SKKN Hình thành thế giới quan và phương pháp luận cho học sinh thông qua một số bài giảng Giáo dục công dân lớp 10
Bắt đầu từ năm học 2016-2017 môn GDCD đó trở thành một sự lựa chọn thi tốt nghiệp cho học sinh THPT. Những năm học sau đó nội dung thi không chỉ nằm trong chương trỡnh lớp 10 mà cũn cả lớp 11 và lớp 12.Vỡ vậy nhiệm vụ và vai trũ của người giáo viên dạy GDCD ngày càng lớn và có phần nặng nề hơn.
Có rất nhiều ý kiến cho rằng học môn GDCD vừa khó vừa khô khan và không gây hứng thú gì cho người học, cũng có ý kiến cho rằng môn GDCD quá dễ , ai cũng học được và ai cũng dạy được vì đó là môn không quan trọng. Với cương vị là người trong cuộc tôi cho rằng cả hai quan điểm trên đều sai cả , học môn học này khó thật nhưng lại rất hay , rất phong phú thậm chí còn có ý nghĩa thực tiẽn cao, nó giúp cho con người có quan điểm ,cách nhìn nhận và phương hướng đúng đắn trên con đường tương lai của mình. Vấn đề là ở chỗ người giáo viên GDCD phải làm thế nào để cho mọi người đặc biệt là phụ huynh và học sinh cảm nhận được tầm quan trọng của môn học này.
Học sinh vừa bước vào lớp 10 còn bỡ ngỡ,các em lại đang ở độ tuổi đang trưởng thành nên việc giáo dục nhân cách sống cho các em là quan trọng và cần thiết, điều này phải được tiến hành dần dần qua từng tiết học trong chương trình GDCD –THPT và đặc biệt là chương trình lớp 10
Sở GD& ĐT THANH HOá Trường thpt tĩnh gia 5 & SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM đề tài HèNH THÀNH THẾ GIỚI QUAN VÀ PHƯƠNG PHÁP LUẬN CHO HỌC SINH THễNG QUA MỘT SỐ BÀI GIẢNG GIÁO DỤC CễNG DÂN LỚP 10 Người thực hiện: Trần Thị Lan Anh Chức vụ : Giỏo Viờn Đơn vị cụng tỏc : Trường THPT Tĩnh gia 5 SKKN thuộc lĩnh vực (mụn ) : GDCD THANH HểA NĂM 2017 thanh hoÁ năm 2017 Mê Linh /2007 th MỤC LỤC NỘI DUNG Trang ĐỀ TÀI HèNH THÀNH THẾ GIỚI QUAN VÀ PHƯƠNG PHÁP LUẬN CHO HỌC SINH THễNG QUA MỘT SỐ BÀI GIẢNG GIÁO DỤC CễNG DÂN LỚP 10 1 MỤC LỤC 2 1. MỞ ĐẦU 1.1Lí DO CHỌN ĐỀ TÀI 4 MỤC ĐÍCH NGHIấN CƯU 5 ĐỐI TƯỢNG NGHIấN CỨU 6 PHƯƠNG PHÁP NGHIấN CỨU 6 2. NỘI DUNG 2.1 CƠ SỞ Lí LUẬN 6 2.2 THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ TRƯỚC KHI ÁP DỤNG SKKN 6 2.3.1 KINH NGHIỆM ÁP DỤNG 7 2.3.2 CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN 8 - Những ảnh hưởng về phẩm chất và năng lực của người thầy,cụ giỏo trong giỏo dục đạo đức cho học sinh. 8 2- Tạo ra niềm tin, thế giới quan và nhõn sinh quan cỏch mạng cho học sinh 13 3- Chỳ trọng đến giỏo dục tinh thần trỏch nhiệm, ý thức vươn lờn trong cuộc sống cho cỏc em học sinh. 14 2.4 HIỆU QUẢ CỦA SKKN 14 3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 16 . KẾT LUẬN 16 KIẾN NGHỊ 17 TÀI LIỆU THAM KHẢO 18 DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT 18 1.MỞ ĐẦU 1.1. Lí DO CHỌN ĐỀ TÀI Bắt đầu từ năm học 2016-2017 mụn GDCD đó trở thành một sự lựa chọn thi tốt nghiệp cho học sinh THPT. Những năm học sau đú nội dung thi khụng chỉ nằm trong chương trỡnh lớp 10 mà cũn cả lớp 11 và lớp 12.Vỡ vậy nhiệm vụ và vai trũ của người giỏo viờn dạy GDCD ngày càng lớn và cú phần nặng nề hơn. Có rất nhiều ý kiến cho rằng học môn GDCD vừa khó vừa khô khan và không gây hứng thú gì cho người học, cũng có ý kiến cho rằng môn GDCD quá dễ , ai cũng học được và ai cũng dạy được vì đó là môn không quan trọng. Với cương vị là người trong cuộc tôi cho rằng cả hai quan điểm trên đều sai cả , học môn học này khó thật nhưng lại rất hay , rất phong phú thậm chí còn có ý nghĩa thực tiẽn cao, nó giúp cho con người có quan điểm ,cách nhìn nhận và phương hướng đúng đắn trên con đường tương lai của mình. Vấn đề là ở chỗ người giáo viên GDCD phải làm thế nào để cho mọi người đặc biệt là phụ huynh và học sinh cảm nhận được tầm quan trọng của môn học này. Học sinh vừa bước vào lớp 10 còn bỡ ngỡ,các em lại đang ở độ tuổi đang trưởng thành nên việc giáo dục nhân cách sống cho các em là quan trọng và cần thiết, điều này phải được tiến hành dần dần qua từng tiết học trong chương trình GDCD –THPT và đặc biệt là chương trình lớp 10 Mặt khác việc thực hiện tốt cỏc chức năng và nhiệm vụ của mụn học, người giỏo viờn trong mỗi tiết dạy cần phải quỏn triệt sõu sắc cỏc nguyờn tắc cơ bản trong việc hỡnh thành thế giới quan và phương phỏp luận cho cỏc em (1) Nguyờn tắc tớnh Đảng. Nguyờn tắc tớnh khoa học. Nguyờn tắc tớnh thực tiễn. Đú là luận điểm xuất phỏt cú tớnh quy luật chỉ đạo toàn bộ quỏ trỡnh giảng dạy của người giỏo viờn núi chung và việc học tập mụn GDCD lớp 10 của cỏc em học sinh núi riờng. (1) Bài 1, SGK GDCD lớp 10 tr 4,5 NXB GIÁO DỤC HÀ NỘI Thực tế cho thấy rằng việc ỏp dụng kinh nghiệm “Cần quỏn triệt sõu sắc cỏc nguyờn tắc cơ bản vào trong việc giảng dạy mụn GDCD lớp 10 ở nhà trường phổ thụng trung học” đó giỳp cho tiết dạy, giờ dạy của cỏ nhõn tụi, sinh động hơn, hấp dẫn hơn và đạt hiệu quả cao hơn. Chớnh vỡ vậy tụi xin được trỡnh bày với cỏc bạn đồng nghiệp một số kinh nghiệm của bản thõn đó được đỳc rỳt từ trong thực tế giảng dạy mụn GDCD lớp 10 ở nhà trường THPT. Tụi hy vọng rằng, những sỏng kiến này sẽ giỳp cho kinh nghiệm giảng dạy của cỏc bạn càng thờm phong phỳ. . MỤC ĐÍCH NGHIấN CỨU Nhằm hỡnh thành cho cỏc em học sinh cú cỏch nhỡn đỳng đắn về thế giới xung quanh mỡnh để từ đú cú những phương phỏp, cỏch thức đỳng đắn và phự hợp 1.Đối với giỏo viờn trong việc hỡnh thành thế giới quan và phương phỏp luận cho học sinh Nguyờn tắc tớnh Đảng sẽ giỳp cho người giỏo viờn cú một lũng nhiệt huyết trong quỏ trỡnh giảng dạy, trung thành với quan điểm của chủ nghĩa Mỏc-LờNin, đấu tranh khụng khoan nhượng với những khuynh hướng sai lầm đi ngược lại với quan điểm của Đảng và Nhà nước. Nguyờn tắc tớnh khoa học sẽ giỳp cho người giỏo viờn đưa ra một kết cấu bài giảng và kết cấu kiến thức cơ bản cho học sinh ghi một cỏch lụgớc hơn. Qua đú hỡnh thành cho cỏc em một tư duy lý luận chặt chẽ. Nguyờn tắc tớnh thực tiễn sẽ giỳp cho người giỏo viờn phải khụng ngừng cập nhật với cỏc số liệu mới nhất, thụng tin mới nhất để lấy dẫn chứng cho từng tiết giảng của mỡnh, cú như vậy bài giảng mới được hấp dẫn và sinh động. 2. Đối với học sinh trong việc hỡnh thành thế giới quan và phương phỏp luận cho bản thõn Nguyờn tắc tớnh Đảng sẽ hỡnh thành cho cỏc em thỏi độ và hành động kiờn quyết đấu tranh chống lại cỏc hiện tượng tiờu cực ở xung quanh nơi mỡnh đang sống. Cỏc em biết tuyờn truyền, vận động mọi người xung quanh cựng thực hiện tốt đường lối chớnh sỏch của Đảng và Nhà nước ta. Nguyờn tắc khoa học sẽ giỳp cỏc em cú một tư duy lụgớc trong khi lý giải một vấn đề thực tiễn và hiểu cỏc qui luật, phạm trự của chủ nghĩa Mỏc-LờNin một cỏch chớnh xỏc hơn. Nguyờn tắc thực tiễn sẽ giỳp cỏc em tin tưởng vào đường lối lónh đạo của Đảng và Nhà nước ta, tin tưởng vào tớnh đỳng đắn của chủ nghĩa Mỏc-LờNin. Mặt khỏc nguyờn tắc tớnh thực tiễn cũn giỳp cỏc em biết nhỡn thẳng vào sự thật của xó hội để thấy được mặt tớch cực và mặt tiờu cực của xó hội ĐỐI TƯỢNG NGHIấN CỨU Tập thể học sinh lớp 10C2 trường THPT Tĩnh gia 5 PHƯƠNG PHÁP NGHIấN CỨU Sử dụng tư duy lớ luận, vận dụng lớ thuyết với thực hành, để giải đỏp cỏc vấn đề thực trạng đặt ra 2. NỘI DUNG 2.1. CƠ SỞ LÍ LUẬN Trong việc giảng dạy mụn GDCD lớp 10 ở nhà trường THPT, một yờu cầu tổng quỏt đặt ra cho mỗi người giỏo viờn là truyờn thụ chớnh xỏc, đầy đủ cỏc tri thức khoa học về chủ nghĩa Mỏc-LờNin, cỏc đường lối chủ trương chớnh sỏch của Đảng tới đối tượng học sinh THPT cũn ớt tuổi, vốn sống thực tiễn nghốo nàn, khả năng tư duy khỏi quỏt chưa cao. Chớnh vỡ vậy việc quỏn triệt cỏc nguyờn tắc, tớnh Đảng, tớnh khoa học, tớnh thực tiễn vào trong việc giảng dạy mụn GDCD lớp 10 ở nhà trường THPT Tĩnh gia 5 núi riờng và ở cỏc trường THPT núi chung là một luận điểm cú tớnh chỉ đạo toàn bộ hoạt động dạy của người giỏo viờn và hoạt động học của người học sinh. 2.2. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ TRƯỚC KHI ÁP DỤNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM * Thứ nhất : Xuất phỏt từ những thực tế trờn, bản thõn tụi là một giỏo viờn THPT, mặc dự dạy mụn GDCD lớp 10 cũng luụn trăn trở về đổi mới phương phỏp giảng dạy của mỡnh, về đối tượng giảng dạy của mỡnh để làm sao đú cho mỗi giờ giảng phải đạt kết quả cao nhất. * Thứ hai: Xuất phỏt từ đặc trưng của bộ mụn GDCD lớp 10 với nội dung là những nguyờn lý của chủ nghĩa Mỏc-LờNin, những phạm tru đạo đức cơ bản giúp học sinh hình thành nhân cách sống và trách nhiệm của mình đối với cộng đồng , xã hội. Qua thực tế ỏp dụng kinh nghiệm tụi thấy việc hỡnh thành thế giới quan và phương phỏp luận đỳng đắn cho học sinh là rất quan trọng 2.3 KINH NGHIỆM VÀ GIẢI PHÁP SỬ DỤNG 2.3.1 . KINH NGHIỆM ÁP DỤNG: Việc quỏn triệt cỏc nguyờn tắc tớnh Đảng, tớnh khoa học, tớnh thực tiễn trong việc dạy mụn GDCD ở nhà trường THPT cú ý nghĩa cực kỡ quan trọng đối với người giỏo viờn khụng những ở khõu giảng bài ở trờn lớp mà cũn cú tỏc dụng tớch cực ở khõu giỏo dục ý thức cho học sinh sau bài học Trong quỏ trỡnh giảng dạy với những kiến thức được học ở trường ĐH tụi nhận thấy rằng học thuyết Mỏc-Lờnin là học thuyết xó hội mang tớnh đỳng đắn sõu sắc, vỡ thế khi soạn giảng tụi cố giảng chắt lọc những kiến thức cơ bản nhất của bài học để học sinh dễ hiểu dễ nhớ dễ vận dụng, nhưng đồng thời vẫn đảm bảo được tớnh chớnh xỏc tớnh trung thực với quan điểm của chủ nghĩa Mỏc-Lờnin. Mặt khỏc trong quỏ trỡnh giảng bài ở trờn lớp khi đưa ra nhiều tỡnh huống, nhiều bài tập nếu học sinh cú cỏch hiểu sai khụng đỳng với bản chất của chủ nghĩa Mỏc-LờNin và đường lối chủ trương của Đảng ta, thỡ tụi tỡm cỏch phõn tớch, giảng giải để học sinh thấy được cỏi sai của mỡnh. Đú chớnh là một yờu cầu của nguyờn tắc tớnh Đảng (đấu tranh khụng khoan nhượng với cỏc quan điểm thự địch).(1) Hơn thế nữa tri thức của chủ nghĩa Mỏc-LờNin bao giờ cũng mang tớnh khoa học cho nờn tụi thấy mỡnh càng phải trỡnh bày diễn giải và đưa ra cỏc kiến thức cơ bản một cỏch tinh giản, cụ đọng lụgớc. Điều đú sẽ làm cho cỏc em dễ hiểu và dễ nhớ hơn. (Vỡ kiến thức ở bài học đó được tinh giản nhất). Và để thu hỳt sự chỳ ý của học sinh vào bài giảng thỡ tụi cố gằng tỡm cỏch (1) Nghị quyết XII của Đảng liờn hệ kiến thức với thực tiễn để phõn tớch đỏnh giỏ và tỡm hiểu cỏc cõu chuyện cú liờn quan đến bài học để kể cho cỏc em nghe. Qua đú sẽ làm tăng tớnh hấp dẫn, tớnh thuyết phục của bài giảng. 2.3.2 . CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN a. Những ảnh hưởng về phẩm chất và năng lực của người thầy, cụ giỏo trong hỡnh thành thế giới quan và phương phỏp luận cho học sinh. Giỏo dục đạo đức cho thế hệ trẻ là một việc làm rất quan trọng đối với sự tồn vong của một dõn tộc, bởi thế hệ trẻ là người chủ tương lai của nước nhà và điều này được thụng qua: a.1 : Nguyờn tắc tớnh Đảng trong thế giới quan Một số yờu cầu cơ bản trong việc bảo đảm nguyờn tắc tớnh Đảng: - Trước tiờn phải trung thực với chủ nghĩa Mỏc-LờNin: Điều đú đũi hỏi người giỏo viờn GDCD phải là một chiến sĩ trờn mặt trận văn hoỏ - tư tưởng của Đảng. Do đú cần phải trung thực với chủ nghĩa Mỏc-LờNin mà sự trung thực ở đõy khụng phải trung thực trờn từng cõu, chữ mà là trong thực chất hành động cỏch mạng và khoa học vốn là hai mặt đặc tớnh căn bản kết hợp làm một số trong bản thõn của chủ nghĩa Mỏc-LờNin. Trung thực với chủ nghĩa Mỏc-Lờnin đũi hỏi người giỏo viờn GDCD phải cụng khai giữ vững lập trường của giai cấp cụng nhõn của Đảng mà giảng dạy. Lờ Nin cú núi rằng: Chủ nghĩa duy vật bắt buộc chỳng ta mỗi khi đỏnh giỏ một sự kiện phải cụng khai dứt khoỏt đứng về một tập đoàn xó hội nhất định (quan điểm giai cấp). Trung thực với chủ nghĩa Mỏc-Lờnin là yờu cầu quan trọng bậc nhất đối với người giỏo viờn GDCD. Nú đũi hỏi mỗi người giỏo viờn phải khụng ngừng học tập nõng cao trỡnh độ hiểu biết một cỏch thấu đỏo về chủ nghĩa Mỏc-Lờnin, về đường lối chớnh sỏch của Đảng, đồng thời phải khụng ngừng rốn luyện bồi dưỡng lũng nhiệt tỡnh cỏch mạng. Trong hai điều đú thỡ nhiệt tỡnh cỏch mạng là cỏi gốc. a.2 : Nguyờn tắc tớnh khoa học trong hỡnh thành phương phỏp luận Như chỳng ta đó biết việc giảng dạy mụn GDCD lớp 10 là một khoa học xột cả về mặt nội dung tri thức và cả hỡnh thức tổ chức. Do đú, việc xõy dựng tư tưởng chớnh trị và phẩm chất đạo đức cỏch mạng, cho học sinh khụng phải là một cỏi gỡ khỏc mà chớnh là ở ngay trong việc truyền thụ tri thức qua cỏc bài học GDCD ở chương trỡnh lớp 10 Quan niệm trờn đũi hỏi người giỏo viờn dạy mụn GDCD lớp 10 phải truyền thụ kiến thức một cỏch lụgic, khoa học. Chớnh vỡ vậy ta cần quỏn triệt một số yờu cầu trong việc đảm bảo tớnh khoa học như sau: Một là: Phải truyền thụ chớnh xỏc cỏc khỏi niệm phạm trự, nguyờn lớ quy luật của CN Mỏc-Lờ nin: - Bất kỳ một mụn học nào cũng bao gồm hệ thống cỏc khỏi niệm, quy luật chỳng là những cụng cụ, ngụn ngữ chung của tư duy dễ diễn đạt tư tưởng. Nếu khụng hiểu đỳng cỏc khỏi niệm, quy luật thỡ sẽ khụng nắm được nụi dung khoa học của mụn học từ đú sẽ nhầm lẫn giữa cỏi nọ với cỏi kia. Vớ dụ: Ở bài 4 : Nguồn gốc vận động và phỏt triển của sự vật và hiện tượng (1) - Khi tỡm hiểu khỏi niệm mõu thuẫn là một chỉnh thể trong đú hai mặt đối lập vừa thống nhất với nhau vừa đấu tranh với nhau. - Ta phõn tớch ở ba khớa cạnh: + Chỉnh thể là một khối thống nhất. Vớ dụ: Trong một cơ thể sinh vật cú biến dị và di truyền . + Thống nhất với nhau là: Liờn hệ, gắn bú với nhau. + Đấu tranh với nhau là: Trỏi ngược nhau, bài trừ nhau. * Vớ dụ: Bài 5 về cỏch thức vận động của cỏc sự vật hiện tượng .(2) Về khỏi niệm “ chất là thuộc tớnh tiờu biểu nhất để phõn biệt nú với cỏc sự vật khỏc ”. Bài 4, SGK GDCD Lớp 10 tr 24-28,NXB GIÁO DỤC HÀ NỘI Bài 5, SGK GDCD Lớp 10 tr 29-33,NXB GIÁO DỤC HÀ NỘI Nhưng thuộc tớnh tiờu biểu đú phải được đặt trong cựng một quan hệ nào đú. + Chẳng hạn lấy vớ dụ về nước: Phải đặt trong mối quan hệ là trạng thỏi ta sẽ cú 3 trường hợp cú thể xảy ra: - Từ 1000C trở lờn: H2O bay hơi. - Trong khoảng từ 00C đến 1000C: H2O trạng thỏi lỏng. - Dưới 00C: H2O ở trạng thỏi rắn..(1) Hai là: Khi đưa ra sự kiện phải chõn thực, khi khỏi quỏt phải đỳng đắn, khi kết luận phải chớnh xỏc. Đõy cũng là yờu cầu cú tớnh nghiờm ngặt đối với việc giảng dạy mụn GDCD để nhằm đảm bảo tớnh khoa học của tri thức Bởi vậy bất kỳ một sự kiện nào, một chi tiết nào khi đưa vào bài giảng đều phải kiểm tra cẩn thận và phải cú cơ sở vững vàng của nú. Và trong khi nờu sự kiện chỳng ta khụng nờn lẩn trỏnh cỏc vấn đề tiờu cực của xó hội chớnh vỡ thế Lờ nin cho rằng: Cần phải cho nhõn dõn ta biết sự thật và sự thật dự cú chua chỏt đến đõu, người ta cũng phải nhỡn thẳng vào nú. Chỉ cú như thế nhõn dõn mới học được cỏch đấu tranh chống lại sự dối trỏ. Nếu khụng học sinh sẽ cú lý do để nghi ngờ việc đưa ra cỏc sự kiện, cỏch khỏi quỏt và kết luận của giỏo viờn. Song, trung thực trong giảng dạy khụng giống với thỏi độ lónh đạm khỏch quan của giai cấp tư sản. Vỡ vậy khi đưa cỏc sự kiện đũi hỏi người giỏo viờn phải cú hiểu biết sõu sắc về hoàn cảnh kinh tế chớnh trị và xó hội phải biết nắm vững toàn bộ sự kiện, từng nhõn tố trong mối quan hệ rằng buộc giữa chỳng từ đú khỏi quỏt và kết luận đỳng bản chất của vấn đề và vạch ra xu hướng vận động phỏt triển của chỳng một cỏch khoa học. * Vớ dụ: Bài 7 thực tiễn và vai trũ của thực tiễn đối với nhận thức. Người giỏo viờn đưa ra cỏc sự kiện phải chõn thực chớnh xỏc: Sự kiện năm 1952 Wat Mam người Đức đó tỡm ra Step tụ mi xin. (1) Bài 5, SGK GDCD Lớp 10 tr 31,NXB GIÁO DỤC HÀ NỘI Tiếp thu thành tựu đú sau 3 thỏng Bỏc sỹ Đặng Văn Ngữ tỡm ra 18 loại Steptụmixin chữa được cỏc loại vết thương món tớnh đó bị bưng mủ.(1) Ba là: Trỡnh bày cỏc tri thức và bài giảng phải cú lụgic chặt chẽ. Nguyờn tắc tớnh khoa học cũn thể hiện ở sự trỡnh bày cỏc tri thức và kết cấu bài giảng một cỏch lụgic chặt chẽ. Những đặc điểm đú là cỏi vốn cú trong cỏc nguyờn lý của chủ nghĩa Mỏc-LờNin và đường lối chớnh cỏch của Đảng. Bởi vỡ bất kỳ một mụn khoa học nào cũng là một hệ thống chặt chẽ lụgic cỏc khỏi niệm, phạm trự, nguyờn lý và học thuyết. Để đảm bảo tớnh lụgic chặt chẽ khụng cú nghĩa là giảng dạy theo lối tỉ mỉ tuần tự mỏy múc mà ngược lại phải biết lựa chọn kiến thức cơ bản. Từ đú học sinh thấy được mối liờn hệ biện chứng giữa chỳng. Hiện nay cỏc em học sinh THPT đó tiếp cận với nhiều thụng tin đại chỳng cho nờn cần rốn luyện cho cỏc em tư duy khỏi quỏt hoỏ, trừu tượng hoỏ để cú thể hỡnh thành cỏc khỏi niệm khoa học, để hiều rừ hơn về đường lối chớnh sỏch của Đảng và Nhà nước ta. Vớ dụ ở bài 4 nguồn gốc vận động, phỏt triển của sự vật và hiện tượng thực chất chớnh là quy luật thống nhất và đấu tranh của cỏc mặt đối lập. Cho nờn trong bài này ngoài việc cần hiểu được khỏi niệm “ Mõu thuẫn ” mà cũn phải hiểu mõu thuẫn chớnh là nguồn gốc vận động phỏt triển của sự vật, hiện tượng. Trong tự nhiờn sở dĩ cỏc giống loài mới xuất hiờn là do sự đấu tranh giữa hai mặt di truyền và biến dị. Trong xó hội cú giai cấp sở dĩ cú sự thay đổi cỏc xó hội cũ bằng xó hội mới là do sự đấu tranh giữa hai giai cấp đối khỏng . Trong nhận thức sở dĩ cỏc tư tưởng khoa học ngày càng phỏt triển vỡ luụn cú sự đấu tranh giữa nhận thức đỳng và nhận thức sai. Quỏ trỡnh đú sẽ tạo nờn sự vận động, phỏt triển vụ tận của thế giới. - Nếu cỏi lạc hậu mà chiến thắng cỏi tiến bộ (Xột trong một thời kỡ nào đú) thỡ đú là vận động thụt lựi. (1) Bài 7, SGK GDCD Lớp 10 tr 41-42,NXB GIÁO DỤC HÀ NỘI - Nếu cỏi tiến bộ mà chiến thắng cỏi lạc hậu thỡ đú là sự phỏt triển đi lờn. - Nhưng theo quy luật của tự nhiờn và xó hội thỡ trước sau cỏi tiến bộ sẽ là cỏi chiến thắng. Như vậy kiến thức ở bài 4 đó cú sự liờn kết gắn bú với bài 3 a.3 : Nguyờn tắc tớnh thực tiễn trong hoạt động phương phỏp luận Nguyờn tắc này cũng xuất phỏt từ nguyờn tắc giỏo dục của Đảng ta là học phải đi đụi với hành, giỏo dục phải kết hợp với lao động sản xuất, nhà trường gắn liền với xó hội. Nếu khụng những kiến thức sỏch vở kia sẽ trở thành một mớ lý luận suụng khụng cú giỏ trị thực tiễn. Vỡ vậy cần nhấn mạnh rằng toàn bộ ý nghĩa sõu sa về hiệu quả của nguyờn tắc, tớnh khoa học trong quỏ trỡnh giảng dạy mụn GDCD chỉ phỏt huy tỏc dụng khi nú được vận dụng vào thực tiễn cuộc sống của cỏc em học sinh ngay hiện tại và tương lai sau này. Dựa trờn cơ sở lớ luận và ý nghĩa đú cho nờn chỳng ta cú thể thấy được một số yờu cầu của nguyờn tắc đảm bảo tớnh thực tiễn như sau: Một là : Đảm bảo tớnh thực tiễn trong khõu giảng bài: Vớ dụ : Khi dạy bài 13 : Cụng dõn với cộng đồng, khi tỡm hiểu về vai trũ của cộng đồng. Hóy cho học sinh tỡm hiểu vai trũ của gia đỡnh ( bố mẹ, anh chị em ruột) đối với bản thõn em. Từ đú sẽ suy ra vai trũ của cộng đồng đối với cuộc sống của mỗi con người.(1) Chỳng ta vẫn biết rằng trong cỏc nguyờn lớ của chủ nghĩa Mỏc-Lờnin, dự là trừu tượng nhất lại khụng thể khụng cú một ý nghĩa thực tiễn. Hiểu nguyờn lớ của chủ nghĩa Mỏc-Lờnin nhưng phải biết chỉ ra, biết khai thỏc đụng đủ ý nghĩa của nú thỡ nhất định sẽ mang lại hiệu quả cao trong giảng dạy. Để làm được điều đú đũi hỏi người giỏo viờn phải nắm vững đường lối, chớnh sỏch của Đảng, phải hiểu biết sõu sắc cỏc nguyờn lớ của chủ nghĩa Mỏc-Lờnin, phải cú vốn sống thực tiễn nhiềuthỡ mới liờn hệ tốt kiến thức ở bài học với đời sống hàng ngày. (1) Bài 13, SGK GDCD Lớp 10 tr 87,NXB GIÁO DỤC HÀ NỘI Hai là ; Đảm bảo tớnh thực tiễn trong hoạt động nhõn thức và cỏc hoạt động rốn luyện phẩm chất đạo đức của học sinh Là một nguyờn tắc mang tớnh chỉ đạo nội dung và phương phỏp giỏo dục. Vỡ vậy lớ luận liờn hệ với thực tiễn khụng nờn chỉ giới hạn trong những vớ dụ, những cõu chuyện của giỏo viờn trờn lớp mà cần quỏn triệt ở tất cả cỏc khõu, cỏc hỡnh thức tổ chức giảng dạy: thảo luận, giờ kiểm tra, hay ở nhà, ngoài nhà trường cũng đều phải quỏn triệt nguyờn tắc này. Minh họa cho phần này, trong quỏ trỡnh giảng dạy người giỏo viờn cần phải liờn hệ với thực tế đời sống hàng ngày. (Cho học sinh làm bài tập dưới dạng trắc nghiệm). b. Tạo niềm tin, thế giới quan và phương phỏp luận cho học sinh Trờn thực tế hầu hết ở cỏc trường học đều gặp khú khăn trong việc giỏo dục ý thức cho học sinh, đặc biệt là cỏc trường vừa mới chuyển đổi mụ hỡnh từ bỏn cụng sang cụng lập như trường chỳng tụi lại càng là vấn đề nan giải. Điều quan trọng là chỳng ta phải tỡm hiểu được nguyờn nhõn dẫn đến tỡnh trạng đú. Tụi nhận thấy một nguyờn nhõn quan trọng là do học sinh đang bước vào tuổi trưởng thành, tõm sinh lý chưa ổn định dễ gõy kớch động, dễ bị lụi kộo và càng dễ bị sa ngó vào con đường hư hỏng Vỡ vậy thụng qua cỏc bài giảng người giỏo viờn hướng dẫn, truyền đạt và nhấn mạnh cho cỏc em tỡm hiểu thực tế, nhận biết về thế giới ,về con người, về hướng đi và cả về con đường cỏc em đi trong tương lai như thế nào cho đỳng. Cỏc em phải hiểu rừ tương lai của mỡnh là do mỡnh quyết định, bản thõn mỡnh phải nỗ lực cố gắng mới đạt được. Để trở thành người cú ớch cho xó hội mới khú, cũn trở thành kẻ xấu bị xó hội lờn ỏn thỡ quỏ dễ, do đú thụng qua cỏc bài học cú liờn quan để hỡnh thành nhõn cỏch sống cho học sinh VD: Bài 1 : Thế giới quan duy vật và phương phỏp luận biện chứng (1) Giỏo viờn giỳp học sinh nhận thức được việc học tập ,cuộc sống là do mỡnh (1) Bài 1, SGK GDCD Lớp 10 tr 5-7,NXB GIÁO DỤC HÀ NỘI quyết định chứ khụng thể chờ vào vận may hay sự giỳp đỡ của người khỏc và để để đạ được mục đớch của mỡnh phải cú hướng đi đỳng đắn và phự hợp Bài 3 : Sự vận động và phỏt triển của thế giới vật chất Giỏo viờn nhấn mạnh cho học sinh thấy được sự vận động thay đổi phải đi từ đơn giản đến phức tạp, phải chuyển động từ từ khụng được núng vội đố chỏy giai đoạn. Sự vận động khụng ngừng của xó hội loài người đó đem lại cho lịch sử loài người nền văn minh hiện đại. Vỡ vậy nếu muốn cú cuộc sống tốt đẹp hơn chỳng ta phải khụng ngừng cố gắng và hoàn thiện (1) Nhữ
Tài liệu đính kèm:
- skkn_hinh_thanh_the_gioi_quan_va_phuong_phap_luan_cho_hoc_si.doc