn đề và tự giải quyết vấn đề
Ví dụ: để học sinh có thể nắm được một cách khoa học nhất về thực trạng tài nguyên và môi trường ở nước ta hiện nay, GV có thể sử dụng phương pháp trực quan, phương pháp thảo luận nhóm kết hợp với phương pháp thuyết trình.
Hoặc để phát huy năng lực tư duy độc lập và khả năng giải quyết vấn đề của học sinh trong phần trách nhiệm của công dân ở các bài: Chính sách dân số và giải quyết việc làm; Chính sách tài nguyên và bảo vệ môi trường; Chính sách giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, văn hóa; chính sách quốc phòng, an ninh, GV có thể kết hợp sử dung các như: phương pháp đóng vai, thảo luận lớp và giảng giải.
GV cần căn cứ vào tình hình cụ thể của bài giảng mà kết hợp một cách hài hoà, hợp lý. Việc phối hợp và sử dụng thành thạo các phương pháp dạy học trong quá trình dạy học phải bắt đầu từ sự phân tích nội dung của bài học, và cũng cần nhận thức được rằng mỗi phương pháp thường chỉ giải quyết được một nội dung nhận thức nào đó, vì vậy phải sử dụng thành thạo nhiều phương pháp, và kết hợp chúng một cách nhuần nhuyễn để đạt hiệu quả cao.
Ví dụ đối với vấn đề dân số là vấn đề không mang tính lí luận, trừu tượng cao, hơn nữa học sinh có thể tiếp thu từ nhiều nguồn thông tin khác nhau, vì vậy, dựa vào nội dung kiến thức và cách trình bày rất khái quát trong SGK, GV có thể sử dụng chủ yếu là phương pháp đàm thoại kết hợp với giảng giải để phát huy tinh thần độc lập suy nghĩ của học sinh. Tuy nhiên tùy từng nội dung của bài học giáo viên có thể kết hợp các phương pháp nêu trên với phương pháp thảo luận nhóm và phương pháp trắc nghiệm nhằm rèn luyện tinh thần hợp tác trong việc giải quyết vấn đề, phát huy tính tích cực trong tư duy của của các em và để đánh giá mức độ nhận thức của HS. Hoặc yêu cầu HS sưu tầm tranh, ảnh, số liệu về vấn đề dân số và tự rút ra những kết luận.
Khi dạy bài Nhà nước xã hội chủ nghĩa, đây là bài học mang nặng tính lí luận chính trị, chủ yếu cung cấp cho hs một số kiến thức cơ bản và khái quát về nhà nước và nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa vì vậy, GV có thể sử dụng phương pháp thuyết trình, diễn giảng là chủ đạo. Song, HS lớp 11 đã được học những kiến thức cơ bản về triết học ở lớp 10, tư duy lí luận