SKKN Hướng dẫn học sinh tìm hiểu văn bản Hồn Trương Ba, da hàng thịt (trích) của Lưu Quang Vũ bằng các phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
TRƯỜNG THPT LÊ HỒNG PHONG
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
HƯỚNG DẪN HỌC SINH TÌM HIỂU ĐOẠN TRÍCH
“HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊT” CỦA LƯU QUANG VŨ
BẰNG CÁC PHƯƠNG PHÁP, KỸ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC
 Người thực hiện: Nguyễn Thị Quế
 Chức vụ: Giáo viên
 Đơn vị: Trường THPT Lê Hồng Phong
 SKKN thuộc môn: Ngữ văn
THANH HÓA NĂM 2018
I. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Trong Nghị quyết số 29/NQ-TW ngày 04/11/2013, Hội nghị Ban chấp hành Trung ương lần thứ 8 (khóa XI) về "Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế", Đảng ta đã xác định mục tiêu của đổi mới lần này là: "Tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào tạo; đáp ứng ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu học tập của nhân dân. Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu tổ quốc, yêu đồng bào; sống tốt và làm việc hiệu quả".
Để đáp ứng mục tiêu trên, hiện nay ngành giáo dục đang thực hiện công cuộc cải cách và đổi mới để đưa giáo dục Việt Nam vươn xa khu vực và thế giới. Nhiều phương pháp dạy học cũ, thiếu hiệu quả đã được thay thế bằng những phương pháp đúng đắn, hiệu quả hơn. Một trong những phương pháp đó là các phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực để phát triển năng lực học sinh. Các phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực này không chỉ tích cực hóa học sinh về hoạt động trí tuệ mà còn chú ý rèn luyện năng lực, giải quyết vấn đề gắn với tình huống trong cuộc sống.
Hơn nữa, trong chương trình giáo dục phổ thông, ở môn Ngữ văn, ngoài việc cung cấp những kiến thức chung, cốt lõi, đặc thù, đây còn được xem là bộ môn công cụ để phát triển ở các em năng lực thưởng thức, cảm thụ văn chương (năng lực thẩm mỹ). Vậy học sinh sẽ học ra sao, phát huy năng lực như thế nào nếu giáo viên chỉ truyền thụ một chiều mà không khơi dậy ở các em lòng ham hiểu biết, tình yêu, khả năng tìm tòi, sáng tạo, khám phá... Do đó, mỗi giáo viên phải có phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực để phát huy năng lực học sinh.
Trong chương trình Ngữ văn Trung học phổ thông việc dạy văn bản kịch có tỷ lệ nhỏ so với các văn bản của các thể loại khác. Tài liệu viết về kịch không nhiều. Kịch bản là tác phẩm văn học, có đầy đủ tính chất đặc điểm của nghệ thuật ngôn từ. Nhưng mặt khác, kịch bản viết ra để là để biểu diễn nên cũng mang đậm chất sân khấu. Khi giảng dạy kịch bản văn học một mặt phải xem xét nó như một tác phẩm văn học, mặt khác không thể tách rời nghệ thuật sân khấu. Vì thế, việc dạy Đọc - hiểu một văn bản kịch đòi hỏi nhiều công phu từ phía giáo viên.
Do vậy, qua quá trình giảng dạy, nghiên cứu học hỏi tôi đã chọn đề tài: "Hướng dẫn học sinh tìm hiểu văn bản Hồn Trương Ba, da hàng thịt (trích) của Lưu Quang Vũ bằng các phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực". Từ đó, tôi hy vọng sẽ đóng góp một phần nhỏ vào việc giảng dạy văn bản kịch nói chung và đoạn trích Hồn Trương Ba, dang hàng thịt nói riêng nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học Ngữ văn ở trường trung học phổ thông hiện nay.
2. Mục đích nghiên cứu
- Xây dựng biện pháp phù hợp, tích cực trong giờ dạy học đoạn trích Hồn Trương Ba, da hàng thịt nhằm tiếp cận nội dung kiến thức tốt hơn, phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh lớp 12, góp phần nâng cao chất lượng dạy học tác phẩm văn chương.
- Thiết kế giáo án thực nghiệm. 
3. Đối tượng nghiên cứu
- Văn bản kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt (trích) của Lưu Quang Vũ bằng việc vận dụng các phương pháp dạy học tích cực.
4. Phương pháp nghiên cứu
- Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: các tài liệu tham khảo, giáo trình có nội dung liên quan.
- Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Quan sát, điều tra, khảo sát, dự giờ đồng nghiệp, tổng kết kinh nghiệm, tham khảo ý kiến chuyên gia
- Nhóm phương pháp xử lý thông tin: Thống kê, phân tích, tổng hợp
5. Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm
Lần này, người viết lựa chọn đề tài về một tác phẩm thuộc thể loại kịch. Hướng dẫn học sinh khai thác giá trị một đoạn trích kịch trong chương trình Ngữ văn THPT bằng việc vận dụng các phương pháp dạy học tích cực.
II. NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận	
Trước hết, chúng ta thấy, chương trình Ngữ văn THPT hiện hành được biên soạn sắp xếp đan xen giữa Văn học, Tiếng Việt và Làm văn. Đó cũng là chương trình có xu hướng kết nối giữa nhà trường và đời sống. Mỗi bài học đều được quy định rõ chuẩn kiến thức, kỹ năng cần đạt được.
Song trong việc thực hiện chương trình, người dạy và học không chỉ thực hiện "định hướng nội dung" là cung cấp và nắm được những kiến thức, kỹ năng cần thiết mà để nâng cao chất lượng giáo dục thì ngoài các mục đích trên môn Ngữ văn còn phải chuyển sang "định hướng năng lực". Năng lực bao gồm kiến thức, kỹ năng, thái độ. Với môn Ngữ văn cần tập trung vào những năng lực cụ thể, đồng thời đó cũng là những mục tiêu quan trọng nhất để đạt được những mục tiêu khác. Đó là năng lực sử dụng ngôn ngữ, năng lực giao tiếp; năng lực giải quyết vấn đề; năng lực sáng tạo; năng lực hợp tác; năng lực cảm thụ thẩm mỹ.
Để hình thành được những năng lực này cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp. Một trong những giải pháp đó là vận dụng các phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực để vừa lĩnh hội được kiến thức, vừa phát huy tối đa năng lực học sinh.
Lưu Quang Vũ là nhà viết kịch xuất sắc của nền văn học Việt Nam hiện đại, có những đóng góp to lớn cho sân khấu nước nhà. Trong các sáng tác của Lưu Quang Vũ không thể không nhắc đến vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt. Bắt đầu từ năm học 2008-2009, văn bản đã được đưa vào chương trình phổ thông và được học ở lớp 12. Đến nay, tuy văn bản không còn mới mẻ, nhưng nhiều giáo viên còn lúng túng khi tìm hiểu đoạn trích trên sao cho hiệu quả. Vì vậy, việc tìm hiểu tác phẩm này bằng các phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực là một điều rất cần được quan tâm.
2. Thực trạng vấn đề
Hiện nay bộ môn Ngữ văn trong nhà trước nói chung và bài Hồn Trương Ba, da hàng thịt nói riêng còn gặp nhiều khó khăn trong việc giảng dạy.
Thứ nhất, về nhu cầu thực tiễn, vài năm trở lại đây môn Ngữ văn trong nhà trường không được học sinh xem là môn chủ đạo. Xuất phát từ nhu cầu về việc làm và lựa chọn nghề nghiệp rất ít học sinh lựa chọn khối thi đại học có môn văn. Môn văn là một trong ba môn thi bắt buộc trong kỳ thi THPT Quốc gia thì tình trạng lười học, ngại học, học qua loa cho qua vẫn tồn tại.
Thứ hai, tác giả Lưu Quang Vũ và đoạn trích đã được đưa vào chương trình từ lâu nhưng thể loại kịch là thể loại có số lượng tác phẩm không nhiều nên chưa được quan tâm thỏa đáng. Việc tìm hiểu thể loại này theo đặc trưng thể loại còn nhiều lúng túng.
Thứ ba, theo phân phối chương trình thời gian dạy văn bản Hồn Trương Ba, da hàng thịt là 02 tiết, quá ít so với một văn bản mang tính triết lý, thâm trầm, sâu sắc như Hồn Trương Ba, da hàng thịt. Do vậy, để giúp học sinh tìm hiểu văn bản vừa đảm bảo theo chuẩn kiến thức kỹ năng, vừa phát huy năng lực học sinh là điều mà bản thân tôi cũng như nhiều giáo viên trăn trở.
3. Các giải pháp thực hiện
3.1. Sơ lược về các phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực 
3.1.1. Khái niệm
Phương pháp dạy học là lĩnh vực rất phức tạp và đa dạng. Có nhiều quan niệm, quan điểm khác nhau về phương pháp dạy học. Trong tài liệu này, phương pháp dạy học được hiểu là cách thức, là con đường hoạt động chung giữa giáo viên và học sinh, trong những điều kiện dạy học xác định, nhằm đạt tới mục đích dạy học.
3.1.2. Một số phương pháp dạy học tích cực
* Phương pháp dạy học nhóm
- Dạy học nhóm (Dạy học hợp tác, dạy học theo nhóm nhỏ) trong đó học sinh của một lớp học được chia thành các nhóm nhỏ, trong khoảng thời gian giới hạn, mỗi nhóm tự lực hoàn thành các nhiệm vụ học tập trên cơ sở phân công và hợp tác làm việc. Kết quả làm việc của nhóm sau đó được trình bày và đánh giá trước toàn lớp.
- Dạy học nhóm nếu được tổ chức tốt sẽ phát huy được tính tích cực, tính trách nhiệm; phát triển năng lực cộng tác làm việc và năng lực giao tiếp của học sinh.
* Phương pháp nghiên cứu trường hợp điển hình
- Nghiên cứu trường hợp điển hình là phương pháp sử dụng một câu chuyện có thật hoặc chuyện được viết dựa trên những trường hợp thường xảy ra trong cuộc sống thực tiễn để minh chứng cho một vấn đề hay một số vấn đề. Đôi khi nghiên cứu trường hợp điển hình có thể được thực hiện trên video hay một băng catset mà không phải trên văn bản viết.
* Phương pháp giải quyết vấn đề
Dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề là phương pháp dạy học đặt ra trước học sinh  các vấn đề nhận thức có chứa đựng mâu thuẫn giữa cái đã biết và cái chưa biết, chuyển học sinh vào tình huống có vấn đề, kích thích họ tự lực, chủ động và có nhu cầu mong muốn giải quyết vấn đề.
* Phương pháp đóng vai
Đóng vai là phương pháp tổ chức cho học sinh thực hành, “ làm thử” một số cách ứng xử nào đó trong một tình huống giả định. Đây là phương pháp nhằm giúp học sinh suy nghĩ sâu sắc về một vấn đề bằng cách tập trung vào một sự việc cụ thể mà các em vừa thực hiện hoặc quan sát được. Việc “diễn” không phải là phần chính của phương pháp này mà điều quan trọng là sự thảo luận sau phần diễn ấy.
* Phương pháp trò chơi
Phương pháp trò chơi là phương pháp tổ chức cho học sinh tìm hiểu một vấn đề hay thể nghiệm những hành động, những thái độ, những việc làm thông qua một trò chơi nào đó.
* Phương pháp dạy học theo dự án (Phương pháp dự án)
- Dạy học theo dự án còn gọi là phương pháp dự án, trong đó học sinh thực hiện một nhiệm vụ học tập phức hợp, gắn với thực tiễn, kết hợp lí thuyết với thực hành.
- Nhiệm vụ này được người học thực hiện với tính tự lực cao, từ việc lập kế hoạch đến việc thực hiện và đánh giá kết quả thực hiện dự án. Hình thức làm việc chủ yếu là theo nhóm. Kết quả dự án là những sản phẩm hành động có thể giới thiệu được.
3.1.3. Một số kỹ thuật dạy học tích cực
* Kỹ thuật chia nhóm
Khi tổ chức cho học sinh hoạt động theo nhóm, giáo viên nên sử dụng nhiều cách chia nhóm khác nhau để gây hứng thú cho học sinh, đồng thời tạo cơ hội cho các em được học hỏi, giao lưu với nhiều bạn khác nhau trong lớp. 
* Kỹ thuật giao nhiệm vụ
- Giao nhiệm vụ phải cụ thể, rõ ràng.
- Nhiệm vụ phải  phù hợp với: mục tiêu hoạt động, trình độ học sinh, thời gian, không gian hoạt động và cơ sở vật chất, trang thiết bị.
* Kỹ thuật đặt câu hỏi   
Sử dụng câu hỏi có hiệu quả đem lại sự hiểu biết lẫn nhau giữa học sinh - giáo viên và học sinh - học sinh. Kĩ năng đặt câu hỏi càng tốt thì mức độ tham gia của học sinh càng nhiều; học sinh sẽ học tập tích cực hơn.
* Kỹ thuật khăn trải bàn
-  Học sinh được chia thành các nhóm nhỏ từ 4 đến 6 người. Mỗi nhóm sẽ có một tờ giấy A0 đặt trên bàn, như là một chiếc khăn trải bàn.
- Chia giấy A0 thành phần chính giữa và phần xung quanh, tiếp tục chia phần xung quanh thành 4 hoặc 6 phần tuỳ theo số thành viên của nhóm (4 hoặc 6 người).
- Mỗi thành viên sẽ suy nghĩ và viết các ý tưởng của mình ( về một vấn đề nào đó mà giáo viên yêu cầu) vào phần cạnh “khăn trải bàn” trước mặt mình. Sau đó thảo luận nhóm, tìm ra những ý tưởng chung và viết vào phần chính giữa “khăn trải bàn”.
* Kỹ thuật phòng tranh
- Giáo viên nêu câu hỏi/ vấn đề cho cả lớp hoặc cho các nhóm.
- Mỗi thành viên (hoạt động cá nhân) hoặc các nhóm (hoạt động nhóm) phác hoạ những ý tưởng về cách giải quyết vấn đề trên một tờ bìa và dán lên tường xung quanh lớp học như một triển lãm tranh.
- Học sinh cả lớp đi xem “ triển lãm’’và có thể có ý kiến bình luận hoặc bổ sung.
- Cuối cùng,  tất cả các phương án giải quyết được tập hợp lại và tìm phương  án tối ưu. 
* Kỹ thuật công đoạn
- Học sinh được chia thành các nhóm, mỗi nhóm được giao giải quyết một nhiệm vụ khác nhau. Ví dụ: nhóm 1- thảo luận câu A, nhóm 2- thảo luận câu B, nhóm 3- thảo luận câu C, nhóm 4- thảo luận câu D,
- Sau khi các nhóm thảo luận và ghi kết quả thảo luận vào giấy A0 xong, các nhóm sẽ luân chuyển giáy A0 ghi kết quả thảo luận cho nhau. Cụ thể là: Nhóm 1 chuyển cho nhóm 2, Nhóm 2 chuyển cho nhóm 3, Nhóm 3 chuyển cho nhóm 4, Nhóm 4 chuyển cho nhóm 1
- Các nhóm đọc và góp ý kiến bổ sung cho nhóm bạn. Sau đó lại tiếp tục luân chuyển kết quả cho nhóm tiếp theo và nhận tiếp kết quả từ một nhóm khác để góp ý.
- Cứ như vậy cho đến khi các nhóm đã nhận lại được tờ giấy A0 của nhóm mình cùng với các ý kiến góp ý của các nhóm khác. Từng nhóm sẽ xem và xử lí các ý kiến của các bạn để hoàn thiện lại kết quả thảo luận của nhóm . Sau khi hoàn thiện xong, nhóm sẽ treo kết quả thảo luận lên tường lớp học.
* Kỹ thuật các mảnh ghép
- Học sinh được phân thành các nhóm, sau đó giáo viên phân công cho mỗi nhóm thảo luận, tìm hiểu sâu về một vấn đề của bài học. Chẳng hạn: nhóm 1- thảo luận vấn đề A, nhóm 2- thảo luận vấn đề B, nhóm 3- thảo luận vấn đề C, nhóm 4- thảo luận thảo luận vấn đề D,.
- Học sinh thảo luận nhóm về vấn đề đã được phân công.
- Sau đó, mỗi thành viên của các nhóm này sẽ tập hợp lại thành các nhóm mới, như vậy trong mỗi nhóm mới sẽ có đủ các “chuyên gia” về vấn đề A, B, C, D,...và mỗi “chuyên gia” về từng vấn đề sẽ có trách nhiệm trao đổi lại với cả nhóm về vấn đề mà em đã có cơ hội tìm hiểu sâu ở nhóm cũ.
* Kỹ thuật động não
Động não là kỹ thuật giúp cho học sinh trong một thời gian ngắn nảy sinh được nhiều ý tưởng mới mẻ, độc đáo về một chủ đề nào đó. Các thành viên được cổ vũ tham gia một cách tích cực, không hạn chế các ý tưởng (nhằm tạo ra cơn lốc các ý tưởng).
* Kỹ thuật “Trình bày một phút”
Đây là kỹ thuật tạo cơ hội cho học sinh tổng kết lại kiến thức đã học và đặt những câu hỏi về những điều còn băn khoăn, thắc mắc bằng các bài trình bày ngắn gọn và cô đọng với các bạn cùng lớp. Các câu hỏi cũng như các câu trả lời học sinh đưa ra sẽ giúp củng cố quá trình học tập của các em và cho giáo viên thấy được các em đã hiểu vấn đề như thế nào.
* Kỹ thuật “Chúng em biết 3”
- Giáo viên nêu chủ đề cần thảo luận.
- Chia học sinh thành các nhóm 3 người và yêu cầu học sinh thảo luận trong vòng 10 phút về những gì mà các em biết về chủ đề này.
- Học sinh thảo luận nhóm và chọn ra 3 điểm quan trọng nhất để trình bày với cả lớp.
- Mỗi nhóm sẽ cử một đại diện lên trình bày về cả 3 điểm nói trên.
* Kỹ thuật “Hỏi và trả lời” 
Đây là kỹ thuật dạy học giúp cho học sinh có thể củng cố, khắc sâu các kiến thức đã học thông qua việc hỏi và trả lời các câu hỏi.
* Kỹ thuật “Hỏi Chuyên gia”
- Học sinh xung phong (hoặc theo sự phân công của giáo viên) tạo thành các nhóm “chuyên gia” về một chủ đề nhất định.
- Các "chuyên gia" nghiên cứu và thảo luận với nhau về những tư liệu có liên quan đến chủ đề mình được phân công.
- Nhóm "chuyên gia" lên ngồi phía trên lớp học.
- Một em trưởng nhóm "chuyên gia" (hoặc giáo viên) sẽ điều khiển buổi “tư vấn”, mời các bạn học sinh trong lớp đặt câu hỏi rồi mời "chuyên gia" giải đáp, trả lời.
* Kỹ thuật “Lược đồ tư duy”
Lược đồ tư duy là một sơ đồ nhằm  trình bày một cách rõ ràng những ý tưởng hay kết quả làm việc của cá nhân/ nhóm về một chủ đề.
* Kỹ thuật "Hoàn tất một nhiệm vụ"
- Giáo viên đưa ra một câu chuyện/một vấn đề/một bức tranh/một thông điệp/... mới chỉ được giải quyết một phần và yêu cầu học sinh/nhóm học sinh hoàn tất nốt phần còn lại.
- Học sinh/nhóm học sinh thực hiện nhiệm vụ được giao.
- Học sinh/ nhóm học sinh trình bày sản phẩm.
- Giáo viên hướng dẫn cả lớp cùng bình luận, đánh giá.
* Kỹ thuật “Viết tích cực”
- Trong quá trình thuyết trình, giáo viên đặt câu hỏi và dành thời gian cho học sinh tự do viết câu trả lời. giáo viên cũng có thể yêu cầu học sinh liệt kê ngắn gọn những gì các em biết về chủ đề đang học trong khoảng thời gian nhất định.
- Giáo viên yêu cầu một vài học sinh chia sẻ  nội dung mà các em đã viết trước lớp.
Kỹ thuật này cũng có thể sử dụng sau tiết học để tóm tắt nội dung đã học,  để phản hồi cho giáo viên về việc nắm kiến thức của học sinh và những chỗ các em còn hiểu sai.
* Kỹ thuật "đọc hợp tác" (còn gọi là đọc tích cực)
Kỹ thuật này nhằm giúp học sinh tăng cường khả năng tự học và giúp giáo viên tiết kiệm thời gian đối với những bài học/phần đọc có nhiều nội dung nhưng không quá khó đối với học sinh.
* Kỹ thuật "Nói cách khác"
- Giáo viên chia học sinh thành các nhóm, yêu cầu các nhóm hãy liệt kê ra giấy khổ lớn 10 điều không hay mà thỉnh thoảng người ta vẫn nói về một ai đó/việc gì đó.
- Tiếp theo, yêu cầu các nhóm hãy tìm 10 cách hay hơn để diễn đạt cùng những ý nghĩa đó và tiếp tục ghi ra giấy khổ lớn.
- Các nhóm trình bày kết quả và cùng nhau thảo luận về ý nghĩa của việc thay đổi cách nói theo hướng tích cực.
* Kỹ thuật "Phân tích phim Video"
- Phim video có thể là một trong các phương tiện để truyền đạt nội dung bài học. Phim nên tương đối ngắn gọn (5-20 phút). Giáo viên cần xem qua trước để đảm bảo là phim phù hợp để chiếu cho các em xem.
- Sau khi xem phim video, yêu cầu học sinh làm việc một mình hoặc theo cặp và trả lời các câu hỏi  hoặc  viết  tóm tắt  những ý cơ bản  về nội dung phim đã xem.
* Kỹ thuật "Tóm tắt nội dung tài liệu theo nhóm"
Hoạt động này giúp Học sinh hiểu và mở rộng hiểu biết của các em về những tài liệu đọc bằng cách thảo luận, nghe, đặt câu hỏi và trả lời câu hỏi. Cách thực hiện như sau:
- Học sinh làm việc theo nhóm nhỏ, đọc to tài liệu được phát, thảo luận về ý nghĩa của nó, chuẩn bị trả lời các câu hỏi về bài đọc.
- Đại diện nhóm trình bày các ý chính cho cả lớp.
3.2. Thiết kế giáo án thực nghiệm hướng dẫn học sinh tìm hiểu văn “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” (Trích) của Lưu Quang Vũ bằng các phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực
HỒN TRƯƠNG BA, DA HÀNG THỊT
(Trích)
 Lưu Quang Vũ
	I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 
	1. Kiến thức
- Biết và hiểu được tình cảnh trớ trêu của nhân vật Trương Ba khi tâm hồn thanh cao phải ẩn trong thân xác anh hàng thịt; sự dằn vặt, đấu tranh thoát ra nghịch cảnh để được là chính mình.
- Từ đó hiểu và trân trọng ý nghĩa nhân văn của vở kịch: Khẳng định vẻ đẹp tâm hồn của con người lao động trong cuộc đấu tranh chống lại sự giả tạo và dung tục, bảo vệ quyền được sống đích thực, trọn vẹn, hài hòa giữa thể xác và tâm hồn, vật chất và tinh thần cùng khát vọng hoàn thiện nhân cách.
- Thấy được kịch Lưu Quang Vũ đặc sắc trên cả hai phương diện: kịch bản văn học và nghệ thuật sân khấu với tính hiện đại kết hợp các giá trị truyền thống; sự phê phán mạnh mẽ, quyết liệt và chất trữ tình đằm thắm, bay bổng.
2. Kỹ năng
- Biết đọc hiểu các tác phẩm văn học cùng thể loại.
3. Thái độ
- Biết trân trọng cuộc sống, trân trọng những gì mình đang có. 
- Sống hài hòa giữa linh hồn và thể xác.	
4. Định hướng góp phần hình thành năng lực
- Năng lực giao tiếp (nghe, nói, đọc, viết).
- Năng lực thẩm mỹ (cảm thụ và sáng tạo).
- Năng lực hợp tác.
- Năng lực tự học...
II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
1. Giáo viên
- Thiết bị dạy học: SGK, SGV, Tài liệu tham khảo, Chuẩn kiến thức kỹ năng 12, Giáo án. 
- Học liệu: Máy tính, màn chiếu, trích đoạn kịch, phiếu học tập...
2. Học sinh: Chuẩn bị bài theo câu hỏi hướng dẫn trong SGK và yêu cầu của giáo viên.
III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP
1. Ổn định tổ chức lớp
Kiểm tra Sĩ số lớp.
2. Kiểm tra bài cũ
Kết hợp trong hoạt động 1 của tiến trình bài học
3. Tiến trình bài học
Hoạt động 1: Tình huống xuất phát 
- Phương pháp, kỹ thuật dạy học: Phát vấn, trả lời tự do, thuyết giảng, xem video...
- Hình thức tổ chức hoạt động:
+ Giáo viên hỏi: Em đã bao giờ được xem biểu diễn một vở kịch trên sân khấu chưa? Kể tên các văn bản kịch đã được học trong chương trình?
Trả lời: Vĩnh biệt Cửu trùng đài (trích Vũ Huy Tô của Nguyễn Huy Tưởng); kịch Bắc Sơn (của Nguyễn Huy Tưởng); Tôi và chúng ta (của Lưu Quang Vũ).
+ Giáo viên giới thiệu và cho học sinh xem một trích đoạn kịch trong vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt do Nhà hát kịch Việt Nam biểu diễn.
 + Giáo viên đặt ra vấn đề: Sự sống thì đáng yêu, đáng quý, đáng trân trọng như vậy nhưng tại sao kết thúc vở kịch nhân vật Trương Ba lại không chấp nhận sống trong thân xác anh hàng thịt mà xin chết vĩnh viễn?
Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới
- Phương pháp, kỹ thuật dạy học: P